I JOHN CARTER BROWN LIBRARY ^artan <£regorian EIGHTEENTH-CENTURY BOOK. FUND COMPENDIUM TOTIUS ORBIS T A\TIM GEOGRAPHICUM, T A\T I M GENEALOGICUM, ? A\T IM HISTORICUM JuriprtejertimS. R. 1. Publico aceoikodatum AUTH®\E P.GREGORIO Kolb Societatis JESV. Sumptibus GEORGII SCHLuTER & MARTINI HAPPACH. ROTTWlLi. TYPIS JOANNIS GEORGH KENNERKNECHT» tafjTciv StPJSft PERILLUSTRIBUS AC GENERO SISSIMIS DOMINIS DOMINIS JOSEPHO FERDINAN- DO FRANCISCO JOANNI LEOPOLDO ANTO- NIO S R T. L BARONIBUS DE BISSINGEN in Gruntzheim & Willenhofen , Dominis Liberae Dynaftia: Schrambergenfis d>Cc 8Cc DOUmiS TJT^ONIS SUIS TET^HlJM G^JTIOSIS, PERILLUSTRES AC GENEROSISSIMI DOMINI BARONES. Uthores librorum plurimi , ut autho- ritatem 8c fplendorem fuis libris conciliarent majorem , fronti operum fuorumpraefiKerunt Vu rorum Maximorum infignia, eorum nempe, qui illuftre nomen prarclaris facliis vel fibi primo compararuiu, vel avitum Stemma fuum cgregio quodam opere amplius illuftrarunt elc titudinisergodixiirefufFiciat.. At vero libellus teftis hicno' fter, urin DOMO rion nifi NOBILISSIMA, quamvisindignif> fimuSy Conquiefcat, eundem BRATRUM UTRIQUE NOBILIS- SIMOdemifsifsime dico, dedico^ m MANUS omni veneratione DIGNISSIMAS transfero^ offero cVc^ Perilluftrium Dominatio- numVeflrarum Perpetuo obftri&ffiina Refidentia JRottvvilana Soc* JESU. r ! FACULTAS RPPROVINCIALIS. 'um D. Georgius Schliiter & D. Marti- £ nusHappach, Bibliopolas Auguftani pri- ma editionevulgare defiderentCompendium Hiftoricum totiusOrbis, a P. GregorioKolb Societatisj^ESUSacerdote confcriptum; E- go Erancifcus Xaverius Hallauer, Societatis JESU per Germaniam wSuperiorem Prsepo- fitusProvincialis, poteftate ab Adm. R. Patre Noflro Michaele Tamburino, Societatis no- ftrse praspofito Generali, mihi concefla, eis- dem ad hanc editionem primam, facultatem impertio. In cujus conhrmationem has Iite- ras Chirographo meo, & confueto Officij fi- gillo munitas dedi. Rottvvilae i. ^ulij 1726. FRANCISCUS XAVERIUS HALLAUER. PRiE- MMMMMMMiMMMMMsMM «^^^^^^^^^^^^•^^^^^^ PRJEFATIO AD LECTOREM- LOngum Iterper praccepta, iter breve perExempkj clamant Legumperiti fepc. Longum iter perexempla* iterlongifli- mum per Hiftorias , exclamant crebr6 Hiftoricij tanta eft cnim diverfiflimarum rerum copia, tot maeandri ac labyrinthi per longiflimam fimulque Iatiflimam univerik Hiftorias viam , ut fateri cogatur fere quotidie Hiftoricus Totfofi errores , fofi mille fertcU ylarum, yfn modus Hifioricis > aut meta efi uUa Uhotumf Metam proinde mihi dum vix lpero, de modo tamen per Hi- ftorias facile eundi non deipero. Modus ac methodus ea eft totrjs terreftris orbis , aut hujus minimum partis confideratio f requens ac fedula> qua; aquas & terras , atque harum partes principes faltem ita diftingui t 9 ut qui bene diftinxerit, plurimum jam didicerit . Certe marium ac fluminum totum terrarum orbem vel circumambien- tium, vel percurrentium mediocris etiam notitia ita internos animi fenfus illuftrat, ut Hiftoricus fmc navigio ad quofvis portus perve- niatventis ac velis lecundiflimis. Unde eidem velut per maria vo- Ianti dabitur intueridiverfos mundianguIos,poIps, zonas, & fois li- neis diftindorum locorum ordines j per flumina defcendenti, aut afcendenti dabitur oculis metiri Regna, Regiones&urbes diveriif* fimas, ut de iis rite diflerere, & lententias dicere poflit viro dignas. Atque hoc ipfum cenfequccur facilius Hiftori* fervens amator , fi una una cum locorum varietate paucis perJegatdiverfarumgentiumac nationum,item etiam Jmperatorum ., Rcgum , aliorumque Virorum Principumitatum, £g. itemma, legcs, jura, morcs, divitias&alias res muJtas 5 qualia tametfi ilnt ita varia & muJta , ut primo eotun- dem intuituLeaor non immerito terreri, cVquodammodoabfterreri queatj ii tamen is obfervaverit quampiam Jegendi.ac difcendimen- furam aut ordiriem, atque de rebus, quas iuftravit & Jegit, fermo- cinan fuo temporc non abnuat, profedlo brevi temporis fpatio fa- ciet fruclum ipe fua longe uberiorem. . itaqueuthacratione SctibiLedor benevoIe,&Hiftori#*ftima- toribuspro viribus ferviam, pando TOTIUS TERRESTRIS ORBIS £RE V£ COMPENDJUM, in quo Ci per terras & aquas ad mundiReg- na &Regionesdiverfiifimasperveneris, totum pene orbem figurisiuis, xo onbus & imaginibus rite depidum tuo in capite circumferes novus .AtJas^erinde gatidebimusunajetiam^fatisfieri Patronis noftris maxi- wis^Provincialibus jiimirum per Bnfgojam Statibus Hiftorici Studij fundatoribus&Mcecenatibus Munificentiffimis, quorum defideria jk mandata id a me poftuJaruntpridem., utPrincipia.Geographicapra:- cedant vel comitentur Prxlediones Hiftoricas 5 & ilmulfuus fitlocus Genealogias Virorum maxime in GermaniaPrintipum, atqueiua de- nique iternatur via Juri publico. Hxc quatuor fi confecutus fuerit ,& Le&or/&; Scriptor, uterque adoptatam jam fere pervenitmctam. Authores hoc in Compendio aJlatos inveniet Leftor partim Ca~ thoJicos , partim Heterodoxos, cum quorum poiterioribus etiam fcntire, loqui, fcribere multis in rebus, atque adeo candemquafi viam ire placuit , fed ;antum ufque ad aras. Hinc ubi in capitibus mukis calamomeo inveni contraria* reli&iscontinuo contrariis fe- Jegi ea, qux funt vifa mihi & vcritati magis amica j quintamenhie animus fuerit contraria multis confeJIere aut confutare, eo quod in Serie Romanorum Pontifkum, Jmperatorum & Archiepifcoporum jam abunde id fadum eiTe vifum lit mihi& aJiisJibrorumarbitrisu SY- & ••••»• *• * •« * • * fffffjfff^ SYNOPSIS BREVISSIMA GLOBI TERRESTRIS ET GEOGRA' PHIAL. GAPUT I. Eographia cft globi terrcftris tum quo&d to> tum, tum quoadp^rtcsfercfingulasincxtcnoricjus fupcrfieie confpicuas expofitio. Geographia ficdefcriptadirTert aCofmographia, Chorographia Sc Topographia : Cofmographia enim non tantum iuperficiem terra:,fed etiam conftitutionem corporum in ccek) circa terram yerfatilium confiderat, Chorographia ve- ro non univerfum teme globum, autejus Regiones fingulas, fed unam alteramve Regionem duntaxat explanat. Topographia de- niquc non Regiones integras , fed aliquem tantum Regioni* aut Regni traclum ocuiis fubjicit. Globi tcrreftris confiderationem aliquamvendicantfibiMa- thcmatici , Phyfici , Politici , quin &; Hiftorici. Phyilcis nos iuum, quod ipforum eft, penetotumrelinquimus % pauca qux h 1 Mathe- ~*m ( » ) m~ Mathematicorumfunt, del.babimus , ut diuriu* mfpicere liceat ea, quK Geographorum , Polit.carum & Hiftoriconjm funt. §. I DE CIRCULIS MAJORIJUS, jNterfecantMathematici terreftrcm globum circuIi S .m a jo«. bus & m.nonbus C.rculi majores funt Merid.anus pr.n- ccps , ^Equator, Zodiacus, Horizon. Mer.dianus princepseft crculus ,U e magnus, qui totumglobum terreftrem ambit eumia mocium, ut perutrumqueorbis poium tranfeat fimuique often- dat locorum quoramvis iatitudinem , feudiftantiam locorum ab ^Equatore verfusfeptentrionem, vel verfus meridiem. Idem Meridianus vocatur crebro arneus , eoquod in elobi* major.bus plerumque exzre, aut fimih materia confici halenus coniuevent. Cont.nethicMeridianus, veluti reliqui circuliomnes 4* gradus feuquatuor quadrantes,quarum unaquarqueparscompre- hend.t 90. gradus, Gradibus Meridiani feu circuli terra maxi^ m. fingubs reipondent i f . milliaria Germanica cum dimidio, at- que adeo tot.us orbis terreftr.s ambitusnumeratmilliariumGer- man.corum jj8o; Geographi tamen plerique numerant , 400. Mer.d.an. al.j totum orbem terreftrem circumambientes , vo- cantur Mend.ani locorum, eoquodexhibere foleant, qu.buspo- pul.s fimul atque femel in die fol Meridiem fua luce ac lumine arferat ; numerantur autcm meridiani tales 36. finguli decem i )&h bftendit locomm ab invicem diftantium lottgitudinem , &c dif- cernit figna Septentrionalia a Meridionalibus , nec minus quam Meridianus princeps continet 3 60. gradus» ZodiacuseftCircuIus obliquus inftar ferpentis fiirfum ac deorfuminflexus , qui ALqm - torem ita diflecat , ut una ejusdem medietas fupra iCquatorem -elevata Tropicum Cancri tangat, medietas altera infra^quato- rcm demifta Tropicum Capricorni attingat. Oftendit primo Zodiacus duo folftitia in fignis Cancri $C C*~ fricorni. Secundo oftendit duo sequinoctia in fignis Arietis 8c Libra. Tertio quatuor anni tempora , fcilicet Fer 8c Autumnum in Ariett 8c Libra ; asftatem vero &. hyemem in Cancro &. Cafru torno^ Quartd caufam caloris Sc frigoris , fciiicet radios lola- res nunc perpendiculariter , nunc oblique defcendentes* Loca nimirum iub eo paralello , quem fol quotidie defcribit, vel indc non jprocul fita , cum meridiani folis radios vel omninoperpendiculari- ter .. 9 vcl parum oblique incidentcs excipiant? ut contingit inZo- na torrida $ vebementiifime incalefcunt : Regiones verb , qux_ longius inde recedunt, cum radiis folaribus folum , ut ajunt , -Jambentibusr, aut acuto admodum angulo fllorum horizontera perftringentibus illuftrentnr , nativo frigore eoque ingenti tor- pent , ut in Zonis frigidis accidit. Zonas autei^i temperatae , quas nunc magis , aliis vcro ob- liquo folis radio colluftrantur , caloris & frigeris perpetuas ha- bent viciflitudines. Horizon duplex eft 5 liorum enim unuseftHorizon Ratio- nalis, Circulus nempe maximus, cujus planum per centrum ter- rx tranfiens globum in duaspartesasquales fecat. Aftronomicus ctiam apellatur , quod aftrorum dimetiendis akitudinibus infer- viat* Horizon alter dicitur fenfibilis. 6c Phyilcus eftque Circu- Ittsjnon maximus, Rationali Horizonti paralellus , globumqtic in pundo tangens , fegmentum fpxrx habitatori m ilio pun~ &b exiftenti viiibile ab invifibili dividens. Prior folumHorizon fta globo expreftus eft per circulum ligneum , cuiNovurn ac Ve- A 1 tus «*S3 ( 4 ) tus Calendarium , nec non Zodiaci figna cura ventorum plaeit infcripa cernuntur , j«i7g„ cm pro variis tum Geographia: , tum C hronologia: , tum ctfam Aftronomis f roplematis facile expe- diendis ufum prasftantia. . f. II. DE CIRCULIS MINORIBUS. /"*Itaili mmores quatuor, funt Tropicus Cancri& Capricorni 2? C » duobus C^cul/s Polaribus, fcilicetArclico&Antar- ctico. Tropicus Cancri eftcirculusfupra^quatoremduausBo- ream verfus ; Tropicus Capricorni eft Circuius infra^Equatorem formatus Auftrum feu Meridiem verfus. Circulus Polaris ArSi- cus eft iupra Tropicum Cancri Borea: propinquus 5 Circulus Po- lans Antanfhcuseft infra Tropicum Capricorni Auftro propinqu- us Atque quatuor hi Circuli quinque Zonas difcernunt. Circu- i.s Mmonbus accedant Paralelli , qu i ab Oriente adOcciden- tem tendunt & per Meridianos limulque Zonas tranfeunt. 5. III. DE ZONIS. yOna eft terr* fpatium inter Circulos quatuor , atque duos polos medium. Inter Zonas quinque qua: eft media , vo- catur torrida , e6quod propinquis ac fere rectu Phcebi radiisil- iultretur , & accendawr , inter duos Tropico» contenta. Zonx dux proxim* inter duos Tropicos & Polares Circu- los contentae vocantur temperata: , qu6d folis radios habeantfi- bi nec nimium proximos, nec etiam nimium remotos , quxdi- Itantia iolis efficit temperiem quamdam caloris & frigoris. Zonac dua: ultim* inter Circulos Polares& duos Poloscon- tentar vocantur frigida: , qu6d folis radios habeant admodum a ic remotos & frados 5 foli» nempe diftantia maximafinit pr*- domman Regionibus polo utrique proximispene perpetuumfri- gus i unde etum Rcgiones crebr6 vocantur frigidx. In In Zona torrida fitum fuum habct America media , media item Africa , 6c Afia infulana cum maritima. In Zona temperata Septentrionali continetur fere tota no- (Ira Europa , iuperior Amcrica > fuperior Africa > & Aiia fcrmc tota cum vicinis maribus. InZona temperata Auftrali locum habet infecior America, inferior Africa & nova Hollandia cum occanis vicinis» In Zona /rigida Septentrionali videre eft fupremam Afise , Americsc & Europas partem cum mari Glacialu In Zona frigida Auftrali oculis fubjicitur terra Auftralis in- cdgnita cum Oceano MeridionalL Cum vero diverfac adeodntperterrarurn orbcmZonarj hine eardem habent tempeftates admodum diverfas > Zona namquc torrida fah ^quatore habetasftatempeneperpetuamobconftan- tem folis praefentiam i ubi vcro Zona torrida locum habet utri- que Tropico &^quatoripropinquum>duashabet xftates&duas hyemes , plurimum tamen temperatas. Sub ipfis deniquc Tro- picis unam duntaxat habet aeftatem & unam hyemem, quoniam hoc loco fblem femel tantum in anno verticalem habet , bis ve- r6 iri Regionibus inter ^quatorem & Tropicos mediis. Zonx dux temperata? unam numerant per anni circulum sefta- tem & unam hyemem: aeftas initium fuumhabet> dum fol fupra vel infra ^Equatorem graditur , nunc fuperiori > nunc inferiori Zo- nx per mediam anni partem vicinior > mutatis utrinquc conftan- tervicibus. Zonse frigidar torquenturperpetuis fcre frigoris in juriis , quo^ niam a via folis nimium , fimt remotas , non nifi obliquis valdc Vhxbi radiis illuftratae. Hacienus de diverfa Zonarum tempe- ftatc , nunc etiam pauca dicenda dc diverfo earundem tempore. Zona tonida itaque fub ^quatore perpetuum habet^Equi* noclium > quo magis ab -^quatorc recedit , eo magls crefcunt dierum no&iumque fpatia, Zonac tcmperata: pro ratione fitus ac folis dierumno&ium- que nunc incremenu , nunc decremcnca habcnt, hinc quo ma- A 3 gJs fuas tegiones circulo -Polari adjiciunt , e6 magls eipeffunSt dies no&esque inzquales. r Zon* frigidx extra polum duo habent «quinoclia , & poft narcdiem vel no&em eontinuampauciorum vel pJurium dierum naturahurn numero coneiu/am , prout magls vel minus ab ipfis polis recefTcrint. Sub polis vero dies una durat fex menflbus , tantundem nox una : xquinodiorum autem tempore folmediu* cUit™ riZonccrn radens nec I ue tocus oritur > neque totus oc- s. iv. DE DIVERSIS POPULORUM NOMINIBUS, JAm vero popaJi , quibus fol diverfiffimo modo afTuJget, di- veriafortiti funt nomina: Afcij feu nullumbres vocantur illi., quiduobusanni diebus, vel faltem femelin annofolemverticalem fcabent. Amphifcii feu utrimqueumbres dicuntur, qui per annl dies folcm jam Auftralem , jam BoreaJem afpiciunt, Tales funt JJ , qui in Zona torrida quidem , fed extra Tropicos dcgunt. Hcterofcij feu alterutrumbres audiuntilli , qui umbram meridia- nam ad Jatus alterutrum pmjcaam Jiabent., dum in ;Zo«a Bo- rcali folcm a vertice ad Auftrum , in Zona vcro Auftrali folcm a verticc declinantem ad Boream experiuntur. Penfcios deni- quc, fcu cireumumbrcs vocamus iilos, quiumbramhabentin om- nes Horizontis plagas circumfufam. Tales forent flli;, qui po- Jos ipfos incolerent , /pajram paralellam fortiti* Pro diver/itate Climatum diverfis etiamnominibus vocantur di verfi pqpuli : Clima autem hoe Joco dicitur illud terr* lpatium , quod ab ^Equatore vcrfus utrumque polum procurrit mtra duos paralellos, iimulque determinat augmentum diei in anno Jongif. lim* , Jeu Jongiorisrefpeclu CJimatum aJiorum. Perjarci itaque feuCircumaccoIx vocantur iJJi omnes, qui in eodemparalello ha- bitant. Iidem ratione temporis finguios anni dies no&esquex- quales habent &c, Antajci feu ContraccoJa; dicuntur illi , qui in diverfls para- Jcllis ab ^Eqliatore vcr/us tttrumque polurrr ceqtialiter rcmotis habitant. Hi ipfi in anno tempeffates experiuntur prorfus con- trarfas* dum cnim uni verfavet , akeri autumnus arridet : dunt Uiu dies lucct longiflimus , , alterum nox premic longilfima. Antipodes denique iJlos dicimus , qui pedes mutuofibiob* ycrtunt , feu quihabitantiubuno Meridiano, ledinpun&is cdia- metro oppofitis. His etiam funt tempeftates 6c tcmpora contra, ria > nam unius dics efficit no&em aJterius jdum uni ver favej 8 alteri inftat autumnus.. $. v; DlVISrO TERRESTRIS ORBIS fN AQUAS ET TERRAS. SI terreJftrfs globi fuperiiciem infpkiamus , majorem ipfius par* tem aquis fuperfu&m feu liquidam , minorem partemde* prehendimus fblidam. Pars partium harum major feuliqmda dividiturin fex rnaria magna » in fex raaria longa ^ 6c totidem maria lata. SEX MARIA MAGNA SEU OCEANI SUNT. h Marc Atlanticum inter Europam & Amcricam fuprayfiqua* torem. II. Marc ^£thiopicum intcr Americam &. Africam infra./£qua- torem. III. Marc Indicum fcu Oceanus Oricntalis mter Afiam fic Africam circa ^Equatorem.. IV. Mare Pacificum intcr Amcricam & Afiam. V. Mare Septentrionale , quod ctiam vocatux Glaciale & Scy* thicum vcrfus Boream. VI. Auftrale verfus meridienu: SEX MARIA LONGA SUNt; I. Mare Mediterraneum intcr Africam &Europam; II. Mare Baiticum inter Daniam, Sueeiam, Germaniam , Polo* aiam & Livonianv IU. M*» -*$3 C t ) IV. Mare Pcrlicum ntcr Perfiam & Arabiam. V Marefeufi^sCocenfisinterTartariam.Cninam fcCoream VI. SmusCahformarmter Californiam & novam Mexicum in A- SEX MARIA SEU 5INUS LATI SUNT. Ji ™ nUS ^ u , mare Germanicum Inter Daniam & Hollandfam II. MareAlbumfuperiusinfinibusMofcovia:* S^ ar P iuminiinibusl> c£fia:&Tartar«einferiu S . Vocatur etiam Hyrcanum. ! v' c /DUS J Vu1 ^ 6 dl ' Ben gak i" Afia penesMogol. V. S 1 nus 1 ntcr Malacam & Cambodiam itidem i. Afia. Srii T"" US in Am ? rka in mcd, '°- Horum «men fer ■ m «mmult ; moruminultlvixfaciuntn,ention e m. Hxcdc majon orbis parte. EuroLm* °*r iS min 4 °/. terra dT viditurpra:fertim ab Europaris m turopam , Afiam , Afncam & Americam. S VI. BREVIS DESCRIPTIO EUROP^E. j-^Uropa orbisconditiinter quatuor partes fohdas j>ars mini- • nu • P ene omn 'um «ftimatione tamenmaxima, abAzeno- S*;f c f & .nocnomined.aa, confuevit Tamf p" SSS^ QUm &.GeographIs fub fchemate ornata: virgmis propon.. Si naque virgims Jiujus membradecenter or- Mfitw' m , eremus ' oee "«et„obis numerus&ordopartiumtotlus Coronam namque virgims exhibet nobis Lufitania. Ca- FaSufrm T ""P^ S " Pra CO,Ium 4> lenden < m *" SSS^^tV Ip/umcoUum Virginis & peftori. pars fupeno ^eft Galha I„ft ar pedoris fefelate Ixtendit Germa- hs fit r 3 m dcXtlUm extend »"r I«iia. Siniftr* fimi- 1« ht major Bntannu. Toga: pradong* partem magnam refe- runt runtHungaria & vicinaj Provincia: Italiam5c mare Meditcrrarieum verfus. Partemtogas alteram exhibet Bohemia, Polonia, Lithuania, Pruflia & Dania, Partem veftitus fa^minei reliquam imitantur Succia &Norvvegiacumregionibusvicinisi idem faciuntMofcovra nobis vicinior& provincice turcica: infra Hungariam ufque ad £er- minos Europa% TABULA I. CHOROGRAPHIA LUSXTANI/E §♦ L BE REGNO LUSITANI^, LUfitania feu Partugallia eumnacla eftfitum, ut aSeptentrione tangat Gallaeciam 5 ab OrienteHifpania:Regna , fciiicetLe- gionis , Extrcmaducas &: Andalufiar, AbOccidente mare Athlanticumj ab Auftro RegnumAlgarbiac &Athianticum mare. Lu- fitania longa eft fere 120. GermaniY miliiaribus.. Lata circiter 33, InLufitania flu vij ma jores funt IV* fcliicet u Minius. i f Du* rius 3. Tagus 4. Guadiana. Lufitania feparatura Gallaecia flumineMinio) ab Algarbiamon- tium interjacentium jugis. Hos intra fines includuntur Provincias V. CclU I. Interamnia intcr fluvios Minium & Durium. II. Tranfmontana. III. Beira. IV. Ciftagaaa cis Tagum , quae etiam Extremadura Hifpanias vo- catur. V. Tranftagana , trans Tagum. HiW.Provinciisaccedit VI. Algarbise Regnum , quod verfus meridiemLufitaniseeftadfitum» &c fcparatur a Rcgno Andalufiacflumine Guadiana. §♦ Ilf . DE LUSITANI^: PROVINCIJS ET URBIBUS, J PRjECIPUIS. 1N fntcramnenfi Provincia funt urbes Bracara, Braga, Foitus Cale, Porto, Vimarinum, Guimaranes. B 1N Tabula h IN TRANSMONTANA URBES SUNT Miranda Durij,aliis Contium,Miranda dc Douro, Aqua Flavia, Chiaves, Brigantia, Braganza* VillaRegalis, Vilh Real. &c &c. # IN BEIRA SUNT Conimbrica,Coimbra. Vifeum, Vifeo, Lameca, LameP o. Guardia,Guarda. Salva Tcrra Idem. Caftellum Album , Caftel Franco. &c Scc. IN EXTREMADUR A URBES SUNT Uly/fipo, LiTabon. Setuabalia, aliis Cctrobrica, Sctubal. Jrc- nopohs, Santarein, Leiria Idem. Almerinum, Almcrin. &c & c . IN TRANSTAG ANA URBES SUNT Ebora,Evora. Elvar, Helvas. Oliventia, Olivenza. Portus Alacris,Portalegre, PaxJulia,Beja. Ulricum, Ourique. Villa vi- ciofaldem.&c&c. IN REGNO ALGARBI^ URBES SUNT Tavila,Tavira. Sylv«e,Sylvcs. Pharus, Faros. Promonto- rium S. Vinccntij,Cabo dc S. Vincente. LacobrigaXagos. &c &c. Praner has Europa? provincias inreliquis totiusOrbis terreftris partibus vendicarunt iibi Luiitanorum Reges dominiafequentia: I< In vicinaAfrica funtMafaganum in regnoMarocco, Mafagan. Lo- anda S. Pauli in reg. Angola, Loand. a S. Paulo. Mofambicum in portu Zanguebar,Mofambique. Infulac dicte de capite vi- ridi , de Capoverde. Madera infula cum infolis vicinis aliis. II. In Afia Goa in portu Cuncan Idenu Diu urbs inregno M020- lis Idem. III. In America Brafilia Regio , Brafilien, Azores inful* inter Euro- pam &Americam t $. III. HIs enumeratis longe plures numerant urbes Lufitani j teftatur enim Antonius ForeJH Hiitor. Jtal. ex authoribus variis , in Luiitanias regno numerari partim urbes, partim oppida facite fexccnta, FnrnUf veroo&ingentaotto, pr*ter quatuor par-eciarum millia Be Regno Lufitaniae* if '- millfa , quarumPraifides in Lufitania fupremi funt tres Archiepifco- pi , nimirnm Bracarenfis , Ulyifiponenfis &: Eborenfis. Lufitanis .ex afle Catholicis patrocinantur cxDIvorum numero Patroni D. Vin- centius , & altcro jam Scculo D. Xaverius. Orthodoxa iacra primum ilabilivit eirca annum 1040» Ferdi- nandus I. Legionis 6c CafteMaj Rex cum fiiio San&io & Alphon- fo VI. nepote , cui non minus , ^uamHiipanise Regibus aliisauxi- liarescopiasmifcruntGalli} undecumadLufitaniasportus fuas naves appuMent creberrime , natum eftdehinc Lufitaniajnomenalterum, fcilice t Portugallia:. Fuit inter Gallos commilitoncs Hcnricus Co- mesBurgundise, cui ob prxftantifiima in Lufitanos merita Alphon- fus VL fiiiam fuam Thercfiam ( ali j fcribunt Tharafiam )~ dedcrat fponfam. Dos nuptias iccuta eft Lufitania tota Saracenis erepta ; inter Reges itaque Lufitanorum ha&enus 1 Rexommurnprimus Henricus genitorem fuum dixit Henricum Burgundix Ducem , avum vero Robertum, Scatavum RobertumalterumGailia; Regem. Ita habent Hiitorici Lufitani , Galli , Germani , quin 8c Jtali, Hiipa- nis haud parum difientientibus. HiihnerM T, II* Quamvis Lufitanias regnum interEuropae regnamagnitudine fua haudquaquam emineat j hominum tamen multitudine & divi- tiis multa Europa? regna fiiperat 5 eft enim PortugaUia fuamet natu- ra admodum fertilis, ut ipia maximam vini , falis , olei , fru&uum ^omnino diverforum , pecorum , cupri , argenti , auri & unionum copiam fuis ofFerat incolis , quibus divitiarumThefaurusingensac- ccdit , qui a mereatoribus plurimis nullo non tempore ex remotis terra: partibus advehitur. Unde jure merito hunc ducere calculum, & hanc inire rationem quis poterit: fi in Lufitaniatam frequentes cer- - nantururbcs&oppfda , ac fimul admodum copiofa hominum mul- titudo , nec non divitiarum copia cximia , tunc enimvero infig- niter errarunt Gcographi aut rationarij illi, qui Lufitanis nec multas militum copias , ncc eorum Regi divhhs multas ad- fcripferunt profc&6 fi numerentur in Lufitania iexcentse partim urbes , partim oppida , non annumeratis quibusvis ipagls , vill s » aut advcnarum habitationibus , tunc fi fingulis urbibus ac oppidls non B 1 nifi ** Tabula I! nifl 600Q hominum concedantur, prodibunt hominum 3*0000*» qm crebro per unius anni fpatium folverunt Regi fuo ultra 30 flo renorummilliones : Po^xadmittit 60. Majorem ver6 urbium at- que adeo etiam hominum multitudinem colligere licet ex didis ■ Rex Lufitaniar procul dubio eft Monarcha libcrtate gaudens vereRegia: ligatur * tamcn , veluti Reges inJEuropa ferme om- nes , nonnullis Regni legibus 5 hinc novas ut feratlcees, oportet confcios effe RegniStatus, nimirum Archiepifcopos , quospiam Uuces , Marchiones & urbes. Canerum hos omnesin re^ias partes facile trahit iarpe maxima in Regem reverentia. ° Lufitaniurbium fuarum plateas obire folent frequentcr palliis fndut* , pcrfpfciWsoculdpracfixfs, latusutrumque cin^entcs gladi6 longion nimirum finiftrum , breviori dextrum, Non minusTquam Hifpani , aucupantur fibi gloriamex icientiis ) mercimoniis& armis Lufitanos maximia:flimavit Philippus II. Hifpani^fimul&Lurita- nia;Rex; Lufitanorum cnim ut iibi pcnitus dcvincirct animos > to- cum fe Lufjtanumfinxit , habitu nimirum corporis , & habitatio- nc oclodecimannorum incola Luiitania^ Numcrantur in Lufitania Academia: tres 1. Conimbricenus 2. Eborcnfis. 3, Ulyfliponenfis. Equitum ordines funt duo, ake- rum Avifiididum crexit an. 1147. Alponfus I. Alterum Chrifti vocatum fundavit Dionyfius an. 1320. uterque Lufitanorum Rex. *t*&h ^m^- -^nm- TABULA II CHOROGRAPHIA REGNI HISPANI^. Hlipaniar Rcgnum univerfum teftc JQohUro Iongitudinc 164+ latitudine fua quibusdam In locis 114. milliaria GermamV ca arquans , refpicit aSeptenmoneOceanumCantabricurn & montcs Pyrenaeos* ab Oricntc Call&c &marisMcditcraneipar- tem Chorographia Regnf Hifpa?nwr, H tem 5 a Meridie fretum Herculeum j ab Occideme LuITcaniam & Oceanum Atlantictrm 5 a Galliafeparatur plurimum montibus Py- renxis 5 a Lufitania Minio flumine 5 ab Africa freto Herculeov Tochius & alij tam in longftudine quam latitudine numerant mil- liaria Germ. 150. in circuitu autem £oo. ex quo conftar* auth-ores diveribs k diverfis tcrminis Hifpania; dimenhonem inftituifle. Ta- le tantumque Regnum quatuordecim conflat provineifs > quarum plerafque , regni nomine nuncuparunt Hifpani Vetercs r earundem potiores Regni nomine dfgnas eenfent etiam Recentiores nonfoltai Hiipani , fed Reges Europx univeril Ex tot Regnis ac Provfncifs duo fiint in medio 5: tria verfus Septentrioncm 3 tria verfus Merfdiem > tria Orientem* & tria Oc- cidentem verfus* Verf. Septentrionem -lll.-Reg, Gallsecia;. IV. BiTcaja Provfnc. V. PriWpat.Afturiar. Verf. Mcridiem VI. Reg.Granat^ VII. Reg* Murci*. VIII. Reg. Valentia?. Verf Orfentem IX. Reg.Navarra». X. Reg. Arragonia*. XL Cataloniae Prrncipatus. Verf. Occiden- tem. XIL Reg. Legionis. XIIL Principat. Extremadurse. XIV- Regnum Andaluiia;. DE REGNO CASTELL^E NOVA In Regno Caftella; nov« funt urbes prar reliquis majores* Madritum, Madrft. Toletum, Toledo. Camplutum, Alcala de He- nares & Complut. Scoriale, Eiucrial. ConchajCuenca. Calatra- ▼a, Idem. Molina, Idem. Cfvitas Regalis, Cuidad ReaL DE REGNO CASTELL^E VETERIS* In Regno Caltellse Veteris funt urbes Burgi, Burgos. Valf- foletum* Valladolid. Abula, Avila. Segobra, Segovia. Oxama, Ofma. Calaguris,CaIahorra. Metina Cceli, Medina Celi. Se~ guntfa,Siguenza. Soria Idem. Lcrmajdenu Lucronium, La^ »4 Tabula 11 DE REGNO GAL^ECIiE: In Regno Gaheciat urbes funt Comportella , Compoftelt & Santjago. Coronium.Corunna. Bajonna Idem. Vigum,Vi e o. Promontorium Artabrum, Cabo dc finis terre. Lucus, Lugo Au- ria.Orenfe. Tuda, Tug. Mindonia, Mondonnedo. S Martha Idem. Sarna Idem. DE REGNO BISCAJ^E. In Regno Bifcaja: urbes funt Flaviobriga & Bellum Vadum, Bilbao. Andreopolis, S. Andreo. Sebaftianopolis, S. Sebaftian. La- redum, Laredon. Fons rap.dus , Fuente rabia. Placentia Idem. PS 8 *"»'® 1 ^ Viaoria,Victoria. Tolofa Idem. Authores nonnulli Bifcajam annumerant Regno Legionis. DE PRINCIPATU ASTURL/E. In PrincipatU Afturia: urbes Aint Ov-ctum, Oviedo. Tulia- nopohs.SanuIiana. Villa viciofa Idem. DE REGNO GRANAT^E. i In Re f. n ° Granat x urbes funt Granata,Granada. Malaca Malaga. Almeria Idem. Guadicia, alii Acci, Guadix . S cam Antequera. Loxa,Loja. Arunda, Ronda. Sclambrina^ Cabod^Gites ,SantaFe ' ^^^roCharidemum, DE REGNO MURCI^E. InRegnoMurcfeurbesfunt Murcia Idem. Carthao-o nova Carthagena. Burgus S. Crucis , Caravaca. Almacara, Almacaren,' fcliocrata.Lorca. Promontorium Saturni.CabodePalos. DE REGNO VALENTI^E. cante 1 " n^f "'^T Va,emfa Idem - Alone, Ali- cante. OnoIa,Or.guelIa. Gandialdem. Segobriga.Segorve 5cc. DE Chorograpbia Rcgni Hifpania^ DE REGNO NAVARR^ InRegnoNavameurbesfunt Pompejopolis, Pampclon. Ta- falaldem. Stella, Efteila, Lerinacum; Lcrin. IturifTa, Sanguefa* Tutela,Tudela. DE REGNO ARRAGONI^ In Regno Arragoniae urbes funt Casfar Augufta, Saragoflav Ofca, Huefca. Jacajacca: Barabaftrum, Babaftro. Tarafona, Tarazona. Teruium, Teruel Lobetum,alijAlbarazina,Albarazin # Vcnafca, Tcnafque. Biibilis, Calatajud. DE PRINCIPATU CATALONI^E. In Principatu Catalonix urbes funt Barcino, Barcelona. Tarraco, Tarragona. Gerunda,Girona. Ilerda, Lerida. Palamus, Palamos! RhoSa,Rofas. Dertofa, Tortofa. Vicus,Vich. Urgella, Urgell. Celfo,na,Solfone. Podium Caritanum, Puicerda. Car- dona Idem. Aurefa Idem. Villa Franca Idem. Balegueria, alij Balegarium, Baiagueri Promontorium Crucis, Cabo de Creux. DE REGNO LEGIONIS. In Regno Legibnisurbes funt Legio,Leon. Salumantica, Salamanca. Afturiga,Aftorga. Sentica,Zamora. Taurum,Toro, Palcncialdem.. Santillana Idem. Tunis Syllana , Tordefillas. Mc- thymna,Medina delCampo. Rodericopolis,Cuidad Rodrigo. DE PRINCIPATU EXTREMADUR^. In Principatu Extremadura: urhes funt Pax Augufta, Bada- joz. Emerita, Merida. Alcantara Idem. Placcntia Idem* Ca- uria, Coria* Albuquer.cumyAlbuquer.que., DE REGNO ANDALUSI^E. InRegno Andalufi* urbes funt Hifpalis,Sevilla. Anduxaria» Andviar. Arccnfium Colonia,Arcos. Fanum S.Lucas,S. Lucar. Heraclea^alijCalpc^Gibxaltar. Corduba,Cordova, Aftygi,Ecya. Tabxila fl. TarifTa Idem. Ubedaldem, Xera, Xeres* Sidonia , vel Affido- nia, Principatus Medina. Aymontium, Ayamonte. Giennum,alij Gienslum, Jaen. Biatla, Baeza. Gadcs, vel Caditanus Portus, Ca- dlz. Toc Regnls ac provlncils acceilerunt InMaj &terraj partes aliac haud exigua? in univer/o terrarum orbe , nimirum in L Europa RegiCathoIico tributa folvunt infulaj Bakares alias- que Eg.Majorica, Majorea. Minorica, Minorca. Portus Mago Porto Maon. £bufus, Yvica. Ophiufa, Formentera &c. II. In Afrka Septa. Ceuta, Melila Idem, Marfalqui- vis Idem &c. IIL In Afia Infula: Philipinas numero plurima; haudprocul Chl- neniium rcgno iitar. Infulx Latronum numero juxta P. Scherer ioj. Inffiias-Salomonis &c. IV. In America Hi/pani occuparunt partem potiffimam, qur tametfi latiffima & longiffima , Hifpanis tamen fere angufta nimis, ad fui eommercium & confortkim invitavit reliquas mundi partes Afiam & Afrkam ,, ex quibus libi proprias fecit partkulas haud mi- nimas, imo adeo magnas , ut non nemo Regum Hijfpania: haud immerito gloriatus fuerit , fuis Kegnis iiunquam occidcrc foicm, etfi Hifpania Occafum verfus fit fka. Hi/pani valde abundant auro , argcnto ,, ferro , plumbo, frumento , fa4e &c. Aurl argentiquc fodinas , quas olim Romanl xftimabant . rnaximi , Ipfi jam paffimnegllgunt , iis potiffimumcon- tenti divklis , quarex tribus orbls partibus advehuntur fere quot- annis in tanta copia , ut ab anno i 5 18. quo Chriftophorus Colum- feus invenit Amerkam , ex Kegiis rationum libris numerati fuerint aureorum miliiones faclle mille qmnquentitriginta fexufqueadan- num 1718. uti habet U Croix. Geografh. T^eg. Atque tantam auri fummamfola Amerlca mihife fertur non annumeratis alijsrebus, quas Hifpanis mifit Amerkaprartiofiffimas. Communes eofquean- nuos Hifpania: proventusioo^millionesefle , aut fuperare affirmat V. 'Bockim. r In rerum fere omnlum abundantia patitur Hi/pania ab aliquot Seculis horninum penuriam ob caulas varias, inter quasnumcrant feque Chordgraphia Regnl Hifpaniar» - *? fequentes, primo, quodanno 1492. oct-ingenta partim Judaeorum* partim Maurorum millia tota Hifpania fuerint exa&a , 6c denuo an. 1610* Supra nongenta hominum millia , non annumeratis iis , qui annisintermediisfuisfedibusfueruntpulfi. Secund6,qu6d Hifpanorum plurimi in diverfas mundi plagasmercimoniorumcau- f£ dimittantur, & multis vita;periculisabforbeantur. Terti6 quod bellis maximc exterms per duo fecula geftis Hifpanorum plurimi fuerint abfumpti &Cc. In Hifpania primum bene ftabiliri coepit circa annum 588» Religio Catholica tempore Regis Hermenegildi , quem genitor Leo- vigildus tyrannus interfecit , ianguine filii regio rigans agrum Do- minicae vinea: j quam hodie cuftodes principes feu Archiepi- fcopi cuftodiunt 8. Epifcopi 45. vel ut fcribunt alij 65. SedesAr- chiepifcoporum funt i.Toletum. 2-Burgi. 3 . Compoftella. 4.HifpaIis. j.Gra- nata. 6. Valentia. 7. Catfar Augufta. 8. Tarracona» Parascia- rum numerus sequat 15000. haud venientibus in numerumAbba- tiis & Monafteriis , quas fimul fumpta 12000* fuperare longiffime dicuntur. 1 Jnter memorabiliaHifpaniseilludnon immeritocenfetur,qu6d Hifpani ufque ad annum Chrifti 1350. peculiaremquampiamoeram feu epocham obiervarint , qua ab aliquo tempore Augufti Ca^faris du&6 initio oeram Chriftianam annis 38. anticiparunt 5 unde Hi- fpani in Conciliorum & rerum aliarum , qua^ momenti funt maxi- mi , Chronologix Hifpanicae non fatperitis vifi fumtdifcedere,im6 aperte cbntradicere cerasChriftian^. ViL Tetay. Ub. 10. cap. 6g. Hifpanorum pars maxima fupra vulgus fapere , 6c inter nobi- les digito monftrari defiderat > quare ipfis etiam opificibus 6c agre- ftibus cura eft longe minor rerum fuarum , quam fit Eg: Germanis aut Gallis Scc, hac de caufa Gailorum plurimi Seculis etiam priori- bus in Hifpaniam tranfierunt ex opificiis & agricultura quasftum fa- durij quem fane copiofum multa eorundem miliia crebro confecu- ta funt tefte fjeroldo , qui Madriti jdiquando 40000. Gallorum nu~ nierata fuifie perhibet manuum labore occupata* IidemGallorum C pleri- )S Tabula 11« plerique, utHiipanorum adverfus fe odia dcclinarent , Letharin- gos aut Burgundos /emet finxerunt. Tameth* vero Hifpanorum manus a Iabore mechanico multum abhorreant , in campis tamen Martiis nulli facilegenti , aut natio- ni cedunt, quorumvis laborum patientiflimi , cujus virtutis fua; edidere Seculo XVI. egregia ipecimina etiam in Germania , ubi Duce & RegefuoCatholico CaroIoV- adversusProteftantium copias pugnarunt ftrenuiflime, non tam numero , quam virtute praftan- tes , numerus namque Hifpanorum militum tantus nunquam fuit, nec erit facile , quantus fuit Gallorum , aut Germanorum 5 nihil- ominus Heroldw nimium exiguo includit numero Hi/panorum vi- res 6c viros , dum ait : Htfpania Tfegnum noflrps tcmforibws yix fotefl cogere exercitum fufra 10. millia fedttum & 6. miUia equitum , & clajfem majcrem 24. aut jo. naytum bellicarum. . Certe Philippus II. Hiipano- rum Rex contra Elilabetham Angltas Reginam an. 1 588. adornavit clailem , didam inyincibilem , in qua erant viri fanguinis profapia illudrcs 130. cum Servis probe inflru&is 456. qui omnes fuismet fumptibus militabant. Numerabantur pneterea ordinum Equites, Magnates ac Duces 369. Sub fignis 127. certabant chohortes 30« prxter nautas cenfebantur 20000. militum , qui 130« navibus ve- hebantur victi potius a ventis, quam ab Anglis. Hxc Hkbnerus ex alijs. Aliter tamen refert rem Strada P. z. ad annum Chri- fti 1588. pag 547. cujus verba funt fequentia : Harumforro> at- que aharum nayium militumqut in tps numerum fcio yarie a Scriftoribus eyulgatum. Ego fatis habuero , indicem hic referre mtjfum ex iffa claf fe faulo ante fugnam ad Alexandrum. Conflat uniyerfa claffis nayibus magnis centum ac triginta quinque > fartim triremibus ordinarips > aut extra ordmem longioribus : fartim rotundps folita magnitudinps , autGau. Ips frater folitumingentibus , &exips> quatuor longe yaflijfimps. 7$e~ liqute minores ferme quadraginta , flerajue oneraria funt yecloriaque , & majorum additamenta. In his imfofita legiones Hifjanorum quinqut , Tribunus Didoca Timentello , Auguflino %/lexia , Mfhonjo Lu^vno a Nicolao de Jnfula , &Francifco Toletano > cum mihtibui oUodecim millibns & Q&ingentis quinquaginta feftm. Ad hac nauta nayalejque fo- ■ Chorographia Regni Hifpaniar. i* fottj fepttm millia & quadringenti quadraginta noyem. Traterea Dyna m Jlte Troceresque Hijfani ducenti atque yiginti. %/lilites yoluntarij tre- centi quinquaginta quatuor > cum horumfamulps feryititfque fexcentts vi- ginti quatuor. Denique ex T^eligiofis familivs Sacerdotes,quique autadagrot curandos > aut ad militum licentiam manus injeblione coercendam > aut ad alia clajfis minijleria adhiheri folent > fexcenti fexaginta noyem. Atque adeo in claffe nayigant homines yiginti otHo mittia > ac ducenti nonaginta tres. De hetticis tormentis machintsque & commeatu ?iulla hic mentio. Sed horum affaratm quantus fuerit > ex magnitudine clajfis conjicere cuique fromftum ejl. $Zec defuere Scriftores > qui ex lihello > quem %4antua Carfetanorum editum yidijfe fe dicunt, tormenta , filas , hettici fulyerts dolia, plumhi fondo , ac ( frxtera, qua miles quifque geftahat arma) fclo- fos majores mmoresque , hajlts, hifennes alidque id genm tela > quce arman- dis in Anglia infularihus fuffcerent > ahundenumerayerint. Quin &ali« mentorum ad fenum menfmm annonam , affojita fmgulorum cofia menfurd- ijue , nimps quam mmute fercenfuerint. Ittud conjlat > raro unquam Ht- jfanos exfeditionem frequentiore nohilitate fjteque yt$oriijfe* HaUenus Strada. In Hifpania deviclis Carthagineniibus ante &: pofl Chrifti incu- tiabula fedem fixerunt flabilem Romani ubi vis terrarum potentiffi- mi ~> quorum Jmperator Conftantinus M. univerfam Hifpaniamin quinque dfitinxit provlncias , fciiicet in I. Tarraconenfem. Il.Carthaginenfem. III. Bxcticam. IV. Lu- fitaniam Sc V. Gallasciam totidem conftitutis prasfeciis. Vid. Joan. Cerund. tom. i. Hiffan. Ittuftri. Romanisluccedebant Alani , Wandali &.Suevi 3 quorumuItimorumRegesRomanafacradeniquecoeperunt profequi. Suevos devicerunt Gothi a Maurorum ingentibus copiis ab anno 713. ufque ad annum 1492, atque adeo per annos 779. exa- gitati , nunquam tamen penitus ex Hifpania exa&i. Gotborum itaque Reges ab anno 412« ad annum 1 ftfc quo Ferdinandus Ca- thol. ex Gothorum Sanguine Rex ultimus diem obiit fuum , flo- ruerunt. Regibus ex ftemmate Gothorum in Ferdinando Cathc* lico extin&is , Sceptra Hifpania? ornare ccepetunt Reges ex Auftria- «himgenere nati, quatuor Piillippl , & tres Caroli , ReguminHi- C 1 fpania 20 Tabula II. fpania pcnc omnium feliciffimi •, Regna cnim prioribus Scculis in- ter diverfos omnino Reges divifa acceperunt ipfi & confervarunt absque partitione , Reges fimul Caftelhe, Legionis,Navarraj, Ara- gonia:, Ncapolis , Sicilia^ &c&c. quas Ferdinandus per annos 42. vi & yirtute,arte & marte conjunxit , Regnumnimirum Arragonia; & Legionis jure harreditatis j Regnum Caftellai jure dotis , quam Sponfo Regio attulit Jfabella HenricilV. Caftellae Regis fiJiaj Reg- num Granata: , Navarras , Neapolis & cum multis Provinciis &in- fuJis jure belli impetravit 5 partem Arnercia: magnam opera & in- dufhia potifTimum Chriftophori CoJumbi &. Americi Vefputij in- venit,quorumprhriusan, ^^i.ajter 1497.IndosOccident.ales cum tpcijs navigiis petilt , fru&u totiusEccIefiaj , & forte orbis univerfl maximo. Nomina poft Reges in Hifpania hxc ferh funt maxima ordine AlphabetirArragona. Avila. Borgia. Cerda. Cordona. Cor- dua. Figueroa. Giron. Gufman. Haro. Henriquez. Manri- quez. Mendoza. Paceca. Ponzz. Queva. Ribera. Sylva* Toledo. Tuniga. Velafquez. &c. &c. Ordines Equitum facriin Hi/pania funt varij, c quibus notio- res funt fequentes: L Ordo Equitum Alcantara in Regno Legionis an. nytf.ere- &W aufpiciis Ferdinandi Legionis & Gallarciae Regis. Vocatur Idem quoque Ordo S.Juliani dc Pirario. II. Ordo Equitum Calatravaeab oppidoCalatrava cognomina- tus in Regno Toletano a San&io Rege an. 11 58. inchoatus. ; III. Ordo Equitum Band* ab Alphonfo XI. Caftelhe Rege in civitate Vidoria , antequam Regni infignia caperet, promulgatus & Iaudatus 1331. IV. Ordo Equitum Columbac & Rationis a Joanne I. Caftcllse Rege an 1390. introdu&us. V. Ordo Equitum S. Jacobi ab Alphonfo IX. Caftelia: Regc circa annum 1 160. fundatus. VI Ordo Equitum Lilij alius in Regno Na varne , alius in Reg. no Arragoni* , prior ere&us a Garcia Navarreo Regc an. 1043 . pofte- Chorographia Rcgni Hifpanise. 2 K pofterior aFerdinando Arragonio ( Infantem de Antfqucra dixcrunt ) an* 1403. VII. Ordo S.Mariac de Mercede 6c Redemptione captivorum in Arragonia Barcinone primum florens an. 12 1 8. cuifundum dedit codem anno Jacobus I. Arragonia^ Rex Expugnator di&us. VIII. Ordo Equitum Montefise in Regno Valentias opera Ja- cobi II. Arragonias & Valentias Regis poft everfosTemplariosextru- &us an. 13 17. IX* Ordo JEquitum S, Sal vatoris in Regno Arragoniaj an. 1 1 1 S. ab"AIphonfo , di&o Pradiatore inftitutus. Plura de his & aliis Equi- tum Ordinibus lege in Deliciis Equeftrium Ordinum a Francifco Mennc- woAntvverpias confcriptis , ex quo authore felegi. Hifpani dum in omni propemodum fcientiarum genere excel- lere non negligunt, in Theologia &c Philofophia ultimis pnefertim Seculis noftris palmam quibufvis\a*mu]is eripuifle cenfendi funt ipfis ctiam teftibus eorundemlibrisTheoIogicis & Philofophicis : quibus ad fui fuorumque diTcipulorum fruclum atque profectum utuntur Do&ores Catholici pafiim multi , fi non plurimi : unde in Italia , 1 Germaaia &c. fx non ampliusab Academicisauditoribus audiantur Hifpanica viva? vocis oracula , faltem non conticefcunt infer eof dem Academicos Hifpanorum libri &fententia2nunqnamantiquan- da: , tametfi antiquirfimas, Casterum in Hi/pania univerfa Acade- mi'as 20. numerat %iorery. Paucioribus contenti authores alij fcx duntaxat enumerant fcilicet ^ I. Complutenfem & 7 . „ r> n u II. Toletanam. t .n Regno Caftella:. IIL Granatenfem , in R^gnp Granata:. IV. Salmanticenfem , in Regno Legionis. V. Leridenfem , in Cathalonia. VI, Valen- tinam , in Regno Valentia% Longe plura numerantur Lycea & Gymnafia > quorum nomi- nc fortaffis Morerus dixit Academias* C 3 TA* « Tabula III. TABULA III. CHOROGRAPHIA REGNI GALLI/E- > ■ s. £ REgnum Gallia: collum & pedoris pars fuperior in corpore turopx, long.tudine fua a montibusPirhenarisufqueadBel- gmm numerat milliaria Germanica 140. latitudine verofua a man Br.tann.co ufque ad Italiam milliaria 1 60. circiter. A Septen- tr.one jundum fibi fuisin finibus habetmareBritannicum 5 ab Ortu German.am, Helvetiamfc Sabaudiam ; aMeridie mareMediterra- neum & montes Pirhenaros ; ab Occaiii Oceanum Aquitanicum. In Galha numerantur fluvii pra: reliquis celebres 4. fcilicet ;:R&s^Rhone. GarUmMj ^ * S ^ana,Sei„e. Extenditur Gallia inXII. Provincias eleganti ordine c6Hocatas } tres enim earundem quafi in medio funt fita:; tres Septentrioni pro- ximiores recedunti tres Germania: conjunguntur ; tres denique man Mediterraneo & Hifpania: accedunt. 4 f a ln ™ ed }° funt 1 Infol a Francia: , Isle de France. II. Pr*- fedura Aurehanenfis , Orleans. III. PraAauraLugdunenfis , Lion. Verfus Septentrionem funt I. Britannia Minor , Bretagne. II. Normannia, la Normandie. III. Picardia , la Picardie. Germania; conjunguntur I.Delphinatus.leDauphine. II. Du- catus Burgundj* , Bourgogne. III. Campania , Champagne. Mari Med.terraneo & Hifpani* accedunt. I. Provincia , Pro- &Scon UnSUedocia ' L ^guedoc. III. Aquitan.a, Guienne $.11. Chorographia Regni Gallije. t§ §♦ II. TN INSULA FRANCI^ URBES SUNT Parifij , feu Lutetia , Paris. Verfalia , Verfailles. Fanum S. Germani, S. Germain. Fons Bellaqueus ;, Fontainebleau. Fa- numS. Dionyfij, S.Denis. Fanum 5. Clodoaldi, S. CIou. Con- fluentes, Conflens. Compendium , Compiegne. Nemus Vice- narum , Bois de Vincennes. Marlia , Marly. Pontifara , Pon- toife. Bellovacum , Beauvais. Sylvane&um , Senlis. Novio- dunum , alij Noviomus,. Noyon. Sueffio, Soififons. Laudunum, Laon. Crepiacum, Crepy. Melodonum, Melun. Corbelium, Corbeih Drocum , Dreux. Nemofium , Nemours. CafteJIio, Caftillon. Curtiniacum, Courtenay. Montmoranciacum,Mont- morency. Lainiaeum, Lagny. §. III. JN PR^BFECTURA AURELIANENSI URBES SUNT Aurelix & Aurelia , Orleans. Nivernum , Nevers. Bitu- rix & A varicum , Bourges. Turones &Ca?farodunu , Tours. Am- bafia , Amboi/e. Blefar, Blois. Sparnonum , Efpernon. . Vin- docinum , Vendome. Carnutum , Chartres. Bretiniacum , Bre- tigny. Moritania , Mortagne. Cenomanum , le Mans. Me- duana, Mayenne. Lufignanum , Lufignan. Rupes adYonam, Roche furYon. Andegavum , Angers. Salmurium , Saumur. Flexia, laFleche. Propinqua eft Provincia Pi&avienfis, in qua Pi- davium , Poicliers. Richelium , Richelieu. Trimolia , Ja Tre- mouille. Luciona , Lucon. Engolifma , Angoulefme. Rupes Fucaldi , la Rochc Focault. Rupella , la Rochelle. Rea, Islede Re* Uliarus Isle Doleron. §. IV. IN PRvEFECTURA LUGDUNENSI URBES SUNT Lugdunum , Lion. Clermontium^alijClaromontiumiCler- 3 mont. U Tabula Iff. mont. Floriopolis , S Flour. Molinum , alij Molina , Molins J Bellojovium , Beaujeu. Villa Franca , Ville Francne . Rhodurana, Roannc. Ricomagum, Riom. Geretum , Gueret» §. V. IN BRITANNIA MINORI URBES SUNT Nannetes , alij Nannetum , Nantes. Rhedones , Rhennes, Venetias Britannicas , Vannes. Brivatum , aIijBreftia,Breft. Fa- num S. MacJovij , S Malo. Fanum S. Pauli Lconini , S. Paul dc Leon. Dola , Dol. Blabia , alij Blavetum , Blavet. Fanum S. Bnoci , S. Brieux. Trecorium , Tregieur. Corifopitum, Quim- perSc Cornovaille. His urbibuspropinquarfuntinfute varixfciL dicl« fepteminfuhe , Les fept Isles. Uxantes, Ovefand. Calonc- fus , BelJe Islc. §♦ VI. IN NORMANDIA URBES SUNT Rhotomagus , Rouen. Portus Gratia: , Haure dc Gracel Cadomum, Caen. Deppa,Dieppe. Abrinca: , Auranches. Con- ftantia, Coutance. Caroburgus , Cherbourg. Bajoca: , Bajeux» Ebroicas , Evereux* Sagium, Seez. Lexovium,Lifieux^ Alen- conium , Alencon. Alba mala , Aumale. Bellomontium , Beau- mont. Longavilla, LongueviUe. Pons Aretis , Pont;del Arche* Vernolium , Vernevii. Harcurtium, Harcourt. Elbovium , El- boeuf. Vernonium , Vernon. Viria , Vire. His urbibus pro- pinqua; funt dua: infuhe Caefarea , Jerfey. Garnfcja, Garnfey* §. VIL IN PICARDIA URBES SUNT Ambianum, Amiens» Abbevilla, Abbeville. Bononia,aIiis Bolonia , BouJogne. Ardrerium , Ardres. Caletum , Calais. Corbeja , Corbie. Monafteriolum , alij Monftrolium , Monftrcvii. Guifa , Guife. Perona , Peronne. Fanum S. Quintini , S.Quin- v tin. Choregraphia Rcgni Galli*. if tin* Vervinium , Vervins* Creifiacum > Crefljr» Contiacum, Contus. §. VI 11 IN DELPHINATU URBES SUNT. Gratianopolis, Grenobie. Vienna , Vienne, Valcntia, Va- lence. Ebrodunum/ Embrun. Vapincum, Gap. Brigantium f Briancon. Augufta Tricaftinorum , S. Paul des trois Chateaux. Pinarolium , Pignerol. Dca , Dic. Creftum , feu Crifta Ar- naldi, Le Creft,6cc. §♦ IX. IN DUCATU BURGUNDI^ URBES SUNT. ] Divio aut Divionum , Diion. Auguftoduntim , Auton. MatiicoL, Mafcon. Cluniacum , Cluni. Antifiodorum, Auxerrc. Carolix , Charoles. Breflia , La Breflc. Trevoltium , Trevoux. Cabilonium > Chalon. Bellicum , Belay. Matifcona , Mafcon» Salmurium , Saumour* Ternodurum Tonnerc. &c &c. IN COMITATU BURGUND^B VRBES SUNT Vefontio , Befancon. Arbofium, Arbois. Fanum S. Clau- dij, S. Claude. Dola, Dole. Grajum, Gray. Mons Belligar- dus , Montbelliard. Vcfulum , VefouL Salina: , Salins* Pon- tarlum Pontarlier. &c &c. §♦ X. IN CAMPANIA URBES SUNT Rcmi , Reims. Trecac & Tricafla: , Troyes. CatalaununV* Chalons. Sedanurn , Sedan. Rupes rcgia , Rocroy . Carolo- polis , Charlefville. Retelium, Retel. Maccriac , Meziers» Scn- nones,Sens. Lingones,Langres. Melda:, Meaux, FanumS.Dc- ftderi j , S. Dizier. Joanvilla , Join villc. 6tc, D §. XI. ** , Tabula Il! f §. XI. IN PROVINCIA URBES SUNT Aqux Sextiar , Aix. Arclata , Arlcs. Maflilia , Marfeillt. Telomartius & Tulonum , Toulon. Avenio , Avignon. Foro* Julium , Frejuls. Antipolis, Antibe. Apta Julia , Apt. Regium alijRiefium, Riez. Dinia, Dignc. Glandata,GJandeve. Vin- cium, Vcncc. Sanitia, Sencz. Grafla, Grace. Araufio , Oran- gc. Carpentoradum , Carpcntras. Vafio , Vaifon, Cabcllio , Cavaillon. Forum Neronis , Fulcaquir. Seguftero , Sifteron . Stoechadc* mfulae f Isics dc Hiercs. $. XII. IN OCCITANIA SEU LANGUEDOCIA URBES SUNT Tolofa , Touloufle. Comitatas Foxicnfis , Foix, Albiga , Alby. Carcafib, C^rcaiTone. Rivi , Rieux. Caftrum, Caftres. Apamia?, Pamiers, Vaurium, La Vaur. Fanum S.Papuli , S. Pa- poul. Narbo , Narbonne. Lcucata, Leucate. Mons PeiTula- nus, Montpellier. Memaufus, Nifmes. BelJoquadra, Beaucaire. PontiopoJis, S.Pons. Miropincum, Miropoix. Agatha, Agde. UticJ* & £ Ep 1 "** 00 ?^ 115 j Ufel! VC ' Mumatum, Mande. Viva- rium, Viviers. Velaunia, Velay. Anicium, LcPuy. Perpinia- num,Perpignan. MonsLudovici,Montlouis. VilJaFranca,Con- fluentium , ViJla Franca dc Confknt. Caucoliberis » CoJlioure. Portus Veneris , Port Vendres. Promontorium Crucis , Capodc Creux. Bitterras, Beziers. Mon* Albanus, Montaubon. Pifce- 11* , Pczcnas. Pons S. Spiritus , Pont. dc S. Efprit &c. 5. XIIL IN AQJXITANIA URBES SUNT Burdegala , Bourdeaux. Santoncs , Saintes. Rupes fortis, Rochefort. Pctricorium , Pcrigucux. SarJatum , Sarlat. Le- om- ChorographiaRcgnlGalHc» vf movicum , Limoges. Tutela , Tulle. DiVonaCadurcorum,Ca« hors. Ruteni Rodes. Vabras, Vabres* Aginnum , Agen* Has urbes continerit Guienna pars Aquitania% In parte alteranempe Vafconiaurbesfunt Bajonna , Bayonnc Luifium , feu Fanum S. Joannis , S. Jean deLuz. Fanum S. Palla T dij, S. Palais. Gramontium,Grammont. Subola, parva Regio,Soule. Palum, Pau. Elerona, Oleron. Lafcarum, Lefcar. Tarba, Tar- bes, Fanum S. Bertrandi , Bertrand. Aqux Tarbellica; , Acqs. Aturum Ayre. Severopolis , S. Sever. Augufta Aufciorum , Aux* Ledora > Le&oure. Lumbatia, Lombez. Atqueha^ aliaeque ur- bes quindecim augentur parvis Regionibus, quarum alias vocantur Agri, alix Comitatus , alias Tra&us lcil. t Tra&us Lapurdenfis, Laboun II. Navarra inferior , Bafle Navarre. IILSuboIa, Soule* IV* Beamia , Bearn. V. Comitatus Bigetrenfis , Bigorre. VI. A- ger Conforanenfis , Conferans. VIL Tra&us Landarum , Lcs Lan- des. VIII. Vaiconia , Gafcogne. IX. Ager Albretanus , Albret* X. Ager Vafatenfis, Bazadois* XL Ager Condomenfis, Condomois» XII. AgerArmeniacenfis, Armagnac. XIII. Comitatus Aftaracenfis, Eftarrac» XIV. Comitatus Gaurcnfis , Gaufe. XV* Comiucus Convenenfis Cominges. $. XIV. TOPOGR APHIA ALSATI^ Alfatia tota penc nunc Gallorum Regi fubdita longitudme fua 10. Germanica circiter milliaria, latitudine plerffque in locfs io.aut S. compleclens,feparatur verfus Septentrionem a Palatinatu-, ver- fiis Ortum a Rheno & Marchionatu Badenfi atque Brifgoja j ver- fus MeridiemaSuntgovia, verfus Occidentem monteVogefo , feu Lotharingix Alpibus, Dividitur Alfatia in Superiorem & Inferiorem» IN SUI^ERIORI ALSATIA URBES SUNT COlmaria T> golmar. Enfishemium , ©igi^efm» Turcken- hemium, alij Turichemum, JEtfrcftyeim* Ca;faromontium, D * Sepfer* tfl Tabula III. 5Set)fer6er cjusdem Maximiliani filia , Caroli VIII. fponfa, qua: Parifiis novem annis fervata efL Ab eo igitur tempore Minor Britannia Galliar Re- gibus facramentum dixit. IV. Delpinatus fub Ducibus fuitufque adannum circiter 1 343* quo tempore Humbertus Dclphinus Dux ultimus amiflb in pugna filio Delphinatum Gallias Regi donavit ea lcge , ut primogcnitus Regis Francorum deinceps diceretur Delphinus. V. Ducatus Andegavenfis a. Philippo Pulchro Francorum Re- geCarolo Valefio fratri conceflus inter bona & juraRegia nonfuit numeratus ufque ad annum iz8o. quo Renatus Neapolis Rex fms conceflit relinqucns regni fui hasredemCarolumDucem du Maine Cenomanenfem , qui altero mox anno defun&us res fuas omnes Galliae Regibus ceffit * undc nata funt in Jtalia intcr Gallos dc Hi- fpanos bella cruentiffima* VI. Comitatus Alenconius in Ducatu Aurelianehfi fitus ufque ad xtatcm D« Ludovici fuis Ducibus paruit, Eundem Comitatum pa- rentis bencfkio accepit filius quartus S. Ludovici, di&us Dux Alen- conius , quo deficiente idem Comitatus ditionibus rtgiis acceffit. Pari ratione advenernnt Regibus Gallias Comitatus alij , Eg. Alver- niae , Engolifmcnfis &c. Quidquid in Regno Navarrx ultra montes Pyrenasos Frahciam verfus fitum eiat , id totum Henricus IV. ex ftemmatc Borbonico Rex L RegnoGallia: adjecit , di&us fimul Rex Francia? & Navame. VII. AccefTere his noftris ultimis Seculis Rcgiones ac urbes permultae, nimirum inBelgio magna pars Ducatus Luxenburgici , Flandri* , Hanonise 8c tota Artefia. Vid. Cborografh. *Belgij. In Amcrica tota Francia nova 8cc&c. ** , Tabula III, In Africa Infulae complures , fcilicet Infula Delphim , S, Lau- rentij&c. r S$. XVII. Tatus Galliac a muitis omnino feculis fuit Monarchicus, quive- iut ftatus alu - 9 cum non confiftat in indivifibili , fed maVis & minus capiat ( ita cum Philofophis loqui liceat ) hinc etiam ^eges Cjallias inftar mutabilis lun* nunc crevere , nuncdefecere, ^upremoNumine Rcgum Sole vel clariores , vel obfcuriores con- ceoente radios. Inter univerfos Francorum Reges num. 61. tan- quam mtcr f ydera {ydus h ^ Gnus fojfli fere maximum Ludovicum AIV. jure mento cenfuerunt non folumFranci, fed etiam Germa- norum& popularium aliorum plurimi. I. Enim Ariftocratiam, qua: in Parlamentis eminebat, &Rc- ges Francorumcrebr6turbabatmultum, dimminuitplurimum. II. Vivendo fcregnando Regcs Gallia: fuperavit numeransan- nos regni ?u artatis 77 . folusregnavit poft mortem Card. Mazari- III. Proventus Regis annuos itamultiplicavit, utiidemducen- tos tiorenorum Gcrmanicorum milliones fi non multum fuperave- rmt , minimum arquavcrint. IV. Exercitus confcripfit & confervavit tanto numero ac ro- bore , ut par multis fucrit fimul hoftibus nunc fupcrandis , nunc fa- tigandis , f^pius forte viftor , quam vidus, V. Munimentis Galliam circumcinxif acconfirmavit, utiure quis dubitet , an firmioraan venuftiora fint Galli* munimenta. VL Codiccm Legum Gallicarum emendare ferio ftuduit, mc- mor monitorum , qux duo Cardinales Regi fuo reliquerant. VII. Quamvis cum Innocentio XI. de jure Regali* Ecclefiafti- iticx ut vocant , diu multumque certarit , a Sacris tamen Roma- ms neciatumunquem difcefiit, hxrefumimpugnatorfc expugnator, quoad hcuit , conftantiffimus. Humanum fiquid paftus fuerit mo- re Regum plurimorum in juventute prarfertim , infenedute emen- dare non vane laboravit , exclamam creberrime cum Pfalte Rc*io: **U%4 juytntuw m* & ignormtm mtv Dwmnt nt mtminms. VIII. Chorographia Regni Galliar. || VHI. Gallix ftatum promoverunt maxime Ludovici Xfll. Sc Lud. XIV. Adjutores potentiflimi duo S. R. E. Cardinales Richeliur & Mazarinus, hic natione Romanus , ille Gallus Pi&avienhs , quo- rum uterque in totius Francias bonum intentifiimus plurima egi ttu- Iitque invidorum 6c asmulorum odiis expofitus maxime . Ebrundem prior agoni propinquus Regi tresclavestradidiflefertur, iisdcm tres in Francia: rmibus urbes defignans , quarum primam Perpinianum clavem Hi/panix j alteram Pinarolium clavem Jtaliaj* tertiamBri- facum clavem Germaniasnominabat. IX. Cardinalium horum alteruter , aut potiits uterque Gallias Regibus fuafiffe dicitur iequentes regnandi artes i.Methodum imperandi maxime Monarchicam. 2. Vigorem bonarum legum. 3. Juftitiam exactam in tribunalibus. 4, AuthoritatemRegisaPar- lamentis haud ligandam. ^muIationemadversusRegesconfines, maxime vero adversus Jmperium Romanum^ 6. Apparatum ingen- tem rerum bellicarum terraMarique. 7. HabilitatemMiniftrorum adomnemoccaiionemScRegiscommodumattentiflimorum. 8. Ar- tium liberalium , fcientiarum Sc linguas Gailicas ubivis terrarum xftimationem. cj.Majorem numerum urbium, rnunimentorumSc propugnaculorum, pra^cipue in finibus Galljze. 1 o . Mercimonia cum exteris Regnis ac Provrnciis inftituenda ac conferyanda. 1 1. Fre - quentem pecuniarum immutationem. 1 2. Multitudinem populo- rum etiam exterorum in regnjs &c» X. Confiliorum Diverforum genera apud Francia? Regem funt feptem 1, ConfiliumMagnum. 2.ConfiliumSuperius. 3 Con- filium Secretum. 4. Confilium de rebus Confcientias, 5. Confi- lium de rebus Provincialibus. 6. Confilium bellicum. 7. Confi- lium circa reditus Gallia% XI. Parlamenta per univerlam Galliam funt i.Parifienfe in- ftitutum a Pipino, confirmatum vero aPhilippo Pulchro an. 1302. in infula Francia% 2. Toloianum ab eodem Rege eodem tempo- re in Occitania. 3. Gratianopolitanum inffitutum a Carolo VII. an » 145 3- in Delphinatu. 4. Burdegalenie inftitutum a Ludovi- co XI. an. 1 462» in Aquitania.v 5» Divionenfe inftitutum a Ludovi- E coXI- 34 Tabula 1H. co XI. an. i476.jnBurgundia. 6. Rhotomagenfeinftitutum aPhi- Iippo Pulchro 1302. in Normannia. 7. Ad Aquasjextias inftitutum aLudovico XIL 150 1. m Provincia, 8- Redonenfe feu Britanni- cum inftitutum abHenricoII. an. 15 53.inMinori Britannia. c>.Pa- lumenfe in Bearnia inftitutum ab eodem Henrico IL io. Metenfe ftabili tum a Ludovico XIII. an, 1633, inLotharingia. 1 1. Vefbn- tinum fuit ftabilitum a Ludovico XIV. an. 1674. mComitatu Bur- gundix. Vid. T. Schererum 3 nam aliter habet LaCmx. Tnbunaiia infuper regia centum 6c o&o per univerfam Galliam Sententias dicunt, XIL Univerfitates in univerfa Gallia 8c Lotharingia numeran- tur 18, i> Andegavenfis. i. Aquenfis. 3. Arauficana. ^.Ave- nionenfis» 5. Aurelianenfis. 6. Bitturicenfis. 7. Burdegalenfis. 8. Cadomeniis. 9« Cadurcenfis. iq. Dolana. 11. Montifpeflu- Jana. iz, Muflipontana. 13. Nannetenfis. 14. Panfienfis. 15.P1- clavienfis. 16. Rhemenfis. 17. Tolofana, 18. Valentina. La Croix addit Perpinianam 8c Auriacenfem. Ca^terum GaUorum mores in hunc ferme modumabauthoribusinveniodefcriptos: Gal- li ut plurimum funt liberi, hilares, excitati, afFabiles, Mufic* Sc Cantus amantes 3 erganationes etiam exteras ad fpeciem minimum fynceri dc candidi 5 lingua^ Francicas a:ftimatoresmaximi 3 mobiles & mutabiles 3 fcientiis & artibus difcendis atqj docendis apprime dedi- ti 5 lucro fuo perintenti 3 mutandarum crebro veftium, amantes, Sc amori magnam partem plus xquo indulgentes 3 mercimoniorum traftandorum ftudiofi , Regi fuo obedientiffimi 8c addiftiilimi 3 ad prarlia non tardi 3 in pradiis fecundis audaces , fortes , veloces 8c conftantesj poft reportatam vi&oriam > infolentes, gloricfi, a>a- n &C3 poft amifiam vicloriam taciturni , timidi , fughivi , exteris dominis ad tempus fervientes £c obfequiofi. Ulud hoc loco memo- randum $c mirandum ^ qu6d ferme omnesinEuropa nationesGal- lorummores rideant 8c improbent, Sc tamen imitari propemodum omnes dele&et , plunfque «ftimetnr , quicquid vel vendat vel do- net Gallia. Scriptores vide Chrifiianum Funccium, & FridericumCla* ^y^omnmHiihsrumdXiQ^ quilibero caJameperftnnxeruntGallo- rum Chordgraphia Regni Galliae, % f rum fnores : at Scriptores partim Latini partim Germani in defcri- bendis fparfim Gallorum moribus moderationem adhibent majo- rem , quales funt 'Brtetim > jintonut* Forejlt , Schererm > eujus verba patebunt ibi, ubi de moribus populorum brevem fynopfin fcripfit,. &. fcribcndam reliquit. TABULA I CHOROGRAPHIA TOTIUS TTALL^ J i AB-Europ* collo, hoc eft a GalfiseRegno ad dextrumEuro- px brachiurn , nempe Jtaliam tranfitum paramus. Sa- fpicit igitur nobilishaecEuropaeparsaSeptentrione 8t Occi- dente Germanise & Helvetias ,v atque Delphinatus Alpes cum Pro- vincia Galliae j ab Oriente alluitur mari Adriatico ^ a Meridie mari Mediterraneo. Longitudine fua ab Helvetorum limitibus ufque ad rines Neapolis numerat circiter ducenta Germanorummilliaria: la- titudine vero fuapro diverfitate regionumdiverlummilliarium habet numerum : Supenor fcilicet Jtalia numerat circiter i30.inferior vero nunc i£.nunc 20. nunc 30. nunc 40. Scc. Fluvij in Jtalia eelebriores funt 1. Padus 2- Athefis in $u- periori 3«Arnus 4. Tiberis in Med. Jtalia. Ut memoriaj confulatur probe , Jtaliam comraode divifione prima divjdemus in Continentem & Infulanamsdelnfulanaultimo, de Continenti primo diileremus loco: §. n. Continens Jtalia (ktea hpiid diflimileminduit formam, quam tres in partes difpertimus , nimirum in Jtaliam Superiorem , Me- diam & Inferiorem. ParsSuperiorhabetDucatus VII. Respublicas Ilf. E z Du- Tabula I. Ducatus fiint I. Sabaudias II, Pedemohtij. III. Montisfer- rati. IV» MedioJanejifis. V. Parmenfis* VI, Mutinenfis. VII. Mantuanus. Rcipublic* funt I, Venetorum II. Genuenfium, IJI, Luc- cenfium. DE DUCATU SABAUDI^. Ducatu Sabaudj^ fun t fex minores Provinci* fciJicet I Sa- baudia ipia II Gevenenfis provinda. III. CabeJlica. IV Ta- rentafia. V. Mauriana. VI. Foiliniaca, u- 1 Camberium, Chambery. Mons ^on K a S / a ntmdian ;.. Annetium > Annecy. Tunonium,Tho- non Mona/lenum, aJus Reomus , Montieurs. Fanum S Joan « i Maunana , S. Jean de Maunenne. Oppidum S. Andre* , S An^ dre. Confluentia, Conflans, fccScc, $. III. IN DUCAU PEDEMONTANO URBES SUNT ; Augufta Taurinorum , Turin. Carinianum , Carionano. Sa- viIjanum 5 Savigliano Cuneum, Coni. MonsRegahs, aliis Mons vicj , Mondovi. FoiTanum , FoiTano. Mons Calerius, Moncaelic- rc. Chjerium , Chiere. Pinarolium, Pignerol. AuguftaPrfcto- m , Aofta. Vercell*, VerceJJi. Eperoda &ir, Eporedia, Jurea. Clavaiuim, Chivafco. Segufium , Sufe. SaIutix,SaJuzzo. Car- maniola , Carmagnole. Nicea, Njzza. ViJlaFrancaldem. Bo- leum , Boglio Barcino , BarceJJonette. Afta , Afti. Veruca , Verua. Clarafcum , Chierafco. Onelia , Oneglia. VallesWaldenfmmSedariorumfunt VaJIis lucernenfis , Lu- cerne, Perufina , Peroufe. S. Martini> S. Martjn, Clufonia, CIu- lon. PrageJana , PrageUas &c &c. s. IV. IN DUCATU MONTISFERRATI URBES SUNT Cafale, Cafal. Aqua^Statellia^ Aqui. Nizza, feu Nicea Pa- lea, NizzadeilaPaglia. Alba, Aiby. Tridinum, Trino, Hos Chorographia tocius Jcaliae» ^ Hos trcs Ducacus hodie fuos dicit Dux Sabaudia? , qui non minus , quam cjus avi Scacavi, bcJlorum aleas plurimum eftobno- xius, ucpoce medius incer Cxfaris. Gallorumque Regis exercicusj unde cam hic, quam ilh ,eujusparces fequerencur autdefererenc,in- cercum farpe habuere incer excremas conftituti anguftias. Bellorum ac pacis paucis abhinc annis initas fru&us relponditinfulaSardinia?, cujus fe Regem gerithodie» Ducatus hi tres tametli fua magnitudine non cmineanc , funt tamen maximc frugiferi , loco etiam mereimoniistra&andisperop- portuno conftituti 5 unde Dueis fui, modo &: Kegis provcntus au- genc haudmodice mercatores , quin &. Sabaudi nundinacores cotum prodemodum orbem pervagances* §♦ V. IN DUCATU MEDIOL ANENSI URBES SUNT Mediolanum , Milano» Aiexandria StateJliorum , Alefmdria della Pallia. Ticinum feu Papia , Pavia. Dertona , Tortona* Valencia,VaIence. Bobbium,,Bobbio* Comum, Como. Cre- mona idem. Leccum , Leceo. Laus Pompeja Lodi. Morta- ria, Mortara. Novaria ,Novara, Angleria, Anghiera. CafaJe Majus, CalTal Maggiore. Finalium, Final. Ripa aJta , Ripalpa, Melignanum,,Marignano. Viglebanum, Vigevano &.c, Ducatus Mediolanenfis JtaiiaeParadyfus a nonnullis dietus,re- rum quarumvis abundat optata copia j unde fecuJis prioribus Hi- fpani cum GalJis ; 8c annis haudpridempra;teritisCarfarcumijsdem GalKs, acnbus&diuturnisprasliis certarunt de nobili Mediolanen- fium Ducatu ; donec denique pace Raftadij ftabilitaCarolo VI. Ro- manorum Jmperatoriiacramentum dixic, & hucufque ridem fervavtt. Proventus annui ex eodem Ducatu hodie foluti Ca^fari , faci- le fuperant unum alterumque florenorum millionem , tamen fi~ des habenda incertis variorum diclis P"%d. Bocfyts T. 3. n. $2$. § > VI IN DUCATU PARMENSI URBES SUNT Parma Jtal. Idem. Placentia , Piacenza. Fiorenciola * FJo- £ 3 ren- T»buU I. renziola. Buxetum, Bufleto, Fanum S. Domnini, Borgo S. Dom- ningo. Ca:/aria , Cazzara. Maleipina Idem. Eft Ducatus hic Feudum Pontiiicium velC*fareum,dequoli- ngantmulti, aPauloIJI. Pontifice Farnefiorum ftemmati concet lum, ex quo deicendit etiam Parmenfium Dux Jiodierntis , cuius proventus annui fuperant aliquot centena florenorum miilia, fi ta- men rite divinarunt illi , qui quorumvis fere Ducum ac Re Corre S<° Caftrumno- vum,Caftel„ovo. Nonantula Idem, Canufium.Canofla Car- pium, Carpi &c. Hoc temporePrincipatus MirandoianusDuci Mutinenfiuman- nuum tr.butum foivit , poftquam Oefiar eidem Duci accepta pe- cuni* fumma jus fuum vendidit $ unde Ateftinus , qui mod6 do- m.naturMutm^ quinque Prmcipatuum dicitur Dux,icil. Mutinen- i.s, Regienfis .Carpienfis, Corregienfis & Mirandulani, quiuna fi- mui copiofiores proventus , quamDucatus Parmenfispariunt. §. VIII. IN DUCATU MANTUANO URBES SUNT Mantua Jtal. Idem Guardiftaleum , Guaftalla. Luceria, dM^ v , r ' B ?i° l °' CaftiIll '°Stiverorum , Caftiglione netsIoLeS&c.^ ^ ??f* ' ^ Ducatus Mantuanus Romani Jmperij Feudum fua Iongitudine 9- Iatnudine vero , j. mflliaria Germanica adzquans , extindis Paf- V r"^T° rad n0ftr T ufQUC * tatem Secuk'paruit Jtllt IlZ Z P l huS r mme &ftem ™* Gonzagis , qui teftibusV- m ann , & Pock,o ab anno , 3 z8. Capitanei Mantu* ; dein vero an. Hii Chorographia totius Jcalise, 99 1433« Marchiones, & demum an, 1 530, Duces aCaroIo V, C*fa- re creati funt. Omnium Ducum horum ultimus Carolus IV. an- no 1708. fatis conceflit. Idem maxime inter bella deHiipaniseSceptro fufcepta Galiorum partes fecutus caufam dedit Ca?fari , quod 8cip- fc y ejusdem hxredes fanguine proximi,omnifpefucceffionis fue- rint deftihiti , Ducatu Mantuano propemodum univerfo pace Ra- ftadiana Romanorum Jmperatori afferto, Ducatus Mantuas haud modioos reditus folvere confuevit fuis quondam Ducibus , & mo- do folvere promittit Ca^fari : id enim vel ex eo etiam colligere li- cet , qu6d an, 1630. exercitus Ca^fareus expugnata Mantua in asra- rio Ducali fat multos florenorum milliones invenerit viclori miii- ti folatium» His fuperioris Jtalia^ Ducatibus accenfe L Principatum No- vellaria:. II. Princ. Sulphurini. III Princ. Maiferani. IV. Princ. Mona^ci. V. Ducatum Maife. Primus horum eft in Ducatu Mutinenfi. 2. In DucatuMan- tuano. 3, Inter Mediolanum 8c Pedemontium. 4. in Genuena* Republica prope Nizam^ 5. Inter Genuam & Luccam. DE TRIPLICI SUPERIORIS ITALI^ REPUBLICA. §♦ IX DE REPUBLICA VENETORU.M» In Venetorum Republica funt 1. Venetus Ducatus. Item 2. yenetia Longobardica. 3. Marchia Tarvilina &. 4. Forum Ju- lium , nec non 5. Jftria. In Ducatu Veneto eft urbs unica nempe Venetias Jtal. IN VENETIA LONGOBARDICA SUNT URBES Patavium , Padua. Atefte j Efte. Rhodigium , Rovigo. Adria ldem. Vicentia, Vicenza. Verona Idem. Leonicum,Le- gnano. Pifcaria , Pefchiera. Veruca aliis Claufulas , Lachiufa. Brixia , Brefcia. Clarium , Chiari. Crema Idem. Bergomum, Bergamo, IN 40 TabuJa I. IN MARCHIA TARVISINA SUN-T URBES Tarviiium , Trevifo. Feltrium , Feltri. Ceneta , Ceneda* fieilunum , Belluno. IN FORO JULIO SUNT URBES Utinum, Utine. Palma nova Idem, Forum Juli/ , Cividad de Friuli. Portus Naonis , Pordenone. Cadubrium , Cadore* Tolmetium , Tolmezzo. Aquileja Idem, IN ISTRIA URBES SUNT Juftinppolis,Capo d'Jftria. Pola Idem. Parentium,Parenzo, Civitas nova , Citta nova. Tergefte Auitria? Principatus , Triefte. De Neupado, Dalmatia aliifque Provinciis quondamadVe- netos pertinentibus dicendi locus erit fuo Ioco. Venetorum Refpubiica jam ftetitac floruit perannos 1300. ea methodo, ut diverfis feculis diverfum placuerit Regimenj nunc e- nim Monarhia Democratia: , -nuncDemocratia AriiToeratiae , nunc Ariftocratia Monarchias prasvaluit nunquam penitus omiifa ex tri- plici regnandi methodo mixtura. Inter nobjliores Venetorum Familias (11 Huhneria vera referat ) eminuerunt fequentes : 1. Magnates Contarini. z. Morofoni, 5«Badovari. 4. Tiepolu j.Michieli. 6.Sanudi. 7. Gradenichi. 8.Memmi. cj.Falieri. 10. Banduli. n\ Polani. n.Barozzi. Horum numerus cum fit duodenarius , duodecim Apoftolos di- cere confuevere. His accefsere 1 . Giuftiniani 2.Conari. ^.Bragadini. & 4. Bembi , quos quatuor Evangeliftas vocarunt* Atque ex totdi- verlis Familiis elecli fuere omni propemodum tempore Supremi in Republica Principes ultra 100. Plures Venetorum familias vide in Laurentio Schradero in monumentvs 3tali*. Vidorias de Turcis relatas numerant Veneti permultasi ut vi- doriarum numerum augerent , optaruntmultotiesnoftratempora, amilfum Peloponefum dolentia. Trigin- Chorographia totius Jtaliae. 41 Triginta armatorum millia aiuit crebro Venetortim Refpubli- ca 5 hinc quanti fteterit fumptuum 6c redituum copia Venetis , conje&uns facile efVafiequi rerum peritis, §. X. DE GENUENSIUM REPUBLIC A. In Genuenfium Republica funt urbes Genua , Genova/ Sa- vona Idem. Naulum , Noli. Albigannumr Albenga. Vintimi- lium , Vintimiglia. Portus Delphini , Porto fino. Rapallum , Rapallo. Sevefta Tiguliorum, Seftri di Lipante. Portus Vene- ris , Porto Venere. Spedia , Spezza. Serazana , Sarazano. Fi- narium , Finale. Brunetum , Brugneto. More maximarum in Jtalia urbium etiam Genua numerat Vi- ros in ftatu Ecclefiaftico conftitutos quamplurimos, qui aMagiftra- tu potentiilimo etiam auxiliis 6c confiliis adjuti Ecclefiam con- fervant 6c augent domi fonfque. Genuenflbus fane plurimum debent infake Corfica 6c Sardinia Saracenis jam pridem liberata:. In eodem ftatu eminet Archiepifcopus Genuenfis , cui fufFragantur Epifcopi complures. Monafteria etiam plurima eundem reveren- tur ac venerantur. ' Genuenfium RefpublicanumeratPrimores 400. interquosemi- net Supremus Dux a Primoribus elechis, cujusproventus annuifa- cile adxquant 500000 Coronatorum , ut vocant» Mercimoniis confervandis Scpromovendisingentemdant ope- ram Genuenfes j unde lucri ac commodorum causa fi fint parum conftantes fibi 6c ahis inter diverfos Belli tumultus 6c difcrimina, minus ipfis vitio vertendum eftj nam 5cReges varios varias inpar- tes pertraxit farpe mutata Belli alea 6c fortuna fociorum minus vel magis profpera : quidni igitur nova agitare eonfilia cogat Rempubli . cam mercimoniis intentam merx 6c merces , lucrum 6cdamnum? nimium audax proin videri poteft crifis, quamvel fuo coneepit,vel zoilorum ingenio male conceptam defcripfit Hihnerm T. III. in Ge- nnenf. Hijlor. qux ita habet : Genuenfes fnnt gens fine fide , mare fine (ifih mons fine arhore , mulier ftne pudore, Unde de Genuenfibuslon- 41 Tabula 1!« gc diverfo fcripfit calamo Chriftian. Funncius T. ///. ^ ««m. /70. ubi hujusReipublica^plurimas calamitates refert , &moreslonge magis laudat a quam vituperat. §. XI DE LUCCENSIUM REPUBLICA. In Luccenfium Republica funt urbes pauciffim;t fcil, Lucca Idem» Portus Mozanus , Borgo Mozzano &.c/ Casterum Refpublica hxc tam paucis vocabuJis defcripta jute dicitur & ab Jtalis , & ab aliis populis indujlriofa 5 otium enim in eadem locum fibi haud vendicare valet 5 unde procul ejus finibus arcentur mendicabula , quae fi veniant ut fuo vi&u ac veftitu non careant , jubentur quantocyus manus admovere arti 8c operi j qua fane induftriaid efficiunt , ut viri foeminasque, pueri acpuella* ma- nibus inter fefe certent : vi&oriam reportat is , qui Juerum fert maximum , quod tantum tantilJa: Reipublica: eife fertur , ut 18000. armatorum hofti opponere, & haud modico tempore' ale- re queat. Hujus ReipubJica: tam induftriai pramium alterum & tertium dicitur elfe linqu* peritia excellens , & ingens caftitatis pretium. Princeps Reipublicar Luccenfa laten fuo aiiidentes in fuacuna numerat novem Senatores , quorum confiliis & refponfis uttribuat plurimum , neceflitatem fibi impofitam novit. ConfuJtores in confilio majore , uti vocant , funt viri nobiles 360. Tockius numerat duntaxatido. Kjihler autem 24*. Inconfi- lio minori nurnerantur 36. TABULA II. DE PARTE JTALL^E MEDIA. PArs Jtali^ media commode fubdividitur in tres partes, nimirum in l Magnum Hetruria; Ducatum II. In Dkionem Ro- mani Pontiricis, IIL In Status Minores. *. I. De parte Jtaliae tnedia. 4? 5. I. DE MAG.NO HETRURIiE DUCATU. Ducatus Hetruriac longitudine fua juxta Bockium numerat mii- Iiaria 40* latitudine j^- cui multum contrarius eil K^hUrm , an~ numerans longftudini 31. latitudini 2 8,ex quoapparet , quamdiver- Hmode regna ac regiones dimetiantur Geometra; aut Geographi In MAGNO HETRURI^E, DUCATU SUNT URBES Florentia, Florenza. Aretium , Arezo, Pife , Pifa. Por- tus Liburnus , Livornou Volaterra , Volterra. Sena , Siena. Clu- fium , Chiufi. Pientia , Pienza. Mons Ajcinus , Montalcino* Petilianum , Petigliano. Cortona Idem. Fefula* , Fiefole. Mons Politianus , Monte Pulciano. Groifetum^ Grofleto. t Mm i S£ Piftoria Idenv Pratum , Prato. Magni HetrurixDucatus fafces ad noftram cetatem tenuitCol- fnuslll. 80. circiter annorum fenex omni honore ac veneratione digniffimus. Nunc filius ejusdem unicus fuperftes Joannes Gafto annos a*tatis 53 . numerans , cum infirma; fit valetudmis , # nec non prolecarcat, fpem metumque creat non uni duntaxat Virorum in Europa Principum , qui nobiliffimum liunc in Ducatum jus fibivel jure formant , vel cum injuria fingunt. Reipublicx methodum feculis prioribus cyftodiebant Hetru- r\x Magnates , inter quos cum authoritate dcdivitiisemineret ma- xime Mediceorum Familia , multorumsemulorum crebro incurnt odium 6c invidiam tantam , ut nunc Mediceorum nonnulii prodi- torie oceifi , nunc alij in exiiium ejecti , alij alioperfecutionis mo- do fuerint exagitati. Familiam hanc tot malispreiTam & pene fup- preiTam in altum erexere duo Romanorum Pontifices Leo X &: ClemensVII. uterque ftemate Mediceus. Majusadhucincremen- tum addidit Carolus V. Jmperator , qui an. 153 i.-feditioforum £ z Hetru- 44 Tabula II, Hetrufcorum eontritis viribus AlexandrumMediceum Ducem Hetru* ria frimumcreavk , data eidem in fponfam Margaretha filia. An- no demum 1 56^9. Cofmus I annitente plurimum PontificeD. Pio V. HetruriaiZ)«Ar Vlagnus ti\ d\t\us , quem honorem denique non ne- garuntRomanorum Jmperatores Maximilianus II. Rudolphus II. &c. Hetruri* Ducatus Magnus Jucratur Duci fuo annis fere fingu- hs exmultorum opinioneflorenorummillionesfacile feptemautplu- res: qvx redituum fumma velex eo etiam eonfirmatur , quodCof- mus I. 40. fcutatorum , ut appellant , milliones variis «dificiiseri- gendu infurnpferit ; 10. miiliones in caufas pias expenderit, & ta- men in cerario fuo ultra duodecim aureorum milliones fuis barredi- bus reliquent. ira habet Hubnerus , ex quo authore, incertum eft. LongepIusafTerit Tokius T. III. n. j SP . Oeterum Gladoyius in fua Ceographia fequentem in modum fcribit de Jtalis : Jtali fettantur lohptates&prtciful ayaritiam. Amant %lathefm , VLuficam, Meto- ruam , Tolmcam &c. Sunt ^elotyfi , iracundi , furiofi 3 yinditlacu- f idi : medium tenere yix didicerunt 3 unde noyem yel effe admodum tiro- bos , yel admodum tmfrobos. H*c de Jtalis Scriptor Acatholicus , cui ii probaretur Religio Romana fcnatio Jtalica , quemadmodum fua, plus iane Jaudis tribuitTet Jtalis majori encomio digniTIimis De proventibus Diyerforum Ducum annuis fubjungit idem author fe- quenua : Dux Sabaudi* dicitur annis fingulis colligere 3000000. aureorum. Dux Parmenfis 3 00000. coronatorum. Dux Mutinen- iis 350000. Scutorum. Dux Mantuanus 350000. coronatorum. Dux Florentinus 1800000 aureorum. Veneti* duodccim libra- rum milhones, Genua 500000. Lucca 150000. coronatorum. §. II. S DE STATU ECCLESI^E ROMAN^. Tatus Ecdefe Romana^tefte J&Uero fua longitudine <6. millia- riaGermanica, latitudine 28. excurrens, interquemare Adria- ticum ScThyrrenum medius , ex parte Septentrionis Sc Occi- £2 terr ^orium Venetum , Mantuanum , Mutinenfe & In De parte Jtalise media\ ^ In Statu Ecclefiaftico mari Adriatieo ' fex minores Provinciae /unt propinquas , quatuor alia?uProvincia: funt mari Tyrrheno feu Mediterraneo proxima?. prioresfunt I. Ducatus Fcrrarienfis - - Ferrara» IL Ducatus Urbinas - - Urbino. III. DucatusSpoletanus. - - Spoleto. INTER HOS DUCATUS SUNT IV. Teritorium Bononienfe - II Bolognefe. V. Romandiola - \ - Romagna. VI. Marchia Anconitana - - Marchiad'Ancona, POSTERIORES SUNT VII. Patrimonium S. Petri VIII. Ager Sabinenfis - - Sabina. IX. Campania Romana - Campagna di Roma. X. Ducatus Caftrenfis - Caftro. !♦ In Ducatu Ferrarienfi urbes funt Ferraria , Ferrara. Comac- lum, Comachio. Argenta Idem. Fufinianum,Fufignano&c. II. In Ducatu Urbinati Urbinum, Urbino. Pifaurum, Pefaro. Callium , Gagli. Eugubium, Eugubio. ForumSempronij , Fofibmbrone. Fanum Fortuna^, Fano &c, Senogallia , Si- nigaglia. III. In Ducatu S]*oletano Perufia, Perugia. Spoletum, Spoleto» A/rifium.AfTifi. A qul an donationem inter vulgus etiam notif, fimam fecerk D. Sylveftro Pontifici , parum , quin nihil omnino Ecclefias interefle norunt illi maxime , quj. Pbritificis &, Jmperato- ris jura rite penetrare &c componere didicerunt» Cmnium prima fedes ftabilis. ac publica Romanorum Ponti- ficum Romas fuit domus Plautij Laterani , Patritij Romani , quem Nero in odium Fidei occidi jufterat ejusdem domo vendicata fifco > Conftantinus vero Magnus D; Melchiadi Pont. celFerat futuram deinceps. Domum Dei 6c Pontificis* Ante interregnum tribus feculis in oceidente Ibngum, bonorum in Jtalia poflefiionem Ecclefiafticam ratam habuere verbis 6t factis Conftantinus M« Conftantinus IL Jovinianus , Valentinus I» Gra- tianus Theodofius!^. TheodofiusII. ValentinianusBL Honorius, Poft interregnnm CarolusM. LudovicusPius, LothariusIL S. Hen^ ricus H. Henricus V. Eridericus I. Rudolphus L AlbertusJ, 6cc &g» Jmperatorum Cathoiicorum reliqui vix. ulpiam in Ecclefise bonajus fibi qusefiverunt armis , fi tamen-nonnullos Ccefares Seculo X. XI. & XII. excipias , quorum plerique vitiis magis , quam virtutibus infignes fuere. Fide Seriem Ttyman. Tont. & %oman. Jmperat. Exarchatum Ravenaraliasque StatusEcclefiaftici ditiones vi ven- dicarunt fibi Jmperatores Orientis complures > eas tamen omnes Ec^ clefice dedit , vel potius reftituit Carolus M. ad finem Sarculi VIII. Beneventum D. Henricus Ccefar an. 1053« obtulit Pontifici D, Leoni "IX. natione Aifatae , ut Bambergenfium Etclefias & Epi- fcopo ampliflima impetraret privilegia , atque ab omni propemo- dum onere immunem redderet. Status Ecclefiaftici proventus annui haudquaquam cedunt illi proventuum fummse , quam quotannis colligit Magnus Dux Hetru- zix. TSQckw namque T. L n. i8. affirmat, Ponurkem ex luis Pra- vinciis colligere quotannis 10. millfones fibrenorum. Tantarurrr itaque diviuarum copiam dum malevoli lumme inviderit Romana* Ecclefia: , omnes boni eidem gratuiantur ex animo ,. quicquid bc T jiorum poffidet „ quin 8c augmentum ldentidem.majus optant , ut ihdet 4* r Tabtila \1. inde mttkis fuis hoftibus rite occurrere , & decorem dotwusDomi- ni confervare deinceps poffit , quemadmodum his ultimis feculis fxpb potuit $c voJuit. Avenionem fibi oblatam Clemens VI. Pont, a Joanna I. hujus nominis Neapolis Regina coemit an. 1348. de qua re vid. GalLa; Tabulam &. Hiftoriam, 5. m. DE PRINCIPATIBUS IN MEDIA TTALIA MWORIBUS. p Rmcipatus Minores funt odo , fcilicet t Status Prsefidii in Ducatu Florent. Lo Stato delli Pratfdij. E Ducatus Plumbi- nus m eod. Duc. Piombino. III. Ducatus Farnefius in Duca- tu Caftn,Farnefe. IV. Ducatus Prameftinusin Campania, Paleftrma. V. Ducatus Braccianus in Patrim. S. Pctri, Bracciano. VI Princi- patus MeJudanus in RomanioJa, MeJdola. VII. Ducatus Pallianus in Campania, Pagliano. VIII. Refpublica S. Martini in Romaniol. Manno. In Statu Prcfidij ( ita vocantur urbes , quondam HiTpanix Re- gi , nunc Auftria; Archiduci fubdita: , qu£ funt fit* inDucatuFJo- r entinohaud procul Senis) funt urb es OrbitcJlum vid. Ducat. Hetruri* , Orbitcllo. Portus Her- cuhs, Porto Hercole. PortusS.Stapani,PortoS.Stephano. Te- lamon , Telamone. Portus Jongus nunc fubjacet Philippo Reoi , Porto Longone. rr 0 In Ducatu PJumbino , quimariLfgufticoadjacct, &nuncC«- fantributumfoIvit^funtPJumbinum, Piombino. JlusinfuJa, aliis Jlva, £lva. Forfanmutata temporamutirunt etiam h*cdominia. nomSr C?tUS CXt u- urb "^ bcnt > quasinDucatibusmajoribus jam oominavimus. Hmc vid. fuperius. TA- De parte Jtalias lofetiori. 4? TABULA III DE PARTE TTALI/E INFE' RIORE PArs Jtahas inferior eft Regnum Neapolis, quod divifionepn* ma eommode dividitur in I. Terram Laboris , Terra di Lavoro. II. Aprutium , Abruzo, III. Apuiiam , LaPu- glla. IV. Calabriam , Idem Harum quatuor partes fingula: dlviduntur In tres partes mino- res, qux fimul efficiunt duodecim diciones. In Terra Laboris , namque funt F. TerraLaboris , Terra di Lavoro. II. Principatus Citerior , II Principato citra. IIL Prin- cipatus Ulterior , il Principato oltra. In Aprutio funt I. Aprutium Ulterius, Abruzo oltra* II. A. prutium Citerius , Abruzo citra. III. Comitatus Molifinus > il Contado di Molne. In Apulia jfunt I. Capitanata , la Capitanata. II. Barianus Ager , la terra di Bari. III. Hydruntina , la terra di Otranto. In Calabria fimt I. Bafilicata, JaBafiiicata. II. CalabriaCi- terior , Calabria citra. TII. Caiabria Ulterior , Calabria oltra. Jam ver6 in Terra Laborisurbes funt, L Neapolis , Napoli. Capua Idem. Aquinum , Aquino. Fundi, Fondi. Cajeta,Ga- eta # Mons Caffinus , Monte Caffino. Puteoll, Pozzuolo. Ve- nafrum , Venafro. Surrentum , Sorrento. Noia, Nolf VIcus, Vica. Sora Idem. ^£naria , Jfchia infuht. Vefuvius, Monte di Somma. > : . IT. In Principaru Citeriori urbes fiint Salernum , Salerno. Acernum > 3 Acerno. Amalphis , Amalii. Campania, Campagna. Caftrum maritimum , Caftel a Mare. Nuceria , Nocera. Poli- caftrump, * Polfcaftro. Urbs S. Severini , S. Severino. Vocatur Citerior hax pars ctiam~Provincia Salernitana. G ni. In 1 o Tabula IIU M InPrincipatu Ultcriori urbesfunt Beneventum, Bcneveh- to. Compfa , Conza. Agathopolis , S. Agatha de Goti. Aria- num, Ariano. Avellinum , Avellino. Mons Maranus , Mon- te Marano. Mons Viridis , Monte Verde. Nufcum , Nufco* Triventum , Trivento. IV. In Aprutio Citeriori urbes funt Anxanum , Lanciano.' Theate, unde TrcyinciaTheatina, Chieti. Ortona Idem. V. In Aprutio Ulteriori funt urbes Aquila unde Provincia A- quilana , Laquila. Atria , Atri. Pinna , Civita di Penna, In- teramnia , Teramo. VI. In Comitatu Molilino urbes funt Molifa, alijMoIifuim a Molife. Bojanum Bojano, Jfernia, ^fernia. Larinaldem. VII. In Capitanata urbes funt Sipontum novum , Manfre- donia. Nuceria , Luceria. AfcuJum Apulum, AfcoJi. AngeJo- polis , Monte S. Angelo. Troja Idem. Sipontum Vetus, Siponto. Vieffa , Viefte. ^ VIII. In Agro Bariano urbes funt Barium , Bari.. Andria Idem. Barulum , Barletta. Converfanum , Converfano. Rubi, Ruvo. Butruntum , Bitonto, Melfi&um, Molfetta. Mono- polis , Monopoli. Polinianum , PoIignano.Tranum, Trani. IX. In Hydruntina urbes funt Hydruntum, Otranto. Ale- tium, Lecce. Brundufium,Brundifi. Gallipolis , Gallipoli. Ta- rentum, Taranto. Uria, Oria. Materia , Matera. Neritum, Nardi. Vocatur ha;c pars Troyincia Aletina. X. In Bafilicatafunt urbes Acheruntia, Cirenza. Lavellum, Lavello. Potentia, Potenza. Ropellum, RopalJo. Turfia,Turfi. Tricaricum , Tricarico* Vocaturhxcpars Troyincia Acherontina. XI. In Calabria Citeriori fiint urbes Cofentia unde Troyin* cia Confentina, Coknzz. Rofcianum , Roflano. Biiinianum , Bi- fignano. Carjatum , Cariati. CaiTanum , Callano. Martora- num , Martorano. Strongilum ; Strongili. Geruntia , Cerentia* Panum S.Severinaj , S. Severina. XII. In Dc parte Jtali» inferiori* f i XII, In Calabria Ulteriori funt Rhegium Julium , Regio» Bellicaftrum , Belcaftro. Bova Idem. Giracia , Girace. Infula, Jfola* Fanum S. Eufemia? , S. Eufemia. Mons Leonis, MontLe- one. Neocaftrum,Nkaftro. Oppidum, Oppido. Miletus,Mi- lito. Croton, Crotone. Scyllacium, Squillace. Tropasa,Tro- pea, Vocatur harc pars TroyinciaCanta^ara. Neapolis Regnum ante &poft Chriftum natum fub Romano- rum poteftate floruit , ufque dum circa annum 400. terapore Ho- norii Jmperatoris in ejusdem etiam vifcera penetrarunt Gothi Occi- , dentales , quorum veftigfis inftiterunc am 455. Vandali , hos vero fecuti funt am 476, Heruli , & Herulos Gothi Ojientales , quibusidem Regnum ufque ad annum 554, fervitutem fervivit. Poft Gothorum Qrientalium Reges, Neapolis Provincias Jmperio reftituit Juftinianus I. Jmperator opera maxime Belifarij &. Narfe- tis : in Grxcorum itaque Jmperatorum dominio permanfit ufque adfeculum X. quo Ottoni II. Occidentis Jmperatori Theophania Nicephori II. in Oriente Jmperatoris filiadefponfata,in fponfiiuima- nus haud venit , nec etiam dotis nomine Regnum Ottoni concef- fit , imde nata {unt bella atraciflima, Ad finem Seculi X* Northmanni ex Galliar finibus per mare Aquitanicum , &. inde Hiipania^ atque Africse anguftias ufque in Apuliam pervenerunt , in qua primum Comites, dein Ducesdicli, tandem etiam ab Innocentio IL obiniigniain EcclefiammeritaNea- polis Reges creati , ab anno 1041. ufque ad annum 11 94« perfeve- raruut. Foreftim ait ufque ad an. 1 1 86. Eodem anno Conftantia Rogerij II. Northmannorumexgenere ultimiRegisfilia,Henrico VI. Jmperatori connubij vinculq alligata, Suevia: Ducibus , atque adeo Romanorum JmperatoribustamNea- jpolis , quam Sicilias Regnum una cum fllio Friderico IL peperit , cujus ex filio Conrado Imp. nepos Conradinus an. 1268. captus r an. autem 1269. Neapoli in foro publicocapitepIexusRegnumcas- lefte petik, Carolo Andegavenli ccdem Regnum terreftre. SriV- thiuii Sjtcmkm HmQrum* Q i Ab jM Tabula \lh Ab hoc tempore Familia Andegavenfis ufqne ad annum 1434, Re^ium hoc pofledit folium. Forejlim m Hijlor. Neapol. Tum ve- ro Hifpaniae Reges ufque ad initium hujus Seculi XVIIh fibi vendi- carunt 5 donec denique Caroli fl t Regis Cathoiici mors rnultis for- midata, multis alijs exfpecfcata, theatrum beili aperuit , in quo poft varia certaminaCarolohujusnominis VI. Jmperatori Neapolis Reg- num fuit armis vindicatum, 6c Raftadij pacifcentium optata con- cordiafcabilitum. In Regno Neapolis eum admodum partem proventuum mag- nam expofcant fibi Regis vicibus fungentes , & partem majorem exigant Archiepifcopi haud exiguo numero conftituti , necnonde- vorent fummam redituum maximam caufar belli propemodumper- petua: j inde Viris Principibus , Neapolis fimul Regibus , plerum- que hoc Jtalia* Regnummajori fanguinis copia conftitit , quam prc- tij fummum contulit. Profedo non defunt authorcs , qui Nea- pohm Germanorum, Hifpanorum & Gallorum fepulchrum dixe- runt. Vid. 'Bockium T. III. n. 126. ubi refert, icrarioRegio obveni- re annis fingulis fex milliones , fcd hos ipfos etiam expendi ferc abfque Regis emolumento. 7>e nmero Anhiepfco^rum m nnvnrU $talia vide inferius&LC §> IL NOMINA ANTIQUA ANTIQUORUM JTALORUM. 1. Allobroges didi funt Sabaudi. 2. Longobardi 8t Infubres, Mediolancnfes. 3. Anamani , Parmenfes. 4. Carni , Foroju- lienfes, 5. Cenomani , Veronenfis. 6 Jllyrij , Dalmatas & vi- cini &c. 7. Liburni, Dalmatje fuperiores. 8. Ligures, Genuen- fes. 9. Hetrufci,Florentini. 10. Aufones , Beneventani. 11. La- tini, Romanis confines. n.Sabini, In AgroSabinenhV 13.V0I- fci&Rutuli, Campanu 14. Vejentes , Caftrenfes. ly Camer- tts , Umbri. 16. Hernici , Neapolitani Superiores. 17. Hirpi- ni , populi in Principatu ult. 18. Picentini , in Principatu cit. i|. Marfi a mAprudo ulc. 20. Peligni , in Aprutiotit, 21. Lu-, cani De parte Jtaliae inferiori f 3 «ani, in Bafilicata» ±z. Pediculi , Brundufij. 23. Salentinf, Hy- druntinl 24. Samnites ,Jn Comitatu Molif z f. Sybarita^in Calabria 8tc. V%L TStron* Livw &c* TABULA IV. DE ]TALI/E INSULIS. INful* circa Jtaliam Majores funt quatuor , fciL. L Sieika. II. Sardinia* UL Corfica, IV. Mclita. §. i DE INSULA SICILIiE. Sicilia dividitur tn quatuor partes , nimirum I. In Vallem Be- monai>ValdiBemona. Vailem N'etmam , ValdiNoto. III. Val. lem Mazarx , Val diMazara. IV* Promontorium Sicilias > quam- vis hoc quartum membrum multi Geographi non addiderint, In Valle Bemonx urbes funt MeiTana , Memna. Catana > Catanea- Cephalidis', Cefalu. Myla? > Milazzo. Tauromenium, Tavormina. Paa*,Patti. ^namons, Mongitello. In ValleNettinaurbesfunt Netum,Noto. Syracufa: , Syra- cus. Augufta , Agofta. Terra nova Idem. Mazarinum, Maza- rino. Leonnnum , Lentini. Ragufa, Ragufa. In Valle Mazarx urbes funt Mazara Idem. Caftrum ad ma- re, Caftel a mare. Panormus , Palermo, Brepanum, Tropa- no> Marfaila , MarfaL Mons Regius > Monreale. Promontoria funt in Sicilia Promont. Alava , G Alava. Promont. Bongerbinum , Bongerbino, Prom.Cephalidin , C. Ce- falu Prom. Pelorum , C. di Faro. Prom. Gallorum C. di Gallo, Prom. Cherfonefi , C. di Melazzo, Prom. Fachinum C. Paftaro. Sicilia , olim difta Trinacria , ab Hiftoricis &Poetis antiquii- fimis multumceiebrata,longitudine fua yo. eircrter, latitudine ve- ro ouibusdam in locis 40, Germanica Milliana excurrens , omni ■ G % * Q ™ m f* Tabula IV. uZVI^ d fT/ prx fT vero fiumenti c °p'' a '> ra * h »»^-> minari confuevit. Proventus annuos tribus inr^rl Z\ pares effe diat Toc^ P. ///.„. ™. ^ureorum md.ion.bus SiciJiam ante & poft Chnftum' natum fuam dixere Romani ^21^'' & . nunc P% Auftriacus CaroJus VI. cui per debcens ' r SUpen ' Ut ' an g uis SiculonimprctiofSs Smma^r ' & TS ^ * Sw 1VIS SlCulis Ge ™anorum natio We mmus olacuerir ScSf S 1,sdem tamen non lo/odH^ft- • 1,5 Pet Pluta reCula : conce P c < namqueinGal- ^ltffirSr Ve/ P c - S '' cu '- > q«o «0- horam 2 T , Gallonim ftragem , fefto Pafcha.is fub rS^&IT™*'^ llSl - ub ''«'« m Gallo- Sku£ jfSifS^ ' Ut nC - ,P " S fccminisnatione ro r ni. ""Psere mantis , parctum fuent eo fine pramofte- ro, ut nec gutta fangumisGallici deinceps Sculis reliqua forT §. II. DE INSULA SARDINLE. In mfula Sardinia; urbes funt CalatU r™v ■ « i VmfS^^S ^f^- Terranova idem. mis ffiS V e rUD | Hirpan0r r P oteftate P lu ^ iifqueulti- ^ 0 ™' : fecul ° autel « *°c «oftro aGaroJo VI. Czfare expug- De Jtalia Infulis, jf expugnata Sabaudias Duci concefTa fuit , ut haberet,unde belli diu- turni ingentes fumptus refarciret , nihilque ipfi reliquum foret , quod jure requireret. Casterum Sardinia a Meridie verfus Septentrionem numerat inilliaria Germanica 50« aut plura ab Oriente vero ad Occidentem plerifque in locis circitcr 24. qux ferunt proventus Regi fuo vixre- gios Tockim T. IIL n. 238. §, III. DE INSULA CORSICA, In Infula Corfica urbes funt Baftia , Baftia. Adjacium , Ajazzo* Curia , Corte. Bonifacium , Bonifacio. Calvium , Calvi. Fanum S. Florentij , S.Fiorenzo. Marianum, Mariano. Nebbium , Nebbio. Sunt hac inlnfula pauca Promontoria, fci- licet Viriballum , Capo di Calvi. Sacrum 3 Corfo. Fem enfe, di Feno. Infula Corfica Genuenfium ditionibus annumerata a Meridie adverfus Boream comprehendit circiter 30. abOrienteautem Occi- dentem verfus 20, aut paucfora milliaria Germanicaj non multum Jaudatur a proventuum copia. Hujus infula? inquijini rapto vive- re confueverunt. §. IV. DE INSULA MELITA. In infula Melitenfi funt urbes perpaucae, jfeih Valetta, Valet^ te. Burgus S. Angeli, Burgo S. Angelo. Medina , Citta vecchia*. Caftellum S. Elmi, IlCaftello S. Elmo &c. Infula Melita fua fimul longitudine ac Iatitudine 3200Q. paf- fuum comprehendens , ingens nomen accepit ab Equitum Ordi- ne , quos modo Melitenfes, modo Rhodios voeamus, e6 quodex PaLtftina pulfi in infulam Rhodum , verum & ex hac ejecti , per- venerint in infulam Melitam , quam Carolus V* eisdem elemen-- tiffime conceffit eo pacto , utnulloiiontemporeadversusTLircaroni infidias in armis flarentj quod iane niukis modisprxftkertmc tanta f* Tabula IV. virtuce ac fortitudine, ut univerfas ReipubiiC« Cliriftiana; operara fuam charam gratimque reddiderint. §. v. DE MINORIBUS JTALI^ INSUXIS, Inful^circajtaliamminoresfunc I. Lipar.tr, feu aliis nomi- mbus vocata: Vulcania:, Aeolia:, qua: fita: funt inter Neapolim & Si- cuiam , ad quarum ultimam pertinent. . Nominapropriaharuminfularumiunt MeluginiaolimLipara. Er.cufa , Aiicur. D.dyma. Palmaria, FamicuIaTPluenicuIa. Pa- nana, Nicofia. Stromgoli, Strongyle. Vulcania, Hiera. Ufti- ca, Evonyma. II. Infula: reliqua: funt Caprea (regno Neapolis fubjeda) Capri. Jlva (cujus par S Florent.a: Duci, pars altera H./panorum Regi pa- ret ) Elba. D.anum ( Hetrunaj Duci lubeft ) Gianuto. ^oilium ( Hetruna: Duci &c. ) Giglio. Gorgon ( M. Duci Hetrur. ) Gorgo- na. ^Enana ( Regno Neapolis fubeft ) Jfchia. Pontia , PonTia. Hatc de umverfa: Jtali* Proyinciis, & conditis per Provincias urbi- DUS ccc* $. VI. DE UNIVERS^ JTALI^E ARCHIEPISCOPIS ET EPISCOPIS. P R * tC u r - fU ^ em -'? ""''y^E^lefia: PrarfuIeminJtaliarProvinciis Arehiepi/copi & Epifcopi lunt fequentes: InDucatu Sabaudia: eft Archiepifcopus Tarantafienfis cum Epi- lcopis min. . r In Ducatu Pedemontano eft Archkp. Taurinenfis cum Epifcol pis. ... r In Ducatu Mediolanenfi eft Archiep. Mediolanenfis cum^fco^ In Statu Veneto eft Patriarcha Venetus cum Epifcopis, ?a- ytd XJhUr numerat 77. ) miliianaGermanica numerans , iSepten- tnone conjundum fibi habet , Oceanum Deucaledonium & Sco- mm 5 a Mendie mare Britannicum & Gailiam 5 ab Oriente mare Germamcum 6c Gerrnaniam 5 ab Ocddente Oceanum Occiden- talem. ' ' Fluvi i & An g lia celebriores funt 1. Thamefis, 2, Sabrina. 3. Trenta. Anglia tota divifione prima a multis Geographis dividitur in partes geminas , nimirum in Regnum Angli* ■& Ducatum Walli*. UQ Vtraque hac parte nunc nobis agendum. A $. 1. De Regno Angliae- f$/ I: n DE REGNO ANGLI^E. Anglia , alio nomine Legria, feptem omnino conftat Provin- ciis, nimirum !♦ Cantio , Kent. II. Eilexia, Eilex. III. Sulfe- xia, SuiTex. IV* Weftfexia , Weftfex. V. Oft-Anglia, Oft-An- geln. VI. Mercia , Middel Angeln. VII* Nortiiumbria , Nor- tliumberland. In Cantio funt Cantuaria , Canterburg. Roffa, Rochefter. Chattamldem. Gravefanda, Gravefand. Gronvicum , Green- vvich. Sandovicus , Sandvvick. Dubris , Douer* t« E/r^L^ r.i^ Midlefexia 6c j , . . S MidleiTex. InEflekufunt j di*provinc« j LondinuminMidlefexia , Londen. Weftmonafterium, in quoarx Regia , Weftmiinfter. Turris Londinenfis , Tovvr. Hamptonl Curia , Hamptoncour. EiTexiain provincia altera,Eflex» Colce- ftria, Colchefter. Harvicum , Harvvick. In Suilexia funt Suflexia , Suflex, Ciceftria , Chicheiler. Aruntina, Arundel. Rium, Rye* Kingftonia, arx regia, Kingfton. Sutria. Surrey. ' In Weftfexia funt VII. parvar Regiones fcil. I. Hantonia, Southampton in qua funt Vintonia , Winchefter. HantoniaAu- ftralis , Southampton. Portus magnus , Porftmouth. Portus novus , Neuporth. Ve&is , Wicht. II. Bercheria , Barcheshire, in qua eft Vindeforium aliis Windlefora , Windfor. III. Vilto- nia , Wiltshire , in qua funt Salisburia , Salisbury. Malmesbur- ria , Malmesbury. IV. Dorfetia > Dorchefter, inquafunt Dor- ceftria,Dorchefter. Vimutium, Weyinouth. Vindeli^Porthand* V. Sommerfetia , Sommeriet , in qua funt Briftolium , BriftoL Bathonia , Bathe» Wella , alijs Fontanenfis Eccleiia , Welles, VL Devonia, Devonshire , in qua funt Exonia , Excefter. fli- muthum, PJeymouth. Darthmuthium , Dartmouth. VII. Cor- nubiaj Cornubien, in qua funt Launftonium, Launcefton. Fal- H i mu- *o Tabala univcrfa, mutum , Falmouth. Promontorium Antivefteum , alijs Bolc* rium, Thelandfende. In Oftlangia funt IIL parvse Regiones , fcil. I. Cantabrigia » Cambrigdc , in qua funt Elis , Ely. II, Nortfolcia. , North- folck , in qua funt Nordovicum , Nordvvick. Jarmuthum aliis Garinonum, Jarmouth. Eh SufFoicia , SafFolck , in quafunc Gippevicum Ipsvvick. Clarentia , Clarenze, Burgus Auftralis , Suodury. . In Mercia funt XlX.Comitatus, fcil. I. Buckhinghamenfis , in quo eft Buckhinghamia. II. Hardfordienfis, in quo Hardfordia. . III. Bedfordienfis,inquoBcdfordia. IV. Hundingtonienfis , inquo Hundmgtonia. V. Northantonienfis , in quo Northantonia 6cc* VI.Oxonienfis 3 mquo f OwriuT™' VIL Gloceftrienfis,inquo Gloceftria. VIILMonumethenfis,inquoMonumcthia. IX. Herfor- dienfis , in quo Herfordia. X. Wigornienfis , in quo Wigornia x ,.v ar v;ce„ fis , ggsg^ ^immyM ceftna. XIII Rutlandienfis , inquoRutlandia. XIV. Lincolnien- lis , in quo Lmcolnia. XV. Nottinghamenfis > in quo Nothinga- mia. XVI.Darbienfis,inquoDarbia. J XVjI - Swffbrdicnfis , in c - ,. 7 Item Lichfeldia. quo Staffbrdia. XVIII. Salopienfts , in quo Salopia. XIX. Ce- ftrienfis , in quo Ceftria. In Northumbria tandem funt VI. Regiones haud magn* , fcfl. J. JJucatus Eboracenfis Yorek , in quo funt Eboracum , Yorck, J-iullum , HuII. Richmundia aliis Richmonwum , Richmond. JJ. Lancaftnenfis , Lancafter. , in quo funt Lancaftria , Lancafter Preftonium Prefton. ffl. Reg.o Cumbrienfis , Cumberland , in qua Cumbria. Mancunium , Manchefter &c. Caroleokm , Carlile. I\ . RegioWeftmarienfis, Weftmorland,inqua\Veftmaria. Canca- Jium , Kendal. V. Epifcopatus Dunelmenfis , in quo Dunelmum, JJurham VI, Regio Northumbrienfis , Northumberland, in qua Norchumbnajcc. Barvicum , Barvick. Novum Caftrum, Neu- caftle. H DeDucaeiiWallia^ fi $. 11 DEDUCATU WALMJE. DUcatus Wallise duas in partes dividitur , nimirum fn Wallfarn Auftralem , &. Walliam Borealem. In Wallia Auftrali funt VI. parvas Regiones , fcih I. Clamor- gania , Clamorganfchire» II, Brechinia jBreckmocklehire* III Co- mitat, Maridunenfis , Kacrmardenfchire. IV. Comitat» Pembro- chienfis, Pembrobfchire. V* Cardigan, alijsCeretica , Cardigan^- fchire. VL lladnoria , Radnorfchire» In Wallia Boreali funt itidem VI.Regfonesparvar, fcih I. Mon- gomeria. > Montgomeryfchire. II, Mervenia , Merconetfcire. III, Arvonia , Caernarvonfchire. IV. Comitat DenbighenfisyDen- bigfchire» V* Comitat. Flintenfis , Flintfchire, VI. Duas infu-lar propinquas , fcil; Anglefey , Mona 8c Mannia. Hcec de Angliae Provinciis & urbibus fufficiant > pauea nunc de Anglorum moribus , & Statu Politico* divitiis 6c rebus aliis- di~ cenda fuperfunt , unde Ik, §> IIL DE ANGLI^£ STATU. iP. Hcnricw Scforer ex authoribus diverfis diverlarumnatfonum^mo» res &; ftatus conquirens , hune maxime fn modum Anglos depin- xit : Angli ad omnia bona nati : gens forma moribusque elegans * non minus perdifcendis Icientiis , quam artibus exercendis , nec non armis terra manque pertraclandis idonea* In.rc nautica pro paJma certant cum quibufvis Europaris , jam tertium cfrcumnavi- gato orbe terreftri > multifque terras provfnciis deteclis & occupa- tis celebres. ^ In hoc uno cum Infulapis fere omnibus participant Angli , quod animi motibusplus acquo obnoxifint^ quemadmodum ventis eorundem patria j namque vetuti naves fn peIago&; viama- ritima, ita fpfi fiueluant infuaRepubiica , femper mobiles & incon- ftantes, prompti pronique ad nova mofimina , ad bella domeftica &fedftiones, quaspofteris abunde prodidejre priora > quin etiam H 5 ioc gt Tabula univeifa» hocnoftrum feculum. Unde Hereldus ( dequoan vetum dicat,d U : bitat Stbererm ) rerum Anglicarum ob/ervator haud timult aflerere, qtiod ex 40. Anglorum Regibus duodecim non ab holtibus exter- nis, ied domefticis fuerint interfecti : quin addidit , per breve %6. annorum currrculum plura quam 80. ex Regio langtfine proonata capica fuifle afui/mec iubdicis excinda &c. In Anglia regnlrunt ufque ad Julium Carfarem Reoes onVine Britanm a Bruto Rege fic vocati , fi tamen fides hacm parte fit Iiabenda Hi.bnero, n Am Foreft tns & alij difcrepant; Bntannis iuccede- bant Reges Romani , Romanos /ecuti lunc Saxones , hos denioue Dani. ' , In Anglia ab aliquot Seculis cuftoditum eft Regimen mixtum ex Statu Monarchico , Ariftocratico & Democratico .-undereonant Reges , Regem crebro moderantur Magnates, quin non rar6 do-' minantur cyes. Magiftratus fuos vocant Parlamenta , quat duas m partes dividunt , & priorem partem T>omum fuferiorem , partem ver6 potlenoremmmummfenoremappelhm. Domum fuperiorem fere nobfles ^.nfenorern ignobiles confticuunc; undeRegiamMajeftacem valdedimmutam ivic Parlamenci pocentia, qus cafis ac canta eft, ut quam v ut ajunt Theo- logis *4 Tabula unlvefa; k)gis * notiores funt Treshyteriani & IndepnJentes. Presbyteriani vocantur illl , qu, cuftodiunt quempiam dignitatis ordinem inter fefc, , itaut corumparsdicanturSub-Djaconi , aut Diaconi , pars aha Parochi & Presbyteri , pars /uperior Decani , pars adhue major Supenntendentes, Abbates, Epifcopi, quin & Archiepifcopi , quo- rum omnium fufremum €a { ut fit Magnus Magn* Britannia: Rex Horum multorum pars fedatur partes Cathoiicorum veiuti fimia hommum geftus 5 minime tamen eft Catholica , nec Lutheri,aut Caivini piacitis ex aiTe addida. Independentes toto genere funt diverfi : hi enim neutiquam mter ie fervant minifteriorum ordinem 5 veluti Prcsbyteriani 5 paftor quifvjsferemparochiafuapro fua voluntate Sc voJuptate difponit omma, ut ajunt fuaviter, aut pleraque privatofpiritui gratus ad- lcribens , 11 tamen grata eveniant muka. Unde hi pofkriores nec comitia,aut conventus ceiebrant, veletiam unam hanc ob caufam, ut Presbyterianis contraveniant. Cxterum parsiliorum, qui Presbyterianis adhxrent , vocan- mtmthss pars veroaiiorum, quilndependentium Jaudant placi- ta , dicuntur Torru • ; Wtcts autem fonat idem,quod moMim, Torm vero , quod eft ngdws , qux dux nomenciatur* partium diverfarum mter Bntannos Sc Scotosfuntnata,dum fub Caroio F. Sc II. Anelo- lumRegibus varia certaminapro aris & focis inter partium ftudia fue- runt fulcepta» Interea dum inter BritannosSe&arum centurix integra? & plu- ribus locus conceditur tutus atque fecurus , Catholicis tamen vix occuituspatet angulus, omni ioc6Romanisfacrisinterdia6. Ade6 diveria eft Anglia nova ab Angla veteri, quarfeminarium fuit Viro- rum Apoftohcorum ex alTe Romanorum. Quantum fuerit , & rorte iit hodie mter modernos Angli inftabiles enim , 6c parum feduli in fublimioribusfunt adeo, ut antiquiora vel omnino non perlegantj velfi legendo penitius inlpexerint, facilerelinquant,rebus no vis 6c recentibus intenti magis, Rerum camen naturalium experientia; miram navant operam ade6, ut fummo etiam locb nati minime alieni fint a natura fcrutinio. Teftes funt prater aiios multos Veru* tamius & l^bmm *Boyl* nobiliflirni quondam etiam fanguinis profa- pia in Britailia M, Phiiofophi , qui Siciewi Ifygue fic di&as initium dederunt 6c augmentura, cujus nec experimurhnem,nec decremen- tum. Societas hxc Regia eft Dodorum Virorum collegium, cujus fe Prarfidem 6c Fundatorem conftituit Garolus II. Anglorum Rex. Collegiointereflepoflunt , qui volunt hebdomadibusfingulisexviris dodrina confpicuis. Eorundemaliquiprameditataproponunt , 6c propofitam aflertionem experientris demonftrant. Finis ac fcopus inftituti eft Philofophiam naturalem non tam verbis quamfa&isex- colere 5 unde in Anglia funt varia eaque mira artis mcchanieas in- ftrumentaSc documenta etiam circanavigationem, archite&uram, agri culturam 6cc, qua: cum natura 6c experimentisbenefuerintfir- mata» publici juris efle incipiunt* Dividitur Societas Regia in Collegium generale, 5cSub-Col- legia , uti vocant : penes Collegium generale eft poteftas de Socie- tate difponendi. Sub-Gollegia funt eo ordine inftituta , ut unum eorundem operam navet Medicinaj , alterum Mathefi 6c Archite- ctura; Militarij tertium inftitutioni liberorum quartum Mercatu- rx j quintum hortorum cultura; 6c aliis artibus agreftium propriis i fcxtum rei culinarise feptimum arti equitandi6cnavigandi > o&a- vum artibus texendi > nonum artibus dolandi, tornandi, 6c decimum artibus Muficar , Picloriar, Caslatoria: Sc Typographia:. Tot in Angliac Regno artibus' prasceffit natura ipfa admodum fertilis 5 tametfi enim vites non foleat progerminare, gignittamen frumentum copiofiffimiim , prafertim vero hordeum , ex quo ma- xime plebi coquiturcerevifianotasfereoptim*e t I Nobfe €6 Tabula univerfa Nobiles & praedivitcs cum cerevifia vinum fociant , quod cx Gallia, Hi/pania aliifque Regionibus copia maxima &. optima ad- vehunt, indignantefepe Neptuno, & tempeftatibus Oceanumtur- bante* Inter Anglicanas terrae fru&us numerandi veniunt equi genero- fiflimi , boves prapingues , & greges oviumlanigeri, quin &ftan- num cum metallis alijs , qua: omniajure Britannorum thcfauros dixeris* Vilt ForeJlium^Scherer. Funccium &c. §. IV. DE REGNO SCOTI^. SCotias Regnum Regno Anglia: proximum, fere circumundiquc cingitur aquis , fuperiiis nimirum Oceano Deucaledonio , ad dexteram Mari Germanico , ad Ja^vam Mari Hybernico. a Meridie folum coharret Angiia^. Longitudine fua j8. latitudine /iia maxima40. milliaria Germanica comple&itur. J^ohler. 'Bockiu* mi longam 70* latam jo.mill. MuTortatilti Weigeli) longitudinem aitefle 6o.latitudinem 30. milliar. In Scotia unicus eft fluvius magni nominis , fcil. Tavus cum quatuor ^Eftuariis, quorum 1. ^ftuarium Ituna^, Ytan. i, AL- ftuarium Glottae , Clyd. 3.^ftuariumBodotriar, Forth. 4 poft Servatoris noftri iricunabula pri- mis mox feculis Chriftianam amplexum eft Religioncm , futu- rum per fecula omnino tredecim ex alTe Catholicum } donce deniqj MariaStuarda Francia; quondam & Scotiaj Regina an. 1587. i&. Febr, capite plexafuo finguihe nobiliilimo Romanar Fidei parenta- vit, cum annisfere 20. in carcerc verius, quam in honefta cuftodia fuiflet detenta, ita mandantc ejusdem cognata Elifabetha Anglorum Regina* Eoex tempore Romanis Saccrdotibus,aris&focis feveriMi- me interdidum nonminusi;iScotia,quamin Anglia, praxipuepoft- quam Jacobus VI. Mariar Stuarda: riIiusunicus,adversusRomanaSa- cra odium haufit a Do&oribus omninonovis ofor Catholicorum perpetuus, cujus tamen filius Carolus I. duda in conjugem Regiam Mana Henrica Ludovici XIII. GallorumRegfs forore, cumOrtho- doxrs Sacerdotibus denuo iocum cederet in Anglia & Scotia , haud - abhorrens fpfeaMajorum fuorum Fide ac ReIigione,indefibifedr- tionem populi & mortem acceriivit truculemiffimam , in foro pu- bhco plexus capite , triftioraqueperpeiTus fata,quam tulit ejusdem avia Maria Stuarda. Atque adeo ab anno 1649. Regiis exftem- mate Stuardorum filiis & nepotibus mafculis nunquam quietumaut fecurum in M.Britannia fperare Iicuit folium, Regibus profedo ex eo De Scotiae Statu, 69 co etfam infeliciffimrs; , quod eorum plures violenta, quammtu- rali morte extin&i fint per quatuor fere fecula : David enim Roberti II. Rcgis ex ftemmate Stuardprum patrui foi Roberti infidiis ckcumventus fame ene&us-, contabuitcirca an- num 1400. Jacobus L exeodemftemmate Rex III. Waltheri Atholiar patrui foi inftin&u nefarip, vulneribus trucidatus occubuit an. 1436. Jacobus IL annorum 3 z . juvenis an> 1 460* cum oppugnaret m Anglia arcem Rosburgum , cuneo ligneo percuflus ilkefis comitibus ©mnibus folus cecidit exanimis. Bricthiui m , fradajbombarda^fru- fto percuilum ttci&ifik* JacobusIIL a genitrteebujusqueadulatoribus luishoftrbus vi&us, captus, & £ in vineuladatus, demum tamen liber, led Sciterum vir &us & fugatus in molendinum fe r ecepit* ubi deprehenfus an 1488, violentam mortemoppetirt- Jacobus IV. in Anglia pugnans contra Anglos Gallorum hoftes, fed in Northumbrra victus , cum plurimis Scotis ianguinisprofapia claris an* 1513. Tyllo amni iic fuit rmmerfus , ut cadaver Regium vix denique repertum * honefto iepulchro potuerit recondL Jacobus VVMariaj Stuarda: genitor in flore astatis > an. nimi» fum 30. Rex veneno fuit /ublatus e medio , poftquam quinque at> hinc diebus intellexit gemino& filios admodum parvulos limiM nece fuille exanimatos. De Marix Stuardas, & hujus ex fifio nepotfs Caroltl» trucu^ kntis fatis conftat ex di&is paulofuperius.^ De Jacobo VII. &chujus filio Wallia? Duce perpetuo exufeab- mndh conftat omnibus , quam aiperam fortem na&us. fit uterque ha&enus & pater 6t filius,,hic fuum in regnum nunquam admiflus ^ itle fuo ex regno pulfus > ne aditus pateretprocul abactas Religioni. Quamvis plerifque Seotorum complura Calvini placita pro- bentur , nondum tamen omnes penitus radices fert aridas in Sco- tfa Orthodoxa Religio 5 namque fi in Tpfo Scotias Regno patentibus non amplius vjret floribus , nihifominus extra Scotia? fines egrefii Sco- torum plurimi^pIantandisFidei prseclaris fru&ibus peridonea nacki I 3; *wt *° Tabula Omverfi. fijntSeminaria, m quibus Scotorum proles defuis tertantur Maio^ r.bus , quam firmas ac fixas egerit radices in patria fua , RelieTo re mota procul a novitatibus. r rveugjo re D FrtX m fscfiori ?neeft J T neS Dum Sc0tUS ' ex Ordine n n ' ™ aft,c,s omnibus Zfefikr Jtf h/« iure vocatus quem Dodorem Dodoribus Romanis maxime notum C E' */* mento coJlocavit feculo XIV. & XV dum ait M 1 j" arm " fecull^ rece c ft ^»^' Wf°L m Scotorum Hiftoria lus Z /r ° t0 hlSferme VCrbl ' S ' ^omateGermanico : C J. lus M. c,rc a ,nn U m r s 7 .y a rw DoBores , x Scotta eyocayit , vnterls Cum Scotia longe fit minor , quam Anglia , nec huk par hT beatur agrorum ferulitate , fitu & aens temperie , hinc pare, mi mme fert proventus Regi aut Re.pubfica: : funt tamen Scotomm plenque afluet, maxime duris manuum laboribus , Sflandt ™ ~«S e dt p i rc,bus & , bel,, ' s • * cedunt natiom difficultatum toleranti^; eam ob caufam didicere Angliappnme, quim optabfie fibi femper fuerit Scoti^R ^nnm rant frudus communes eo tamen difcrimine , ut Angli dominen. tur, Scoti fervitutem ferviant. g aommen mn Scotorum ignobilium pars magna montes incolit, p ar s alia hZ LT 3 in ; n n Ul,S V, in quo Dublinum, Dublin. III. Kildarienfis , Kildare , in quo Kildaria , Kildare. IV» Vicloenfis , Wiklo, in quo Vicloa , Wiklo. V. Catarlagenfis, Caterlag. VI. Wexfordienfis , Wexford, in quo Wexfordia, Wex- ford. VII. Longfordienfis, Longford >in quo Longfordium , Long^ ford. VIII. Midix Occidentalis, Weftmeath. IX. Midia: Orien- talis, Eaftmeath. X. Regis, Kinges, in quo Regiopolis , King- ftovvne. XL Reginae , Quenes, in quo Reginopolis, Queneftovv- ne. XII. Kilchennenfis , KiJkenny , in quo Kilkennia , Kilkennjv In Connachia Comitatus funt VI. IciJ. I. Slegenfis, Slego, in quo Slegum, SJego. II. Letrimenfis, Letrim , in quo Letrimum^ Letrim, III, Rofcomenfis,Rofcomcn, inqua Atlona , Athlone^ Agia- 7* Tabula univcrftt Agrimum, Agrim; IV. Gallivenfis, GaUoway, in q U0 Galliva; alij Gallovaga , Gallo vvay . V. Mayenfis , Mayo. VI. Clar* Cla- re, in quo Clara , Clare» Tuama , Toam. In Momonia Comitatus funt VI. fcil. I. Limmericenfis, Lim- menck, in quo Limcricum , Limmerick. II. Tiperarienfs , Tipe- ran , m quo Cafliha , Cashel. III. Watterfordenfls , Watterfort in quo Waterfordia , Waterfort, IV. Corcavienfis , Cork, in quo Corcavia,Cork. Kmfalia , Kynfale. V. Dcfmoni*, Definound, datum Ard™™*' BakuW *' VL Kc ™<*"*> Kerry , in quo Ar- §. VII. DE HIBERNI^E 5TATU. Hlberniam primis poft Chriftum natum feculis multi Reguli in- ter fe divifi divifam tenebant. Seculo demum duo- ^ decimo ciVca annum i Henricus II. Anglorum Rex ar- *ms tota HibernH potitus eft,capto& in Angliam transIatoHiber- norum Rege Wilhelmo. Eo ex tempore conftanter Anglorum Re- ges dominabantur Hibernis , quorum quatuor Provincias in di- verfos Comitatus diviferc , & Comitatus nomine totam Hiber- niam appcllavere 5 donec denique Henricus VIII. Hibernix Regem le ccepitfcnbere, Rcgium nomenSummo Po n tifki, & iis omnibus opponens, quos flbi hoftes fecerat rumpendo fidem. Secul ° *• TtUadiusdc Z). Tatmim Hibernis facra Dogmataple- mus expofuiiTe feruntur eo frudu, ut ufque adSecuIum XVI. Romx Jiaem iervarit Hibcrnia integram: tum verocum interperpetua fe- re bella nullus fupereflet iocus ullis legibus , lex etiam Chriftiana exulare jufia Calvinianis locum tenentibus, inter quoshodie vivunt ita Catnohci multi , ut palam prodere %na Catholica vix liceat. Jn Hiberniam ex Gallia tranfieruntplurimi Hugonotarum prio- n primurn feculo , qui variis artibus dant operam, manum admo- vere operi jubetitur pueri puellaeque * unde induftri* multiplex re- Jpondet rrudus, cujus partem fat magnam /olvunt Re^i au t Reipu- blicap Anghcana^una cum his artificibus pifcator-es & grcgium pin- guihimorum paftores. In De Belgio univerfo. 7f IN ANGLI^E REGNO UNIVERSO SUNT ACADEMI2R % Cantuarienfis^ IL Oxonienfis, IN SCOTIA. L Andreapolitana* L nullaampliusCathohc** II. Edenburgenfis. f III. Glafcovienfis, IN HlBERNIA, L Duplinenfis. CHOROGR APHIA GERMANI^E* Pe&atis ambobus Europae brachiis partem corporis proximamSc principemconfiderandam fumimus , pedus nimirum ampliffi- musn. Pars eadem eft Germania univerfa , comple&ens una. cum partibus Jmperij fingulis BeJgium fimul &Helvetiam , quarum harc proxima eft Jtalias , illud propinquum Anglia^. De Belgio , & mox etiam de Helvetia initium facimus , ac demum Germani- cum aggrediemur Jmperium, ne dum defcenderimus ad infimos Ger- manix Circulos , opus fit nobis denuo afcendere ad pattes fupre- mas , quales funt Belgium atque Helvetia. TABULA UNI VERSA. §. I. DE BELGIO UNIVERSO. BElgium refpicit a Septentrione Mare Germanicum &partertt Anglise 5 a Meridie Lotharingiam j ab Occafu Galliam Sc MareBritannicumj ab Ortu Germaniam majorem ipfami- nor&, infcrior Germanu, cujuslongitudo fi petatur aMari Germa- s 7* T»bula univerfa. nico 60. circiter milliaria Germanica , latitudo ver6 quibusdam in iocis vix 20. alibi 40. continet. InBelgwftntmaximinominisfluvijquatuor, i.Mofa.SJtoag. a.Scald»,@«e£c 3. Mofella, Wofel. 4. Rhenus , ^fi- Quorum poftremus, nimirum Rhenusdummari appropinquat in quatuor dividitur brachia . alijs ortia; eorundem unum vocant cum * am - 3> VaJlalim - Leccum , alijs Li- Belgium univerfum Geographis multis exhibet , caput nimirum efformant 1. Frifia Occidentalis. 2. Groninga. 3. Tran- nialania. Collumoftendunt 4. Ukrajeclum j.Hollandia. Collo partem proximam conftituunt (J.Geldria. 7. Zutphania. Ter goris inftar apparent 8. Flandria. 9 . Seelandia. Corpus Craf- huseffic.unt 10. Brabantia , 11. Antvverpia & 12. Mechlinium. 1 edes pnores fed pariim inflexos reprefentant r 3 . Limburaum & 14- Luxenburgum. Pedes pofteriores ij.Hannonia. i6.Namur- cum, Caudam denique tenet 17. Arthefia. DIVISIG BELGIJ ALTERA. ; Continet Belgium univerfumProvincias XVII. Harum Pro- Vinciarum X. priori feculo vocata: Selgium Hifptnicum, Provinci* reliqu* Vn. diclaj funt Zelgwm Ftderatum. JNomina Provmciarum olim omniumHiipanicarumfurith*c: i. Luxenburgum , gurettburg. II. Limburgum . SilMpurg. III. Gel- Z\V f,f. n ' n V ^Namurcum^amur. V. Hannonia,.£>emie* gau. VLArtefia,artoB. VII. Brabantia,58rabam\ VIILAnt- S3m m IX Mechl, * niun, > SR«W«t. X.Flandria, 1 s Nomina Provinciarum reliquarum VII. I. Hollandia , JhoU MlD. II Seelandia , ©CClanb. III Ultrajeflina Prov. Urrecbf. #* T, mi t CUm P arte Geldria: " Stttp^en. V. Tranfifalana , miJZX l ' Grorun g a > ©^ttittflen. VII. Frifia Occidentalis , De \» * * \s De Belgio univerfb. 7? De primis X. nunc , de VII. pofterioribus poftmodum eric fermo, Ex X. Provinciis nuncpotiffimum Auftriacis tres func Germa- nis fuperioribus propinquiores ., fciL L Luxenburgum II. Linv burgum III. Geldria. Tres funt Gallis viciniores, fcilicec I. Namurcum II. Han^ nonia III. Arcefia. Quacuor func in Medio Belgij , fcil. I. Brabancia II. Ant- yverpia III. Mechlinium IV. Flandria. §. II. DE DUCATU LUXENBURGICO, InDucacuLuxenburgico Pars unaCajfaris eft,inquafunturbes # Luxenburgum, gu^etlburg. Chiniacum, g$im;. Baftonacum, Gall. Baftogne. Fanum S. Vici , ©t. SJcit^ Vienna 6c Vianda , Pars alcera Gallorum Regis eft , in qua funt urbes Mons Me- dius, Mont-Medy. Villa Theodonis,S)tet)cn^Ofen. ?poifus,vo- catur nunc Principatus Carignanus , Jvoix. Damvillerium , Dam- villiers. Villa Marcia , Marville. Scenacum , Stcnay. Mache- ra Regia Konigfmacheren* Machera rubra paret Marchioni Ba- denfi, Rodenmacheren. §• III. DE DUCATU LIMBURGENSI. In Ducatu Limburgenfi pars una Casfaris eft, in qua eft urbs Limburgum, gimburg. y Pars altera Reipublica: Fxderatorum eft , in qua funt urbes Dalemum , SalCttt. Mons Falconis , galtf tyttibMQ. Vicus, 2Bt#* $. iv. DE DUCATU GELDRI^: In Ducatu Geldria? Pars una eft Csefaris , in qua Ruremunda, 9titrcmont k z P ar$ V* Tabula univeerfa, Parsaltera Regis Boruffias eft, in qua Geldria, ©el&CTO. Pars tertia Reipublica; Fxd, eft , in qua Venloa , SEBetllO, Ca ftrurn S Michaelis, ©t.SWt^a^ gc&fog. Geldria inferior tota Reipublica? F#d* iubjacet. §. V. DE COMITATU NAMURCENSI. In Comitatu Namurcenfi pars una eft Cxfans, inquaNamur- cum ^mur- Caroloregium , Charlefroy. Floriacum, Flcury. Ufi* GalIor £ mRe g is eft > 3* qua Charolomontium , ChaL kfmont. Givetum , ©UWfc - $> VL DE COMITATU HANNONL^. In Comitatu Hannonia: pars una eil Cxfaris, inparte hac funt urbes Mons ,22ergett. Athum , 2ft(). LeiTina; , Lenmes, Lig- Diacum , Ligne. Bcllomontium , Beaiimont. Barbanfonium , Barbanfon. Chimacum , gI)tm(U> XtJC. Angia,Enghien. Stcn- kerka , Stenkerken. Rodium , Roeux. Gallorum in Hannonia funt urbes Valentfanaj , Vafenciennes* Cameracum , Cambray. Bochanium , Bouchain. Contatum, Condet. Malebodinm,Maubeuge. Quercetum, Quefhoy. Lan- drecium , Landrecy* A venna^ , Aveihes. Bavacum,Bavay. Phl- lippopolis, PhiJippeville. Mariaeburgum , Idem&c. §. VIL DE COMITATU ARTESI^ In Comitatu Arthefias , qui totus Regno GaJJiar acceflit, funt urbes A trebatum, Arras. AudomaropplTs , Somer. Aria , Arien, Bethunia, Bethune. Fanum S. Venantij , S. Venant. Papalma * Papaume. Hedinum vel Hesdinum , Hesdin* Fanum Paulil S*PauL Lentium, gettj *C. § ym DE DUCATU BRABANTLE. In Brabantia pars prior 6c major eft C*faris x in quafunturbes Bru- Dc Belgio univcrfo ?7 Bruxell* , 9&t&$l Lovanium > g&>ett Antverpia , Sftrforff* Mechlinium , SDieC&letU Arfchottum , 3(rfd)0tt Diefta> Siefi* Vilvordia , SQifoOrDett. Tienas > Siettem Lcavia , gettttto Gem- blacum , ©emMOttrt . Land* , gatt&ett. Nivigelk , VlmUt. Se. ncfe, ©ettttef. Lyra , giet% Herenthalia, £erretttl)al Pars altera Reipublicas Farderatorum eft , ln qua funt urbes Ber<*a? ad Zomam, SSergett ObgOttl. Stenoberga , ©teertbergetU Bredaldem. SylvaDucis, alij SyIvaducum,^er|09ettbttfC^. Gra- via , ©raW* Helmontium, ^eltttOttt. Ravenfteinium eft Eledo- ris Paiatini, SftaWttjiettK Trajcdum ad Mofam, 9ftafirtd)k San- tulietum , Santuliet, Colliget Ledor m Brabantia hlc ineludi Mechlinium & Am- vvcrpianu DE COMITATU FLANDRI^; In AmplnTimo Flandria; Comitatu Pars prima eft Cxfms 7 , in qua funt urbes Gandavum , ©ettt Bruga, £>amum, J£>attn Blancoberga, 56IattCjett6erg. Oftenda,Oftende. Portus novus , alij Neoportus , 91'etiport Furnx , Furnes. Tornacum , ©OrtttCf . Dixmuda , S)i£tttU&em Deinfa , 2)et)ttfe* Cortracum, (Tortricit Aldenarda, alij Odenarda^fceftariX Tenerarnimda, JDett&ermon&L Aloftum , aielfi. Mons Gerardi , .fjerfiuerg* Jpra , Sppertt. Menena, Syiettttt. Poperinga, ^Operittae», Co- mincum arx , $0tttttte$ tt* Pars altera Gallorum eft , in qua funt urbes Infular^ Sftlffil Duacum , Douay. Baflea , La Baifee, Armentarin>.0arIem. Narda.^aeroeu. Muda ^uXrV Monachodamum , SRutrtcfeOam. Hornia %ot>v7 Evmonda fcf ^"""""V **** MedenbEm,£S6fii: Alcmam.^mar. Teftelia^ell. Wilhelmopol sSX H «rT Dortracum , £)orfrecf>t. Gouda,Goude SmSSTn'^ D M ™™'^« GravSa, ISffifat An?°v m °^' Schonhovia r m, JHE- In Dc Bclgio univcrRv ^ In vicinia Hollandias itint Infulae Vornia, 9300rit Transfla- chiana, ,£)berflacfl)ett* Goderea, ©6eree. Beyerlandia, 33et;er* lanD# Jfelmunda»3felmpnb. §♦ XII. InSeelandia funt infufce VII» fcil. I. Vakchria,alij Walchria, SBalc&ern/ in qua Mittelburgum, ?9?tttclbttr$. Ulliflinga , \l\li\kuv gen. Veria, feu Campoveria , S3eere. II r Bevelandia Auftralis, ©U&beuelanD. III Beveiandia Septentrionalis , SRor&beuelattb. IV. Duvelandia, g)ut>clattk V. Scaldia , @d)0tt>ett in qua Portus Brovems , a5.roi»ert$fyauett. Cmcz£a>3irtcfee. VI. Tola^ £0* len # VII. Woeferdyca,^Olfet^t>t>Cf. §. XIII. In Provincia ultraje&ina urbes funt Ukraje&um , tttredjf . Amersfordia, Stmet^fort). Batavodorum, 2Btcf. Montfortium> SRoritfort. Rhena. ^enen* §. XIV. In Geldria Hollandica urbes funt Noviomagus , SfJtttttfcegett* Tiela, gtel. Bommeha, ^Sommel. LcevvenfteJnium, goloettftettt. Culenburgum , gjuelettburg. Bura > SSurett. Arx Schenckij , ® cfyencfenfc&attt*. Arenacum >, SIrnI)etm. Hardevicum , £avbev* tt>tcf. Elburgum , ©burg. Zutphania, 3ufpl)ett- Grolla , ©rolf. Lochemium , 2od)Ctt Doesburgum > ©O^bttTg. Borckeloa , fSorCflO. ArhoItum> alij Anholtium 9frf)0lt Bronchorftium > SBroncf&orfi Subjacent hxcPrincipi Salmenfi & Limburgo - StyrenfL §. XV» InTranfifalanaurbesfunt Deventria* SJefcejttfeF. Campena, g^ampen. Zvvolla>3ft)0ll. HaflMetum»£aflfeIt Vallenhovium,, 33aflettl)OUett. Claufula; nigra^ ©Cfett)arffC^Iaig Bloczilia > alij Blockzyla> SMoefjt)!. Stenovicum, ®fentt?icK Gldefalia*,01uett* jelU Cavordia> (£aoort>ett :c , §.xv: ■k' ■ ■II IHllll Tabul* tiniverfa. §. XVI. InGroninga urbes funt Groninga , ©rotttttjjett. Vindfchpt- tum , SSBinbfc&otf en. Burtanga, aSurtattgerforf ♦ Dclfzilia , £>elf« jtl. Damum* ©attt. §. XVII. rh Frifia Occidentali urbes funt Leovvardia , Seftar&ett. Harlinga , £>arltttgetU Franckera , grattcfftt. Stavernia , alij Stauria , @tat>ertt« Dokumum, alij Docum , ©OCUttt. Bolfvar- dia,950lfmert^ Kundera , «ftetttDer. Slota , ©C&iOttett. Sneca, <8#ttetf* Vicinar infuhe funt Schellinga , <5cf)elJtttg. Amelandia, 2lffl# (attb, Monicoga, @cf)termottg. §, XVIIL IN Bellgio Auftriaco fimul 6c Gallico Orthodoxa Saera , faltem potilfima ex parteantiquiflimam fuam&conftantiffimam tenent ftationem, quamvis nullo non tempore, pra:fertim ultimis no- flris Seculis non defuerint hoftes partim publici ,partimoccultiplu- nmi , qui vel fuis fedibus Romano- Catholicos pcllere , aut ferva- tis mcolis dodrinam Catholicam kivertere laborarunt cuftodes ovi- umlupi rapaces, atit potius vulpes, vukuReligionem praeferentes $ finu virus $c vitium tegentes. De Belgarum genio , moribus 6c dotibus alijs fcribit fequentia Strada T. L lib* i-fag* Belgium , quod & Flandria , ab ejus farte illujlriore afud externos : r & inferiores 'Proyincia > a defrefiione altquarum jitu , fiye ut Germanis flacuit , a lingua morumque cognatione , Germani* inferior affellaturi fortio quidem Eurofce ferexigua ejl, quiffe qux non multumexcedat quin~ tam Jtalia fartem , nec ultra miUtaria circtter mille ambitu frotendatur. Tamen haud fciv , an facile ulla jit uftiam regio aut ditior, aut frequen- tior : cum non minks fruStuum e 'Belgio fuo Trincefs , ^uam Anglia 2$ex Amfliffima &infula ( f\ demu facrorum -fpolia ) fercifere confueyerit : & urbes m ea fiy* mxnibus claujtz > fxye claufis magnitudine frofemodum fares , fufra trecentas & auinauagtnta cenfamur ; fagi yero majores ultr* f*K ■!f De Belgio univerf<\ 8( fex millia ac trecentos numerentur : ut nihil de minoribus yicis arcibufque loquarx quibus fupra omnem numerum confltus efl 'Belgicus ager. Jam ho- minumytrtm, operum molitio > yariem , copia quantum anguflw TSelgici traUus egreditur? Kufquammilitia aut ingenioflor > aut influentior > aut diu- turnior. Tlane ut aperto hicludo accurrentes undique populos erudire Mars ad bellumyideatur. Quts yerb ignot a^fnariumlittorayquifye deflnentk mundi oras fcrutata non eflBeigarum ars nautica f nimirum quanto illos naturaintr a fines terrce contraShores incluflt , tanto ampliores ipfiaperuere Oceani campos , quos fubigerent incolerentque^elgijyelut pomoeriaprolatantes . At lanificia atque textura non implent modb , quanta efl> Europam hfed longe lateque per Afrjca Afleeque populos circumferunt quotidie^Belgium : ipstque ad occidentem Indi ex lanevs acltneps opificips TUlgarumnominaurbium dtdtcere. Demumrara admu ramur hodie machinamenta, quce 'Belga aut non inyenerit , aut non abfohe- rit. Et yerb fuerit oltm , cum horum tngenia tanquam ex humilioris foli fato depreffa habebantur. Alia nunc atas , & mores funt. Litterarum curam, maris militiam, nayigationum qttaftum, pecuniarum negociationem, fleip. quam ipfiftbifecere, culturam > admiranda igntum aquarumqueartifi- cia, nempe ingentj non utique deprejfl documenta , yix alibi paria > nuf* quam certe tam multa ftmul per reliquam Europam ,, quam uno in /Bel- gio quifquam yiderit. Caternm haectn uniyerfum genti propria , fi genio tllis fuo uti liceat: odtffe fraude > ex fide > qua ipfi dtgni > alios aftimare* gratia donisque non magnopere , neque in longum capi , plerumque benefi- cijs utentes ceufloribui , tamdiu gratis quamdiurecentibut. Eundem ad- yersus injurtcvs fenfum effe , quarum memoria citb animum exuunt : nifi fi contemnife yideant , tamquam ex facili tolerantes , tunc enimyero impla- cabiliter excandefcere. Ad haec yires fuu metiri haud improbe ; necfere concupifcere , qua non capiant : cum tamennulli mortalium pari folertiater- ram ac mare ad quaflum exerceant , utriufque cultores elementi , atque in- certi juris. Jn hoc etiam perquam admirabttes •>. qubd quantumcumque lu- crum jaUurdmye, quee (ut in mercatura perfepe faaunt ) tam modico fur~ doqne Utitice ac doloris fenfu pratereunt , ut alienisinterejje , non fuapura* re credcv, xquitate opinor animi , ac ccelo illos fluos frigidius amante. At in libertate propugnanda catefcunt plus fatis. Scilicet pofthabere omma * ?hria ducunt ; Ucentia interdum quam Ubertati propiores* * L Bel- $2 Tabula univerfa Belgium Auftrlacumfimul&Francicum veneratur Archiepi/co- pos duntaxat duos,extinel:o tertio, nimirum Ultraje&enfi. Duorura Primus eft Archiepifcopus Mechlinienfis in Brabantia, cuifub- diti funtEpifcopi V. fcil* I. Epifcopus Antvverpienfis inBrabantia. II. Ephcopus Brugenfis in Flandrfa. llh Eplfcopus Gandavienfis in Flandria. IV. Epifcopus Lovanienfis in Brabantia. V. Epifco- pus Ruremundenfis in Geldria. Secundus Archiepiieopus eft Cameracenfis, olim Dux Roma- ni Jmperij , nunc ab eodem Jnaperio divrfus, in BelgioGallico fub fua poteftate numerat Epifcopos quatuor , quorum L Eprfcopus Atrebatenfis | II. Epifcopus Tornacenfis / Omnes in Artefia* III. Eprfcopus Audomarenfis f IV. Epifcopu^ Yprenfis I Academia? Catholica; funt fequentes : Duacenfis in Flandria, :ata an t 1 5^3» Lovanienfis ia- Brabantia 142 & XIX- BElgij Provincfac Seculis prioribus divifae omnes diverfis omni^ . no Viris 6c Fceminis Prineipibus paruere 5 Seculis primum po- fteriorrbus potior earundempars Hymencel potius autconnu- bij vinculo, quam Martis gladio fuerunt conjundse, prascipue cir- ca annum 139^. quo Margaretha Flandrica Philippo Audaci Bur- gundorum Duci nupfit , arTerens fponfo fuo in dotem /eptem aut plures Provinciasconnubiorum nexibus prius colligatas. Provin- ciis tredecim jam connexis addidit reliquas Caroli V. Jmperatoris pmdentfa frngularis , qua Belgarum univerfbrum in fe rapuit ani- mos, natus ipfeGandavian. 1500. Provinciae reliquas erant j.Gro- ninga an. 1 521* 2. Ultrajed:um&; 3.TranfifaIanaam 1529. 4»Gel- dria an. 1 543.inter 17. Provincias uni CaroIoHifpanoRegiaut Ar- chiduci Auftriacofimulfubdltas* Addere hoc locolubet, qux Strada T. : I. pag. 26, in margine appnfuit iTroyinciaconyenere in Trincipemunum trihui Jtps. Thilippus 7$onut habuit eas affinitate. Carolus Tugnax emptio- nc & mmn : fed idm alijm amijit. Maximilianm muperayit partim armn De Belgio univerfo, %1 *mh> fdmm eonditionibw $acu. Carolits K Jmp. omnesdemum ohti* nmt. Mortuo Carolo haud diutius, quarn ad annum ufque 1560- amicitiai&obedientixfedere colJigari iuftinueruntj vinculumenim utrumque rumpere quamprimum fuaferunt fe&arum prorfus nova- rum etiam in Beigium irrumpentinm molimina > item Belgarum ad feditiones proniifimorum audacia 5 nec non Hifpanorum fub Pfulippo II. Rege ionge major, quam fub Carolo vis aut imperi- tandi violenta ratio. Strada T. I. {. 2. pag. 6j. 66. ,& feffl. Inter feditionis authores numerabantur Wilhelmus Uranius> hujus item fraterLudovicus deNaiTau, necnonComitesdeEgmond & Horn, quorum duo poftremi an* 1568. capite plexi, Ludovicus vero a Duce de Alba Hifpanoprope Amifin fluviuminpugnavi&us, Wilhelmus denique poft variam belli aleam author& promotor fe- ditionis elle perfeveravit , negotium grande facellens cundis dein- ceps in Bellgio Gubernatoribus» Ejusdem hortationibus animata Hollandia, Geldria , Seelandia , Frifia 6c Ultrajeclenfis Provincia conjurarunt an. 1 5 79 .adversus Philjppum IL Quinque his Provinciis libertatemfedantibusaccefsere Groninga&Tranfifalana in id unum intentx omnes , ut erigerent more HeLvetiorum Rempublicam nullis Regum legibus ligandam. Harum proin feptem Provincia- rum confenfum dixere mionem TrajcUenfem * aut %elgium Fccdc- ratum. Tanta erat Pravinciarumharumnullonon tempore infuopro- pofito conftantia , aut pertinacia , ut Belgij Hifpanici Gubernato- res, Joannes prafertim Auftriacus , Alexander Parnefius , 6c Aiber- tus Auftriacus paucorum annorum intervallo humanis vinbus penc majora opera in fe fufceperint, 8c rite pleraque perfecerint , nun- quam tamen expugnare penitus valuerint contra nitentium conatus, qui identidem plus wltra graiTaturi, navigia fua adlndos Orientales ufque direxerunt Hifpanorum & Lufitanorum detrimentolongema- ximo» Ad annum ufque 1609. hoftilia utrinque arma fummam vim exeruerc, donec deniqueduodecimannoruminduciaj placuere. An. 1611. denuo refumptis animis 8c reftauratis viribus pugnaturn. ftrenue tam ab Hifpanis , quam ab Hollandis , quorum poftremfs $4 Tabula univerfa cum accedercnt Hifpanorum Hoftes Galli , Belgium totum plures inpartes ccepitdividi, Gallis & Hollandis potiores victorias & prse- dasnumerantibus. Annodcmum i ^48.HifpaniatRexPhilippusIV. de VII. inferioribus Belgij Provincijs recuperandis fpem omnem depofuit concefTa pace earundem raptoribus , quos in pacis ac pa- rtorum fynopfi vocavit tanquam liberos, uti refert Hubnerus T. II. fag. 1137. inHiftor. Holl. Funccius T. III de ^efub. 3elg. n. 303. A t- que hxc libertas quantas fit nada vires, docuere tempora , quibus Batavi variis omnino Regibus terra marique obftitere vidores fe- pius, quamyi&i: bella enim geisere ingentia cumAnaJis, Sue- cis, Lufitanis & Galiis majorifua fere femper , quam hoftium for- tuna. Pax certe Weftphalica , Noviomagenfis & RufvvickianaBa- tavisproficuamagis, quamnoxiafuit. VidForeftiumT. III.pa2.410. in geftn ThiUfp II. r 6 Belgium quantos fuis dominis per annos fingulos poiTit parere proventus,gemino ex rerum capite dimetiri licet, nimirum exva- riorum Regum fumptibus , quos in fubigendoincaiTumBelgio ami- iere, & lpilfmet Belgarum fcedere junaorum divitiis, quas beJIo- rum vorago ab/orpfit. Innumerabiles fere funt bonorum expenfe, quas nunc Reges Hifpanias, nunc Reges Galli* , nunc Reges Ang- hx numerabant. Certe Philippus II. intra 20. annorum fpatium iumptuum in Belgio faftorum copiam arqualem dixit 24. aureorum miJlionibus. Foreftius aliique authores tametfi hunc aureorum nume- aum non exprimant , addunt tameninnumcrabilesfumptus fuifTefa- clos. Si AngJi minorem auri fummam eoufumpsere , Ludovi- cus XIV. Francia^ Rex fortefaciendis expensisfuperavi: tamAnglos quam Hifpanos. Nihilominus HoIIandis, ut vocamus, vixunquam defuit aun argentique copia , qua tot hoftibus non magis ferr6 , quam auro valentibus occurrerunt. Abiit proinde in proverbium inter Germanos multos : vix major eft in orbe domina, quamBa- tavorum pecunia. ; . ^ avi tametfi fuis in Provinciis patiantur frumenti , Jieni & vim defedum perpetuum , mercimoniis tamenfuis comparantfa- cile ,horum omniumac rerum aliarumabundantiam 5 vmumenim fuum De Belgio univerfo, gf /uum commutant Batavorum mercibus Gallimaxime & Hiipani&q ligna concedunt Dani 5 frumentum varia natio» Inter Batavorum merces veniunt etiam haleces , quos menfe Augufto in mari Germanico tanto capiunt numero, ut annisferme fingulis vendere liceat exteris mercatoribus halecum copiam fex im- perialium millionibus seftimatam» His iimilia habet Funcius T. III. de 7^efub. $clg. n. ,378. & /er$anton2ucertt/ ' Sucertt - ©empacf). ei§/ - ec^ft)et|. S>erfi:attfott 3ug/ - 3ug. L TRES VERSUS BOREAM Regio Tigurina in qua iiintiirbes Tigurum , Eglifovia, Kyburgum arx, Regenfpurgum , II.Regio Schafhuficnfis , rn qua funt Schafhufia, NeokircJiium urbecuk, ©er^atttongar*/ ggltfau. Sfyburg. Sftegenfperg. ©er gatttott ©c&afijaufett/ @c&aftaufeu/ U?eufir$. De Helvetior. Republics > m.Regio Bafileenfis , g)er gattfoti SBafel/ in qua funt urbes, Bafilea,. - - - SBafel/ Laucoitabulum r , - ~ £tect)ftaK Augufta Rauracorum , - SUtgfi- tres vershjs orientem ET MERIDIEM 1. Regio Abbatifcellenfis ©er gatttutt 8ljM>ett§elt 7 in quaefl fola. 17 Abbatis- cellav IL Regio GlaronennV, in qua efl fola h Glarona, HLRegio Uranienfis^ in qua efb Altorfflum r -. - TRES VERSUS L Regio Bernenfis * in qua funt urbes* Berna* BurgdorrHum j Arburgum,.. Habsburgum , * Konigsfelda , Laufonium,. Ebrodunum , Aventicum > II. Regio Friburgenfis , in qua. eft Fnburgum x III. Regio SolodorenfTs, in qua funt Solodorum , — f Olta, MinQramlQcmm fikqut non hahwr4tio 9; Sfppetijelf: ^er£atttott©larte/ - ©fart& Ser$attfotttlrj)/ OCCIDENTEM 2>er gatttoti fJSmt/ fia&fiwirgi. $6tttgSfe(&. gaufarme, §)i>ert)0tt. SBSflptfbttrg.. S5er S^ttfott Sret>&ur3/ §ret)&ur& Ser&attfott ©olotyurtt/ @olbf|urtn S.m. Tabula univerfa §. III. TJ fElvetia olim tota ex afle Catholica nunc pro Romano Ponti- XX fice, nuncpio Rege Chriftianiffimo ftrenue pugnavit > icricur a Julio II. Roman. Pont. Helvetij an. ijiz, Tropugnatores 6c Defenfores Tontificia Dignitatps appellati funtex fuomerito, Eosdeni deinde an. 15 ij. Leo X Pont. Ecclefw Defenfores dixit. De Hel- vetiorum inter Gallos a^ftimatione ac pretio hxc habet 'Briettm Hu ftoriCM fol 779 . anno 14S0, frimumfadus initum ejlinter Ludoyicum XI. 2$egem & Helyetios , quorumiUe fnmus ciyps&fcederatusrenuntiatuseft. Horum ofera Franci 7{eges utiliter ufifunt, & fine dubioferyatam^ligto- nem debemus ob fortitudmem m frdto Druidenfi, m quofufrahomines bug- nayers. tfid.eundemauth.et1aman.1s12. Verum haslaudeseximias obfcuraruntfummoperequatuorRe- giones Helvetiorum integr* , earque inter omnes fermemaxima:, nimirum Regio Bernenfis , Tigurina , Schafhufiana , &: ex parte Glaronenfis ac Abbatis-cellenfis, quxdocloreZvvinglioolimCon- ftantia: Canonico , tunc vero a Romanis aris transfuga , didicere Calvini potiffimum placita. Hxc ipfa doclrina recentior inter ipfos Helvetiorum limites peperit bella non raro domeftica , inquibus Catholici , tametfi numero &. viribus minores Jonge , de Calvi- nianis triumpharunt prioribus- certe feculis , non item hoc noftro feculo. D. Carolus Boromatus S. R. E. Cardinalis , Helyetiorum Jfo- ftolus jure vocatus confervavit ac confirmavit in fervanda Fide plu- rimos, qui aliasmajoris & pejoris numeri exemplo fedu&i adZvvin- glij greges abiiflent. Epifcopi Conftantienfis , Baflleenfls, Laufa- nenfis , Curienfis & Genevenfisgrandemovium Stpafcuorum ja&u- rampaffi, de paftoribus vigilantioribus profpexere tandem infedis fcabie gregibus. Ca^terumjnter Paftores Principes etiam hodie emi- net Legatus Pontificius , quiLucerna^fedemftabilem fixitha&enus. §. IV. HElvetiam prioribus feculis Romani Jmperijmagnaexparte Pro- vinciam, incoluerunt Germanorum nobiies permulti , quo- rum divitfaj 6c fplendor curti Helvetiorum plebi di/pliceret mu- De Helvetlor: RepubficS.* Bf maxime,hauduna tantum nobiles inter ac ignobiles fimultas exorta, eo denique exarfit, utnobilesab igno.bili.bus pulfi exulum morela Sueviam aut alias Reg iones vicinas fefe recepjerint , ;pr2ecipue tem~ pore interregni, quo eligi denuo Csefarem aflertoremfuum enixe de- fiderarunt. Ele&us prolpere Rudolphtss Mabfpurgicus ea pollebat apud populares fuos Helvetos authoritate , ut nobiles his fedibus reftituti , fecurum inter |*lebejosiocum invenerint j quo ex tempo- re nobilium plerique pro Archiducibus Auftnacis , ignobiles ver© pro Auftriacorum iioftibus ftare ac eertare fixum ratum habebant $ unde Alberti-L JmperatonVinHeJvetia hoftes jarn multos auxit : pluri- mum joanes Suevi^Dux &; conjurati foci j ljdalricusPalTnius,Rudol- phus Warth & Walterus Efchenbach, federisHelvetici velauthores, vd adjutores , vel certe prodromi. Pronifiimis jam adfeditionera fobditis oppofucre fele Archiduces Auftriaci Albertus I, Fridericus Pulcher , hujuskemfraterLeopolduscognomentoGlorlofus, quo- rum ultimus an. 13 i^.propeimontemMorgarten ( occtfo prius jam avo mo Alberto k conjuratk fociis) ab Helvetis vi&us , acceptacla- de mtiltis pralufitclaelibus} clades enimabHeive:tis.accep.ere dein- de f Leopoldus Probus , qui an. 1 38:6. propeSempachumcum ^7<3.- nobilibus cecidit. Non mtrltum fericius certavk x;ontraHelvetos frdericus cum crumena^atu* dicius.., &-hujus frater Leopoldus Craf- fus, Probi Leopoldiijterqiieiirius,quorumprior, quod Joannis XXIL Pont. partes defenderet, a Concilio Conftantienfi anathemati fub- jecius , ditiontbufque fuis exutus, tametfi Tyrolim recuperarit an- nitente Sigifmundo Jmperatore ? bona tamen ab Helvetis ademp- ta nunquam fibi valuit vindicare , vi impeditus multa. .Tot jam clades multiplicarunt damno fuo maximo SigifmundusFriderici hu- jus filius Archidux & Maximilianus f. Jmperator Frideriei III Jmp* filitis , qui infaufto plerumque cum Helvetis Marte pugnarunt* jam vero Jmperatores &; Auftrise Archiduces priorum Succeflbres duobus feculis Helvetos infefhis armis haud petiere * quin ftabilita pace Weftphalica liberos fopulos dixerunt , a quibus proin crebro fti- pendiarios accepere milites,ut pugnarent una cum Cxlare A^iftria- co contra hoftes Heivetis longe maiores* M " Obfe 9° Tabula univerfa r , ,.° bkem ;ta< 3 ue Auftriacu , quo minus Helvetios fibi fervarint iubditos, pofuerunt ipfimet Jmperatores tumpriores, tum etiam «Jurante /editione pofteriores. Vetuftorum forte erat primus Lu- dovicus Pius Carol. M. filfiu Seculi IX. Jmperator fecundus, qui Helveuis haud vana conceffifle ftrturprivilegfa. Vid. Jacohum >L gerum. Chnftun.Funccium. Chronicon. Alfat. Solodormum &c. Hub. nerum Il.n. iis». in Hiftona Hehet Obicem alterum poiuerunt viftorist raufcc contra hoftes va- r;os opera Helvet.orum vel unic^ vel maximS reportat* , quas fe- R^fhT encQ t m ^. &ho »°5«m nomina ab ipfifmetPonuficibusSc Regibus genu laudis avidiffima; indita. Obicem objecere tertium Henricus VII. & Ludovicus Bavarus £i eC Tui' 1"°™nih.cFriderici Pukhriperpetuus;emuius,con- iacaera Us Helvetis eam , ad quam avidiffime anhelabant , non negavit auramhbertatis utnempelibertatifuslocuspotiorenetin Jmpexio, d"drar! ePtrUm Ek&0mm f""dericoPulchrofuffragus fuisven- . °y* em etiam ,P of ^runt Conciliagemina inter Germanos ab un.verfaEcclefia celebrata ; alterum Conftanti*, alterum Bafile*; quo tempore dum adversus Fridericum anathemate percufTum con- cefla fuit Helveus in bona Auftriacairruptio.nullo deinpadoexpeJH potuere , qu.n adeo crevit eoruudem audacia,. ut Bafileenfe con- ciliabulum adversus quofvis oppugnatores ih fefufceperint propus;- nandum, faai Huffitarum amici publici. Obicem addidexe Rcges Galliar&fkdere con iunffi Helverisfo- oj mulcquorum ahos cives,aliosfocios,alios fubditosvocavSre. Inter HeJvcti* crves venire, aut eos inter eminere nondubitavit ipfe Ludovicus XI. Francorum Rex.quian. r 4 8o* fe chemHe hetiorum tefte 2»wonominavir. Tantasvires accepitinfirmaquondamHel- yeuoruhbertas ! A momm probitateHelvetiesplurimum Jkudat Fmc- "f L t f IL n : ^.Aum fcribit in hune modumr inmherfummo- zthus Heheyfam lene fe halent : yhunt enim temfermter : nec W dos repenre hcet ^ue crehra a dulteri a & y aglK Uhtdrnes „ ac a pud fintti- ttms gentes, Et quam^uam Germani ftnt > * horum non frorfis alieni De Helvecior: RepubHcat ? t alieni : ebrietati tamen non ita dediti funt. Sunt parci &frugales > yitqne major illorum pars lafte & carne , ut Feteres Gemani. Tlura ytde loc. cit. §♦ V. ? DE F^EDERIS HELVETICI INITIO ET PROGRESSU. HEIvetorum flederi initium dederunt Regiones fcu Cantones tres circa annum 130S. nimirum Suizenfis , Urienfis 6c Sub- fyfvanus > qui poffc vicioriam prope Morgarten relatam an. 13 1 5. pacla inter fe denuoconfirmarunt exemplofuo proximealios tra&uri ad fui fuorumque fequelam ; anno namque 1322. fasdercli- gatorum partibus adhasrere ccepit Regio Lucerneufis. An. 13 ji. Regio Tigurina Sc Tugienfist An. 1352. Regio Bernenfis 6c Glaronenfis. An. 148 1. Regio FrfburgenuV& Solodorana, An. 1501. Regio Bafileenfis&; Schafhufiana, An. 15 13. Regio Abbatis-Cellenfis. In referendis annis mul- tum ab Habnero diverfus eft Hofmanus & Funccius j liic enim T. III. de T^efublica Helyetica fic habet n. 244. Lucerna fa^dus amplexa anno 1352. M. Novembr. Tigu- rum receptum eft in faidus an. 153 1. M April. Glaronenfes eo- dem recepti funtanno. Tugii recepti aut ada&i potius per vim an. 1352. Bernates in idem concefsere fasdus an. 13*3* Abbas San- Gall. infasdusreceptus eftan, 14 Ji. Abbatis- Cella recepta in tem- p o rar i um ac particulare fsedus an. 1 4 5 2 . in perpetuu m an , 1 5 o 3 . Urbs S. Galli an. 1453. recepta: nec tamen pertinet cum fuo Abbate ad ipfos Cantones , fed ad Confajderatos. Urbs Schaffhufina fa^dere jungi ccepit an. 1454. Friburgenfes & Solodorenfes in fasdus re- cepti 148 1. primum cum Bernatibns , Tigurinis $t Lucernatibus pangentcs. Bafilea urbs Helveticarum amplifTimademum an» 1501. uti Sc Schaffhufium , ante temporali » tunc perpetuo fsedere ad- ftri&um , fe ahociarunt. Rottvviia fe adjunxit an. 15 19. Mul- hufium an. 15 15. Rhaeti acceflerunt ad fledus an 149 8 . Valefio- rum vero acceffio circa an. 1475. Ha&enus Funccius M 2 §.VX* $1 Tabuia Univerla VI. Z)E SOCIIS HELVEriORUM,, Socij Helvetiorum funt I. TotaRh^tia* . (Sfrau&thtorfattft. II. Epifcopus Bafileenfis cum Cantonibus GatHolicis. P< Pnnceps Abbas & UrbsS. Galli. ©er giirfl Uttfr ©tott @f. IV. Valefia* . . Sffiaaiferlattk V. Pnnapatus Neocomenfis* gwtt&a§ifeU» Certiacum, feu Forum Tiberij 3ttr$ad)* TribunaJ C«faris- - - $*t;ferffuel: fiem Provincix ac Regiones y fcilicet: Pro vinciaj. liberav - - <£} te fft^ett SSfettl6te£. Turgovia, - - - SttrgdtJ. Vallis Rheni feu Rhegufia* - 5ft|>etttff)aE Tra&us Sarunetum. - - <3argatt|^ Caftra Rhcetica. - - ©aftetV Uzenacum. - ~ Z : tt&ttatf); Subditi Helvetiorumdicuntur Pr*cfecIura& 3 fita^ prope Franciamv fcilicet Muratum. - ~ 1> 50iurfett. Grandifonum. * - ©ratt&fie* Urba cum traclu Urbigeno* - 45r6ett. Schwarzenburgum, * @C&tt>ar§ett6ttrg~ De Helvetior: Republica. _ ' 9 4 Subditi Helvetiorum dicuntur Prasfecturaz Jtaficae Tran/alpina; , (cil T; Praefecfcura Luganenfis, - Lugano.. \ H. Prasfe&ura Lorcanenfis^ - Loearno-. II; Prsefe&ura Mendrifiana- - Mendrifio; W\ Prsefe&ura, Madiana.. r Valmagia^ V* Prarfe&ura Bellinzonia. ; - Bel&nz VI. Vallis Brunia. * VabBrenna. VILKJviera. ~ - - Idenv Superfunt fubdmHelvettorum ^airj, qui lfccteadem fermeo-au- deant libertate r qua gaudent.Helvetij nonTSubditi 3 fcrvitia. tamen nonnulia exHibere coguntur Cantonibus etiam iUis ,-quorum. raem, bra non funr, taies fubditrdicuntur:: Arovium Bernenfibus fubdi ta Sft 4 illaBernen£ 8cTigun jamfubdit. SJfapp tV$ti)t\t+ Ganodurum feuSreinium Tigur.fubdit. (Sttitti Vitodurum TiguriniVfubditunr SSSmfertf)tUY Tobinium feuZophinga > B ernenf :iubdita> 3o$flttg£tt. PRtEFATIOAD lectorem \ Germanis ***-0«* > LeSlorem commonitum yoh ; meTj m r , deGermano ^ er '° ™»< **h»fi. nunc m oule JP™ t rrr, c °i" a ™»»- W«/« ™ m *a d,m,tan !j) « Statuumbona , jura aut fny.legta : nullint -» «d.mprtjuduetur : \aj Status noK ZafoZ If^^f^ nom,nu aut ftem m atts non Udatur: Jm. ZaTZL 1U( r ' m °r m ' aut ^orum,nterfefe conyennones \a. nesZdZ"l *T C T r uUtl0nes ™ a »"* n °™> at/enat** inde obl,gat,o. V m2 7 ' l0C ° dl f Cmantur * V m no» dub,a duntaxat „o- le ZlLT ' SreferantUr - &° df ' n 'W°™™ ^iamfit , aui Udi L LZ C ° n 1 Uer T mem0 ' " n0n cul f am yoluntanamma. ZZrmuZT r^ ntaneUm a S"°f Cat • f«* ™igf dabul Tl 1 arahn i ' r e ™r Feniam «> am <° ^ en >™ rZZ f T ,Jf ' m ' l uodmem "»™> 'rrarekumanumefe, pr*. ZT« 7° m " ' X yan " amlu ^f ae «^sH,fiorUaff!n,buscon. iu, ta & C o mmxt a. Jn eo ma X ,me fofitum noyennt unherfifinem H,fto. dZ m ,^ COnimrere J U auidauid mente oftimadi- Hum hic aut fcnftnm* ^ 9 6 Tabula univerfk TABULA UNIVERSA CHOROGRAPHIA TOTIUS GE.RMA.NL& % % tJoniam de Germania ordimur dieere, non abs reerit, An- tiquiifimorum etiam Germanorum res Sc mores paucis de- w fcribere» Cameliw Tacitw Seculi II. pdft natum Chri- ftum Romanos inter Authores Author Scipie nominatuTimus, Synopfi admodum brevi Teutonum antiqua nomina , iacta , -bella &;mores prarcipue comple&itur. Hinc qui plurade Antiquilfimis Teutoni- bus defiderant cognofcei*e, ji prazter Tacitum Authores aliosperle- gant. Nobis fufficiat cxTacito potiffimum fequentia decernere. Nomina Teutonum diu anteOhrifti nataies rlorentium fuerunt rraxime fequentia : .Marfi , Suevi , Gambrivij , Vandali &c« His proin nominibus iongc recentius nomen eft Germanus > nunc enim Tungri, nunc Germarii cceperunt appellari Teutonumiiliyqui Rhe- num tranfgreffi, Gallos procul fuis fedibus expulerunt» Qux autem fuerit caufa, aut anfa nova^ nomenclationis , incertum habetun Ante Deos fuos fi&iles :& ficTitios Germani nondumSacra Ro- mana edoili, Mercurium coluerunt cui nonnuliis diebus £as. eile exiftimarunt humariis etiam licare hoftiis. Mercurio proximi in veneratione dii erant Hercules &: Mars , quos animalium^iaimis placare fbiebant j pars SuevQrum Tfidi etiamfacrirlcabat. Penatets Germani more aliarum gentium nonfolebant colere, quod nec co- hiberi uilarum domuum parietibus , nec in uiiam humani orisfpe^ ciem Chorographia totius Germani*,; 97 iciem aflimiiari pofle ex magnitudine deorum cceleftium arbitraren- tun Lucos tamen ac nemora diis confecrabant, quarum receflus fomma reverentia funt profecuti, Germani Reges fuos ex nobilitate , Duces ex virtute fumpfe- runt. Regibus quamvis ampla , non tamen omnino libera pote- ftas fuit concella 5 Duces ver6 Regibus minores exemplo potius , quam imperio moderabantur populum, atque adeo rerum agenda- rum promptitudine , facinorum claritate, 5c operum admiratione traxere magis , quam ratione aut confiliis moverunt fubditos» Cieterjtm ;( verba fant Taciti ) neque animadyertere , neque yincire * ne~ que ysrberqre qutdem* tlifi Sacerdotibns fermijfum : rton qudfi in panam» nec Ducis jujfu , fed yelutBeo impeirante , quemadejfebellantihus credunt» effigiesque & Jigna quced&m detraUa lucis ( iyWis facratis ) in prdium fe~ runt. Quodque praxipuum fortitudinis incitamentumfuit, non ca- fus,nec fortuita conglobatio turmam autcuneum faciebat, fed familias 6c propinquitates, 8cinproximopignora: undefceminarumululatus audiri 6tvagitus infantium : hi cuique fan&iflimi teftes , hi maximi laudatores. Ad matres/ , ad conjuges vulnera referebant, nec illas numerare , aut exfugere plagas pavebant j hinc memori^e prodi- tum eft , quafdam acies inclinatas jam 6tlabantes a fceminis refti- tutas conftantia precum 6c obje&u pe&oris , 6c monftrata cominus eaptivitate 6cc. Concilia luadebantfiio tempore magis , quam cogebant, quas dum dietertiainitiumaccepere,.per facerdotesfilentium imperatum cft» Tum vero Rex vel Princeps ccepit dicere , authoritate ta- men fuadendi magis , quam jubendi poteftate» HirtcB difplicuit dicentis fententia , fremitu afpernabantur, finplacuit, frameascon- cutiebant. Honoratiflimum autem genus fuit laudis 6t afiensus, armis laudare. Eligebantur in conciliis etiam ji Principes , qui ju~ raper pagos 6t vicos reddebant. Res cun&as , tum publicas , tum privatas non nifi armati ge- rebant Germani > arma tamen fumere non antea cuiquam moris, quam civitas fiio fuffragio armis fuffe&urum probaverit. Audita jsf vero 58 Tabula univerfa verb civitatis fententia, in ipfbconcilio vel Principum aliquis vcl patrum autpropinquorum fcuto frameaque juvenem ornabant Hxc apud Germanos toga , hic primus juventse honos erat* Ante alia verb argumenta infignis majorum nobilitas , aut magnapatrumme- rita adolcfcentulis etiam prodefle folebant , qui viris robuftioribus &; jam pridem judieio civitatis aggregabantur probatis. Regum, Principum & Ducum dignitati proximus erat gradus Comitum, quorum aimulatio maximacomitandiYuumPrincipem, ut eflent in pace decus , in bcllo prarfidium. Comitum honor 6c gloria non fblum apud populares , fed & apud finitimas gentes erat infignis , quem legationibus & muneribus augere certabant. Cum ventum in aciem ,turpiffimumhabebatur , Principem virtutevinci, turpiilimumitemvirtutem Principis non adarquaffe comitatum j in omncm verb vitam infamc ac probrofum, fuperftitem Principi fuo cx acie recelllile. Illum verb defendere , tueri, propria quoquefa- cta Regis aut Principis glorise aflignare, pracipuum fuit facramen- tum ] Principes enim pro victoria , comites verbpro Principepug- nabant, Siqua civitas , in qua orti erant, longa pace autotib tor- puerit, plerique nobilium adolefcentesultrbpetebanteas nationes, quxc tum bellb occupabantur* Arare terram , aut exfpe&are anni fruftus non modb nobiles , fed & meliora^tasuniVerfadetrecliabatj gloria juventutis vocare hoftes & mereri vulnera: quin imb pigrum 6c inersvidebaturfiidoreacquirere, quodquifque poterat fanguine pa- rare, Hinc fortiflimus quifque & bellicoiifljmus in pace fomno cibbq, deditus , delegata domus &. agrorum cura fceminis lenibufque 6c infir- miflimo cuique ex familia ftertebat. Matrimonia Germanis anti- quiffimis erant fevera j unde a Romanis etiam laudata plurimum , nam fere foli , ut ait Tdcitus > ex harharit^ contenti fuerunt uxori- bus fingulis, exceptis pauciflimis, qui non libidine, fed ob nobili- tatem pluribus nuptiis ligabantur. Dotem non uxor marito , fed uxori maritus ofTerebat. Nuptiis intercrant parentes , & propinqui ac munera probabant: munera verb non ad deliciasmuliebres qux- iita , necquibusnova nuptacomabatur,led boves, cquum dtfcutum tum framca gladibque. In hxc mjunera uxor accipiebatur , atque invicem Chorographia totius Germaniae. 99 invicem ipfa armorum aliquid viro afferebat» Ne vero fe mulfer extra virtutum cogitationes , extraque bellorum cafus putaret , ipfis incipientis matrimonij aufpiciis admonebatur , venire fe laborum periculorumquefociam,ideminpace, idem in pralio paffuram aufu- ramquej hocjundiboves,hocparatusequus,hocdataarmadenuntia- rent: fic vivendum, fic pereundum eife : accipere fe quse liberis invio- lata ac digna redderent , qux nurus acciperent rurfusque ad nepo- tes referrent. Hanc ob caufam fepta pudicitia agebant uxores, nuilis fpectaculorum iHecebris , nullis conviviorum irritationibus cor- ruptx. PaucilTima in numerofiffima gente adulteria , quorum pcena prcfens & maritis permiffa , qui accifis crinibus nudatara coram propinquis expellebant domo , ac per omnem vicum verbere age- bant: publicatie enim pudicitia? nullus erat veniae iocus 5 hinc nec forma? prxftantia, nec xtatisgrada , nec opum multitudine profli- cratx vitx fcemina maritum invenit : nemo etenim illic vitia, ut mo- do ridebat j nec corrumpere 8c corrumpi feculum yocabatur. So- lum Virgines nubebant, & cum fpe votoque uxoris Smsl tranfige- batur : iic unum namque accipiebant mantum , quo modo unum cor- pus unamqic vitamj nec ulla cogitatio ultra, nec iongior cupidi- tas, ne tanquam maritum, fed tanquam matrimonium amarent* plusque ibi boni mores valebant, quam alibi bonas leges* Sua, quemque fiHum mater uberibus aiebat, nec anciilis aut nutricibus delegabantur : unde dominum ac fervum nullis educationis deiiciis di°-nofcere poterant: inter eadem pecora, in eademque hurno de- gebant 3 donec ^etas feperaret ingenuos, virtus agnofceret. Sera juvenumVenusj necvirginesfeftinabantur. Haeredes fuccefforefque fui cuique liberi 8c nulium teftamentum. Si liberi non funt, pro- ximus gradus in poffeffionc eft, nimirum fratres, patrui, ayuncult Quo piuspropinquorum, aut major affinium numerus, e6 gratia- fiorlenedus. Convidibus & hofpitiis non alia gens effufius indulgebat; quemcunque enim mortalium arcerete&onefashabebatur-, pro for- tuna fua quifquc apparatis epulis hofpitemexcipiebat j cumverode- Tabula univerfa fecerit, qui modo hofpfcio exceperat, is monftrator hoipitii & co- mes proximam domum non invitatus cum hofpite adibat , ac pari humanitate accipiebantur , quodque mirum dictu , notum igno- tiimque, quantum ad jus hoipitij , nemo difcernebat. Abeunti fi quid popofcerit holpes, concedere fuit moris, & pofcendi invicem par faciiitasj gaudebant enim muneribusj fed nec data imputaban- tur , nec acceptis obligabantur. Lauti cibum capiebant^ /eparatx fingulis fedes & fiiacuique menfa: diem nodemque continuare po- tando, nulli probrum. Dereconciliandisinviceminimicis, & jun- gendis affinitatibus, & adiciicendis Principibus, de pace deniqueac bello pleruraque in conviviis confultabant. Potui humor ex hor- deo, aut cx frumento in quamdam limilitudinem vini corruptus : proximi vero amnium ripa? vinum mercabantun Cibi fimplices, agreftiapoma, rccensfera, autlaceoncretum. Adversus fitim non fatis cavebat temperantia: hinc fi indulferint ebrietati 3 facilius eh- rietatis vitiis, quam armis vincebantur. Gens nec aftuta, neccal- Jida aperiebat adhuc fecreta pe&oris, licentia Joci. Ateam ( quod mirere) fobrii inter feria exercebant tanta Jucrandi perdendive te- merirate, utciim omnia defecerunt, extremo ac noviilimo ja&ude libertate Sc de corpore contenderint. Vi&us voluntariam fervitu- tem adibat: quamvis junior ,quamvisrohuftioralIigari fe ac venire patiabatur , ut datam 6dem fervaret» Feenus agi tare, & in ufuras ex- tendere ignotum erat, ideoque magls fervabatur, quam fi vetitum fuiiTet. Funerum nulla ambitio: idfoliimobfervabatur, utcorpora elarorum virorum certis lignis cremarentur. Struemroginec ve- ftibus , nec odoribus cumulabant : fuacuique arma, quoruridam ig- m equus adiiciebatur. Sepulchrum cefpes erigebet, monumento- rum arduum & operofum honorem , ut gravem defun&is afperna- bantur- Lamenta ac Jacrymas cito, dolorem &. triftitiam tardepo-* fuerunt. Foeminis lugere honeftura fuit, viris meminiiTe. JittC fere Tacitus. §, II. LOngiffime diverfus eft Status Germania? moderna» aftatuGer- manorum antiquiffimo > & licet alias Germania in Geogra- phico Chorographia tocius Germaniae toi phrco univeriae Europas corpore pe&orislocum obtinuerft, ipla ta- men fe fola etiam corpus efHcit in caput &; membra eleganter di- ftindum, & a nobis diftinguendum eamethodo> uttamcapftiquam membris omnibus fua jura ,. bona 6t proprietates multx addantur 3 hac enim ratione eveniet, ut fuis quail coloribus 6c caput & mem- bra fn Jmperio Germanfco diftinguantur, &. Lectorem benevolum rerum varietas delecTret non parum, En igi tur &; caput&membra Corporis Germani a. Juris-Publici peritis fequenti ordine deferiptum Vide %ltinfchmayr> Hemetem &c» CAPUT ^ I. Augurtiilimus Jmperator, cui temptfris SuccelTu accellerunt RomanorumRexSc Jmperatrix Augufta 3 quamalipi7$om t ^egi antej/o* mnr- MEMBRA IN ORDINE ECCLESIASTICO, I U Archiepifcopi fimul Ele^lores Moguntinus , Trevirenfis 6c Colanienfis, IIL Archidux Auftrf^e, Archiepffcopus Salfsburgenfis , &. ho- die Archiepifcopus Viennenfis, quondara vero etiam Archiepifco- pus Vifuntinus, 5c Dux Burgundia% IV. Magiftri Equitum duo Pnncfpes ? nempeEquitum Teuto- nicorum Mergenthemfeniis in Franconia , & Equitum S> Joannis, vulgo Melitenfmm dictus Princeps Heitershemienfis m Brifgoia, & per Germaniam Prior y qui tamen inordine Jmperij, poftponitirr Epijcopis 6cc. ORDINE ALPHABETI V. Epifcopi, Argentoratenfis, Auguftanus, Bambergenfis, Bafi- leenfis,. Brixinenfis., Conitantienfis,;Curienfis, Euitadianus, Frifin- genfis, Herbipolenfis, Hildefienfis,, Leodieniis, Lubecenfis, Mona- fterienfis.* Ofnabrukenfis > Paderbornenfis ,- Paflavienfis. > Ratisbo- nenfis , Spirenfis , Tridentinus , Wormatfenfis. V L Principes Abbates. > Bertholdsgadienfis, Campidunenfis, Corveienfis> Elvacenfis,FuLdenfis,Prumienfis, Stabulenfis,&quon- darn etiamLuderenfi&, Murbacenfis Sc Weiflenburgenfis* n 5 - vii: 101 Tabulil tinJverfa VII. AbbatesinOrdine Suevico: Augia: Divitis , Elchingen- fis, Gengenbacheniis, Marchtalenfis , Miinchrodenfis , Oxenhufa- nus, Octoburanus , Petershufanus , Roggenburgenfis , Salmenfis, Schufienriethenfis,Uripergenfis, Weingartenfis,WeilIenavienfis, Wet- tenhufanus, Yrfingenlis, Zvvifaltenfis. VIII. Abbates in OrdineRhenano: Auguftanus ad S. Udalri- cum, Bruchialenfis, Ccefareenfis, Jihenfis ad S. Gcorgium, Oden- hemienfis, Ratisbonenfis adS.Emeramum, Walckenriedenfis, Wer- denfis. IX. AbbatifEe partim Principes, partimnon Principes; quon- dam Andlavienfis , Baintenfis, Buchavienfis, Buricheidenfis, EiTen- dienfis, Gandershemienfis, Gernrodenils, Heggenbachenfis , Her- fordenfis, Jnferioris Monafterii Ratisbona; , Lindavienfis, Mona- fterii rubri, QuedJinburgenfis, Superioris Monafterij Ratisbona:. MEMBRA JN O&DINE SECULARI, X. Ele&ores S. R. J. Rex Bohemorum, Dux Bavarus, Dux Saxonicus, Dux Brandenburgicus, Dux Palatinus , Dux Brunfui- cenfis Hanoveranus. XL DucesSt Principes Antiquiores: Badenfis Marchio uterque, Brunfuicenfis &. Luneburgicus Dux, JHfafiias Landgravius , Holftei- nius Dux , Lotharingus Dux , Megaiopoiitanus Dux , Onoitinus & Byruthanus Princeps, Palatini Duces, di&i Comites , Sabaudia: Dux, Saxonia: Duces, Wirtenbergicus Dux. XII. Principes Recentiores : Arenbergicus : Auerfpergenfis, de Croy, Dietrichfteinius, Eggenburgenfis, Frifia; Orientahs, Fiir- ftenbergicus uterque, Hanavienfis, Hohenzolleranus, Lambergen- fis, Liechtenfteinius, Lcevvenfteinius, Lobkovvizenfis, Mindelhe- mienfis, Nafla vienfis, Oettinganus, Piccolominius, de Porcia,SaI- menfis, Schvvarzenbergicus, Schvvarzenburgicus, dc Thurn &, Ta- xis, Waldekenfis. X 1 1 L Comites & Barones m quatuor Ordines, feu ut vulgo vo- cant, quatuor Scamna di vifi, quorum primumappellant Wetteravi- cnie, fecundum Suevicum, tertiurn Franconicum , quartum Weft- phalicum. In Chorographia totius Germaniac, 103 In Ordine Wetteravienfi funt Comites 8c Baroties his Germa- nicisiiominibus expreffi, 8c Ordine AJphabeti collocati* quoniam Authores alid Ordine vel non exprimunt , vel inter fefe non bene conveniunt : Berg, Crichingen , Flekenftein , Hanau , Hazfeld, Jfenburg , Leiningen , Mansfeld , Naflau , Ortenburg , Wild 8c Rhein , Reuflen , Sain 8c Wittgenftein , Schonburg , Schvvarz- burg , Solms , Stolberg , Waldeck , Wartenberg 8cc» In Ordine Suevico funt Comites 8c Barones his pariter Ger- manicis nominibus noti : Cronberg , Freyberg , Fugger , Fiirften- berg , Gravenegg , Hohenems , Konigfegg , Maxelrein , Mont- fort , Oettingen , Rechberg, Pappenheim, Schlick , SinzendorfF, Sulz , Tilly , Abensberg, 8c Traun , TrautmansdorfF, Truchfef» fe de Waldburg , Waldftein , WeilTenvvolfF, Wolckenftein , Wohf- ftein 6cc» In Ordine FranconicO funtpaitimComites , partim Barones; Caftell , Dernbach , Erpach , Geyer , Hohenlohe , Limburg , Lcevvenftein 8c Wertheim , Noftiz , Schdnborn , Windifch- graz 8cc In Ordine Weftphalico funt partim Comites partim Barones; Bentheim , Bronkhorft 8c Gronsfeld , Lippe , Manderfcheid , Marck , Metternich , Ranzau , Reckheim , Rietberg , Salm 8c ReifFerfcheid , Teckelnburg8cSteinfort , Vehlen, WaltpodedeBaf- (enheim , Wied 8cc. ; XIV. Urbes Jmperij in duos Ordines feu Scamna diftincte* In Ordine Rhenano funt Aquifgranum, Brema, Colonia , Franco- fuitum ad Masnurn , Fridberga , Gelnhufium , Goslaria , Herfor- dium , Lubecca , Mtilhufium , Nordhufium , Spira , Tremonia , Wezlaria , Wormatia, 8c quondam in Alfatia urbes Argentoratum , Colmaria , Ebenhemium fuperius , Hagenoa , Landavium , Mo- nafterium in valleGregoriana,Mons Ca^faris, Roshemium , Schletr- ftadium , Tiirckhemium. In Ordine Suevico funt Alena , Augufta, Biberacum , Bopfin- ga, Buchavia, Buchornia , Campidunum , Diinckelfpila , Eslinga, Gemundia Suevorum, Gengenbachium , Gienga , HalaSuevorum, O ' - Heil- ,©4 Tabula univerfa Heilbrunna , J/ha , r Kauftbura, Leutkirchium , Lindavium , Mem- minga , Nordlinga , Norimberga , OrTonisburgum , Pfulendorf- fium , Ratisbona , Ravenfpurgum , Reitlinga , Rotenburgum ad Tuberim, Rottvvila , Schvveinfurtum , Uberlinga , Ulma, Weinf. hemium , Weiflenburgum Septentrionale , Willa , Wimpfa, Zella. Ita fere ?. Scherer , forte ne quem offendat prasponendo unum alte- ri , quod idem 8t ego facio* XV. Denique Membra in Corpore Jmperij fiint Equites fan- guine illuftres per Franconiam , Sueviam , Wetteraviam &c ad Rhe- num plurimi 5 tam de his, quam omnibusaliis Jmperij Statibusplu- ra dicemus fuo Ioc6\ $. m. Ordinem fequentem tum Jurps periti fuhlici , tum Hiftorki pafftm po~ fuere , quem ajfirmant ohferyari iu Conwntibus Jmperij publicK* Vide Schnovederum , 'Mmchftnayr > Hermet. 5tc Ele&oresEccIefiafticos, Archiducem Auftria? , Archiepifcopum Salisburgenfem , Viennenfem,&; quondam Vifuntinum vide fuperius. Eofdem fequuntur Ordinis Teutonici Magifter» Epifcopi : Bambergenfis \ Herbipolenfis 1 alternis fibi invicem pracede- Wormatienfis, * re dicuntur vicibus. Euftadianus, Spirenfis , Argentoratenfis, Conftantienfis , Augufta- nus , Hildefienfis , Paderbornenfis , Frifingenfis , Ratisbonenfis , Paflavienfis , Tridentinus, Bafileenfis & 7 r , T Brixinenfis } ^dem alternant. Monafterienfis, | horum primus & ultimus ita Ofnabrugenfis , | alternant, ut Ofnabrugenfis Leodienfis, | conftanter fit medius. Curienfis. Lubeccenfis Epifcopus diverfam ab his Sedem occupat. PRIN, Chorographia totius Germaniae. to^ PRINCIPES ECCLESIASTICI NON EPISCOPI. Fuldenfis , ) ' Campidunenfis , Elvacenfis , certafle dicuntur de loc@ niori. Heitersheimenfis , ;L • dig LuderenfisSc 1 quondam Murbaceniis J Berchtoldfgadienfis, Prurmenfis &c . | ccmbant de prioritatc. WeuTenburgenfis quondam \ Stabulenfis & ? funt compeditores# Corvejenfis J r /■ Sunt Principes alij Ecclefiaftici , qui rar6,aut nunquaminCo-.' mitiis comparere fblentj xiicunturtamen Status S.R.Jmperij, qua- les funt Eplfcopus Sedunenfis , Prhfcipes Abbates ad S. Gallum &, Einfidlenfis , CreuzlingenfisPrseful aliique per Germaniam. Status Ecxlefiaftici Principibus proximi , qui dividuntur fn Or- dinem , feuScamnum Suevicum &Rhenanum; in Ordine Suevico vix conveniunt Authoresj Miinchfmtyr habet fequentem Ordinern pag. 269. Antiftites Augia^ Divitis, Marchtalenfis , Elchingenfis, Salemi- tanus } Weingartenfis , Ochfenhufanus, Irfingenfis , Petershufanus , 'Urfpergenfis , Miinchrodenfis , Roggenburgenfis , Weiflena- vienfis , SchufTenriedenfis , Wettenhufanus , Gengenbachenfis , Ottenburauum&l addid * re alij . Zvviraltenlem, J / Mkhatl %imehfmdyr alium adhuc Ordinfem ftatuit pag. 336. qui ita habet : Prcefules I. Salemitanus Ord. D, Bernardi» II. Weingartenfis Ord. D. Benedi&i. lll Ochfenhufanus Ord. D. BenedicU IV. Elchingenfis Ord. D. Benedi&i* O /. SEQUUNTUR ABBATISS^£ IN ORDXNE SUEVICO. Lindavienfis , T Monafterij Rubri , ! comparent in Comitiis Heggenbachenfis, perLegatos. Guttenzellenfis, i Baintenfis, In Ordine Rhenano/unt Antiftites Csefareenfis , Odenheim* enfis feu Bruchfalenfis , Werdenfis & Helmftadienfis , ad S« Udal- ricum Auguftae. In valle Gregoriana Abbas quondam , ad S.Geor- giumlfnenfis, S.Cornelii prope Aquilgranum, ad S. Emeramum Ra- tisbonse. Huc pertinct Baliviatus , ut vocant, Confluentiar, in Mr fatia Scc &e t Sequun- comparent per Legatum. Chorographia totius Germaniar* 107 Sequuntur Abbatifli in Ordine Rhenano, Efiendienfis y 1 Buchavienfis , Qiiedlinburgenfis , Andlavienfis quondam, Hervordienfis , 7 Catholicse quondam Gernrodenfis- £ Monafterienfis inferrior 7 d * k Monafterienfis fupenor J" 5 Burfcheidfenfis , ; Gandershefmienfis , Lubeceenfis ad S, Joannem* j ORDO DUCUM ET PRINCIPIUM SEOJLARIUM, Ducesaut Principes , quibus praecedit omnibus Archidux Au- ftrfas, &. quondam Burgundias , Bavarus, Magdeburgicusfcil.Bran- deburg , Palatinus Lauterenfis Palatinus Simmerenfis , Palatinus , Neoburgicus , Bremenfis,,nunc Eleclor Hanoveranus, Palatinus BiV pontinus * Palatinus. Veldentianus , t Saxo- Altenburgenfis , Saxo- Coburgenfis 9 Saxo-Wimarfenfis , Saxo- Eifenachenfis , Saxo-Go- thicus , Brandeburgicus Culmbacenfis , Brandeburgicus Onolfpacen- fis , Brunfuico- Zellenfis „ Brunfuico-Calenbergenfis , Brunfuico- Guelphobytelianus,, Verdenfis fciL nunc Hannoveran. Halberfta- dienfis fcil Brandeburg, Wiirtenbergicus, Haffo-CaiTelius, Haf- fo- Darmftadienfis , Badenfis , Badenfis Durlacenfis > BadenfisHoch- ber^-enfis, Megalopolitanus Schvverinenfis , Megalopolitanus Stre- lizenfis, Pomeranfanus anterfor , Pomeranianus pofterfor , Saxo- Lauenburgfcus , Mindenfis , fcil. Brandeburg , Holfteinius Gluk- ftadienfis , Holfteinius Gottorpienfis , Sabaudus , Leuchtenbergi- cus, Onoltinus, Hennebergfcus, Schvverinenfis, Caminenfis,Ra- zeburgicus , Hirfchfeldenfis , Lotharingus , Arenbergieus , Ho- henzolleranus, Eggenbergenfis , Lobkovvizenfis, Salmenfis, Die- trichfteinius, Naftb- Hadamarenfis Sc Siegenfo, Naflb-Dillenbur- gicus , Auersbergenfis, Frifix Orientalis, Eiirftenbergicus Moskirch, O 3 Schvvar. Tabula univerr* Schvvarzenbergicus » Oettinganus, Mindelhemienfis fcil. Bavaru* ; Waldeckenfis, Liechtenfteinius, Pfccolorhinius, De Croy,De Porcia, Hanavienfis >Schvvarzenburgicus, De Thurn &. Taxis, Lambergen- sisjLcevvenfteinius, Furftenbergicus Stulingenfis. Sunt Principes alij dididc Jmperio , qui tamen fedem rn Comitiis non habent. Membra Jmperij fijnt urbes multa: in duos Ordines, feu duo, utl appeilamus Scamna, nimirum Rhenanum&Suevicum diftin&a?, In Ordine Rhenano funt Colonia , Aquiigranum , quondam lArgtntoratum , Lubecca , Wormatia, Spira, Francofurtum ad Mce- num , Landayium ,Hagenoa , Colmaria & Schlettjladtum quondam,Gosla- ria , Brema, quondam Mulhufium, Nordhufium, quondam,/^* ijftnbur- gnm> Obenhemium fuperius , Mons Cafaris , Monajlerium in yalle Gregoriand , T^oshemium , Turtkhemtum » Tremonia , Fridberga , Wezlaria , Gelnhufium , Hervordium. In Ordine Sue vico iunt Ratisbona , Augufta, Norirtfberga,Ulma, Esiinga , Reutlinga , Nordlinga ,Donavverda quondam, Roten- burgum ad Tuberim , HalaSuevorum,Rottvvila, Uberlinga, Heil- brunna, GemundiaSuevorum,Memminga , Lindavium, Diinckei- Ipila , Biberacum , Ravenfpurgum , Schvveinfurtum , Campidu- num, Weitfenhemium , KaufFbura , Wila, Isna, Pfullendorffium, OiFenburgum , Leutkirchium, Wimpfa , Weifienburgum Septen- trionale , Gienga , Gengenbachmm , Zella , Buchornia , Aiena , Buchavia , Bopfinga, ftafere ad yerbum JAiinchjmajr aliifie tpt, Sequuntur aut prccedunt Comites in quatuor Scamna divifi,quo- rum nomina authores vel omnino non exprimunt, vel Ordine Al- phabetico ponunt , quoniam alterum Ordinem forte nefciunt , vel iludio omirtunt. §. IV. DE POTESTATE, JURE ET PROPRIETATIBUS JMPERATORIS. L Creatus Jmperator ornatur purpureo pallio fiiis infignibus con- .cinne difiindo ILEft Corographia totius Germanlae 109 1L Eft poteftas Jmperatoris in Jmperio Suprema&c Maxima , unde competit eidem ITI. Poteftas creandi Reges , Duces , Principes, Comites, Baro- nes, Equites, Nobiles, Do&ores &c IV. Inter jura Jmperatoria vei maximenumeratur Jnveftitura &: Col- latio Feudorum> ac de his ortam iitem decidere X» Bella gerendi, repycftalia, uti appellamus > concedendi ob de- negatam juftitiam , aut illatam injuriam aliam 6ce. XI. Mittendi Legatos majores e. g. ad Portam Ottomannicam &c. XII. Exigendi juramentum fidelitatisac obedientiar ab Urbibusjm- perialibus&c. XIII. Impertiendi privilegium de non appeilando 8tc. XIV. Abfolvendi a juramento ad efFe&um agendi : relaxandi urphe- dam 8cc. XV. Mutandi Feftos dies 8c Calendarium cum prafcitu Sum~ mi Pontificis. XVI. Urbes aedificandi , Academias erigendi , nundinas majores concedendi &c. "5CVII. Per primas preces prafentandi ad Beneficia Ecclefiaftica &c. XVIILConcedendi veniam aetatis s in minorennitate , velut ajunt, conftitutis. XIX. A<^ratiandi,hoc eft, commifibs defeclus aut crimina remitten- di &c. XX. P v e ftituendi famam ac fionorem ab aliis per injuriam ademptum. XXi. Legitimandi liberos ex fornicatione , adulterio Sc inceftu natos etiam per fuos Comites Paiatinos. Caste- IIO Tabula imiverfii Cxterum Jmperatoris dies Natalis inter feftos ac feftivosmu meretur, atque ritu majori celebretur. Prornifla Ca:faris tanti va- leant univeriis , quanti alias Regum , Ducum ac Virorum Princi- pum promnTa juramentrs confirmata valere folent. Fide multaalid in authorihus Jur. Tub. prcfertim mMichaele Muncbfmayr, ex quo di- &a fere omnia func collecfca. §♦ V. DE POTESTATE, JURE ET PROPRIETATIBUS REGIS ROMANORUM. TEftibus Hiftoricis multis tempore Henrici I. OttonisM.&Suc- cefTorum Jmperatorum , Reges Romanorum vocati funt iJli , qui quidem inSupremum Jmperij Caputele&i, necdum tamen a Romano Pontifice , aut hujus Legatis fuerunt coronatL Succeflu temporis mutato Jmperij ftatu Romanorum Regem dixe- runt illum, quem Jmperator confentientibus Electoribus fibi Vica- rium aut Adjutorem delegerit : unde h Electus Romanorum Rex a die eleclionis fiix incipit efle per- petuus Jmperatoris Vicarius ea ratione , titquandocunque Jm- perator agit abfens , velmalis, aut morbis impeditur ab oifi- cio , Romanorum Rex Jmperatoris vices agat , & Jmperij bono confulat. % Rex Romanorum vivente Ca^fare Iiabet jus potius ad rem, quam in re j mortuo autem Jmperatoreitafuccedit, utafolio excludi poflit nullo pacto. III» Competit Romanorum Regi ( abfque C*efaris prarjudicio ) po- teftas creandi Nobiles & Equites, confirmandi Academias , ban- no Jmperij fubjiciendi perfidos, aut alias Jmperionoxios, ban- num fufpendendi, vel alia pcena permutandi&c. IV. Ele&o Romanorum Rege Jmperij Vicariatus nonhabetlocum in ordinariis Jmperij Vicariis. V. Vocatur Juguflus , ab ipfo Jmperatore DileStus (^tyv gieb&Ctt ) ipfc appellat Jmperatorem fuam Kajeflatem , aut Dominum fuum. VI. Adversus Regem Romanorum committi poteft crimen Lxfe Ma jeftatis. 'Beckerus aflerit contrarium. VII. Chorographia totius Gertnaniac. in VII» In Romanorum Regis infignibus ponitur aquilauniusduntaxac capitis £tc, 'Muncbfmtyr. % Vh DE POTESTATE , JURE, ET PROPRIETATIBUS RO- MANORUM JMPERATRICIS. j* QUando ccepcrk mos coronandijmperatrices, non abunde coti- ftat; procui dubio tamen Jmperatricibus conftanter honor ' prorfus eximius fuit exhibitus, Certe O&avianus Auguftus Liviam conjugem fuam jam appellari juilit Auguftam. Scimus ad-* hxc quantoinhonorejam fuerint ipfis JmperatoribusMaximisCon r ftantino M. D. Helena, Conftantio Eufebia, TheodofioM. Placil- la , Arcadio Eudoxia, D. Pulcheria Martiano, Theodora Juftinia- no, D. Hildegardis CaroloMagno, D.Mathildis Henrico Aucupi, D. Adelhais Ottoni M. D. Cunigundis D. Henrico 5 6c Jmpe- ratrices alias fcimusplacuifie fummopereEcclefia:6c Jmperio univer- fo j nam feculis etiam Carolo M. prioribus & pofterioribus Ponti-, fices Romani inter applaufus convertilfimi populi folebanr coromV exornare Jmperatrices, Unde & antiquo & novo jure inter m'ug~ nia Jmperatrids numerantur M. Corona , Iceptrum , pomum aureum Scc. II. Dignitate &- Ordine prajcedit Reginis omnibus. III. Eidem competit poft coronationem jus primarum precum quo- ad beneficia* IV. Reditus Gamera debentur Jmperatrici jure RCci. V* Gaudet pleno jure immunitatis > iinde immunis eft ab iis etiam oneribus communibus , quibus non eximuntur Jmperii Prin- cipes qualefcunque, ipecialitfimo privilegio non exempti. VI. Donationes inter Jmperatorem St Jmperatricem fine ulia juns folennitate fa&as mbfiftunt. VII. Donatio aRomanorum Jmperatrice flliofamilias fa&a, inftar peculij caftrenfis pleno jure ad eundem pertinet* P ,,j Tabula univerfa, VIII. Privilegia Principis cubiculario concefla competunt quoque Augufta: cubiculariis. IX. D ebetur Augu fta^ jus etiam Cancellariam erigendi 5 unde & ipfi fuus fervit Archi-Cancellarius , qui eft Princeps Abbas Ful- denfis <, coronam Jmperatrici imponens 6c deponens. X» Servit non minus Romanorum Jmperatrici fuus Archi-Mare- - fchallus , uti vocamus , qui eft Princeps Abbas Campidunen- fis,fuo tempore prcferensin Comitiis publicis fceptrum. Epiftolas Sc fcripta alia Jmperatrix non folet flgnare annis a Na- tivitate Chrifti numeratis,fed annis a cceptojmperio computatis. XII. Crimen Ixfx Majeftatis committitur etiam adversus Jmperatri- tricem (quod Hekeriu negat ) unde ipfe jam Theodofius M.ci- ves Antiochias , feverius tamen , quam opus fuit, punivit,oc- cifis eorundem 8000. quod ftatuam Placillas Auguftae conjugis violaverint. Cceterum inter coronationem Jmperatoris & Jm- peratricisferenulIumajuntelTedifcrimen. Mmckfmayr. &C, §♦ VII. DE POTESTATE , TURE, ET PROPRIETATIBUS ELE- CTORUM S.RJ. IN COMMUNI. SEptem numero S.R. J. Eledores juxtamuItorum& verioremHi- ftoricorum opinionem jam ad finem feculi X. a RomanoPon- tifice Gregorio V. & Caefare Ottone III. funt conftituti 5 toti- dem tempore Rudolphi Hablpurgici feculoXIIL fueruntconfirma- ti : nec pauciores , nec plures enumerantur in Bulla Aurea a Ca- rolo IV. confentientibus Ele&oribus in lucem edita j hxc fiquidem continet fequentem Ele&orum Ordinem : 1. Moguntinus 2 . Tre- virenfis 3. Coloniensis 4* Bohemus 5. Palatinus 6. Saxo 7. Brandeburgicus, Verum mutata tcmpora & in tempore mu- tatus Jmperij Status fuaferunt, ut in numerum Eledorum , &qui- dem in locumPalatini veniret Dux Bavarus, ita difponente Ferdi- nando II. Casfare, Septem Eleaoribus accefTerunt noftris feculis Dux Palatirrus Simaringenfls, &Dux Hanoveranus, uterque de Jm« peratore U Jmperio univerfo optime meritus, Eledc- Chorographia totius Germaniar* iil Ele&ores in Bulla Aurea vocantur Omamentum Jmperij » Elefto- res Serenijfimi j Talmites Jmperiales > Gemma S. 2^. J. Seftem Candela- bra lucentts w unitate fyiritus fepttfdrmps , Colurnne > qua facrum tedificium circumjjietta prudentia pietate cujlodiunt > %dembra Carjtorts Jmgeratoris * tquales %egibus &u Electorum omnium officia communiahis ferme capitibus com- prehenduntur. I. Debito modo ac Ordine in Bulla Aurea contento eligunt foli Jmperatorem, &; Capitulationes pralegunt, II# In rebus ad Jmperium pertinentibus Casfon confilia 6c auxilia fubminiltrant. III. Vigili oculo Leges Jmperij cuftodiunt. IV. In emolumentum Jmperij Comitia Provincialia in fuis Circu- Iis fuo tempore inftituunt. V. Singulare &; feparatum ab aliis JmpenjStatibusCoIlegiumLc- gale ac perpetuurn conficiunt. VI. Confilium prasvium de Jmperij neceffitatibus&utttitatibusCae* faris ele&ioni , fi e re vifum fuerit , pnemittunt. , VIL Jmperatorem, ut fuo tempore Jmpcrij Comitia celebret, fi opus fuerit , commonent Scc. ELECTORUM S.R.J. PRIVILEGIA, ET FACULTATES FERME ^SEQUENTIBUS VENIUNT NUMERIS* I. Eledores dum ab Jmperatore Feuda accipiunt , ex obligatio- 4 ne nihil folvunt. II. Ab Eledoribus nequitappellari , nifi in cafu denegatas juftiti*. III. In conventibus ad Curiam Jmperij pertinentibus Eie&ores pra> cedunt Regibus , Cardinalibus & quibufvis Ducibus ♦ IV. Eledorum junda eaque conformia fufFragia quoad valorem conficiunt medietatem in conventibus generalibus* V. Sine Eledorum confilio etiam Cajfar nequit Conventum Jm- perij celebrare. VI. Singula Electores Jmperij reprefentant duos afTelTores in Ca- mer^. P % VlLEic. £i4 Tabula univerla VII. Eledtores cibos fumunt in eadem aula cum Jmperatorc , & quidem finguli fingulis accumbunt menfis fub conopxo. VJII. Electorum Legati lupremi more Legatorum Regiorum caput teguntetiampraefenteCjefare r vehunturetiamequis iidem Le- gati inquibusdamConventibus, cum Principum aliorum Le- gati pedibus incedunt. IX* EJedorum Legati in Conventibus publicis /equuntur quidem Regum Legatos , prxcedunt tamen Legatis a quacunque Re- publica miifis» X. Jus 8c poteftas Ele&oralis nequit ullo unquam tempore ii* partes dividi , autabEle&orumDucatibus facile avelli. XI. Crimen Ixfx Majeftatls a fubditis Jmperij poteft adversus Ele. elores committi. XII. Abfque Ca^Iaris confenfu emptionis Beneficio poflimt acqui- rere nova Jmperij Feuda minus prascipua, XIII- A tempore ele&ionis Ferdinandilll. Jmp. Ele&ores Ecclefia- ftici abipfoCasfareAdmodumReverendi ( J^OCfyfttftbtge Uttt) ffteflfett ) Seculares vero Sertni ( 5)ur<$leud>ttge uttD £>l)etm ) vocantur. VjJU flura in Herman, Hermete , Lymnao > %dichaeh %iiinchfmayr aliisque Scriftorihw Jum Tublici. 5. VIIL £>E VICARIIS JMPERATORIS ET JMPERIJ, VArium eft genus Vicariorum horum 3 alij enim funt antiqui» alijnovi j alij perpetuf 3 alij temporarij; alij univerfaJes , ali j particularesj alius eft Vicarius Jmpcratoris , alius Jmperij. Vicarij antiqui fuerunt Comites in Palatio Jmperatoris perpe- tu6 fere pra^fentes 3 unde vocati funt Palatini. Novi funt omnes jam ex his reliqui. Perpetui vocantur , qui abfque temporis ter- inino funt conftituti } quales funt per Jtalia: partem , pnaefertim reg- num , uti vocarunt , Longobardicum Dux Sabaudia? , & per fuum Ducatum modo Dux Mediolanenfis» Vicarij temporarij appellan- tur, qui fixo temporis jimite conftituuntur. - Univerfales eos voca- imis > quos rerum univerfarum > aut fere omnium in Jmperio cura premit: Chorographia totius Germanise. uj. premit : particulares vero , quibus unius aut plurium rerum nego- tium Jmperatoris loco committitur* Vicarius Jmperatoris eft , quem ipfe fibi Caefar ob fuam abfentiam ehgit; Vicarij } vero dicun- tur Jmperij , quos ot> mortem Jmperatoris conftitutos. novimus. Dumitaq, Jmperator vel bellorum, velrerum aliarum graviffimarum eausa Jmperij finfbus egreditur, vel folum Germania: limitestranf- cendit , poteft ipfe fibi deligere ex Jmperij Ele&oribus s qui fuis fungatur vicibus , & in rebus cun&is Jmperij emolumento. confu- lat/ Prateritis: vero Seculis cum non elegerunt fibi Vicarium abitu- ri c Germania Jmperatores , moris & jurfs eratDuci Palatino pro- prij , ut ipfe profpiceret Jmperij bono inCaifaris abfentia l hodier- no eoque Jmperij jure defundimorte Ca^faris funguntur munere Ele- dores Bavarus &. Saxo , jus autem etiam.fuum antiquiliimum pro- pugnat Elector Palatinus. : hinc. L Nuntiatajmperatoris morte,abique ullius mandato , monito aut commifiione incipiunt Jmperij fafces tenere. U. Poteftati Vicariorum in Jmperio fubjacent omnia Jmperij tri- bunalia, quorum nomine & figillo fententias omnesnotantur& confirmantur. HI. Vicarij per primas preces prasfentare poftirnt fede vacante ad beneficia Ecclefiaftica. IV» Poftunt exrgere proventus & reditus ad Jmperium pertinentes ob curam 8t laborem Jmperio pra^ftitum. V* Vacante fede Peuda viduata non excepta concedunt y & jura- mentum frdelitatis excipiunt. VI. Academiarum prfvilegia polunt eoniirmare , Equites creare, fpurios inter legitimos natos numerare , cri mmis reos eofque notorios abfolvere , &. poenis liberare &c &;e. ^ VII. Infigne Vicariorum Jmperij eft biceps Aquilafinecorona&un- guium ornamentis. VHI; Nequit appeJIarf a fententia Viearforum ad futurum Ca^farem. IX. Exercent plenam Jmperatoris jurisdi&ionem etiamCriminalem in cafibus tamen non exprefse exceptis > tum Kujus vero & aite- rius generis caufk funt exceptas, Eg, LKe. Tabula univerfa f. NequeuntconcedereFeuda majora(gal)ttettUtt&Be?pfet , W)ett) II» Nonpoflunt ferre leges univerfales , feu univerfum Jmperium obligantes. III. Non competit Vicariis Jmperfj introdudio novorum ve&igaliu, IV. Nec creatio Regum aut Principum. V. Necprofcriptio cujusvis Status in Jmperio. 1 VI. Nec expeditio bellica , aut belli denuntiatio. VII. Nec Fundatio Academiarum. yillt Nec conftitutio nova , aut immutatioCurforum(vuIgoPofta- rum ) publicorum. IX. Nec denique alienatio bonorum Jmperialium. Quamvis tamen ha&enus enarrata tanquam indubitata refe- rat Jvlunchfmayr , authorestamen alij non omnino conveniimt * un- de videri poiTunt Schyvederttt* Sigonittf, CuffinUnuf, Limnxus, Hoiin* TockiuSi Hermes. §. IX. DE STATIBUS S.R.J. ECCLESIASTICIS. BEne , imo optime conjungi, minime vero confundi aut comifceri poiTe cum poteftate Ecclefiaftica poteftatem Politicam , feu Secularem, non modo Jurisprudentia nova , aut Hiftoria, fed vel maxime ipie Sacer Codex ab ipfisconditi orbis incunabulis tefte Divino Spiritu docwit j Adam fiquidem tam in rebus facris, quam profanis fupremus Prasies fucceflbres habuit ultraDiluvijma- ximi longe tempora plurimos jurisdictionefacrafimulSc profana di- vinitus magis , quam humanitus inftru&os. Exempla clariora iiint relicla pofteris in Melchifedecho , in Abrahamo 6c hujus ha> redibus , in Moyfe , Heli , & omiflis aliis multis, in Machabads, fcilicet Juda, Jonatha, Simone, Joanne 6c casteris ufque ad Hero- dcm fimul Pontificibus Sc Ducibus Politicis , uti patetnon tam ex Bellarmino, quam ex lihris facris* nimirum Gen. e. 14. Exod. iS.Le* yit, 2$. Lih. 1. %gg. c. /. & 4, & lihris Machabxorum &c. Exempla Teftamenti Veterfs imitati hac in parte funt ex cau- fa juftiffima non modo Romani Pontifices jam i tempore Conftan- tiniM. Chorographia totius Germanig. 117 tini M. ( prohibiti prius & impediti tyrannorum8t ethnicorum Jm- peratorum machinis ) verum fucceflii temporis etiam Patriarcha;, Primates , Archiepifcopi, Epifcopi , Antiftites &c, haudquaquam invitis Jmperatoribus cognomento Magnis omnibus, Jurisdi&io- ni Ecclefiaftica: fuperaddiderePolkicam,pedo & gladio tum orna- ti , tum armati. Non aufi funt haclenus poteftatem utramquene- gare in Epifcopis potiffimum Germanis Scriptores Heterodoxi j unde & Carolum M. & Ludovicum Pium filium cum SuccelToribus Carolinis > Ottonem item M. ,Henricum fan&um , Lotharium II. & multos Jmperatores alios in leges Politixpeccatum peccaflegravif- fimum dicunt, cum Ecclefiafticas ( ipfi dicunt Papifticar ) poteftati adjici Politicam prohibere non fuerunt annifi. Non negandum proinde, univerfos & fingulos fuperius ennumeratos Status S.R.J. Ecclefiafticos , nimirum Archiepifcopos, EpiTcopos, MagiftrosEqui- tum, Principes Prxpofitos , Abbates , Abbatiilas &c. pollere qua- piam poteftate , eaque gemina , nimirum facra & profana in fub- ditos fuos Ecclefiafticos & Politicos. Quanta ver6 aut qualis fit om nium & fingulorum in utroque foro poteftas, non eft hu jus loci defcribere. Vide Concordata Nationis Germanicainter Nicolaum F. Tont. & Fridericum III. feu IV. ptius alidsaue Jmpratores inita. §. X, DE DUCIBUS ET PRINCIPIBUS S. R. J. POLiTICIS, QUamvis Seculis pervetuftis Principis nomine folus Jmperator venerit , a Friderici tamen JEnobarbi cetate Principes dici . confueverunt Duces omnes , Comites Palatini, Marchiones, Landgravij , & quivis alij ComitibusMajoresin Jmperio Viri, qui uVulari quadam pr«erogativa infigniti propinquioremacceiTum ha- beSant ad Jmperatorem , hic proinde Summus autSupremus Pnn- eeps ccepit vocitari , Sc hodie vocaturPrincipum Maximus. Stri- ctiori loquendi methodo utuntur illi, qui Archiduces, Duces,Mar- chiones, Principes, Burgravios, Landgravios &c. in compluresdi- vidunt clalfes , his ipfis nominibus diftindas , qua ratione nomina- *■ rf>. Tabula unrverfa re equidem Principes convenit eos omnes , qui in dictis clanlbus collocantun minime vero fas eft appellare Archiducem , Ducem, Marchionem &c, qui Principis duntaxat gaudec titulo 5 quales fu- perius non paucosnumeravimus iroftrispnmumfeeulis Jmperij Pnn- cipum numero ab Jmperatoribus Auftriacis infertos. b Sunt etiamPrincipes nonnulJi , forefttum> Fugge- rum, &Kjejfemm ) qui fuis in Thenbus Friburgirlrjfgoja3an. 1^74. cdi- tishunc in modum fcribit fag. 8r. Poit Eiedores in Jmperio pri- mumlocumoccupantAuftria; Archiduces, quafi primiDucnm, quo tituio frui cceperunt tempore Friderici Barbarolfar , qui Henricum Ducem AuiW fyfalfy Jptct}0$ intitula vit. SpecuL Fug. m Hift.Auft. I. s.>.2. j>. & 2. feqq. Fridericus veroll. Auitria^Principes S. R* J. Archiduces ( Sprmzenitein. injmf.p. j.th, S o. Anno 114$. ) Regibus «quiparavit, de quo praxiicato Archiducali obtinendo plures apud Jmpp. inftjterunt., fed obtinere n on potuerunt. Befold. in Thef. Hijlfrac. F. ^rg^cr^Og drca finem.ShtinJe^eg.L i.c. *.n.jo.& feqq. ne Auftriaca; Domus Archiducalis intitulatura propter aliorum Prmcjpum concurfum viiefceret, aut in minori refpectu foret, de cujusipecialiifimis juribus placetpfincipaliora referre &c. Hadenus J\iefferm, Cborogrsphia totlus Gerrnanias if? Ducum nomen ac dignitasin Germania etiamlonge antiquior Henrici L Imperatoris artate, lingulari jure Snpremis Bavarorum ,, Sa~ xonum, Franconum, Suevoram&Lotharingicorum Du&oribusvel primum concedi , vel confirmari potius cceperat 5 fucceflu tempo* ris vero crevit admodum Ducum numerus , uti patet omnibus* An Principis % an Ducis nomen sctxte fuperet alterum , divi- nare eft difficillimum , liquidem utrumque aRomanis Authoribus anciquirlimis crebro ufurpatum > in ipfo facro Codice frequentiffi- mum obtsnuit locum^ eo fortaffis difcrimine, quodpreffius utrum- que hoc nomen fumatur pofteris , quamfumptum eft antiquis. Marchionum, Landgraviorum, BurggraviorumStc. Germanis,; quam Latinis notioranomina audiri cceperunt imperante Carolo M. cui placuit nova fingerenomina& munera, ut fuimuneris &. officij commonerlerent ipfo nomine , qui talegererent& munus & nomen* 5* XI m S.R.J. COMITIBTJS ET LIBERIS BARONIBUS, COmes , teftante Ccrnelio Tacko^ inter Germanos etiam nomem £c munus non minus nobiliffimum , quam antiquiffimum in- defuam^idetur,&fertur accepifle originem,quodnimirumNo- biles illi fuerint di&i Comites , qui fuum Regem vel Ducem pro- xime >funt fecuti , comitati & profecuti ftrenuiffime. Senten- tia hacc Hiftorica nequaquam contradicit menti illorum , qui aiTeruerunt , Comitum nomen Germanicum ( ©vCWett ) inde fuif- fe inftitutum , quod Reges & Duces Germanorum frequenter aut conftanter fibi delegerint in aula; miriiftros & delegatos judices, nec non locprum prafectos tum m rebus politicis , tum milttaribus eos viros , bjui experientia, doclrina, virtute & crebro etiam canitie esrant venerabiles. Cum hifce vkis confultum ac eonfuetum erat Regibus conferre confilia , res maximi momenti committere , tranfi- gere , bellum decernere , ftabilire pacem , in aciem egredi , ad- Vicrsus hoftes dimicare , vincere. vei .cadere : vere Comites ! Proximus Comitibus eft Liberorum in Jmperio Baronumgra- dmsy quorum dignitatem haud ©bfGure nobis indicavit inantiquiffi- Q mi$ 120 Tabula univerfa. mis Germanis Cornelim quoque Tacitus, dumait, Germanis inmo- re pofitum fuifle ferreum , in bellis prasfertim x brachio ferre annu- Jum ignobilitatis indicem , donec denique edito quopiam egregio facinore fe incer Nobiles , di&os Liheros afleruerint. Non defunt Authores , qui hodie affirmant, ISaronps nomenGermanicumperve- tuftum idem figniricare , quod fonat Liher aut Liberum&Generofum', undenoneftabfbnum dicere,eodemfortaflis tempore quoMarchio- jium, Land- & Burggraviorum&c. invaluerunt nomina, ufum ob- tinuilTe etiam Baronis nomen j certe difficile erit invenire Autho- rem CaroloM. antiquiorem, quinomenclaturam 'Baronis legendam pofterisreliquerit. Duces , Comites ae Barones antiquiilimis feculis non nativi- tas dabat, aut hasredkas formabat, fed facinorum fama, certiffima, aut oculorum probabat teftimonium s unde nec harreditarii Duca- tus , nec Comitatus, necBaronatus,utiappellamus,concedebancur, niii tum, cum filij fa be- ne tamen reftaurarunt , amplificarunt & exornarunt triplici hic ti- tulogloriofi, jure merito dicendi Confervatores , Amplificatores & Exornatores urbium. Hsec de communi urbium in Imperio ,Ro- mano origine 5 nunc de earundem libertate pariter communi. UrbesinRomano Imperio quondam univerfie non minus fubdf- tx ac fubje&a: erant Romanoru Imperatori , quam hodie fubje&as efte cernimus fuas cuique Regi , Duci aut Principi urbesproprias,nullo ex- cmptionis privilegio munitas, quales vocarcfolemusProvinciales,aut \z Muni- ia* Tabula univer&r Municipales. Inter varfas autem viciifitudines& Imperij neceflita- tes urbium alia^ab Imperatoribus inemph^tevflncreditoribu^ -datx* alix mutuo auroobftricte, alix obfequiis & meritislmperatonprx- ftitfs celebres redditas, alhc denique inter turbas& turbines liberam auramaucupatae, eum libertatisdenique ftatum funtadeptx, quem hodie univerfi mtuentur r plurimi mirantur, 6c non pauci liberta- tis hoftes deteftantur. Cxterum urbium in Imperio jure liberta- tisdonatarum priori adhuc feculo numeratar funt 84. hodie vero Circulo Burgundico fere univerfo ab Jmperi j Circulis a vulfo, & Mfa- tia Galiorum Regi alTerta , pauciores numeramus. Seculis maxime XL & XII. imperantibus Henricis natione Francis Grientalibus,& Fri- derkis Suevis Jmperatonbus bello pcrpetuo eique graviflrmo fmpli^ crtis, libertasurbium in Jmperio ccepit alas explicare , utrprobeno- tarunt Hiftorici tum Antiqufores , tum Recentiores. Vide Kran- %tum 3 Vrjpergenf Foreft. Funccium&c. ' Pracrogativ* Urbium m Jmperiolibcrarum funt ferme fequen- res 5 r Appellantur liberas Jmpcrij urbe* * Ab Jmperatore Si- gilmundo vocata^ funtfatr*, feu fan8* , ut legum ac morum fan ctitatem cuftodircnt. 3. diete fum memijfm* ac dignijfm* Jmperii urbes. 4. Ekhla memfca ^omanij/mfertf 5. Fulcra ac column* facri fS$m*W jmprtf 6. Urhes nobiles &c. capitibus dhS Fivilegla Urbium iarume xfequentibusapparent I. Libera^Jmperij urbes funt Reipubhc* propemodum arquales. U. Inter cives earundem urbium numerari poftunt & numerati xT nt Comjtes > Abb ^tes , Barones, Nobiles &x. m Non nifi m mbibus Jmperij coronandus- eft Jmperator. IV. Competit urbibus Jmperij j U s confervandi perpetuo inWa Jmperatona; r 6 V. Inter jura urbium harum numerantur maxime jura Regalia mci, immunitatis &c. & VI Jn neceiTitate bellum hoftibus denuntiandi conientiente C*fare. V . More Statuum in Jmperio majorum fcedus cum exteris nectendi, yiJi.InrebusciviIibusaccrimmalibus caufas cognofcendi, de iis fta- tuendi&c, F \— 0 j x Chorographia totius Gcrmania?;* n3 IX» tigm -caedendi, venandi , pifcancn* Sccv X-. Magiftratum civilem*eligendi , corrigendi cfeponendu XI» Homagium a fuis civibus ac fubdttis exigendi. XII In fuoterritorio leges ferendi , jura municipalia ihftituendu XHI.Goventus univerfales 8tCirculares ceiebrandi. XIV. More Principum Cancellar-iumiibi au^ummendij ac mittendi ad Con ventus Jmperi j. XV, Archivum omnium dbcumentorum acinftrumentorumad Jm~ perfj urbes pertinentium cuftodiendi. XVL Sigiilandi, ut voeant, cerArubra & %rIT6 cfuplici. XVII; Colligendi tributa, vetligarra , fabfidia extraordsnanaetiam. XVIII, Monetam cudendi. XIX; Legat©s*rnittendi ad G&farerrrSc Jmperij^Comftia. , k XX» ^Edificandf muniment^ , • inftruendi armamentaria , condu- cendi milites 6cc. . - XXI Exteraos protegendi ae fefe eorundem pro te&ioni commit- tendi, non tamen inpra?judicium Jmperatoris^ XXII* Vias publieas a periculis confervandi immimesper comitatus publicos. XXIII. Gratiam feu veniam: deHd6 concedencii , vulgo jus aggra- tiandi» XXIV» Afylum confervandi, mutandi Scc. in j:afibus non exceptis . XXV. Cives fufcipiendi,6c prasfec^um ur4>is fupreiTium etiamxon- ftituendi,- XXVI. Hebrasos protegendi; XXVH.Extipiendi contra aHenationem fur a Gasiare etiam fa&am , mft cum confenfu Statuum fuerit facta. Ha^c pleraque ex c M.Unchfmayr} > plura aliaprivilegia vide in B>. ^BocJ^o. §. XIII» D£ NOBILIBUS S.RJ. EQJJfTIBUS; EQuites S.R. J, fere comunemcum urbibus Jmperij originem funt naci,i: poftquam nimirum Suevia? , Franconias , Alfatias &:c. Duces fine haeredibus funt penitus extihdi , Equites Germa- 3 m 124 Tabula univerfa. ni permulti patriis Ducibus orbati, maluerunt v fbli Jmperatori fefe totos dedere , quam alium fibi Principem prafkere : undedicicoe- peruntS, R.J» EquitesLiberi. Veluti diclum fuperius , divifi funt Equitesin tres diverfos Or- dines feuScamna:in Suevicum , Franconicum Sc Rhenanum. Hi ipfi Ordines funt diftincH in fuas claifes , quod nos docebunt Cir- culi Suevicus , Franconicus ScRhenanus fuperior,quifque nimirum fuo loco, PofTunt nihiJominus Equites foli JmperatoriSc Jmperio fubje&i aliorum Ducum aut Principum tam Ecclefiafticorum quam PoJiticorum,prarfertimin Jmperio Feudamereri, di&o fidelitatis, uti appeJJant , facramento creati Fafalli. Tametfi inter Status Jmperij numerentur Equites Nobiliflimi, in Comitijs tamen Jmperij more Statuum aliorum Jocum ac fufFra- gium vel non petunt , vel modo non impetrant : Jurisperiti enim inter fefe certant, dum alij aflerunt, GermanosEquites in Comitiis Jmperij locum fibi non optare amplius , veluti Japfis feculis , utparce- retur fumptibus non necefiariis : alij verocontendunt, utabefienta Conventibus Jmperi j Equites , ftatuufe Jmperatorem , in cujus pote- ftate ac arbitrio fit Equites vel admittere, vel nonadmittere. Canerum poteftas ac privilegia Equitum S.R. J, his fere com- prehenduntur capitibusj I. Nefas eft Equites accufare , feu deferre ad judicem alium , quam ad Jmperatorem feu tribunal Jmperij Aulicum 5 ad Romano- rum Regem , ad Jmperij Vicarios, ad Confilium Camerale ; vel denique ad Auftregas» II. Fruuntur Equites frudlibus pacis , ut vocant Religiofie. IIL Competit ipfis Jurisdidio , quam Territorialem appellant,in ditionibus Nobilitatis Equeltris. IV* Item in oppidis & cseteris ditionibus propriis competit eisdem Jurisdidio univerfalis , criminalis &; civilis. V. N on minus quam alijs Jmperi j Statibus debentur ipfis jura Re- galia. VI. Habent jus venandi Sc lignandi, VII. Sunt immunes a folvendis ve&igalibus , gabellis 6c his fimili- bus tributis. VM,Ex Chorographia totius Germaniae. i^f VIII» Ex fpeciali privilegio poifunt ve&igalia conftituere nova,6c pro- movere, atque augere antiqua. IX» Ex privilegio Jmperatorum Auftriacorum Maximiliani II. Ma- thix, Ferdinandi IL & III. ac demum Leopoldi accepere jus, ut vocant , coJlectandi. X. Ex privilegio Rudolphi II. gaudent jure Retra&us in bona No- bilium. XI. Poftunt in fuo territorio ferre leges, &: ftatuta municipaliapro- mulgare. XII. Poilunt inter Equites pacla de futura fucceilione firmari , licet ali is fint pronibita &c. XIII. Hebraos potfunt protegere. XIV. Licet Equitibus. dies, ut vocant; ,. Equeftres indicere pro fubfi- dio charitativo & confervando ftatu. XV. Licet ipfis etiam cum extraneis fcedus inire. XVI. Mquites Status Romani Jmperi jfuntSt permanent etfe, tamet- 11 in Comitiis publicishodielocum fibiampliusnon vendicent: Status vero Imperij non: lunt Italias Duces 6c Principes , Eg. Mediolanenfis v Mantuanus , 5 Montisferratenfis &c, quarnvis iidem Imperij Principes. appellcntur , 6c Casfari fint immedia- te, uti folemus. loqui >, fubjecH.. Cau/a diverfitatis videtur efle privilegium Equitibus Germanis/ervatum : Italia: vero & aliis Principibus nunquam datum. Haclenus de univerfo Romani Imperij Corpore 6c Membris fere in communi, cujuslibet, aut fingulorum Membrorum proprietates vide in Circulis Imperij fingulis 5 Lectorr namque amplam legendi materiam dabunt Authores plurimi , quales funt Hermes > Limnaus > Syyederus ? Fuggerns > Funccius y fijeffer aliique. DE u£ * .^abula Topographicai: ^k^^^t^M^^. TMPE^ RIJ SINGULIS. /ff Axim ' nanus ^njus nominisX Jmperator Impemim R^ma-" no- Germamcum in decem divifit -Circulos hoc ordinc, -L ▼ Jl ut nimirum loco veniret i. Circulus Auftiiacus. i.Bur- gnndicus. 3, Rhenanus inferior , di&us Ele&oraiis. 4. Bavari- cus. 5 Saxonicus Superior. 6. Franconieus. 7, Suevicus. 8. Rhe- nanus Superior. 9. Weftphalicus. 10. Saxonicus Jnferior. De Circnlis ^ingulis Jioc eodem ordine jarn agendum , pratermufo tamen Cnculo Burgundico, qui inBelgio & fuperiore Burgundia , ab Imperio nunc maximam partem avulfis includebatur quondam* Casterum in univerfo Germanico Imperio fluvij prx * eJiquis nobi- lioresluntilhenus, Danubius, JVfenus, JVlofa, .Mofella , Vifurgus* Albis , Viadrus feu Odera, TABULA TOPOGKA- PHICA T. DE CIRCULO AU- STRlACO, I Clrculus Auitriacus compJeditur Auftriam Superiorem&. Infc^ riorem, Styriam, Carintliiam , Carniolam , Tyrolrm , par- tem Suevia; & Brifgojam. Auftna Jong^itudinefua^o, latitudine rS. circitercontinens mil- haria Germanica a Septentrione conjun&am fibi habet Bohemiam "fc Moraviam 5 ab Oriente Hungariam; a Meridie Styriamj ab Q6* cidente Archiepifcopatum . Salisburgenfem&, Bavariam, u De CirculoAufiriacoi . In Auftria tam Superiore , quamlnferiore fita; funt urbes Vienna , olim Vindobona di&a Pallavium, * . - ; Lincium, - / Anifium feu Enfium » Styra, ** Velfium, alijs Felfiana , Gamundia , alijs Gemunda, Cremfium, alijsCremfa, Novoftadium, Monafterium Neoburgicum, Laxenburgum, - Ebersdorffium , Thermse Auftriaca? , * Weitra, Greina, Corneoburgum , Horna , Steina , - * Tulna, Waidhovium duplex SEBtett. £tng. §. m @tepiv SBelg- ©emtitttt. gTrem&S. 92eu(latt SilofttvfWmbm* Idem. Idem. < SBa&etu Idem* ©rettt. S?0itweu&UT3* #ortu ©tettt. Sultt. SBat^ofem AUftria Noricum quondam vocata, (Puggem in Speculo Hono- rum Auftriam Inferiorem Pannoniam Orientalem vocatam , fuhTe afferit ) anteChriftiincunabuIafertur obediifTeRegi^, bus j deinvero in Provinciam Romanam more Provinciarum alia- rum multarum imperante Augufto Casfare mutata perannosclrciter quingentos Romanis collum fubdidit fafcibus. Inter Prafides Ro- ma in Auftriam miflbs Fabianus venit , qui fub annum Chrifti z6. Vienna* Auftriacorum metropoli fundamenta primapoiuit ? vel ve- rius maximamurbispartemjam pofitamperfe&iorem reddidit , Fa- bianam inde vocatam, Seculo III. imperante Philippo Cefarea D.Quirino Auftria idolorum cultum dedo&a Romana; nomenfub- fcripfit EcclefiJGi Injuria dein temporum & magis populorum bar- 1 baro- 1 2 1 Tafouia Topographica . barorum doclrinam Orthodoxam ferc extin&artt Z>. Seyerintu Secu- Jo V. reftituit Auftriae. Eodem Seculo per Auftriam cum validiffi- mis exercitibus penetrarunt Gothi , Vandali aliique tam Septentrio- ni, quam Crienti proximiores popuJi, qui in Jtaliam , AfricamSc Hifpaniam profefti , primo armis omnia latiiTimc vaftarunt j mox - vero probata terrarum fertilitate ftabilem fixerundedem, ere&is reg- nis novis & ele&is Regibus, Circa annum jio.Theodo Ih Bojorum DuxpotcntiflimuspuL. sis Romanis viflricia figna inAuftnam 5c vicinas Provincias intulit, & comparatos vicloria: fru&us ut conftanter confervaret , conftitu- tis quatuor Marchionibus fuum Auftriis quoque mifit. Anno de- mum 788. CaroJusM. ThafTrJonis Bojorum Ducis imperata facere detroctantis vi&or , Auftriacam fibi Provinciam fubjecit, perMar- chiones etiam defnceps gubernatam. Translatis a Francorum Regum ftirpe feculo X. Romani Jm- perij habenis ad Saxones , ob navatam crebro ingentem in bellis operam Marchiones Auftriaci ijentidem majus accepere hono- ris ac Hignitatis incrementum , jure hasreditatis & fuccelTionis per- petuo jam tum potitus Leopodus I. cognomento Jlluftris. Al- tius afcendit feculo XI. Erneftus Strenuus ab HenricoIV. Jmpeiato- re Jmferij Trior nuncupatus , & novis privjlegiis exornatus. Secu- lo Xli- Auftriacos honorespromoveruntmagisLeopoldus V. aliisVI. & Henricus Germanis didus 3afattier ©Ott ; profcripto enimHen- rico Superbo Bojaria? Duee Bavariam Auftrias jundam annis circi- ter 24. aut tefte Fuggero 28. fuam dixerunt , donec denique Fridc- ricui I Jmperator Henricum Leonem Henrici Superbi filium Ba- varis Ducem reftitutit eopaclo, ut Inferior Bavari«pars,nunc Au- ftria Superior dicta , perpetuo avuJfa in poteftate maneret Auftria- corum. Eodem tempore Friderico I. Ca:fare difponente Marchio- natus Auftriaj , Ducatus jure ac nomine eft infignitus, adjedisno- vis priviJegiis. Seeulo XIII. Fridericus II. Romanorum Jmperator Leopoldum VII. cognomento GJoriofum ArchicUicem Auftri* crea- Vit, facla eidem & Succeftbribus poteftate ornandi caput piJeolo > /rpra quem flgeretur crux aurea , duobus quafi arcubus in crucis inodum implexis. Viie AJ. jam cith fag. ug. Eo- De Auftrias Archiducatu. iz$ Eodem hoc Seculo XIII. Fridericus III. Arehidux Conradi- num Suevias Ducem comitatus in Jtaliam regpa Neapolis &; Sicilix dum Carolo Andegavenfi eripere laboravit , fretus copiofis^ viris 6c armis, poft pugnam abinitio feiicem , in fine vero inteliciflimam, una cumConradino captus,& poft anuam captivitatem in foroNeapo- lis publicocapiteeftplexus, relinquens Auftriammafculoh^redeor- batam an. 12(39* In folatium vero Auftria: 8c Jmperio natus an. 12 18. &. Gefar an. 127^. creatas Rudolphus Hab/purgicus , Auftriam ab Ottocaro Bohemorum Rege pofleflam, jure Jmperij , belli, & tafidem etiam harreditatis titulo conceflit filio Alberto, dataeideminfponfamEli- fabetha ex Auftriacorum Archiducum ftemmate oriundam , utpote Agnetis Auftriacas filiam : atque ex hoc tempore nunquam avulfa eft Auftria aRudoIphi Hat>fpurgici ftemmate 5 quin adeo eft in eo- dem fundata & radicata , ut prseter permultos Archiduces nume- rentur Sexdecim Jmperatores Auftrias Domini Auguftiflimi. Auftria a leniter defcendente Jftro per medium fere diflTe&a, , fcinditur varie ab aliis minoris notx fluviis , tum ad alendos pifccs & cancros , tum ad rigandam terram peridoneis * undeagri, vineas prata &; fylvaj prorfus frugiferse fuppeditant incolis frumentum 3 vinumSc fcenum eopiofiflimum. Sunt multa alia Auftriacis natura; & fortunse dona , Eg» argenti &. ferri fodinas , fal, crocum, Zingi- ber 8ec« unde fi aliorum non paucorum Principum more annuosre- ditus feveriflime exigerent haud feveri Jmperatores Auftriaci , in annos fingulos folvere fors facile poflent florenorummilliones fep- tem (TeckiM fag. /74. aflerit milliones fex) fubditi Auftriaci , licet mercimonia non ament-ufque adeo, ut crebro ab exteris nationibus vendi maximo pretiofibi cupiantad veftitum, aut ornatum pot?us,6c ufiis alios necefTaria, mercatorum Italorum non raro, & Gallorum lucro & folatio magno, maximo, Cum multos multo tempore patiantur hoftes , a tra&andis armis non abhorrere folent Auftriaci , turcarum 6c aliorum ho- ftium vi&ores laudatiflimi \ dum vero haud paucis feculis fruuntur. forte beatiflima fub fuis Jmperatoribus vere Auguftis & gloriohs, K 1 fimiil- 1 1 & TabuJa Topographica* fimulquemuItorumRegnorum ac Provinciarum DorainispotentifnV mis,crefcit etiamhoftium multitudo. Auftrii in Orthodoxa Religione per plcraque inato Chriftofc- cula intergravilEmas etiam anguftias perrexerunt efle conftantijffimu Tametfi vero Lutheri placita , fplendido libertatis nomine alle&i , placerc fibi {ignificarintmulti, ftrenue tamen didicerunt denuo dam- natam aRomanis meritofe&aminfe&fuisampliusdamnare, Jmpe- ratorum&Archiducumvcrc Catholrconim exemplis ftrenueanima- ti. Vide Authorei fdjfimmultos* CuftinUnum , Fuggerum, Lexicon Lif- fftenf. Forefi. & Seriem Ttym. Jmferat. TABULA TOPOGRA PHICA II DE STYRI/E DUCATU STyria longitudine fua fere 33. Iatitudihe vero irbi efl fatiuima 16. Germanicis par milliaribus, a Septentrione contingit Au- ftriam, ab Orfente Hungariam, & Sclavoniam , a Meridie partem Sclavoni* StCamioIam, ab Occidentc Carinthiam & Archi- epjTcopatum Salisburgenfem. Multum diverfa habet Toe^ius. Huvij gemini prae alijs funt infignes , fcilicet Mura & Dravus. Dividi- tur ipfa in Styriam Superiorem&Inferioremi haecHungariam* illa contirrgit Carinthiam & ArchiepifcopatumSalisburg. In Styria Superiore urbesfunt Judenburgum, - - IdemJ Seccovium. - • - ©ecfatl. Cella S. Mariar, . - Wlatkn geU. , Muravia, alijs Murayium> - Sfturatt Leobium, : . - £eiU>enrt>ergeo&en. In De Scjrise Ducatu* 131 In Styria Inferiore fiint Grascium, - - ®r£$r Pons ad Muram , - - ^P? UgCJv Rackelburgu m , alij s Roskoburgum fftCtfi tlbUV Pratpofiti SeCcovienfis , Varavienfis, Palenenfis ,. Stanzenfis &c Rottenmannenfis, necnonAbbatiila Goe- fenfis. ' Ex his Epilcopus Seccovienfis , Seculo XIII. ccepit florere > Eherhardus enim Salisburgenfium Archiepifcopus annuente Hono- rio III. Pontifice fua fponte Epflcopatum hunc erexit , 6c Succeflo- res Archiepilcopi ufque hodie numerarunt quadraginta duorum Epiicoporum Seecovienfium longam Seriemv Inter Status Seculares eminet Auftriaco- Carfareum Regimen , ad quod deferuntur caulae Appellationum etiam ex vicinis Provin- ciis Auftriacis, Eg« ex Carinthia, CarniolaScc Gra^cij fedemper- petuam fixerunt Confiliarij Ca^fareo-Archiducales \ eo conveniunt etiam non raro Status Provineiales* Styria,quemadmodumAuftria , paruit Romanis Prafidibus pri- inis a nato Chrifto SecuJis 5 annis dein centum&pluribus Bojorum Duces, poft hos vero Vindonum Princfpes ad Carolum M, ufque Styriipouti funt: Carolus demum 8c SucceiTores ufque adan. 103 0* ex vario genere & natione Duces Styriis prseficiebant, Conradus IL Jroperator Secuio XL cooftituitMarchiones,fucceftu tempons Du- cum iiomine infignitos j eorundem fuere per annos centum&.lexa~ gir.ta Ottocan quinque , quorum ultimus lepra infectus 6c kxredg deftitutus, Leopoldo Virtuofo Auftri^ Duci fbcexo fuo Stynam ven- R 3, ' ^ # i}X Tabula Topograph»ca- didit abAuftria deinceps nunquam feparatam , fi modicumtempo* ris intervallum exceperis , quo Octocarus Bohemorum llex ante RudoJphum Hablpurgicum Auftriam & vicinas Provincias occupa- vit, ad internecionem denique a Rudolpho deletus. Styrij abundant calvbe , ferro, Sale, vino,arborum fructibus , & pro temporum diverfitate frumento copiofo. Prata fupra Sc in- fra montesalendispecorum gregibusfunt lpatiofa; unde boves 6c oves idoneam lucro dant materiam. Sitam ex Styria,quamCarinthiaSc Carniola annui computentur reditus fupremo fuo Domino folven- c]i , aliquot fortc aureorum milliones creduntur arquare 5 nam ex fola Styria colJigi pofTe 3. miUiones ait Tocktm T. I.fag. sp4* Therma: etiam falubresSt aciduhe multosattrahuntinStyriam advenas, & recreant incolas, quorum poftremis Romana Ecclefia perpetuis fuit in deliciis 5 Religionem auxit maximopere Imago Deiparas Cellenfis miraculis plurimis clariflima. Fut&r. Scherer. Hih- ner. &c. ^m-^^^m-^u-m «3s$*-*«»*. TABULA TOPOGRA. PHICA III. de carinthite ducatu. §. n. CArinthiacDucatus adDravum fluvium fitus, a Septentrfone con- jung.tur cum Archfepifcopatu Salisburgenfi , ab Oriente cum Styna,aMendiecumCamiola&VenetorumRepublica,ab Occidente cum Comitatu Tyrolenfi. Longitudo ejufdem com- plectiturc.rc.ter 30. mdliariaGermanica; Jatitudo quibusdaminio- cis 14. aut iy. 1 In Carinthia urbes ftnt Clasenfurturourbsprinceps, SttCQmWb Gur- De Carinthiae Ducatu. Gurcum fedes Epifcopalis , - - ©ttrtf. Lavantum fedes Epilcopi , * - €£. 9lni)r& FanumS.Viti, - . - ©f.SQett. Fanum S Leonhardi, . - ©t. £eont)ar&. Gamundia, - . ©emfa&. Raftadium. . . . SHaftatt Friefachium, - - - gliefacf). Wolffsberga, - - - SlBoIpberg. Villacum, ftn "7 - 93tHacl). Yeldkirchium» - - 93elfcfird). Caiinthia ante & poft Chrifti natales feculis aliquot fata hz- buit Styrias fere fimilia. Poft Garolum M. variis omnino obedivit Ducibus, nunc Franconibus , nuncBavaris» nunc Auftriacis,nune Suevis , nunc Zerringenfibus , nuncTyrolenfibus, prout nimirum diverfi Jmperatores diverfos Carinthia? prajfecerunt Duces. Secu- lo XIIL Rudolphus Habfpurgicus Ottocari Bohemorum Regis Ca- rinthiam quoque rapientis viclor, Ducatum hunc conceflitMainhar- do Tyrolenfium Duci &: Agneti conjugi Ulrici quondamCarinthio- rum Ducis vidux. Tandem Otto Jucundus Alberti I. Jmperatoris filius , Rudolphi Habfpurgici ex Alberto & Elifabetha Mainhardi filia nepos , fimulque Carinthice haeres, conjunxit Auftriaj hanc Pro- Tinciam vinculc*acf noftra, ufque rempora perpetuo. In partem fatmagnamCarinthia? jus vendicarunt fi bi Archiepi- ibopus Salisburgenfis,EpifcopusBambergenfis, Gurcenfis 8cLavan- tinus, quorum duorum ukimus^ eodem modo& temporeab Archf- epifcopo Salisburgenfi eftcreatus, annuente Honorio IJI. Pontifice Romano, quo modo Sctemporeere&useft EpffcopatusSeccovienfis. Epncopatus Gurcenfis quadamtenus Jam crrca annum; 740. au- thoribus DD. Virgilio &. Modefto mftitutus, dieL ccepiEEpifCopa*- tus Solienfis , ab urbe non procul Clagenfurtocondita ,> SfcSolium' dicta , hoc nomine appelfatus , ubrfedem fixere ftabilem Epifcopi.. Dein circa annum 1070. Archiepifcopus Salisburgenfis Gebhardus, Gurct nfi Epifcopatur erigendo proprios Solrerrfis Ecclefiac &: fundos- alios dedit, ad jutrice maxima D; Hemma> quajSan&ajCunagundis. Jmge* * *4 Tabula Topogr aphlca JmperatrTcis exemplum imitata , Epiicopatui huic manum porrexit utramque. Guntherui Epifcoporum omnium Gurcenfium primus, 40. aut ii Lipfienfi Lextco Rdes habenda 47. Succeflbrum nobis reli- quit Seriem. Partem Carmthi;e etiam vendicarunt fibi Princeps de Portia , Comes Jmperij deRofenberg, 6c Equites S. Georgij. Princeps dc Portia antiquiffimje profapiae , utpote cujus author Armannus dc Portia feculo V. contra Attilam HunorumRegem jam pugnavit, & cum fbcijs Ducibus Aquilejam liberavitj priori feculointer Jmperij Principes aLeopoldo Csefare fuit numeratus* Idem ditiones aiias poiHdet in Auftria & Bavaria* Ducatus Carinthia^ fere ijsdem , quibus Styria abundat fru&i- i>us &. natura? beneficiis ; minorem tamen redituum copiam gignit Auftriaco Carfari ob varietatem ditionum ad diverfos dominoi par- tim EcclefiafHoos , partim^/eculares pertinentium. Tockius T. L j>dg.dc4.pvovemuum mmmam aitexcedere unum millionem. Carinthij per undecim fecula ab Ecclefia Romana nunquam fuerunt /eparati. Celebre inter ipfos nomen obtinuit Congregatio a D. Chriftophoro nomen habens , in qua confcripti fratres biben- di-& maledicendi licentia: fe hoftes prolitentur fingulares. -^s^ ^s^- ^sm-^s^ TABULA TOPOGRA- PHICA. IV. DE CARNIOLJE DUCATU. s. m. GArniola ad Savum fita longitudine circiter 30. latitudine if, fi Jftriam demas , milliaria GermanicaxquansaSeptentrio- ne contingit Carindiiam 5 ab Oriente Croatiam & Comita- *nm C.llejenfem ; a Meridie mare Adriaticum & Jftriam ; ab Occi- «lente Forum Julij, I n De Carniol:^ Ducatu* ns gcmbacf). gram&urg. Sfaerfperg. Idern, @tem. ©urcffelk ln (jarniola urbes & oppida funt Laubacum, alijs Lubiacum, caput Carniolas, Carnioburgum, v Aversberga, Rattmansdornium > - - Steinium , - - ~ Gurckfelda, J - Caftua, - Galliniana8c - - - - ~ 1 Idem. Laurana, - - His urbibus accefferunt oppida 36. Caftella 25-4, pagi 4000V Lacus Circonienfis ideo eft notatu dignus , quod non raro eodem anno pifces alat , Sc filiginem ferat , Sc inde cervis pabulum pra:-? beat , venatoribus locus notiffimus. Marchia Vinidorum eft pars Carniola: , In qua funt Metulum , - - Rudolphivverdia. - , - Comitatus 8c urbs Gseritienfis, ; ¥ Comitatus Gradifcenfis , Tergeftum, - - * Laka , - - • + * Luneburgum, - * * Per quinqiie Secula poftChrifti nativitatem Carniola Roma^ nis fafcibus caput inclinavit : feculis tribus proximis diverforum dominorum , aut verius tyrannorum jugo collum fubditit , nunc Hunnis , nunc Vandalis, nuncLongobardis dominatumtenentibus. 1 Seculo VIII. triumphanteubi vis terrarumCaroloM. per Germanianu Carniolam fimul «c Carinthiam Series XX. Carnioburgenfium Mar- chionum aut Ducum gubernavit ; ultimus eorundem fuic Henri- cus IV. poft cujus fata Fridericus ^Enobarbus Jmp, feparavit cirea annum 1 Carinthiam a Carniola , quarum pofteriori dein quin- que Marchiones , de Oainburg didi , jus dixerunt. His rnorta fubhtis Fridericum II, cognomento Bellicofum Auftri^ Archiducem § C * r 1 SStaWf^mavcf, Sttettmaetu Gradifca. Srteff. gacf . i %i Tabula Topographic£. Carniolae Status unanimi calculo fuum inDuceni elegerunt, aut ve* rius Jmperator Duccm creavit fecul. XIII» an, 113 u ut habet Le- xicon Liffienft. Tempore interregni in Jmperio Ottocarus Bohemorum Rcx armorum vi potitus Carniola , dum fuccubuit vi&us a Rudolpho Habfpurgico , jus fuum 6c vitam amifit, translatapoteftate fuprema in Albertum I, & hujus haeredes Auftriacos, a quibus deincepsnon eft avulfum. Carniola etfi in montes magna fui parte exurgat, abundat ta- men frumento &. vino. Pifces fuppeditant lacus minores & flumi- na , fcilicet Savus , Gurck, Culp, Laybach&c. Incoiae funtfri- goris & aeftus patientes , continuis Iaboribus afiueti 5 limites fuos adversus Mahometanos &hoftes casteros diligcnter muniunt &cu- ftodiunt. Tockyu ?, /. ftg. 614,. affirmat majoremproventuum co- piam dari in Carniola , quam in Carinthia. Caeterum quam- vis tota Carniola Romanae Ecclefias facramentum dixerit , non de- clfe tamen feruntur , qui non parum faveant Grccis Schifmaticis* TABULA TOPOGRA. PHICA V. DE COMITATU TYROLENSI. $. IV. COmitatus Tyrolonenfis haudinferiorDucatibus multis, lon- gitudine fua a lacu Gardenfi Kuefflteinium ufqueextenfa 35. latitudine ver6 duda amunimentoReuttenfiufque ad fines Auftriam versus, circiter 30. complecliturmilliaria Germanica. A Septentrione adharret Sueviac &. Bavariar > ab Oriente Carinthias & Dominio Veneto ; a Meridie Jtalias 5 ab Occidente Rrmise8cGri- foniae. Fluvijs rigatur ante alios nobilioribus Oeno & Athefu In De Comitatu Tyrolenfi. In Tyroli urbes prasreliquis nobiliores funt Oenipontum Metropolis , - Brixinum fedes Epifcopi , Hala, - Bolzanum, - - - t KuefRteinium^ - Landecum, - -> Liencium, > - - Auguntum, - * Merania, alijs Meranum , Braunegga , - - Doblacum, * . . ~ Claufula, p _ - f - Matra, Sebatum, alijs Schvvazium, Rotenberga, Neoforum, - Kizpihla, ~ Sterzinga, aliis Stiriacunv - ~ Traminum, = - Tridentum , ^ttfpruaa. f&vtytn. «£>aal. SSofjett. «uefflfefo. ganfcecf. 3tmict)eru SReratv 25rautte3$etn ©oblacfy. ^ofel. SJlatra*. ©djroaf. Idem. Siewmarcf* Idem. ©terfcittgett* 2:ramitt. JEriettt. Poft Romanos Prafidcs Tyrolim fustm dixerunt quatuor Do- minorum fupremorum clafles, nimirum i.Comitum Athigenfium i. AndecenfiumfeuMeraniaej 3. Goeritienfium 8c 4. Archiducum Auftriaej fexto namque poft reparatam falutem feculo Bavaria: Du~ ces ad Carolum M. ufque fuos Marchiones Tyrolenfibus prxfece- runt more Provinciarum aliarum. Marehiones ilios dixerunt Adt- genfes , aut verius Athigenfes , derivato nomine aj? Athefi fluvio. Poft extindam maxima ex parte Caroli M.familiam, Comites An- decenfes , feu Duces Meranias Tyrohm fibi fubjecerunt , & a fecu- lo X. ufque ad XIV.duodecimDucum Series eidemjura didavit. • Ducum horum omnium ultimus Otto H. in Franconia percul- fus abfque liberis cecidit. Proles unica fuperftes ex Andeceniium ftemmate Jutha nomine, cum nupfuTet Alberto Tyrolenfmm Go- S 3 mltl j jS Tabula Topographica miti cuipiam , Ilque hserede mafculo deftitutu* filiam fuam Adel- haidem in conjugem conceflifletMainhardo II. Gccritienfi in Car- niola Comiti 5 indc Tyroleos Comitibus cjufdem ftirpis fuit fubje- #a , & connubij vinculo inter Mainhardum 6c Agnetem Badenfem Carinthia: hseredem contra&o Provinciis aliis juncta. Horumex ftemmate proles ultimaMargaretha cognomento Maultafchia , cum &; ipfa poft Matrimonia minusfortunata ablqueliberisextin&afuif- fet, poft jamdefundumfilium Mainhardum i hinc Tyrolis denique translata fuit jure potiffimum hasreditatis ad Auftriai Archiduces » (ub quorum poteftate ufque hodic lecura quiefcit* Tyrolim quamvis poft Carolum M. St fequentibusfeculisNo- bilium haud multi incoluerint , poft Maximilianum tamen L Jm- peratorem Jlluftrium numerus ingens accepit augmentum , bene multorum meritis & favorc Cadaris rite rem fecundantibuv Eo- rum enumero funt illi maxime, quiTribunalCa^iareo- Auftriacum , iit vocant Regimen , cpnftituunt , Oeniponti perpetuam figentes fedem* unde non nift Viennam in caulls foreniibus permifla eft Ap- peJIatio : eidem veroTribunahfubjacetTribunalalterumFriburgum Brifgojx cx Alfatia translatum. Tyrolis tametii a multis rerum Germanicarum minus peritis parvi arftimetur, permagni tamen a^ftimari meretur ob res multas seftimationc digni/Iimas 5 multos fiquidem thefaurosabfcondit frtu gifcro linu fuo natura mater 5 unde fedulos inquilltores & foilbres flon deftituit multoties aurum follile, argentum, cuprum, ferrum* plumbum, argentum vivum feu Mercurius , fal, vinum , fontes falub errimi , quibus accedunt animaJia varii generis fylveftria, & mao-- iio numero domeftica per montes, fylvas&prata multisJocisama> niilima 3 nec defunt frudus arborum fele&iflimi. Ex nobjliffimo Jioc Comitatu ait $ochi»s colligi annis iingulis tres florenorum miL iionesj at idem aflerit , minimam eorundem partem pendi Carfari. Tyrolenfium cives & aggreftes duris laboribus funt admodum afTueti , parabiJi vi&u 8c veftitu contenti , pariterque probatis mo* ribus inftru&i Romana: conftantilfime adhasrent Ecclefce 5 quare contingit non n.ifi rajiffime > u t gd te&Kioxum traufeant . Ca- ftra- De Comitatu Tyrolenfc ij^ ftrahaud frequefttesfequuntur 5 quodfi tamen tamen Auftriaimpe* tatur ab hoftibus > alacri anirnp Csefari fervitutem etiam ierviunt, 6c fua fub figna convolant, praefertim intra patrios hnes prompti&, expediti miiites. E Nobilium numcro literisnavantoperam multi , quorum pars magna poft abiblutas tum manfuetiores , tum feverio- res Mufas, contemptis feculi deliciis Religiofa petit clauftrav Vi- ros ac juvenes «mulatur fexus fcemineus 5 hinc videas c Tyrolen- ftumgynecaio Religiolis clauftns concludi adeo multas , ut etiamAu- ftria, Suevia, Bavaria aliaeque Provincias vicinae numerentMonia- les , ut vocamus , natione Tyrolenfes plurimasv DE EPfSCOPATU TR,IDENTINO. STatus Ecclefiaftici Dicecefis fuas partem maximamper Comitatum Tyrolenfem obtinentes , funt Epifcopus Tridentinus &; Bri- xinenfis , de quibus pauca hxc accipe. Inter antiquiffimos per Germaniam univerfam Epifcopatus ju- re numeratus Tridentinus anno 45. ut ipfe non diffitetur Hiiknerus, ^Tochim annum %j< habet) initium fuum jam accepiife perhibeturj Jovinus enim ipfis Apoftolis in Ecclefia primis non ignbtus, difcipu- lus a D, Hermogara Aquilejas Patriarcha conftitutus, primus Triden> ti fedit Epifcopus , ctrjus fiiccefTores jam ultra centum numero,pro- fedo varia rerum difcrimina funt experti, fua virtute &. conftantia maxima: proinde tam Epifcopis tantaex Serienon paucis factorum fuorumfama clariffimis, quam ipfi urbi Seculo XVL prorfus infig- ne decus addidit Concilium Oecumenicum XVllL Tridenti frutlu Ecclefi^ Romana? maximo ceiebratum. Tres Jmperatores Tridentinas Ecelefe feie probarunt ante alios munificentiffimos , Theodofius nimirum &; Carolus uterque Mag- nus, quorum veftigii^inftitifTe fertur Conradus II. ditiones novas priftinis adjiciens. Tempore Friderici 1J. & Conradi IV. Jmpera- torum, nec non durante Jmpenj plurium quam yiginti annorum interregno Guelphi 8c Gibelini G erman is Stjtahs , quamXatlnis, hck tiora nomina fuere plurimum infefta Tridentm^Ecckfias morebar- S 3 barO^ mm •»t5J,;;,J6 ' 1 £3$ {1 ill 140 Tabula Topographica. barorum rapto vivere aiTuetorum graflati. Pacem denique fi non perpetuam, faltem diuturnam attuIitTridento Archiducum Auftria- corum clementia & manfuetudo celebratiflima , qui cum Epifco- pis Tridentinis ea Jege convenerunt circa annum 1365. & dcnuo 1 1. ut Tridenti Epifcopus inter Epifcopos eofque Jmperij Status Ecclefiafticos numeratus fedem fuam occuparet & fufFragium ferrec in Comitiis publicis* 2. Ut Archiduces Auftrias tanquam Tyroleos Comites perfeverarent efie Myocati 9 ut vocant , Hareditarii Epi- fcopatus. 3 # Ut Epifcopus Comitiis ih Tyroli Provincialibus fai- tem per Legatum non adeffe gravaretun 4. UtEpifcopus quacon- filiis , qua auxiJiis fuccurreret communibus Tyroleos neceffitatibus, 5. Ut Domus Auftriaca fu. pieret Jmperij onera , exceptis impenfis Cameralibus , alias ab Epifcopo praeftanda : nihilominus proventus annui 40000. florenorum a^quare, aut fuperare creduntur. InCa- thedraJi EccJefia Beneficiis fruuntur 18. Canonici. §. VI. DE EPISCOPATU BRIXINENSL EPifcopatus Brixinenfis 1 5. circiter Germanicis milliaribus lon- gus , & nunc 10. nunc8. nunc 6. pro Jocorum diverfitate la- tus, i Septentrione, Occidente &parte Meridionali includitur a Comitatu TyroJenfij verfus Orientem vero& Mcridiem ex partc attingit Ducatum Bavarix Sc ditiones Venetas. Urbes St oppida in eodem contentas jam fuperius fere funt enumeratar , ex quibus ali- isque bonisin annos quosvisEpifcopocompararifolent 40000. rlor. utj narrarunt viri fide digni. Brixinenfis Epifcopatus feculo IV. fundatus, primos inter Epi- fcopos ccepft numerare DD. CaiTianum , Lucanum , Ingevinumdc Conftantium, omnes fan&itate confpicuos. Hi aJifque Antiftites ce- leberrimi ufque ad annum Chrifti 1000. Epifcopalem Sabionse fixe- runt fedem. D. Aibinus author fuifle perhibetur , cur Brixinum translata fedes Epifcopi jam feptem feculis ibidem duraverit. No- men etiam clanffimum prajaliis, fuis faclis Iaudatiffimisimpetrarunt D. Hartmannus &. Poppo* hic enim PontifexRomanusSecuIoXL ele&us Oe Epifcopatu BrixinenfL i^i cle&os , & Damafus IL apcllatus eft 23, dierumduntaxatSupremus Prafuh Hle miraculis non minus , quam D. Caffianus ScSucceflb- res proximi inclaruit. Seculis antiquioribus Aqui Jejenfis Patriarchac SufTraganeum extitilTe Brixinenlem Epifcopum in Hiftpriis legimus j pofteriori tempore Archiepifcopi Salisburgenfis cura creditum efle Icimus. Eft idem Jmperij Princeps interStatus Jmperij Eccleliafti- cos more Epifcoporum aliorum in Comitiis public is fedem occu- pans & fufFragium ferens* Inter ipfurn & Archiduccs Auftriacos intercefsere pacla juri publico quam Hiftori*e notiora. Videantur Series Efifcoforum Horum, TABULA TOPOGRA PHICA.VI. E DE RELIQIIIS CIRCULI AU STRIACI PARTIBUS IN SUEVIA SITS, X Tyroli tranfitum paramus in vicinam Sueviam , in qua ad Circulum Auftriacum computantur Marchionatus Burgavien- fls, &. Ditiones alise, de qulbus modo fit §♦ VII. DE MARCHIONATU BURGA VIENSL Marchionatus Burgavienfis inter Auguftam Vindelicorum St Dilingam fitus, longitudine fua compleditur fere S.aut?. miiliaria Germanica, latitudine vero quatuor aut quinque , aut forte plura non uno in loco. Urbes in hoc Marchionatu funt memorabiles Burgavium Sc Giinzburgum» . . March onatus Burgavienlis feculis poft Carolum M, morePro- vinaarum aliarum fuis obedivit Marchionibus j unde hunc in mo. dum f4* Tabula Tdpdgraphica; dum Puggem Lth. V. caf. 40* fag* 10 j j. ad annum 14$ 2. fcribh i Re- gfo h«ec iubjeda primum fuic Bavaro , cujus Prasfeclus hlc eratCo- mes de Abbach 5c ha^redes , quorum tiltimus Bruno an, 1075. fatis conceffit. Inde translata eft ad Comites de Bibereck , Schelckin- gen &. Rockenftein > inquorum ditione permanfit ufquead tempo- raMarchionis Henrici , qui anno 1304. ad plures abift. Hoc ex tempore Marchionatus Burgavienfis Auftrias fubje&us Pr*feclis Re- gionaribus obtemperavit. Seculo Chrifti XIII. circa an. 1 2,06. extin&o jamMarchionum Bur- gavienfium ultimo Philippus nationeSuevus JmperatorComitiRoc- kenfteinio in Feudum conceflifle memoratur Marchionatum . Ex eo- rundem Comitum ftemmate poftremus Henricusan. 128 2. Wetteo- hudj in Monafterio Canonicorum Regularium Jmperiali antiquif- fimo ac celeberrimo perhibeturfepultus. Eoextempore Marchio- natus hic Archiducibus Auftriseadjudicatus, temporibus variis velin Feudum,vel in emphithevfin eftdatus nmrcBavarixDucibus,nuucEpi- fcopo, aut Collegio CanonicorumCathedralium Auguftano. Anno ta- ineni492,MaximilianusI.&:deinF«rdinandusIIJmperatorMarchio- natum hunc penitus redemptum nunquam dimifit rn pofteris , fed nunc Prsefeclis iuis, nuncOenipontano eique ArchiducaliRegiminifubje- cit,refervata Jmperatori , vel Archiduci fententia in rebus majo- ribus fuprema ac ultirna* Arx Burgavienfis pro Friderico Pulchro Jrnperatore pugnavit ftrenue 5 unde a Ludovico Bavaro Friderici a^mulo potentifiimofi- mul Jmperatore an. 1324. obfidione cincla, fed non expugnata eft, Burchardo Herlebachio una cum duobusfiliis &3oo^Equitibusfor- tiffime tamdiu reftftentibus, donec Leopoldus 6c Albertus Auftrias Archiduces adduxerunt auxiliatricesSc vi&rices copias. Eodem fe- culonimirum an. 1371« Bavari denuo arcem Burgavienfem obfede- xuntevcntu, quam prius , feliciorii poft breve tamentemporisin- tervallum vi&ores Bavariin arce vicli, locum ceficrunt Comitibus Teckenfi Sc Wirtembergico. Ca^terum Marchionatus Burgavlenfis tum vedigalibus > tum #liis tributis per annos fingulos colligendis facile asquare creditur JOOOOO, Oe-dftiombus Montfortenfi &cl 300000. aut 400000* A. ita afteruit Vir illuftriffimus Ditionum Au~ ftriacarum per Sueviam fitarum apprime peritus» $ Vil. ' DE DITIONIBUS MONTFORTENSI , BRIGANTINA , VELDKIRCHENSI , NELLENBtfRGICA > ET HOCHENBERGICA. Comitatus Montforten fis in Rheni valle, utl vocamus , fere totus- eftfitus, cujusparsminorhodiVfubjeda fervit Comiti Monfortenfij partem enim ejusdem Comitatus majorem Archiducibus Auftria: ven- diderunt ipfimet ComitesMontfortenics > Rudolphus namqj an. 1 37 5, hxreditatem fuam aureorum 16000. Archiduci Leopoldo dedit, Veldkirchio libertate donato; partem Brigantinam alteram 1450. Sigifmundo Archiduci vendidit Elifabetha ejusdem partis dominaj partern vero Brigantinam alteraman. ijij.HugoComesFerdinan- do L Archiduci : unde patet, Comitatum Montfortenfem olim Ia- tiflimum , fucceflii temporis fuifle divifum in varias lineas , atque adeo in Comitatum Veldkirchenlem, Brigantinum 6c Montforten- fem hodie di&os. Numerantur gemino in hoe Comitatu urbes 8c oppida varia, inter quas eminent Veldkirchium & Brigantia Urbes vetuftiflimas» Vicina his urbibus Conftantia a Conftantio Chloro circa an- num Chrifti 300. adversus Germanorum impetus eft extrucla^a Caro- lo autemV. libertate Jmperiali ob feditionem feculo XVI. excita- tam privata » 5c ditionibus Auftriacis adje&a. In Auftriaco Circulo numeratur etiamDynaftiaNellenburgica ad lacum Acronianum Occidentem verfus Principatui Fiirftenbergico adfita. Comitatus hic quondam Landgraviatus , & Domini ab initio Landgravij , tum Comites de Nellenburg 6c Thengen dicti funt. Floruerunt temporeCaroliM. An. autem 1592. cum Chri- ftophoro Ladislao extincti funt. Inter illos maxime memorabilis fuit Otto, quiabanno 1067. adan. 1077. ArchiepifcopusTrevirenfis ex- titit, &ab aliis Ado Martyrologii au&or eftdi&us. Quo tempore ComitesNellenburgici ludis equeftribus interfuerint,memorat $uceli- T m Tabula Topographica m in fua Cerminia. Ad Auftriam lege Feudali extin&a Comitum ftir* pc 3 devolutum efle Comitatum hunc colligit Imhof* ItemDynaftiaHohenbergenfis adNikarum, inquaRottenbur- gum celebrenomenhabet, cui annumeremus Ehingam& huic vici-* namSueviseparticulam, DeComitibus Hohbergenfibus fere/imi- liahabet Lexicon Lijtfienfe: Comites Hohbergenfes maie aliqui aUu- cibusZeringenfibusprognatosafTeruntj quoniam originem potiustra- hunt aComitibusabHurmingen, inter quos maxime memorabiles extitere Albertus an* Chrifti 1238. cujus filiam Annam duxit fUu dolphus I. Hab/purgicus 5 item Sigifmundus , qui ultimusftirpisan. i486.deceflit, ditionemautem Rotenburgenfem jaman. 1371^0- mus Auftriaca coemit. De vicina Suevias parte , feu Prsefedura Suevica Auftrias pri- dem fubjecta hunc in modum fcribit Imbof. Auftria Prafecluram Provincialem Sucvias pro magna auri fumma arrhaboni fibi ab Jm- peratore Wenceslao reli&am , neque amplius redemptam obtinuit. Etquamvisea deinde non iernel tantum in Truchfefiiorum de Wald- purg manus titulopignoratitiodeveniflet, eodemtamen jureadAu- ftriacos rediit. <~mm~ ^S^ 1 -*43«:8»--«3S»' -**?S!*" ^SS*- TABULA TOPOGRA- PHICA VII DE PROVINCIA BRISGOI/E. §. 1. DE PRIMIS BRISGOJ^E DUCIBUS. Riigoja: fupremos vel etiam ante Caroli M. statem fuifle Do- minos illos ipfos Duces , quos dein ab arce Zeringa Duces Zeringenfes appellarunt , communis eft Hiftoricorum opi- nio > cjuas fimul aflerit eandem efleoriginem Domus Habipurgica: Sc De Provincia Brisgojse. ' 14 f & Ducum Zeringenfium ea propemodum methodo , quam nunc oculis fubjicimus. L Erckembaldus utriufque nobiliffimas familix primus extitit ge~ nitor ipfe jam nobiliffimus circa annum 660. Major Domus Clodovazi Regis in Francia. II. Lendifius Erckembaldi filius fucceffit in officio patri , Theo- dorici III. Regis Major Dbmus. ifl . Athicus Adelncus Lendifij natus, a Theodorico III. Rege Alfatias Dux conftitutus. IV. Etho feu Hetho Adelrici filius propagavit ftirpem , Eberhardo fratre majori fine mafcula prole mortuo. Eberhardus tamen hic inter vivos reliquit Warinam filiam, quae fuit mater Guel- phorum feu Welphorum Comitum de Altenburg. Albericus Ethonis filius , Alfatix Dux Sc Comes Brifaci , pa- ter quatuor filiorum , qui bona Habfpurgica, ita volente Hil- trude affine fua eorundem bonorum Domina, titulo hasredita- tis poflederunt. VI. Eberhardus I. Alberici primogenitus filius , Comes Habfpur- gicus circaannum 900. floruit, aut citius.^ VII. Eberhardus vel idem cum priori , velcertell. primi filiusCo- mes Habfpurgicus. VIII. Hugo Eberhardi II. filius , pater trium filionim Sc duarum fa- miliarumnobiliffimarum, fcilicet Lotharingicaj,6cDachsburg!-. ca; author > Habfpurgicas vero promotor. IX. Guntramus Hugonis filius tertio genitus , eognomentoDives, Comes Habipurgicus an. 946. mortuus. ' X. Gonzelinus ( alijvocant Landelinum ) Guntrami filius, gem- tor trium filiorum , ex quibus fecundogenitus. lineam Ducum Zeringenfium illuftriffimam inchoavit j Ratbodus vero natu major familiam Habfpurgicam continuavit, erigens uterquein Brifgoja caftella noviffima , pofteris tamen perparum nota. XI. Bertholdus I. cognomine Barbatus asdificando abfolvit ^caftei- lum Zeringenfe, Princeps de Romano Jmperio optime meri- «us , cui ob hanc caufam promifit Henricus III. Jmperator fi* Ti ^ ani -14* Tabula Topographica liam fuam & Suevia? Ducatum y quemtamen Rudolphus \ di~ clus Rheinfeldenfis Comcs , creatus dcnique Henrici IV, Joco Romanorum Jmperator, prseripuit. Ut itaque fatisfleret Bcr- tholdo,Henricus IIL eidem DucatumCarinthiae concellit. Mor- tuus Bertholdus an. 1077. vivis reJiquit duos rilios , Berthol- dum nempe II* & Hermannum, quorum hic bona Hohber- genfia ccepit poflidere , &. una lineam Badenfem a Zeringenfi & aliis diftinguere. XII. BertholdusII. filiusBerthoIdihduxit AgnetemRudoIphiRheinw feldenfis filiam, cujus parenti focero hio jmpenj fceptrum ad- versus Henricum IV. qua armis , qua confiliis fibi vendicanti fortifiime adfHtit, Suevise tamenDucatumminimeimpetravit,. quod Fridericus Antiquus de HohenltaufFen, HenricilV. Jm~ peratoris gener eundem Ducatum in Feudum prior acceperit circa annum 1100. XIII. BerthoJdus III. anno 11 20. ccepit ^edificare aut confumare ur- bem Brisgojas principem Friburgum > unde reli&i funt nobis a majoribus fuo tempori probati verfus : Anno mifteno, cenftno* tisquotjue deno Freyhurg fundatur > Hertholdns Dux domlnatuu Bertholdus Friburgo tammcenibus, quam legibus bene inftru- €to , prope Mulhufium in Alfatia cecidit fn pugna > in Mona- fterio ceJeberrimo D. Petri haud procul hinc diflito fepultus, ubi longe plurium Virorum ac Fceminarum Principum nobile fepulchrum fnvcniet pie curiofus viator 6c fpe&ator» XIV* Conradus frater Bertholdi III. extruxit templum & turrim Fri- burgiBrisgojar nobilillimam. Vixit Conradus hic Conradilll. Jmperatoris a^tate , a quo Arelatenfis regni falces pro Jmpera- tore tenere eft jufliis , quos reftituit Friderico ./Enobarbo. Hujus Ducis auxilio caput D. Epifcopi Lamberti Ultrajedo in «dem Friburgi principem translatum elt. Moriens an, 1152. reliquit filios tres , Bertholdum IV. Succeforem in Brisgoja , Rudolphum Leodienfem Epifcopum , 6c Adelbertum Ducum Teckenfium in Wircenbergia author«m. XV. De Provincia Brisgojst, 147 XV. Bertholdus IV. tertii filiusperfecitarnplnisFrfburgum Brifgojas 5 extruxit Friburgum alterum Helvetias 5 Bernatenfium urbi fa- mofiuimas fundum acfundamentum dedit, quin & Villingse con- ditorem fuifie perhibent. Tlurainyeniet Le&orin Hifiotia IWur* tenhergica , ChronicoSolodorano , &in annahtus diyerforum%donafie~ fiorum Ord. S Benedifti prafertim ad S. Blajium* 7>, Tetrum & m manufcriftis Friburgi. XVL Bertholdus V. fiiiu&Berthofdi IV. tantac authontatfs ac potentia; erat inter Jmperij Principes 3 ut eundem ex Eiectoribus com- plures Phflfppo Suevias Duci prashabitum, ia Carfarem elfgere f&- cum flatuerint, haudquaquam fnvito Pontifice» Verumeum probe notaretBertholduSj forte divitfas fuas multas , quam fe defiderarf ardentfus > eoronae Casfarese ultro nuntium remifit» Refert Guilimdnnus rerum Brifgoicarum fcrfptor, & Chroni- chon Solpdoranum , Iddam BertholdfV. conjugemll. amariti fui a*mulis , prafertim Burgundis adeo fedutflam fufHe , ut filiis duobus privignis venenum mortis praefentiffimas eaufajn porre- xerft > Bertholdum vero tanti criminis certiorem fa&um mox conjugem gladio percuti, hujus abfciflum caput& filio- rum cadavera eodem tumulo Solodori condi jufliue , atque hoc maxime modo Ducum Zeringenfium fanguinem 3 neuti- quam vero nomen extin&um fuiue. Authores ahj afhrmant, Bertholdo V. nullum filfum, duas verofilfas natasfuiffe, qua- rum primam Agnetem nomine duxerit EgonComes Furftenber- gicus , & hocdefun&o viduamEberhardus L Comes Wiirtem- bergicus y quf proinde bona Zeringenfium Ducum fnSuevia fere omnia fibi vendfcaveruv Sororem alteram Annam nupfif- feUdalrico Comitf Kyburgenfi , qui dftfones Zeringenfium in Helvetia fitas fufs junxerit r hoc vero Comite extindo jurehas- reditatfs fibi veudicaverint Comites Habfpurgici. An* 1 2 1 fatis conceffit Bertholdus V. Friburgf in templo urbfs principe fepultus. Bernatenfium urbem a fe extru&am teftamento fuo legavit Jmperio , ut nobilitati Helveticse fibi perinfenfae obi- cem poneret> r T 3 *• ,4$ Tabula Topographica $. II. DE COMITIBUS FiiRSTENBERGICIS BRISGOJ^E QUONDAM DOMINIS, AB anno reparatas falutis n 18. ad annum i}66. Brifgoja Co- mitibus Ftirftenbergicis fubdita perfiequenti Stpergravi bel- lo domeftico vel caufam prsebuit, vel accepit. Forte anfam iras mutuse jam dedit Egon Agnetis Zeringenfis maritus, quisedi- ficare coepit arcem , feu propugnaculum in vicino Friburgenfibus monte pofitum, quod hodie inferiorem arcem dicimus. Fuit arx ifthajc durante bello domeftico fere perpetuum Comitum Fiirften- bergicorum receptaculum. SubEgonealtero, &hujusfilio Conra- do ignis Martius exarfit vehementius,adeo ut, cum circa an. i 1 99 . Fri- burgum obfidione cingeret Comes Conradus , Sc Conrado Comiti Conradus EpifCopus Argentinenfisfuorum ipfemilitum Duxfuccur- reret, eruptione fa&a inter civium Friburgenfium cohortemlanio- num quifpiam percuflb Epifcopo infugam hoftesminoresnullopro- pemodum Jabore compulerit. Nondum hic finis malorum 5 anno narrique 1338. Fridericus Comes Furftenbergicus a civibus ex urbe Friburgo pulfus tamdiu contra fubditos pugnavit , quamdiu vixir. Mitiora tandem experta eft Clara Friderici filia conjux Comitis Tiibingenfis , qua; toti Bri/gojse gratiflima dominatum in urbem hanc noftram & adjedam regionem per annos aliquot confervavit. Verum & huic denique lis orta eft graviflima cumEgone inter Fri- burgi dominos IV. patruo fuo dominatum fibi in Brifgojam vendi- canti j anno igitur 1358. ita tranfigereplacuit, ut Egon Friburgum receperit, fed &: bello noviflimo materiam prarbuerit j civitate pri- ftinam libertatem repetente , 6t Ducum Zeringenfium clementiam extollente. Inter mutua odia eo deventum efie legimus , ut cum aliquando in arcem fuam fe recepifTet Egon , continuo cives ma- chinas fuas triplici in loco diruendas arci applicaverint. Denique an. 1 7,66. data. Egoni Comiti auri fumma Friburgum Auftriacis coe- pit obedire Archidiicibus» Vid. Chronicon faryum Friburgenfe cr Hu jioriam Furjlenbergicam, s/m. D e Provincia Brifgoi «♦ 1 49 §♦ III, DE ARCHIDUCIBUS BRISGOJ^ DOMINIS. IN Auftriaca Hiftoria legere eft, Archiducem Albertum cogno- mento Contradum inter vivos reliquifle quatuor filios , Rudol- phum nempe IV. Albertum IV. Fridericum III. dt Leopoldum Probum , inter quos tanta fuit concordia fratrum , ut per annos quatuor communi jure Provincias poflederint, tum vero juftiffimas ob eaufas lta diviferint , ut Leopoldo Probo Suevia , Brifgoja &; Suntgoja velforte vel pa&o obvenerint* Placuit ea bonorum di- vifio , 8c'magls Leopoldus Brifgojas fupremusDominus Friburgen- fium civitati adeo, ut confilio inito unammis omnium fuerit mens, fe ultro dedere & fubmittere v fuavis Archiducis Leopoldi jugo ', & priftinx nuntium remittere libertati. Eodem tempore Helvetij cceptam feditionem identidem magis promovebant introducenda: Reipublicse avidiflimi , quos dum fubigerearmis tentavit Leopoldus, prope Sempacum una cum 676. nobilibus victus ceeidit an. 1386. poftquam Leopoldus Gloriofus Friderici Pulchri filius , & Leopol- dus Craflus minus gloriose jam contra feditiofos dimicarunt. Leo- poldoProbo fucceffit filius Fridericus, qui dum partes joannis XXIII. Pontificis fueri conatur , aConcilio Conftantienii anathemate per- cutitur , & a Ca-fare Sigifmundo profcribitur , Provinciis fuis om- nibus exutus, Schaffhufium primo , dein vero FriburgumConftan tia affu rimum profuit j Fridericus enim inEcclefiasgremiumreceptus, fuiV que Provinciis, fi ditiones Helveticas excipimus, reftitutus, 8c no- men a vacua crumena fibi inditum , 8c cunclas fiias maculas virtu- tibus multis extinxit. Inter virtutes placuere plurimis nonnimium profufa liberalitas , 8t moderata bonorum tenacitas , qua tantum effecit Fridericus, ut integrum aureorum millione m vivis mortuus re- liquerit,tametfidomuscujusdamtegumen Oeniponti ommbus con- fpicuum auro folido non minus ornarit , quam firmarit > profedo iffr Tabula Topographlca miriime amplius Friderieus a vacua crumena dicendus , utpOte cu- jus tota domus fa&a eft crumena aurea. Fridericum iecutus eft Al- bertus ProdigusejusdemFridericiexfratreErneitonepos, Sigifmun- di Archiducis curator. Prodigi nomen unde fibi adfcivent , non liquet , liberalem jure melion noseundem nominabjmus, cum in gratiam noftrar potiffimum Pr-ovincia? Academiam hanc noltramfun- daverit an. 1452. a Pio IL Pontifice pnmum anno 1463. confjrma- tam. Anfam fundationi huic dedd\e ferturMechtildis Wiirtember- gica Alberti conjux literatorum amantiilima. Aibertum an. 146;. vel veneno extinctum, vel morbo violento necatum excepit Sigii- mundus Friderici Archiducis hiius Brilgoja^, Syiva^ Hercyniar, par- tis Alfaticar , Urbium Sylveftrium St aliarum Provinciarum Domi- nus anno 1495. lineiiberismortuus jundeomnium fuarumProvincia- rum hseredem fcripGt MaximiJianum J. JmperatoremFriderici Jmpe- ratons nlium. Maximilianus itaque Car/arem fimul&plunmarum Provinciarum Archklucem fuifle authorem etiam novi illius in Brif- goja Ordinis^ quo intres, utvocamus, Status funtdiftributi tum Praiules Ecclefiaftici , tum Nobiles inBri/goja univerfi, tumetiam Urbes , quifcunque pronuntiaverit > rite fententiam aut opinionem fuam dixit. Quis enjm Archiducumante Maximilianum J. introdu- xit novam hanc , aut potius modo antiquam Brifgojas dividendx , aut regendaj methodum ? profecflo nemini , patet, latet omnes ; non loquuntur authores , non extant monumenta aut teftimonia. Id vero teftatur Fuggerus in'Speculo Auftriacofol. 1106. Maximilia- num L am, 1497. Friburgi Brifgojse prxfentem tum multas res Jm- perij tum Auftriacarum Provinciarum , prafertim ver6 Anterio- ris Auftria; proprias rite diTpofuiile. Compertum eft quoque ex manufcriptis Bri/gojas domefticis , nonnulJos ex ii^ Pradulibus , quos hodie numeiat membra ele&a Status Brifgoja: Ecdefiafticus , inter Liberos Jmperij Antiftites antea numeratos , fponte fua Ma- ximiliani L &; Succeflorum tempore Jmperiali juri fuo renuntiafte, ut dcinceps Auftriar peculari modo liceret obedire , quoniam ipfis nova hxc Statuum divifio longe magis^arridebat , quam libera Jm- perij facultas & priviiegia, Conftat item abunde a Maximiliano L decem Dc Provincia Brifgojae, i;j Decem injmperio Gcrmanico Circulos eflc ere&sw & ftabilitos* jiovam Jmperij Matriculam , uti appellant, confcriptam & ratam omnibus mcmbris habitamj Regimina, ut vocamus, nova & tri- bunalia per haireditarias AuftriasProvincias efle conftitutaj cum ita fuaderent mutata & turbata tempora, fimul & au&a plurimum Au- flriacorum jura & bona. Ob has fimilefque caufas eam & nobis .abire juvatinfententiam, quas Maximilianum I. ftatuitauthorem In- clytorum inBri/goja Statuum , quos Auftriaci partim Jmperato- res, partim Archiduces alias jam laudatiflimi, Sc cun&is ferknotik fimi in perpetua pace confefvailent , nifi viciniGalli, & vieiniores Comites Rhenani, ac remotiflimi Sueci , elapfis Seculis pacem tur- baflent, aris noftris & focis hofpites moleftiflimi, &. hoftes graviflimi. In Statu autem Ecclefiaftico prasfidet perpetuo Celeberrimi Sc AntiquifiimiMonafterij inSylva Hercynia ad S.Blafium Ord. S.Be- ncdici:i Prarful , cui aCasfare, feu Auftriaj Archiduce concefla atque confirmata funt jura alia complurahuic Statuipropria. Reverendif- fimum Prasfidem fuum %lafmm hujus nominis III. veneratur hodie Status Ecclcfiafticus, imo 8c Status reliqui perProvinciam Bi-ifgoj- cam univerlu In ftatuNobiliumEquitum Prafides hadenus fueruntViriflem- mate Perilluftres, dotibus 6c virtutibus Illuftrifiimi, nimirum partim Comkes, partim BaronesdeBaaden , deFalckenftein, deSickingen, deSchonau, iterum de Sickingin, & hodie Illuftriflimus DD* Hani- bal Maximilianus Comes de Schauenbufg &c. InStatu urbium acregionumPrxfidislocumtenetperpetuourbs per Brifgoiam princeps Friburgum. Ex Alfatia in Bri/goiam , Enfishemio nimirum Brifgoias Fribur- gum translatum eft priori Seculo; poftquam Gallorum Rex Ludovi- cus XIV* Gallias Provinciis junxit univerfam Alfatiam , Regimen- Archiducale Anterioris Auftrias, in quo Archiducis IocoPrazfides Su- premi federunt haclenus Illuftriflimi DD* Barones de Sporreither, de Garnier , de Weflenberg, de Kagenegg , de Roft, & hodie Illu~ ftriflimus ac Exeellentiflimus DD, Ferdinandus Hartmannus Baroa Sickingen &c &c* M Orbcs ifl TabulaTopographica. TABULA TOPOGRA. PHICA I. CIRCULUS i| RHENANUS IN- FERIOR SEU ELECTORALIS DICTUS. Clrculus Electoralis cum immixtas libi contineat ditiones non paucas> pertinentes ad diveribs Jmperij Circulosj hanc ob caufam nec ejus latitudinem nec longitudinem commodc licet definire j hoc folum juvat dicere> ab eodem Eledtorali Circulo longitudine, aut li mavis dicere latitudine fuperari Iongc Circulos omnes reliquos, ducta Jinea inter Occidentem & Septentrionem ad arigulum Orientis & Auftrimedium. Rhenus Germanice princeps, aut aprincipe primus fluvius Circulum huncpenetratmediumscom- mifcentur vero eidem fluvio ex parte Oricntali Mxnus Mogumi;e« cx parte Occidentali vero Mofella Confluentix. Dividamus jam more Catholicis ufitato Status Eccleiiafticos &c Seculares hujus & aliorum Circulorum ita> ut hi fecundo> illi primo veniantloco. §. i. t Tatus Ecclefiafticus omnium primus in Romano Jmperio poft Ro- M manum Pontifieem cft Archiepifcopus &: Ele&or Moguntinus, cujus urbes funt: Moguntia Sed. Archiepifcopi. Binga> aiiis Bin- gium. Elfeldia. Gereshemium. Lohnftcinium ad Rhenum. Afchafrenburgum. Hcechfta. Klingenberga. Miltenburgum. Procel- da. Selingenftadium. Steinhemium. Benshemium. Diepurgum. Heppenhemium. Morlebachium ad Mauium. Bifchoffshemium ad Tubarim. Erfordia ad Geram in Thuringia. Hirfchornium > Mosbachium ad Nikarum. Terfurtum ad Vifurgim. Hciligeih- ftadium,Duderftadiumad Wippcram inEisfeldia. Amberbacum. Buelia* m Ottonja Svlva, Frizlaria* Naumburgum in Haffia. JLongc Circulus II. Rhenanus Inferior. if l Longe plures tum urbes , tum oppida cum bonis aliis in v.a- Viis Provinciis fuas effe jure afTerit conftanter Archiepifcopus Mo, guntinus $ verum eadem variis bellis St cafibus legitimo Domino luo erepta poffident pofteilbresHeterodoxi. .;, _ Quxnam fit prima?origo urbis Moguntise , dum per antiquif- fimainquiriturfecula,multisaperiturviafabulis. Fidecligniffirrium, eft, Moguniam a Drufo Germanico Odaviani Augufti privigno fuilfe conditam haud multis ante Nativitatem Chrifti annis. S II. DE ORIGINE EPISCOPATUS , ARCHIEPISCOPATUS ET ELEGTORATUS MOGUNTLE, EPiTcopatuiMoguntiaiinitium fecitD. CrefcensD.Pauli <*ifcipu- lus , a Divo^Petro more difcipulorum aliorum Rom& dimif- fus ad docendum gentes Evangelium. Secuti funt D^Crefcentem in Epifcopatu Moguntia? Epifcopi 39. ufque ad annum 745* Hoc ipfo Seculo S. Bonifacius nobiliffimus Anglus Richardi Reguli affinis, Venerabilis Beda: difcipulus , ex Anglia. pervenit in Germaniam , ex qua , colle&o animarum fru&u eximioHomam contendit D. Gregorium II. Rom. Pont. & itinere altero D. Gre- gorium III. honoraturus. PlacuereutriqueRomaiio Prafuli Sandif- fimo labores Bonifacii adeo, uthunc Germanias Archiepifcopum con- ftituerint, facta eidcm ampliffima rerum agendarum poteftate. Re- dux igitur ad Germanos Bonifacius temporisfuccefTufeptem Epifco- patus, inBavaria Stc, nimirumSalisburgenfem,Fri(ingenfem, Ratisbo- nenfem St Paftavienfem iniquiffimorum temporum injuria haudpa- rum deftrudos reftauravit 5 in Franconia ver6 & Thuringia tres ere~ xit, fcil icet Herbipolenfem , Euftadianum & Erfurtenfem. Eadem fere setate Gervilia Archiepifcopus Wormatix fimul & Epifcopus .Moguntise nobilem Saxonem vel cafu , vel turpius odio, neci dederat,iimulque continuandis venationibus potius, quam curandis animabus vires intendebat j unde lata Romas fententia re- linquere Archiepifcopi Dignitatem , & Monafterium petere jurius D. Bonifacio locum ceffit. Fuit hxc eadem occafio , qua Archie- k rj 2 pifco- *f4 Tabula Topographfc* pifcopi poteftas Wormatia Moguntiam translata fuit r ita rogante Pipino Francorum Rege , & conccdente D. Zacharia Romano Pontifice. D. itaque Bonifacius non Wormatiae, fed MoguntiseAr- chiepifopus , cum per annos feptem laudatiffima methodo fub- ditas llbi Dictcefes gubernaflet y id e n ti dem rnajori accenfus zelo partim a Romano Pontifiee Zacharia , partim a Pipino Rege un- petrayit, ut liber dimiflus , multisque fociisftipatusfecundoRheno ad Frifones dcfcendcret,FideiRomanae lumine ampliusiJIuftrandosv Verum ibidem una cum fociis alatronum cohorte occifusan. 755. fccatam vitam morte beatiori nobilitavit.. Corpus D, Archiepifco- pi primo Ultraje&um , inde vero Moguntiam, & demumFuldam transJatum, nunquam non infignibus inclaruit miraculis. Circa annum 998. dignitatibus acceifit prioribus in Romano Jmperio novo dignitas admodum excelfa , nimirum Efedoralis „ qua exornatus fuit WiJlegifius , ita rem difponente Gregorio V. Pontifice & Ottone III. Jmperatore, quiomniLerededeitkutus raa- fculo, Romano Jmpeno per Eleclores confulere , Scquibufvis malis in eledione Cas&ris evenire folitis aditum prascludere ftuduit* Crea- tus jam tum jmperij CaneellariusArchiepi£opus&EJeclorMogun~ trnus , poteftatem fuam ad noftra ufque tcmpora pcrpetuam in con- ventibus Jmperij publicis exercuit : poteftas vcro & officium Ele- &oris praeter aiia fere fequentia compleditur capita* $ ftt DE PECULIARIBUS ARCHIEPISCOPI et ELECTORIS MOGUNTINI DIGNITATE POTESTATE &c. I. Praterquam qu6d fitArchi- Cancellarius per Germaniam, eft Decanus in congregatorum Ele&orum Collegio, 8taliis Con~ ventibus Jmperij publicis. II. Sub ejusdcm cura & cuftodia funt Jmperij Archtvum , Matri- cula 6c documenta publica. JII. Judicium JmpemJe Auiicum di&o facramento fibi obJigat, & fe eidem. IV, Mor- Circutasll, Rbenanus Inferior* if f IV* Mortuo Jmperatore intra unius menfis fpatiirm a die fada; fibi dc Cxfaris obitu notitias literas mittir ad Elcdores Jmp.fingulos* V. Conftituto tempore per fuos Legatos Eg. Francofortum dedu- cit Eledores univerfos. VL Per Canceilarium fuum aliquot diebus ante eiedioncm CxB* ris in prafentia Legatorum Eledoralium juramentum, ut vo^ cant , Fidelitatis poiMat emitti a Magiftratu 6c civitate illa , m qua eligendus efiY Jmperator. VIL Antequam eligitur Jmperator , hortatur Eledores omnes ad edendum jusjurandum pra?vium , ita tamen , ut ipfe omnium primus fe juramento obitringat. VIH.Prakripto ordinefufragiaabEledc^AusdataGolligit, &fuum addit ultimmrm IX. Poft colleda finguforum Eledorum /ufTragia fuos ipfe , item tres ex Confilhriis cujuslibet Eledoris ranquam teftes Jegiti- mos convocat ,, & publicainftrumentaad Jmperatoria; eledio- nis res r^rtinentia forman jubet* X. Eledo Jmperatori omnium Eledorum primus Jmperij $z fuo nomine gratulatur. XI. Capitulationes, ut vocamus, ab Eledoribus fingulfs ledas>tra- dit Cxfa.ru XII. Peradam Jmperatoris eledionem k fuo Canceliario defcriptam per Canonicum Moguntinar Ecclefiat promulgat. XIII. Die Coronationis Jmperatoria? in /acriflia templi coronam & reliqua Romani Jmperij; infignia ab Aquifgrani & Norimbergx Legatis. tradita accipit. XIV. Coronationem & inundionem Jmperatoris alternisvicibus cum Efedore Colonienfi peragit extra* territorium fuum. XV. In Proceilionibus publicis dexteram Jmperatoris tenet. XVIJn Circulo Eledorali^una cum Eledore Palatino Status drigfu Vide multa aU*w %lkhaele %liinchfmayr & alijs Jurifterim f uhlic*. Ex fcudis , vineis , vedigalibus , tributis , deamis alulque u niver- fim rebus jure folvendis Eledor Moguntinus duos circiter floreno- rum miHiones aliquoties percepifie creditur> fldemmirumhuman^ tali , qualis £epe FaUiu U 5 Caste* i fi Tabula Topographica Canerum Archiepifcopi Moguntini funt SufFraganei i . Epi- fcopus Herbipolenfis. 2. Wormatienfis. 3.Eufladianus. 4. Spi- renfis. j. Argentoratenfis. 6. Conftantienfis. 7. .Auguftanus. 8. Hildeshemienfis. 9.Paderbornenfis. 10. Curienfis. Qtiondam etiam Halberitadienfis , nec non Verdenfis ab Heterodoxis iuo Ar- chiepifcopo priori Seculo erepti. Qiiin & ante Caroli IV. ajtatem Epifcopi Pragenfis & Olmu- zenfis interSuffraganeos Moguntinos numerati funt, quos Romani Pontifices petente Carolo fepararunt : eam ob caufamab Jmperato- re Hochfta cum jure vectigalium Archiepifcopo dicitur eile con- cefla. Canonici in Cathedrali Moguntia^ Ecclefia funt numero 24. quorum nobilis profapia minimum per 16, legitimas generationes demonilranda eft. A Seculo Wiiegifij Archiepifcopi Moguntia: &. fimul Eledoris primi numerati funt Archiepifcopi 52» quorum plerique virtutibus eximiis , nobilitate excelfa, doftrina & experientiafmguIariEccle- fiam & Jmperium Romanum illuftrarunt. Vid. Seranum, Tritem. Toc^ium, & yarw tum Archie^ifcoprum tum Epfcoporum Series. -«438»- ^# ^^^ .^2^^g^- TABULA TOPOGRA. PHICA II DE ELECTORATU TREVI RENSI. 1 N Circulo Eledorali Status Ecclefiaiticus ordine fecundus eft Ar- chiepifcopus 6c Eleilor Trievrenfis , cujus funt urbes Treviri ad Mofellam, - - £ner. Con- De Eleftoratu TrevirenfL »/7 Conflueatia & 7. D , 0 su r , gO&lettk Badobriga, ^erRhenum&Mofelam, % m ^ ht cis Rhenum , *? addito ad iepulchrum in Alfatiam remiffi , dum fandapllam eodem fcipione tetigerunt , continuo vi vis reftitutus eft abhinc 40. dies mor- tuus Maternus* Inde Mofellam verfusiteraggneui Tre vkoa perve- nerunt , Futuri fueceilu temnoris ejusdem urbis Epifcopi ©mnes* Rebus fucceflum feliciffimum dedit miraculum alterum > Diyut enim Eucharius vix Treviros attigit , mox ab Albana vldua hbipt* tio exccptus , ejusdem filio tunc vivis erepto vitam xeitituit, 6tfu- ttrris Epifcopis fedem ftaMem fixit Epifcoporum Trevirrs omniura j>rimus. Inter clarillima iigoa mortuo Euchario fucceiit D. Vale- dus^ huic veroD.Maternus, tres Viri Trevirenfis Ecclefiae Petne firmiflrma:, Hos iecuti funt 2 3 . alij Epifcopi , Martyres eorundera multi , quorutn habet ferri , plumbi , quin & argenti fodinas > item therrnas plu- rimis faJutates. Ex his omnibus , ficut 8c tributis vanis , nec non vedigalibus ad Rheni & Mofella? ripas exigi folitis colligit ElecFor Trevirenfis minimum aliquot centena florenorum millia j fi tamen Ra- De Ele&oretu Trevirenfi, i $ i Rationum libri Hiftoricis & Cenforibus publicis minime infpe&i non contradicant , cujus di&i mei Benevolus Le&or Sc hic , 6c in paginis ali is nunquam oblivifcatur. Vid. %iafenium y %oyyerum > Tockium &c. ...^Sg^ €4S2^"^2S^ €^g&^ — £4SS^*« TABULA TOPOGRA. PHICA III. DE ELECTORATU COLO NlENSl. §1. IN CirculoEleaorali StatusEcclefiafticus ordine dignitatis tertius eft Archiepifcopus & Eleftor Colonienfis , cujus poteftati fal- tem ex parte fubfunturbes pleraeque non procul Rherii littofi- bus extrucfcas , fcilicet -\ Colonia Agrippina urbs Jmperij, • - §u#lltt* Bonna Sedes Eledoralis, - - 9S0tttt* Andernacum, - - * 8lttt>et'ttacJ)* _ Gtfaris infula , aliis Verda , - - ®ai)fafr%&ttt\). Lincium&Linum, • - * gtttg UttD SttU Novefium, - - - Sfteug. Ordinga, - - * £rf>tttgem Rhenoberga, - - - - Sffoeta&Crfr Inter ditiones Ele&oris Colonienfis numerantur partes magnai Weftphalia: & Angriae SeculoXII. aFridericoIJmperatore poft de- vi&um Henricum cognomento Leonem Saxoniae Ducem Ele&ora- tui Colonienfi adjecte. Item Comitatus Arensbergenfis, Hilicrod, Laols cum minoribus urbibus 8c oppinis non paucis. Terram illam , fupra quam ereda nunc floret Colonia , m- coluere quondam Ubii , ab Odaviano Augufto illuc ex Inferioris X z Ger " %€% Tabula Topographica Germanias plagis tradu&L Coioniam deih dixerunt Romani circa anfflim Chrifti 50« quod cum in locummuli venerint K ut novamG> loniam erigerent y quam altcro vocarant nominc Agrippinam y ea qu6d vel Agrippina Claudij Jmperatoris conjux > vel verius quod nomen huic urbi luum indiderit AgrippaCa^farisAugufrifocer Ubio- rum vi&or, Vid. 'Barordum tom. J, Circa annum 555.. Franci Germanorum natiavalidiuTmaColo- uiam hanc Romanis eripuerunt » ea tamen parsira iecunda, partim adversa fortuna y ut Childerictrs U Francorum Rex circa arr. 462^ Romanos &. Ubios primum earpugnarit peraitus, A Normannis dein Seeulo IX. expugnata, & fere totaVukanoconiecrata. Secu- lo autem X. ab Ottone M. Jmperatore e fuis eihcribus refufcitata,, amplificatav & privHegirs multis exornaea, imoin favoremBruno- «is ArchiprafolisAugufti fratris urbsjmperij hbcra praromnibus fermc aliis eft die*ta. Cum tempore tarrtum accepit uicuementum , ut ih~ ter nobiliffimas totias Europas urbes cekbraretur , quin poft initum foedus., utvocaruBt^ Hanfeasieum , quo ipfa urbiumharum prin- ceps ligari voluit ^ a Scriptotibus vaxiis Germaniar Roma efl: ap- pellata : & quidnr vocetur Roma altera? fua enimmagnitudine6c majefbtc Romam asmulata pro aris Romanis certavitpropemodum ipfa Roma r numerans &ipfamuitaChrim Athletarura millia^quo- rum glozsiofo fanguine Colonienilum EccTe/k eft rigata , & urri Deo confecrata; Sanclorum reliquias tanto etiam hodie fervat numcro^ trtquamvis Romsr comparati hac in parte poflit neutiquam » fupra Orthodoxas tamen ahas plerasque ur£es plurimum* emineat. Fata ctiam non mtnus a/pera , quam Urbs urbium Domina fuflinuit fc- culisfere ilngulis, nunc adomefticis , nuncabexternishoftibus va- lide oppugnata , & crebro expugnata* $ m DE ORIGINE EPISCOPATUS , ARCHIEPISCOPATUS ET ELECTORATUS COLONIENSIS, DMaterms juxta communem Hiltoricorum /ententiam fuit vf- • dua; iliius filius ipfihTmus, quem anno ajtatis fua: 19. fatis ex- De Ile&oratu Celontenff. i •xtincl:irm Servator nofter annos natus duos fiipra. trrgefimum yitS inter mortales aftera donavit. Elapfis tribus luftris & annis tribuf & D..Petro una cum fociis in Germaniam dimifliis * dum mortem ebiit alteram y poft dFes 40. vitamrecepittertio ^ vfta terb.eatadig- iii/Hmus* Vid. Hifiou Tteyimf Annisdehinc 5;8*Tungrorum & Ubioram egft Apoftolum : mor- tuis demum DD. Eucliario &Valerio TrevirenfisiimuI ScColonien- fis- Epilcopus creatus per annos omnino 40. greges oviumgeminos paftor bonuso cuftodivit- Tertio* demum vivis ereptus a nativitate iba numerans annos centum 8c quindecim. I>iemobitus fuilTe Do- minicam aflerunt, horam ante meridianam ^ quanempe ad aram faciens* Epiicopus cfixerit Evangeirum de femet mortuo filia & vi- db» matre && m> urbe Nafm. D; Materni Sedem Colonienfem occuparunt per fecula Chri- fhana» ufque ad'annum 750. Epifcopi 24. Eadem artate D. Ronifa- eius- a I>. Zacharia Pontifice inGermaniammfllusadvenitLegatus , Sc mox celcbratis Cbnciliis Provincialrbus per diverfas Provincias pluribusj leerefiaflicum Statum 6campiiavit 5 . & reftaura vit>. prsefi- ciens- Poatifieis nomind Epilcopis Archiepiicopos 6c Parochis Epi- icopos.. Ihterpriores Agilolphus II. Colonienfium creatus Archi- Praefiil Sueceflbres' fibi pares ad annum ufque 9^9. numeravit quin- decim : horum e numero erat Bruno Henrici Jmperatoris* cogno- naento Aucupis fiiius Ottonis M. frater germanus % qui pedo 8c gJadio conftanter propugnavit Ecclefiam fimuk Romanam &Juam huic fubditamn qufn univerfo Komano plurimum profuitjmperio: fratre enimAuguftonunc contra Jtafos> nuncHunnos^ mmc hoftes alio s extra Germanias limites bella gerente , Bruno Jmperatoris mu- nus iupplevit infigni iuo-merito Stprcemio , Otto enim praster li- bertatem Jmperij Colonias aftertam Archiepiicopatuiinter Rhenum &Scaldim ingens dedit augmentum , quocf tamen hoftes Eeclefias plurimi iiiis pofleflbribus ademerunt. Vergente ad finem ie- cuIoX.D.Heribertus ihfignibusolarus miracuIisOttoni IILScDiHenr rico Jmperatoribus Pra^fuI acGeptiflimus, fuit Jmperij Ele&orcrea- tus. Hune pari digpitate confpicui ad hanc noftram aitatem ufque X $ ihfe- i£4 Tabula Topographica infecuti funt Elecfcores 46. quorum quatuor poftremi ex Ele&oralt DomoBavarica ele&i ukra Seculi fpatium Colonienfem Dicecefin & alias fibi fubditas Ecclefias illuftrarunt agendo & patiendo for- tiflimi , conftantiifimi. Ita Hiftorici etiamHeterodoxi tefte Hub- nero &c. $♦ III. DE PECULIARIBUS ARCHIEPISCOPI ET ELECTORIS COLONIENSIS DIGNITATE , POTESTATE ET OFFICIIS. t Archiepifcopus Colonienfis eft Archi-Cancellarius perltaliam &, RegnumLongobardicum. II. In Eleclione Csefaris fert fufFragium fecundo loco. III. In territono Colonienft fi coronetur Jmperator, huic coronam imponit Jmperatoriam. IV. Extra ditiones fuas, alternasconceditvices ArchiepifcopoMo- guntino. V. In Proceflionibus publicis tenet finiftram Caifaris, VI. In fua vero Provincia, & extra Germaniam a dextris eft Ca> lari. Tlura yide injttrifperitpubl. Archiepifcopi Colonienfisfunt SufFraganei Leodienfis , Mona* fterienfis & Ofnabrugenfis Epifcopi. In Ecclefia Cathedrali funt Canonici univerfim jo. ex Illuftrifiima , aut Perilluftri Familia na- ti omnes. In tres claffes iidem diftributi numerant 2 5. Capitulares, ( utiappellant ) 8. Presbyteros 5 reliquos vero 17. DomiceHos. At- que adeo Collegium Canonicorum Colonienfium inter Germania; univerfa? Collegia Nobilium numero , nobilitate , antiquitate & rerum quarumvis pra^ftantia fi non fit princeps , crit tamen facile a principe primum aut fecundum. Proventus annui ex ditionibus univerfis Colonienfi Archiepifco- po folvendi, minimum uni aureorum millioni pares efie dicuntur anonpaucis jforteplures minoremlonge fumam afierunt-, adeoincer- tx funt Scriptoribus divitias Principum , ut potius divinare, quam certi quicquam aflerere Iiceat,uti jamdidum. Tri- De Ele&oratu Palatino. t€f Tribushis EcclefiafticisStatibusStatus&; ipfi accefleruntinCirJ eulo Ele&orali Praepofitus Selzenfis, &EquitesTeutoniciConrluen- tiasfedem habentes. Vid» %iuncbfmayr , Tockutm &c. «>mz&r *mm>; -«3sf*« -ftfst*» TABUL A TOPOGRA- PHICAIV. DE ELECTORATU PALA- TINO. Clrculi Ele&oralis Status inter Seculares omnium primus eft Eledor Palatinus , cujus in Palatinatu inferiori ad Nika- rum 6c Rhenum funt Prafe&ura? > & in Prasfe&uris urbes lequentes. I. Prafe&ura Heidelbergenfis, in quafunt Heidelberga adNika- rum 5 Manhemiutn ad Rhenum. II» Prxfe&ura Mosbacenfis > in qua Mosbacum ad Nikarum. III. Prsefectura Brettenfis > in qua Brettena > Sintzhemium & Ep- pinga urbecula% IV. . Pra;fechira Boxbergenfis in Franconia. V. Prsefe&ura Utzbergenfis in HaffiaDarmftadiana. VL. Prcfe&ura Neoftadienfis > in qua Neoftadium & Fracnkentha- liumu VII. Prxfectura Germershemienfis, VIII. Prxfeclura Lutrenfis v inqua Lutra Casfarea» IX» Prafe&ura Alzejana>in qua Alzeja. X* Pra^fedura Oppenhemienfis , in qua Oppenhemium & Ingel- hemium. XI. Prsefeclura Crucenacenfis ,. in qua Cruc@nacum. XII. Prc- *f$ Tafcula Topographlc» XII. Prarectma'Strombergenfis« XIII. Praefe&ura Bacharaeenfis» XIV ♦ Pra:fecT:ura 5i mmerenfis. XV« Prafeclura Kirchbergenfk ELe&or Paiatinus mter Principatus iuos numerat c7s Khenani Ducatum Bergenfem , &. trans Rhenum Ducatum Juliacen- iem.5 atque adeoln fex diver£s JmperijCircuiis fuas ditiones -difperfas habet * in Circulo fciiicet Bavarico', RhenanofuperioreSt inferiore, Weftphalico , Franconico & Suevko j ftsturas fn bonis fortun* longe felicior , fi vires haberet conjun&as , utpote , qux fi in unam colligerentur fummam , facile fuperarentiingulorumEle- clorum in Romano Jmpefio proventuum coplam. Vocabulum Talatinw jam vetuftiflimjs Romanis notum , aPa- htiis Regum fuam *iuxiile fertur originem $ Paktkn enim vocati fammmiftn in palatiis feu in aulis Jmpcratorum aut Regum Prin- cipes. Conftitit fua Yis voci huic-ctiam fn aulis JmperatorumTn Occidentis Jmperio poft interregnum maximum 5 Carolus enimM dum conftiturt in Jmperij finibus Marchiones , incafteiiis Burggra- vios , in Provinciis fubditis Landgravios , ~-uti Irodic etiam voca- muS \ n \ J m P erator - s auk vel conftieutum confervav/t , vel primo conftkuit Comitem Paktinum perpetuum fere Csefaris Achatem. Seculo IX, X. & XL Palatinorum Comitum munus varirs ge- nere &cmtioneVims Prmciprbus eommilTum fuit , -nunc fciiicet Fran- cis , nunc Bojrs , nunc Suevis k divcrfo Cxfare elecTfis. Tandem Seculo XIIT. Ottonis M. Witteifpachi j filius Ludovicus t poft hunc vero Otto IUuftris nepos , & pronepos Ludovicus Severus Paktini munus ac dignitatem familia:fua:fecereli^reditariam, eointerpro- fpcraSc adverfa reram eventu , ut morte avuhis Ducibus PalatTnis multis tanquam frondibus quondam virentibus, etiamnummaximc floreat Philippus CardIusDux & Eledor Paktinus > maximoperc ftudens juncio fanguine fibi Sulzbacenfi Duci genero fuo Jofepho, incujus favoremSc amorem transferre ftatuit omnesipes & res. Stem- De Ele&oratu Pa la t!n adeo Jmperatores; jequifliiru ,. ut fn rebus cun&is. rke agerent y Hhos Hbi eonfti- tuere rerum arbitros. W EJedori PaJatino competebat quondam jm ahenorum ( ffieffelt Vtdfyt ) per AJfatiam , & hodie competit per Franconiam* VL Eidem debetur jus Wildfangiatus ( utvocant) quod non ad proprfas duntaxat Provincias , fed etiarn adaiforumPrineipum iefeextendit , & hodfe pJeno jurefecxtenderet,nifian. $&4f. & 1666. ab Jmperfj Eledoribus , nfmfrum Moguntino* Co*. lonienfi, Trevfrenri , LotharingicoDuce 6C Comfte Falcken- fteiniofuiflet nimis reftri&unvcaufe arbftrfs RegibusGalliajSc Suecia:* Uheriora kge in HifiorU Talatinatus & Jure fuHicv; %lich Ni.nehfmayr. VIL In Cireulo EledoraliunacumEIedoreMoguntfno dirigit Status reliquos. $ . IV. DE DOTIBUS ALIIS ELECTORUM PALATINORUM. DUies Palatini armis ftrenuiflimf fecuJis ferefinguJis ciarfflimum fibi nomen a pugnis & vicloriis vendicarunt , eujusrei teftes afferunt Hiftoriei infignia Heroum exempla , qualia pofteri- tati De Ete&oratu Palatino., , 7f tati lcgenda reliquerunt Seculo XLIL Ludovicus Severus Rudolphi Habfpurgici fere folus in Jmperatorem denique Ele&or, aflertor & propugnator perpetuus 5 Rudolphus Ludovici Severi fihus. ? Fride- rici Pukhrl Jmperatoris amicus & defenfor conftantitfimus * Ru- pertu&IH eognomento Juftinianus * Jmperator Ikeris , religione & armis Seculo XIV ^ celebratilfimus 5 Ludovicus Barbatus. Ruperti Casfaris filius Coneilij ConftantienMs promotor zelofMimus* , quo- rum ultimus cum obfervaflet ,- inter Jmperij Eledores fuo temporc nullum exiftere , qui probe calkret linguam Latinorum , haneob cau&m ipfe matura admodum a?tate animum ad eam perdifcendam appiieavit tanta diiigentia & frequenti adeo librorum fe&ione ~, ut eeulorumuJurm fere omnem amiierit , Cacm propterea eognomfnatus. His adjunge Fridericum Vi&oriofum.,. €^jusintermultasdeIio> fHbus reportatas vicfcorias ea mentionem meretur >, quam de hofti- bu& fimul piuribus reportavit. Inter eaptivos> numerati fiint Dux Ulricus W»rtenbergicus> , Georgius Epifcopus Metenfis x Carolus Marchio Badenfis eum fratre & 350. Germanis nobilibus. Sileo muita alia Heroum Paiatinorum nomina &; fa&a » quibus Jmpera- tsores natione Auftriaeos propugnarunt fortiifimey tantoieiiees terh- pore » quanto procul non recefierunt a Romanorum Pontifice &L Jmperatore* Contrarium expertf funt Fridericus* IIL hujua filius Ludovicus 3 nepos Fridericus 1Y. & pronepos foidericus V. ex Linea Simmerenfi Eledores, Palatini omnes y quik variis Heterodoxis Do- cloribus decepti nunc Calvini nune Lutheri plaeitis dum aures pnebuerunt , inter fcyllam & earybdim meda^in abyfTum fefuofque fubditos praecfpitarunt communi plurimorum darnno irreparabili* Errorem Ducum Simmerenfium iirenue emendarunt Duces Bipontmi Neoburgici* eirca eandem namque a^tatem ■ * quaFride- ricus Elector Pontifieem &: Ca^farem oppugnabatkiBohemia, Wolf- gangus Wilheimus ejurato Luthero Pontifici RornanoPauIoV. fai cramentum dixit y & ferdinando U. Caefari obedientiam fpopon- dic , utrique haclnenus per filium & nepotes fanclilfinae fervatam^ Exemplum hoc Catholrcum asmulati ^funt Iaiidadffime^ ^ eognati^n- guinis Duces Sulzbacenfes^ Chrrftianus Auguftus enim an t 16$$» acl ( \rj% Tabula Topogrgphica ArasRomanas rediens rloret hodie innepotibus, Ducibus profe&o ex atfe Catholicis» Ducum fuorum Orthodoxis veftigiis inftiterunt ardentiffime fubditi per utrumque Palatinatum fere finguli Scuniverfi, una cum aliis adovile Chrifti partim in eodem confirmatis: undeSerenilTimas Bipontinprum Principum Familia? debet Romana Eccleiia conver- lionemhominumfaneplurimorum. Lege Hiftorifo yari^deVomo Ta* latina editcu* utl etiam $ayaricas,feu utrique Domui communes, §. V, DE RELIQUJS SECULARIBUS STATIBUS CIRCULI RHENANI JNFERIORIS. 1N Circulo hoc inter Status Seculares altero venit loco Princeps - Arembergicus, cujus urbs Aremberga cum Principatu in EifFalia eft inter Ducatum Juliacenfem , ltem inter Archiepifcopatus Trevirenfem , & Colonienfem fita Provincia. Prineipis Arember- gici Majores tum Jmperatori , tum Regi* Hi/paniar infignia prsefti- tere fervitia ; unde a Maximiliano I. in numerum Virorum in Jm- perio Principum cooptati, temporis fucceiTu a Regibus Hilpaniar Gu». bernataores Frif x & Superioris Ifalar, nec non Grandes , ut vocant, Hiipanias , & Aurei Velleris Equites lunt creati. Cum nominibus perhonorificis crevere ditiones tum in Belgio Hifpanico , tum aliis in Provinciis Principatui Armbergico adjecta:. Piincipum omnium modo ultimus eft Leopoldus an 1690. natus. Caeterumftemma Arembergicum , aut potius Lignarum excre- vit hoc tempore in quatuor ramos ; omnium primum vocarunt Ligne* alteram Aremberg 6c Arlchott , tertiumChymay, & quar- tum Barbanfon , quibus omnibus Principis nomen &; dignitas ab Jmperatore eft conceUa. Status Seculares reliqui runtComites Salmenfis feuReifFerfcheiden- fis, Slaidanus feu Manderfcheidenfis & Virneburgicus,quorum ditio- nes prascipua? funt in EifFalia. His acceduot tefte %d'unchfmayr Comi- tes Na(To-BeiIfteinius &; Ifenburgicus inferior, Rheinekenfis &c. Comi- De EleQoratu Palatino; ,^ ■ Comites de Salm Sc Reifferfcheid procul dubfo funt originis perantiquse , cum non defint Scriptores , qui CaroJi M, a^tate iam Comitum titulo exornatos fuiiTe perhibenti Comites Manderfcheidenfes abipfis AuflrafeRegibus originem duxifTe creduntun Eorundem Comitum meminere etiam Autho- res , qui haftiludia an, 934. Magdeburgi celebrata defcripferunt. Comites Virneburgici in hxredibus mafculinis morte extiri&i ceiHere Comitatum fuum Comitibus Lcevvenfteinanis aiiinitatis vin- cu/o junclis , de quibus vide Circulum Pranconicum. Comitum BeiliWinianorum bona primum Ecclefics Trevirenfi poft: fata eorundem concefla > ab hac ver6 Comitibus de Meternich vel emptionis , vel alterius contraclus beneficiofuntrelida. Pro- pe Mo/ellam non procul Kochemio funt fita. 1 Comites Ifenburgici feculo Chrifti XIIL dicuntur funTe orti au- thore maxi mo Henrico > quem an, r 2 90. defundum novimus. In Franconia potiffimas eorundem ditiones videreeft- Rheineck veriusarceTnautcaftelluminFranciaOnentaliiitum, quam Comitum genus hoc nomine diMnclum Ledori indicat* -mZ&r "&ZZ&r -#*3S»» HKt#:^ 'HWJ^r^^^St^ TABULA TOFOGRA PHICAL CIRCULUS III. BAVARTCUS DE ARCHIEPISCOPATU SALISB URGENSI, $. i ARchiepilcopatusSalisburgenfis fnter Bavariai» aut veriiis in ipfa Bavaria fitus , inter Styriam, Auftriam, Carinthiam &. Tyrolim continetur, fuaque longitudine numerat circiter 1 y . latitudine verq i i. milliaria Germanica. Principem locum in Archiepifcopatu obtinuit Salisbur- P74 Tabula TopograpHca SaTisburgam Sedes Archiepifcopi celeberrima, €te!g&Urg« cui accedunt Muldorffium , - i- ^ IWtiltorff. Tiettmangtnga, - - £kttman$\ngm. LaufFa, - - - - - gauffetl. Chimfee, - - - - Idem. Sunt partimoppida , partimpagi plurimi, quitributa ftto-Prae- fuli folvunt & proventus pariunt uberrimos .: quibus acceilerunt bo- na in Auftria , Styria & Carinthia maximo pretio «ftimata. Salisl>urgenfium Regio quamvis plerilque in locis montibus fitfubje&a, abundat tamen rebus plurimis ; nec exiim jnontes hi fuis carent muneribus , utpote auri , argenti*, cupri , ferri & falis materiem copioiam ferentes, fimulque efTundentes aquas fanandis «gris corporibus peridoneas* Unde Salisburgenfium ArchiprdefuL pxoventuum a^ftimatione Eledoribus quibusdam eftparautfuperior, quod indicare videtur ipfa Jmperij matricuia. Tocki** duos flore- norum milliones in annos fingulos adfcribit Salisburgenfi ArcJbic- pifcopo. §♦ 1L "DE ARCHIEPISCOPATUS SALISBURGENSTS ORI- \ GINE ET PROGRESSU, ARchiepifcopatus Salisburgenfis, fi rem ipfam potius , quara nomen fpectemus , eft fane antiquiffimus : qui enim hodie a Salisburgo nomen accepit , is ipfe Archiepifcopatus Lau- reaci feculo Chriftiprimo jamHoruitfubArchiepiicoporumomnium principe D. Laurentio , a quo maxxma ejusdem urbis icdes fuum haufiift nomen accepimus. Secuti funt D. Laurentium in fedefa- cra prarter Archiepifcopos alios DD. Quirinus &. MaxiiniTianus,hic pro FideRomana capite plexus , illeaquisimmerius. Huncipfiim D, Quirinum fuifie iilium Philippi Arabis Romanorum Jmperatoris , in Hiftoricis variis legimus 5 undeSc filio dcgenimrrohftricliiiimam fefe confefiaeft conftanterLaureacen fis Dicecefis ampliiiima : Philip- J>US enim Ecclefiam hanc ditionibus multis locupletavit > D. Quirinus vero Archrejiifcopatu SaKsblirgr bj$ vero dogmate Catholico amplius illuftravit. Seculo IV. & V. Lsurea- cenfes Archiepifcopi partim ab Ari an is , partim a, barbaris ,AttiIa. /upremo Duce triftiffimum in modum vexati, eas in anguftias funt feda&i , ut dum denique Theodo II. DuxBavarus feculo VI. de Ro* manis copiis vi&or triumpha vit , Paflavium translati fuerint, 6cna- men verius Laureacenfe , quam rem ipfam confervarint , Laurea- co b/s fere toto ruinisabforpto : quin&Laureacenfiumnomenpro- pemodum extin&um eo Seculo fuifle memorant , ut Archiepi- icopi Paflavienies nominarenrur magis , gemina tum Diceceii m. -unam conjun&a. Interea feculo VL con/entienteRomano Ponti- fice 6cTheodone Bavarorum Duce D.RupertusEpifcopatumSalisbur- gi erexit, Sc annis 4 u Epifcoporum ibidem primusDo&rina Romana! amplius inftruxit, in duobus prasfertim fuccelToribus etiam felicif- iimus, nimirum in DD. VitaleSc Virgilio, quorum uterqueSalisbur- geniem Ecclqfiam virtutum fele&irlimarum radiis illuftravit &. con- firmavit, Tandem ad leculi VIII. finem Arno Epifcopus Salisbur- genfis ita rem fuam univerfam p. Pontifici Leoni &Carolo M.Cx- fari argumentis probavit,ututerqj Arnonis clementilHme annuerit de- iideriiSj Pontifice Archiepifcopi dignitatem , Caefare vero ditionum augmentum concedentej unde lis fere perpetua inter Archiepifco- pos Salisburgenfes & Epifcopos Paflavienfes orta , vix noftris his ieculis eft finita } cum & hi , &c illi Archiepifcopi dignitatem iibi a Pontirlcibus conceflam aflererent,argumentis, variisRoma etiam alv latis : quare ufque adSeculum Chrifti XI. aut XII. Laureacenfium » feu veriusPaiTavienrlumArchiepifeoporum nomenin Annaiibus Pa- tavinis eftinvenire. Epiicopatus itaque Salisburgenfis , fi a Laureacenfi omnino fe- paratum confideremus , feculis fere duodecim \ Archiepifcopatus vero feculis novem & amplius floruit maximopere - y hancob eaufam non immerlto totius Germanaj Ecclefias columna firmiflimadicendus, In eodem asquis rerum a^ftimatonbus admodun? placuit Archiepi- fcoporumerga Romanum Pontificem conftantifllma fimuldt prom- ptiilima obedientia,adnutumSupremi Prcfiilis etiam intentiffima, ta- metfi ob hoc mala plurima Sc maxima a Pontificum Romanorum Z - hofti- 17* Tabula Topognphic* hoftibus pcr varia /ecula Archiepifcopis fuerint irrogata* Seculo praefertlm XI & XII» fub Jmperatoribus Henrico IV* & V* item Friderico L & II, conftantiam fiiam adverfitatibus* maximis tenta- tam ac probatam exhi buerunt Roman is Pontuficibus Gregorio VIL AlexandroIL PafchaliIL6cAlexandroIIL Gebhardus, Thiemo, ab aliis Dietmarusdi&us, Conradusl. Eberhardus L ConraduslLMar- chioAuftriaiOttonis Frifingenfis frater, &. Conradus IIL profe&oPrc- fules mter ignes Sc arma> in exilns &carceribus invi&iflimL Seculis ctiamnoftrisultimis CuriaRomana crebrateftaraenY, quanti faciat & abaliis fiencupiatSalisburgeniesArchiprxfules,dum eorundem plu- ribus Romanam Purpuram mifit , & varia fumrnfmamentf negotia difcutienda credfditj, Cardfnaluia fiquidem dignftate confpieuifue- runt Matthseus cognomento Langfus y Guidobaldus & Maxfmilia- nus priorum fecuiorum Archiepiicopi laudatflfimi.. Summis etiam laudibus. laudarf funt meriti Georgiu* &. Wolffgangus Ludovicus,- qui Lutheranis&: Calvfnianis quibusvis f ocis & arfs fevere. interdixe- runt* omnfs inReligione na vitatis fiofles asquiflimL Si ngu lare pror- lus encomium promeriti fiint quoque Archiepifcopi Paris 6c Joan- nes Erneftus » hfc e Itemmmate Comrtum cfe Thun ,. ilie Corni- tum de Ladron oriundus : ambo enim fingulari fua prudentia in. perpetua ferme pace eonfervarunt Ecclefiam 6c dftiones fuas> dum vicinar Pravinciar circumquaque armis ftrepebant. Laudes Parfdis; hujus nunquam tacebunt etfam fcientia: &c artes liberales , quas amplius promoveret» anna 161$. GymnafiumSalisburgenfe in Aca- demiam convertit abUrbano VIII. Pontifice $c Ferdinandalf Jm- peratore probatam > &: multis privilegiis conrirmatam- Devivo Archi-Prasfule aliud modo non oportet Icribcre, quam quod ejuk dem copiofiilimas laudes plurimae loquantur linguar* f - nr. BE DIGNITATE AC POTESTATE ARCHIEPISCOPf SALISBURGENSIS. ARchiepifcopus Salisburgenfis taminRomana Eecfefia>quam in Romano Jmperfo perexcelfum dignitatis firnulque pote- liatis adeptus eftgradum j L Nam- De Archiepifcopatu Salisburg» 177 I. Namque cft Legatus PontiriciusNatus , uti vocantCanoniftae, jam Seculo XL ab Alexandro II. Pontirke conftitutus , durn Sedem ArcliiepifcopaJem laudatiflime occupavit Archiepifco- pus Bertholdus e Comitum HelfFenfteiniorum ftemmateanti- quiflimo oriundus* 1L Paflim A multis vocatur Trimas GermtnU j quanta au t qualisproia ex Jiifcc titulis promanet dignitasaut noteftas , .norunt perbe- ne SS. Canonum peritu III. Sufrraganeos Epiicopos numerat lequentes , nimirum Epi- fcopum Frifingenfem, Brixinenfem , Tridentiuum, ( quon- dam Viennenlem ) Chiemfcenfem, Gurcenfem^ Sekkovien- iern Lavantinum. IV. In Romano Jmperio -, liquandocelebrenturComitiatpoftEle- dores inter Principes Eccleiiafticos primum obtinetlocum, V. Cum Archiduce Auftriaco coriftituta iibi In Jmperio negotia difponit ac diriglt iinuilque quoad locum primum alternis gaudet vicfbus. c "VI. In .aula Viennenfi menfe affide t Jmperatoriac j prasientibus Jm- peratore &. f mperatriee. VII. in Circulo JBavafico una cum Ele&ore Bavaro Status Teliquos convocat 6c *dirigit £cc. Vid. Mknchmayr^Eurof. Herold.Jut- full. lUterpeTAterMe^ger &c. Archiepiicopo fuo inCathedrali Ecclefia Salisburgenfi afliftunt Canonici 24. ex perilluftri Sanguine univerfi. »•4*32^ -^s^ -^&ss*.' *%m&r "$43S£3~ TABULA TOPOGRA- PHICAII. DE EPISCOPATU FRISINGENSI. §• L STatus in Circulo Bavarico Archlprsefuli Salisburgenfi in Ordine Ecclefiafticoproximuseft Epifcopus Frifingenfis : undedeejufi- demEpifcopatupaucareferimus, . Z » Epifco- iV?% Tabuta Topographica Ephtopatus Frifingenfis inter Monachium StLandishutum ad Ife- ram in Superiori Bavaria fitus in varios angulos inflectitur > unde nec longitudinem ejusdem , nec latitudinemcommodemetiri licet: id tamen fortehaudinconvenienter aflerere fas eft, quod nimirum fex milliaribus non fit longior, ubi eft longiifimus, necquatuor milliaribus Germanicis latior , ubi elt latiflimus. Caeterum inEpi- /copatu Fnfingenfiiinainvenitur urbs Frifinga. §t*et)f2tngett. clim Fruxinum di&um , & a Romanis jam conditum. Ditiones m Bavaria Epiicopo Frifingenfi fubjeclse funt variae ex diverfis oppi- dis &c pagis jun&as Eg. Comkatus Ifmannigenfis, - - SfhtflttttKJ* Comitatus Werdenfelfenfis, - 2£Berbenfel& Dominatus Brukranienfis 6cc. - 5J5rttcf rairt. In AuflriaHollenburgum, - - J£>oHett6ltr($» Elzendorfiium, - * > - €lgettt>Orff* Ulmerfelda, - - - Ulltierfelt). In Styria Rotenfelfa , - - . 5Kottettfel& Obervvila, - ^ - <©f>erft>etl. Waidhofium Bavaricum, - ^at;rif$matJ)f)Oferk In Carniola Lackium, - - gacf^ In Tyroli Hiriga , - - £trt£* Iiifinga, - - r 3tt|Sttt& Non defunt authores , qui affirmant , dominatus quondam nobiles in Iftiia , Dalmatia &; Sclavonia huic Epifcopo folvifle tributa , qux hoc tempore vendicant fibi partim Veneti , partim Mahumetani, aut hoftesalij vi&armis potiores. Annuos proven- tus Epifcopo folvendos centum circiter florenorum millibus pares efle dicunt illi, qui vel verum affirmare , vel divinare didicerunt. Tocklm dicit , Epifcopatum Frifingenfem numerandum efle inter xnediocres# S. V. De Epifcopatu Frifingen0* 17^ $. IL DE ORIGINE ET PROGRESSU EPISCOPATCS FRISINGENSIS. SEculo Chrifti VIII. D. Corbinianus natione Gallus a D.Grego- rio II. Pontificein GermaniammifTusApoflolus a Theodone VII. 6chujus filio Grimoaldo Bojorum Ducibus tanta humanitate fuk excepturs , utFrifingenfem denique urbem flmul 8casdemprincipem eidcm excolendam concellermt 5 unde i-hitium eitdatum novasliuic in Bavaria Diceceli. Fundamento firmamentum addidit D. Bonifacius Germano- rum Apoftolus & variorum Epifcopatuum partim author } partirii adjutor , auxiliis&privilegiis Roma? datis potentiflimus. Ditioni- bus novis auxit Seculo X. Epifcopatum fuum Anno Halas inTyroIi natus y qui Ecclefiam fuam omnium fuorum bonorum hasredem feripfit. Seculo X~ Wolframus &; Lambertus ditiones priftinas Dracolphi negligentia amifTas recuperarunt 3 6c advemis Hunnos propugnarunt «tiam miraculis adjuti. Horum vefligia preHit y aut potius fuperavit Engelbertus natus MosburgiComes JmperatoribusHenrico San&o&Conrado II. accep- tiffimus , qui datas a patre ditiones Epifcopatui adjecit 5 & fuoforte ex- emploD. Jmperatrieem Cunegundem permovit > ut bona bonisauxe- rit permultis* Seculo XIL eximiis fiiis virtutibus & literis mire exor- navitEcclefiam hanc natus Auftrias Marchio Otto cognomento Frifin- genfis, authorfane nobttiffimusmultorum librorum, &; plurimarum» virtutum , quas per annos 20. inBavaria plantavit, tanto tempore Fri- fingx Epifcopus laudatilHmus. Taceo Epifcopos maximi nominis non paucos , quorum aliqui PurpuraRomana infignes , alij ex Ele&o- raM Familia Bavarica &; Palatinanati ,majores fuisnobiliffimis nata- libus virtutes praefentibus exhibuerunt^ &; pofteris reliquerunt r ab Hiftoricis variis maxime laudati- In Ecclefia Cathedrali numerantur Canonici 24*. Vid. Tto- frium Dieecefi Seriem Epfcojorum » Tockium & authoreiyarios Hijlor. $ojaria t , 4; j 1 3 T* iio Tabula TopograpWca -€4SS^»-^?S^-*«2^-^8@:g^" -t^fgH" ^gfc*- -t^S^- TABULA TOPOGRA PHICAIIL DE EPISCOPATU RATISBO N£NSL $. r. INter Status Circuli BavariciEcclefiafticos ordine tertius eft Epi- fcopus Ratisbonenfis „ cujus ditiones funt per Superiorem Pa- latinatum, Auftriam,&Bavariam.difperfs:, .nec.admadum.mul- ta; , quamvis olim non pauc* fuerint nunwrata: Eg. Hohenburgum, - S)tytnbuta. Luppurgum, _ „. ._ r&WMffj, ' Pechlana, . ^ft)k»«tt. S*T - - - - S3e»etu Ebetfpera, - .. .. «btTfpcr. Teysbachium, - . . $eufpad). Frondenhufium, ._ _ . gn> tl t>en&aurett. Ergoltsbaclnum, . . _ . ©•golt.bacl}. Eflenbachmm, . f , <£flenbad). Pilftmgum, .... qwftna. Autingum, . .. . ._ Stutiug. Reditus annui Epifcopo folvendi folent a nonnullisaedituun. pnblicorum obfervatoribus compatari 30000. fl. plus affirmare vi- detur Tockint, qui reditus Epifcopi Ratisbonenfis variorumEpifca- porum reditibusprehabendoseflfeexiftimat. §. II. DE ORIGINE ET PROGRESSU EPISCOPATUS E RATISBONENSIS. Tiam Heterodoxi Hiftorici paffim fatentur , Ratisbon* po- ximis Chrifto patienti feculis fedifle Epifcopos, tamctfi varie iia Dc Ipifcopatu Ratisbonenfi* iti fua fede difturbatos , & annorum ferie haud continuos. Nec hoc captu difficile 5 conftat enim abundanuffime > quantis di verforum hoftium tempeftatibus Ratisbona ipfa •■>. & huic vicinajProvincia; fint concuflas > unde vixulli mortalium ibidem longo tempore qui- eta eft conceifa fedes.. D. Marcum D. Paulf dffcipulum > aut ve- rius DD; Jofephum & Cyrinum Katisbonam Epifcopos venifle , non audent: negare Scrfptores* D; Paulinum Authores compfures ajunt fuifte condftoremEpifcopatus RatisboneniTs quema S.Se- verino Ravennatenft Epifcopo- confecratum Seeulo IV 4 afterunt* D. Paulfnum feeutf funt proxime: S-Lupus^ Ratharius > S_ Ruper- tus * S~ Emetamus r S\ Erhardus* &c<* Diceceiin Katisbonenfem hunc m mocfum a viris, doclrina ac morum fancT:itatexonfpicuis*> optfme jamfundatam > amplius firma- vft acdilatavit D. Bbnifacius>> urras cumDioeceiibu&per Germaniam pluribus, Pontffieiaauthoritateiufrultus> r etiam ipfe interEpifcopos Ratfsbona^ numeratus* Primu& omniumaD, Bonifaciaconftftutus RatisbonseEprfcopu&fuitD.. GaribaJldus, quem virtutibus> Sc mira- culis «mulatrfunt temporis» fucceftu? DV WolrTgangus 6c B, Alber- tus Mi aliique Superfs. »' quam homlhibus* notfores Prsefuies Sanctf j unde vix: eftc in Germania Epifeopatus^/ qui plures numeret Epifeo- pos Dfvorum Alba infcriptos» * quam Epifcopatm Ratisbonenfis* Optandum fummopere fuilflet Ratfsbonas r uttales* tantosque Epf- fopos nacla fuiftet drcaannum 1 5^3 6. ubi Lutherfpladta fequf coepe- runt cives libertinf r poftquam enim Joannes III. . Philippi Ingenuf ElecEoris» Palatini hliu& Epffcopus. vigilantiflimus> ftmulque Luthera- noriHrr. Sc Hebrasornm hoftis. xquiffijrnus* fatis conceflit; fn hujus. verc^rocum fufle&us» eft Pancratius &. Georgius uterque Epffcopus^ morbis* anfmi 8>c corporis>fere perpetufs afrlicl:us , nectunc tempo- ris inter Canonicos* etfam foret > qui fortfter fatls adversus feditiofos. eives pugnaret > indeevenir>, utcontemptf& ve| omnfno pufii&Sa- cerdotibus Cathofici&facrarumardium januas: paterenc Lutherf afte- clis y 6c libertatf mfnime* Keligfofa; iretur obviam ambabus mani- bus & pedibus , bona quoque Epifcopalfa magna fui parte dfrfpe- rentur t Denique quamvis Epifcopatus» Ratfsbonenfi&diveriisomnr^ na 1*1 Tabula Topographica no maJis fuerit preflus , a Curia tarnen Romana permagni conflan-' ter eit habitus 5 unde & Romanas jurisdi&ioni fuit relervatus, Cas- terum Canonicorum in Cathedrali Eccleflanumerantur i2.totidem Domiceilos , ut appellant , educant. Inter Canonicos nobilitas St exceilens doctrina^ gradus fedem fibi vendicat. j Vid. Troj/rmm Diacef. Seriem Epfcoforum , Toc\ium & Scriptorts .etiam Jcatholicos. -mm *4m&- -^sa^ -^m^ TABULA TOPGGRA PHICA I V, DEEPISCOPATU PASSAVIENSL §. 1. STatus Ecclefiafticus inCirculo BavaricoJV.cn: Epifcopus Pa£ favienfis, cujus territorium mterBavariam&Superiorem Au- ftriara ad Danubinm fitus , longitudine fua arquat milliaria Germanica circiter novem , Jatitudine tria : ineodem funt nrbes.Sc ditiones fequentes. Paffavium olim Patavia didam , urbs antiquiffima , hodiem quatuor partes divifa , quarum prima dicitur $)affau. Inftadium, | _ , 3n{Mt lllitadium 5 I rehqua? - - Sttfratt. Oberhufium, > - . - . - .Ofwtjaufett His accedunt Neohufium mun. - - 3ftuf)aufett. Viechtenftemium, - - - SSieC&tetlftefo. Riedenburgum , - $Htel)enl>Urg- OJDerberga, - - . >; &bztbtVfr Sunt ditiones ahas tam in Bavaria* quam in Auftria Epifcpa- tui propria?, ex quibus in annosiinguloscoiligit Epifcopus centun* circiter Philippeorum nifi tamen rumor& fama falkt. Tockiu* 112- ler ditiores aut ditinimos Principatus liumerat Epikopatum Pa^fa- vienfem obproventuumcopiam, De Bpifcopatta PafTavienff. iS f § n. DE ORIGINE AC PROGRESSU EPISCOPATUS PASSAVIENSIS* EPifcopatui huic 3 uti fuperius de Archiepi/bopatu Salisbur- genfimemoratumfuit, leculo Chrifti VI. initium fecereTheo- dones Bojorum Duces Romanorum victorcs gloriofiflimi ex aflc Romano- Catholici $ Theodo enim II. aut III. Erckenfrido Pafla- vium magnam fui partemab hoftibus deftrucTum donafle perhibe- tur, ut fimul domos extrueret, ScFidei Romana: radices plantaret Paflavienfium primus Epifcopus. Qua dein ratione Paflavium trans- lata fuerit Archiepifcopi Laureacenfis & fedes &c nomen , feculo au^ tem VIU. Salisburgenfium Epifcopus Arno Archiepifcopalem dignita- temRonaaeimpetrarit -, & litem perpetuam Paflavienfium vel Archie- pifcopis velEpifcopis intenderit, Jegendumcft luperius. Vid.Arcbiepf. Salisb. Inter eos, quiArchiepifcopi nomen Sc rem fibi vendicatumive- runt conftantiflime,numerati iunt Urolphus ab Eugenio II.Reginardus a Pafchali I. Gerhardus k Leone VII. & Stephano IX. & demum Adel^ bertus ab Agapeto II. Romanis Pontificibus in Archiepifcopali dig- nitate confirmati , uti refert Paflavicnfium Hiftoria. Totius rei Jhujus optime Joannes Philippus S. R.E. Cardinalis Lambergiushoc noftro feculo Ratisbonse maximafuilaude mortuus, Afchiepifcopalefi honores & jura reftitui fibi vel reaovari defideravit ardentiflime: quamvis vero non annuerit votis» ab Archiepifcopali tamen poteftate cxemptum declaravit Innocentius XII. Pontifex Paflavienfem Epi- fcopunu Inter Paflavienfes Epifcoposfingulare iiomenimpetrSrunt non- iiulii a converfione gentilium, uti fueruut Sidonius , Urolphusdc Winechindusj alij afingulari conftantia pro Pontifice Romano con- tra Jmperatorcs Henricum IV. Fridericum I. exhibita > qualc* fuerunt Altmannus, Conradus natus in AuftriaMarchio&Gebhar- dgs 5 alij a peregrinatione in Palaeftinam fufcepta , cx quibus crant Altmannus , Udalricus , Rcginbcrtus , Theobaldus , Wolftgerus , Udalricus II. 6cc j alij a nobiliffimo ftemmatc , cujus generis fuifle A | no- 1 84 Tabula Topographica novimus Conradum Marchionem , Albertumll. Ducem Saxonia»; Erneftum Ducem Bavaria: > Leopoloum Wilhelmum 6c Carolum Jolephum Archiduces Auitrise. In Pailavienfi Ecclefia numerantur Canonicii^Nobiliumpro- fapia infignes ferme omnes. Vid. SerUm Efifcof. Trofrium Dioecef Munchfmajr > Tockium , Hufaerum &c, §♦ iii; DE RELIQUIS STATIBUS ECCLESIASTICIS IN CIRCULO BAVARICO. INter Status Circuli Bavarici EccleiTaflicos quartus eit Princeps" Pr^politusBerchtoldgadenfisOrd. S. AuguftmiCanon.Regular. Fundationishujusperantiquar,celeberrimx6c abomni Arcfrie- pifcopali jurisdictione exemptie authores fuerunt SecuJo XII. Berin- gerus & Cuno Comites Sulzbacenfes una cum matre fua Irmen- garde. In CirculoBavanco inter membraEccIefiaitica cenietur etiam Ab~ bas Ca^fareenfis 5 feu vulgoKayfershemjenfis Ord. S. Bernardi* cu- jus Monafteriumlongeceleberrimum efl in finibusPalatinatusNeo- burgenfis : conditorem ejusdem fuifle ajunt Comitem de Gras- bach &c. Vid. Circul. Sueyic. Item Abbas ad S. Emeramum Ord. S. Benedicli Ratisbonar, cujus Monafterium celeberrimum jam Seculo VIII. authore Sym- perto Epifcopo Ratisbonenfi > & adjutore Carolo M. liberahlfimo eftconditumatquedotatum, Inxdcm ejusdem Monaiterij ex Gal- lia translatar funt SS. ReiiquiarS. Dionyfij Areopagitx,- duoTArnoI- phusJmperatorFranciamingrefluseit OttonemFrancorumDucem, aut Proregem > utl vocarunt,, falutaturus feculo ChrifKIX. Transla- tionis hujus teftem omni exceptione Jonge majorem fuifie D. Leo- ! nem XI. Pont. aflerunt Germani Hiftorici 5 cumRatisbonarremto- tam oculis infpexifTet & examinafiet, Verum diVerfa aiTerunt Gal- Ji , qui S. Dionyfij cadaver vel nunquam in Germaniam delatum, vel faltem Galliaz refHtutum efle contendunt, Sunt De Bavatiae Ducatai il/ Sunt denique (prseter alios forte) Status inJOrdine Ecctefiafti- co duas Abbatilli Principes Nobilium Virginum Ratisbona: , quas in Monafterium , utl vocant > Inferius &, Superius diftinxerunt. Monafterio Superiori fundum dedit ampliifimum anno 83 !♦ Emma Ludovici Germanici conjux , Mater Caroli Crafli Jmperato- ris. Poft annos o&oginta circiter Monafterium Inferius asdifica- vitjuditha Arnol^hi Maii Bavarorum Ducis filiaHenrici L Conjux» Vid, %iiinchfmayr > Hifioriam TZayari* &yfuthores etiam AcathoUeos. *m%& m%&r **&^^S9$&» «4Sfe*^443S^»-; TABULA TOPOGRA. PIIICA IV. DE BAVARL^E DUCAm §. 1. BAvaria: Ducatus longitudine 40. latitudine fua 25. fi ab Archi^ epucopatu Salisburgenii & Palatinatu Superiori feparatunt confideremus, milliaria Germanica compleclens, aSeptentrio- ne jungitur PalatinatuiSuperiori 5 ab Oriente Auftria: potiflimum j a Meridie Salfsburgenfi Archiepifcopatui £t Tyroleos montibuS, ab Occidente Suevia% Fluvij in eodem Ducatu pras reliquis riobi- liores funt quatuor , fcilicet Danubius, Lycus , Ifara , Oenus» In Ducatu Bavarix numerant nonnulli Scriptores urbes 3 1. in- ter quas veniunt MonachiumEle&oris Sedes, - 50lttttd)etfc Ingolftadium 3 - * - SngOl^atf» Donavverda olim urbs Jmperij, - ©dttauftevtf)» Ratisbona urbs Jmperij , - - SHegettfpurg. Pedemontium, , - >; (gtattutubfyojf. Straubinga, - - 4 ©fraubtttSett. Sehrobenhufium, - - . @$¥0&ettfyattfett' Aai Piat iU PfafFenhovium i> Abeniperga , # Neoftadium, Kellhemium> - Frifinga urbs Epi/copalis, Landjshutum, Mosburgum, Dingelfinga, Deckendorffium, Traunfteinium> Braunovium,. Schardinga, Oettinga Vetus 6t Nova, Burghufium r Muldorifium,, Wafierburgum, Haga , Rofenhemium,, Landiperga, Fridberga, Schonggovia > Weilhemium, TabuU Topographica - 8l&enfper& * ffteuflatt, 5telll)eim. gret$ingen. £an£>$)uk 9J?o$burg- ©ingeljtngett, ©ecfenfcorff* S£rauu(kim SSrminatt. ©d)art>ingett. SlltunbneuOeKtnset^ S8urgl)aufen> 9Mt>orff, SEBafferbura. •Daag. SKofenfjeitm £ani)fperg. grid&erg. (gc&onggau* - SSBetlljeim* Urbibus his accedunt 94» oppida fere omnia mcenibus cincl& & urbibus minoribus paria* Item 7 5,. Monafteria. 1 1 % Arces No-~ biiium &, 4700« pagi. Ducatus Bavariaepropemocfum unfverfus planiilimus & ferti- liffimsis rebus 6c bonis abundat plurimis 3 fuppeditat enim incolis& accolis frumentum omnis generis copiofiifimum^ prata habet ad alen- dos pecorum greges pinguifiima > fufltt fylvse ad casdenda hgna Sc nutrienda fylveftria animaiia n>atiofiffima? 5 non defunt pifcibus flu- mina , rrvi & lacus multi. Tametfi vineas non colant Bavari ple- rique , ex vieinis tamen , quin 8c remotis Provinciis Eg. Auftria, Suevia, Tyroli &c* ipfi partim advehunt, partim advehi curant> hinc crebro pretioiiora vina apponunr ? quamipfivinegrum culto- res Dc Bavarise Ducaen." s$y tts Domini haununt. Canerum optimse & di verfe notae cerevifiam excoquunt , hauftum profe&o & emptori faiuberrimum, & venditori utiliilimum. His adde fodinas Faiis, fcrri &c, mercaturas, vediga- lia • tributa Sccj qux omnia fimul conjun&a fuo Elc&ori in annos fingulos proventuum tantam pariunt copiam , ut feptem florenorum milliones Rationum annuarum leduli arbitri numeravermt* $ it DE DUCIBUS BAVARLE UNIVERSIS, 'Heodo L.Bojorum Dux Romanarum etiam copiarum Vi&or, inter urbes alias devi&is eripuit Auguftam Tiberij , quamvel de conjugis fux Reginoburgae , velfluvij Regen nomine Re- ginoburgum vocavit. Nos modo Ratisbonamdiciraus. Theodo IJL vidorias genitoris novis vicloriis profecutus leculo VL laudatiffime extenditBojarise terminos, quos ut adversus quorumvis hoftium im- petus confervaret tutiffimos, quatuor conftituitMarchionesadqua- tuor fluminum in Germanianominatorumripas> fcilicet Hirandum prope Anifi , Rudolphum prope Danubij , Heroldum propeLycf, & AdelgerumpropeAthefis ripas ftabilem fedem figere juffit. Hoc in ftatu perleveravit Bavaria ad feeuli VHI.annumcirciter 88. hurz quodtemporis intervallum Ducesuniverfim XVIII. Bavaris impera- bant: Ducum eorundem ultimusThaffiloIILexFranciainBavariam clam translatus, duci^ m thalamum Ly topirga Defiderij Longobar- dorumRegisfilia* potius foceri fui, quam Pipini & Caroli M. Re- gum partes fuit fe&atus y fed ob hoc ipfum aM. Carolo repetiV ^ tis vi&oriis una cum focero Defiderio devi&us , &. bonis fere om- nibus exutus in Mortafterio coronidem vitas imponere eft juflus, St Guidem impofuit abfque hasredibus* Interea tamen avulfo uno nors defecit after florentiilrmus ramus Theodonis I. huic enim natura mater filium dedit ; alterum fUtilonem nomine , quem cum filjfr fuis & nepotibus Reges Fraru cia: ob prarclara merita dixerunt Antvverpias Duces , ex quorum deinfanguineteftibusGenealogis dekenderunt Caroli M. majores, JlMM ^mMajm&QWS&oc efifupremi in aula pr^fedi appellatL Aa i Qiiam- m '88 Tabula Topographica Quamvis* dein Caroli M. in Romanis Jmperatoribus , duin & Francorum Regibus penitus emortuum fitftemma, nontamenper- mde extinchim cft in Bavari* Ducibus & Comitibus; Comites ni- mirum Lengenfeldenfes & dein Witelfpachii inter Bojarix fa- tafatalia, veris inftar germmare ccepcrunt cjusdem antiquiffima; arbons raim , cujus fueruntgerminaCaroliM. Antc-&SucccjQores» Ad imtium Seculi XIII. novo affinitatis vinculo conjun&iDu- ces Palatini & BavariPalatinatumutrumquejunxerunt Bojari*, jam pnus Elecloratus jure Palatinis conceiTo ab Ottone III. aut potius Oregorio V. Ponti/ke Romano. Pratbuit Elecloralis hxc dignitas iucceiiu tempons anfam controver/iis graviilimisinter Palatinos6c tfavaros Duces , prxfertim co ex tempore , exquoLudovicusBava- rus vel plurium , vel certe parium Electorum fuffragiis Jmperator electus eft , fratreRudoIpho fratri Ludovico nequaquam fuffragan- te, ied Fridencum cognomento Pulchrum Auftri* Archiducem praTerente. TandcmfeculoXVII.fridericus V. PalatinusCalvinifen , tentiis novis fedudus , & a defponfata iibi in conjugem Elifabeth^ Angiorum iRegis Ehi , fcemina coronx regiar avidiffima perfuafus , dum ieditiofis Bohemis fefe Regem ftitft , fimulcum vicloriapeni- tus omnia Jmperij juraamifit in Angliam fugere compulfus, S- Ul DE PECULIARI DIGNITATE , POTESTATE ET OFFICIIS ELECTORJS BAVARI. INter principes vidorescminuit Maximilianus BavariicDux, qui confentiente Romanorum Pontifiec & JmperatoreFcrdinando II Dapffer 110 ?,. Jm P cr \ Stat ^ faltem,Romani Jmperij T ? « r j *2, to JUrC h * redjbus perpctuo eff creatus an. 16 1 x . i/nde Eleclor Bavarus inter Eleflores Jmperij Seculares , ut vocant, pnmum a Rege Bohemi* dignitatis obtinuit locun* m jmpenj Comitiis &c. E\P a «'t" V 1Cf riu S Jmpen-j per Bavaria? , Suevi*, Franconia: oc Kheni lupenons Circulum. III, In De Bavariae DucatS. jg^ IJI. In Eleclione & Coronatione Jmperatoris poft Ele&orem Mo- gunti«e dexterum occupat locum. IV* Suffragium fert inter Ele&ores ordine quartus. V, In proceffionibus publicis pomum Jmperi j aureum pra-fert. Vh In iisdem proceflionibus priorem fe habet Trevirenfium , pouV fe vero Saxonum Eledorerrr. S VII Dum urgent negotia Jmperij Circulispluribus velunicommu- nia s Status fuo in Cireulo una cum ArchiepifcopoSalisburgen- fi convocat, & jura didat. Tlura dahunt Jurifpublici periti. Cseterum Orthodoxa Sacra primis ab humana Redemptione Se- culis inter Bavaros jam cceperunt lucis inftar clariflimar lucere, DD. Severino St Ruperto Bojorum Apoflolis lumeh fidei accen- dentibus , nunquam deinceps extindum. Quindecim proinde fe- culis jam conftantiam Romano Pontifici promiflamfervaruntBojo- rum Duces , jure meritillimo a Cnria Rpmana fepius laudati: vix ullus profe&o inter univerfos Germaniaj Viros Principes extitit Se- culo prasfertim XVI. qui fortius & conftantius reftiterit fe&ariis , quam reftiterunt Bavaria: Duces. Vide de hps jtlura in HijloriaTta- yarica a varw AuthoribiM iUufirata. TABULA TOPOGRA PHICAV. DE PALATINATU SUPERIORI ETUSDEMQUE DUCIBUS. §. i INter Status Seculares In Circulo Bavarico proximus eft Elecfon" Dux Palatinus diclus modo Neoburgicus , cujus ditiones cum in Palatinatu Superiori lint dtx > hanc o£> caufam Palatinatum Superiorem paucis defcribimus. , Pala- i fd Tabula Topcgfaphlca Palatinatus Superlor , ut hodie aceipitur , fiia longftud/ne cir- citer 20« latitudine vero ij. milliaria Germanica asquat : fi vcro ^eterum acceptio confideretur ita» ut Dueatus Neoburgicus jungatur eidem totus , erit multo longior & latior : hac enim rationeaccep^ tus jungitur-a Septentrione Franconise&Bohemia» , ab Orienteitf- dem Bohemias & Bavaria; 5 a Meridie Bavarias > ab Occidentede- nuo Franconia* Sc Suevix. * In Palatinatu Superiori urbes Eleclori Bavaro /iibjecbe funt /equentes : Amberga metropol is & fedes Ele&orisquondamperpetua, 3fttt&er3» Neoforum aliis Neomarchia, 9?eutttar. Naburgum, ... Sftaburj}* Cambium, , - - g()amb. Neoburgum adSylvam, - 9?eubttr<} attl 2Ba(5. His accedunt Landgraviatus Leuchtenbergicus priori feculo an. Eie&ori Bavaro relidus, In Palatinatus Superioris parte altera, fcu in Ducatu Neobur- gico hodie numerantur urbes hc oppida Ncoburgum ad Iftrum , - 9?eubur<} att &Cf SOttail* HochftadiumSc t - £6cl)fJatt. Lavinga, | in finibus Suevia:. gautttgeit. Gundelfinga, - - ©Utttelftttgett. Schvvandorffium - - tt>attt>Orff. Weida, - 2 - SEBetbett. Calmunza, - gtallmtJttg* Hilpoltfteinium, - - £tIpoIfffttl?. Lengenfeldium, - - £engettfel6* Monhemium, - - 3Jl0ttf)etttn Heinsberga, - - . .f)em$berg. Burchfteinium, - - 85urd)|tettt. Burghemium, - - - 95urgf)etm K. Palatinatus Superior non abundat frumento , fcilicet tritico, fillgine, hordeo^ avena&c, alit tamen magnam pifcium copiam. « "»«'3 De Bmriae Ducatu, tpt Xn frequentes extollitur mpntes non admodum excelfos,in quorum vifceribus latet copiola plumbi , ferri & argenti materia $ unde 6c rivuli in flumina de montibus decurrentes lecum vehunt ferri prac- cipue particulas plunmas, quibus mixta aquaevaditgravior. Ca> terum tam Eiedor Bavarus , quam Palatinus annis fingulis vix fi- mul odingentaex datis tributis & aliisSuperiorisPalatinatusproven- tibus numerant florenorum millia. Palatinatus Superior anquinque abhinc feculisfub ditione Du- cum Bavarias, an Ducum Suevix , andeniqueDucum Franconia: fuerit , fub judice i/s eft : non defiint , qui maxime contendunc , Conradinem Suevorum Ducem in Jtaliam cum exercitu profe&u- rum adversus Carolum Andegavenfem , Palatinatum Superiorem Ludovico Severo Palatinatus fimul & Bavaria: Elc&oripotentiflimo vendidifle * ut baberet aurum militia: nervum. Hxc fere dubia j certiora font , qua: fequuntur. Hujus ipfius Ele&orisLudoviciduo filij Rudolphus, 6c Ludovicus creatus denique Jmperator , Ducatus hxreditarios inter fe partiti funt ; prior enimutrumquePalatinatunt fibi fervavit cum Elecioratus dignitate> pofteriorBavariamfibiven^ dicavit, tanti. deniquc inter fratres dfrcordia, utRudolphusLudo- vico in Caifarem eligendo fuffragium negarit , ut Friderico Pulchro Auftria: Archiduci concederet. Permanfit eo ex tempore Ele&o- ralis dignitas , teftibus Hiftoricis paffim multis , ad annum ufque 1610. in Familia Palatina Bavarica: Familia: fanguinis cognatione conjun&iffima , quamvis Bojorum Duceseandem dignitatemalter- nis vicibus fibi deberi conftanter contenderent in Comitiis etiam publicis* Tandem , utl memoratum eft , Fridericus V. ex Linea Sim- merenfi Palatina Jmperij Ele&or peflimis multorum confiliis fedu- clus an* 1619. feditionis Bohemicas particeps fa&us , fed fupra Al- bum montem vi&us , 5c in Angliam fugatus , perdidit jura qua- rumvis in Jmperio dignitatum & Palatinatum fuumuniverfum,qui annuentibus Jmperij Statibus, aut plerifque, aut univerfis tranfiit ad Maximilianum I, ejus vi&oria: etiam authorem gloriofiflimum* Palatinatus itaque Superior olimfubuniusDucis poteftatecon- ftitutus , fucceflu temporis naclus eft varios Duces fupremos, fini- B b ti& j 9 1 Tabula Topographica t^s enim interDucesPalatinos &Bavaros bellis longiffimis fimiitque graviffimis Jmperator Maximilianus I. poft devi&um a multis fimul hoftibus Philippum cognomento Ingenuum , 6c hujus filium Ru- pertum, expugnato etiarn a fe Kuefffteinio, magnam Palatinatus Su- perioris partem , fcilicet Ducatum , modo Neoburgicum ; dicl:um conceffit Ottoni Henrico $c Philippo , huic avo , ilii ex Ruperto hlio nepoti, poftquam hoftes eorundem multi Palatinas urbes , op~ pida & pagos multos inter fefe varie tanquam vic^oria? . fpolia divi- ierunt : Haffias enim Comes Homburgum. ; 6c Umftadium cum op- pidis aliis 5 Dux Wiirtembergicus in Franconia Heidenhemium , Neoftadium , Winsbergam , Maulbrunnum &. Melkmilam 5 Dux Bipontinus Landfpergam cum oppidis aliis > Refpublica Norimber- gica Altorffium , Lauffium 8e Hersbruggum Palatinis Ducibus ad- cmptum fibi vendicarunt. Ducatus vero Neoburgicus ex enarratis fuperius urbibus & oppidisfuitconjun&us. Litem graviffimam an- te alios componere laboravit Fridencus III. Saxonia^ Eleclor , qui an. IJ05. Colonias & dein an. 1507. Conftantia? diffidentium partes audiit 6c arbiter fentcntiam dixit Jmperio denique pro- batam. Palatinatus hic di&o modo divifus Scconjundus in partesabiit novas hac ratione : Philippus Ludovicus WolfgangiBipontini filius , Ludovici Nigri abnepos tres genuit filios , nimirum Wolfgangum Wilhelmum Neoburgicum , Auguftum, 6c Joannem Fridericum , quorum primus Ducatum Neoburgkum , rnedius in patrimonium an. 1614. accepit Ducatum Sulzbacenfem , ultimus vero. Hilpold- fteinium Scc. Sed &. horum poftremus una cum liheris fuis brevl rnortuus ditiones fuas reliquit Ducibus Neoburgicis. Eodem anno Wolfgangus ad Aras Romanas redrit eo fecundiffimo eventu, utPa- latinatus Superior antea partim Luthero, partim Calviho addi&us, jam fere totus Romano Pontifici denuofacramentum.dixerit. De his plura vide in circulo Ele&orali , ubi de Domo Palatinauberius d.iclum eft. Canerum Statibus in Circulo BavaricoSecularibusacceffitprio- ri Seculo Princeps Lobkovvizius , cui inFeudum concefliim eft ab „ Jmpe* Dc Bavarise Ducatu. Jmperatore Neoftadium ad Nabum , & circumjacens regio panu di&a eft principatus Sternfteinius j unde novum inditum eft nomen eidem Prihcipi 5 hoc noftro tamen tempore Duci Bavarias reftitutum. Status Seculares reliqui funt Comites de Haag , Ortenburg , Wolffftein, Hohenvvaldek & Maxelrain j item Domini de Breite- nek , Heydek , Ehrenfels Sc urbs Jmperialis Ratisbona* Partem eorundem maximam poffidet hodieEle&orBavarus. ~mm~ -^s^- -€^#:^ -^m^- -mz^^wst- TABULA TOPOGRA- PHICA I CIRCULUS IV. SAXONIIE su PERIORIS, §. 1. Clrculus Saxonias Superioris longitudine fuacirciter 40. latitu- dine 31. comple&ens milliaria Germanica, a Septentrione jun&am fibi habet Archiepifcopatum Magdeburgicum &. Marchionatum Brandeburgicum ; ab Oriente Marchionatum Lufa- tix 6c partim Regni Bohemias > a Meridie parrem alteram Bohemia: Sc CirculumFranconisej abOccidente demum Landgraviatum Haflia% Antequam veroin Circulo Saxonise Superioris ditiones univer- fas fuis dominis diftribuimus , lubet prius Ducurri Saxonix Genea- lo<*iam attendere : cognitisenimdiverforumDucatuum, Marchio- natuum 6c Comitatuum poflefToribus , facile dein erit cognofcere , 6c in fuas clafles diftribuere diverfas regfones Sc Saxonias Provincias. §♦11. DE ORTU ET PROGRESSU DUCUM ET ELECTORUM SAXONLE. Itekindus M. Saxonum Rex ultimtis. 8c Duxprimus ad finem Seculi VIII. a Carolo M. poft triginta annorum prxlia peni- Bb 2 t*s t$4 Tabula Topographict tus devi&us , & ad Orthodoxa facra converfus anno $07. defiit v?- vcre > cum nempe Dux fenex adversus Sucvos pararet pugnare , & thoracem indutus diei aeftum pcrfcrre non poflet , calore nimio ex- tin&us cecidit , poftquam annis 22. in ReligioneRomanaconftan- tiffime perfeveravitplurimorumadChriftumconverlbrum authorfic excmplum. Wernike Witekindi Magni genitor reliquit filiosduos, icilicee Witekindum & Brunoncm , horum prior Stemma Saxonuum propa- gavit , poftcrior Welfhorum JHrfem inchoavit» Ex ftirpe hac pofte- riori delcenderunt jWclfhi Duces 3ayaria fimulque Saxonie & irunn- fuico- Lunehurgenfes , uti iuo loco videbimus, propaginem Witckin- di modo profequimur. AWitekindo erant duo filij relicli , nempe Wigbertus & Wi- tekindus II. prior Uneam Saxonicam in filio L Brunone continuavit j in Walperto autem filio fecundo Lineamnovam, fcilicet Comitumdt Tfyigelhaim inchoavit. Pofterior , nempe Witekindus IL Lineam Wettinianam in filiis propagavit: unde defcenderunt %4archienes%lif nia , Landgrayij Tturingi* > Comites Talatini Saxonia & quod confc- quitur , hoaicrnuA Eiclhr Saxonta. Meminifle oportet hoc loco quatuor diverforum ramorum, feu , ut vocare folemus , Lincarum , nimirum L Saxonk* IL /^W- fhorum III. 7$ingelhemiana & IV« pVettimana, Ex harum Linea prima prognatifunt JmperatoresHenricusAu- ceps , Otto L IL & III. nec non Henricus San&us, Otto L Herman- num Billingum Saxonem natalfbus & geftis clariffimum crcavit Sa- xoni* Ducem 5 unde acceffitLineanova prforibus quatuor , quam Wlingorum vocarunt , & amplius ftabiliveruntnuptiisinterWelphos tc Biliingos celebraus 5 dum Welphus IV« Bojarix Dux Wulphii- dem Hillingam fibi defpondit. Quin Lineis jam quinque acceffit fex- ta Seculo Chrifti XII. dum Otto cognomento" Divcs jifcania- Comes natione Saxo duxit Eliken fponfam etiam genere 'BiUingam \ unde initium accepit Unea Jfcania , ex qua fiicceflu temporis defccnde- runt EleBores Saxonia frimi : item IXeUores 'Brandehurgici , Duces £tnenburgici > &. Trincifes Anhaltimi unde & Ixoc loco oportet nota- Dc Saxonia Supcrlotl.' * 19; toe Lineas quinque novas, fcilicct L THWingtcam IL Afcaniam ,111. Am hahinam IV. Hranichurgicam & V* Lauenhurgicam. C*terum Saxo- niasDucatum & Ele&oratum aSeculoXI. tenuerepoft LineaTnJW*#- uit^m Duces genere J&~elfi % poft hos 'BtUtngi , & tandem Afcanij. Mortuo an. 141 u abfque liberis AlbertoIJI. Ele&ore Saxonum, de Ele&oratu poffidendo certarunt Fridericus I. Ele&or Brandebur- gicus , Ericus Dux Lauenburgicus , & Fridericus Bellicofus Mif- ni* Marchio, Pro horum tertio ftetit Sigifmundus Jmperator , duo- bus maxime argumentis motus j Friderico enim Brandeburgico re- pofuit , infolitum prorfus efle duos Elecloratus uni Virorum Prin- cipi concedere. Eidem & flmul Erico Duci Lauenburgico fignifi- catum fuit , nemini non patere , Mimiae Marehiones e ftemmatc Witekindi M. defcendifle : inde ob tam vetuftamfanguinispropin- quitatem pridem fuine injuriam illatam Mifnias Marchionibus gra- vilfimam, quod ex ftemmate Billingorum &. AfcaniorumnatisDu* cibus prior honor & dignitas in Jmperio fuiflet concefta. Ex Linea igitur %ietiniana fcu Mifnenfi per unius feculi fpatium tres fuerunt Ele&ores , fcilicer Fridericus Bellicofus > Fridericus Placidus & Erneftus, horum ultimuseumfratreAIberto deniqueM. divifa ditiones , & duas conftituit Lineu novas > nimirum Emefiinam tfr Alhertinam. Ex Linea Emeftina tres denuo extitere Eleclores > Fridericus Sapiens, Joannes Conftans , &. Joannes Fridericus, quo- rum ultimus Lutheri propugnator acerrimusa Carolo V. Jmperato- re vi&us , captus &, profcriptus eft ea ratione, ut Ele&oralisdigni- tas fuerit translata ad Lineam Alhertinam. Id hoc locoprobe notan- dum, Joanni Friderico Eledori mortuo tres fuifle filios , Frideri- cum II. Joannem Wilhelmum & Joannem Fridericum , quorum ultimus mature eft mortuus. Fratres reliqui conftituerunt duas di verfas Lineas , fcilicet Altenhurgicam & ififeinmariam. Joannes Weinmarius in duobus filiis WilheTmo & Ernefto Lineam de Gotha dt&am inchoavit , 6c fimul Weinmariam continuavit. Haec ipfa fucceftu temporisfuitdivifain/^wm^W**», EtfnachianamSc Jenenfem. De Gotha primo divifaeft inCohurgenfem & Eifenachenfemidcin vero eadem di/perfa eft in Gotbenfem > Cohurgenfem , %dmungenfem $ Bb 3 " %s m 19* TabuU f opbfiflphica ^omhildenfem , Etfenbergenfem > Hildburghufanam Sc Saalfetdenfem & nati quippe funt ex iisdem parentibus octodecim liberi ,. quorum novem tenerrima astace funt mortui 5 fuperftites vero contraxere nuptias. £x tot Lfneis fccundum mafculorum fexum extinda efl an. 1 67 il Saxo-Altenburgica. An. 1(390, Saxo- Ienenfis. An. i^78.Coburgen- fis. An. i'707. Eifenbergenfis. An. 1710. Romhildenfis. Vid. Cir« cubtm franconicum. f * Nihilominus ex fola Linea Erneflina numerantur hodie proles fanguine Principes facile 40. autfupra > quibusdum Lutherus Fidem Romanam ademit fuis in Maioribus , aditum praclufit ad munia & dignitaces Ecclefinfticas , ingenti fane tanca^Familia: detrimencoj utpote qua: dividendo diciones fuas in partes omnino mulcas, quot nimirum erant filij , multiplicavit gencem, fed vrx larciciam. Ha- denus de Linea Erneftina , nunc de Albertina. Albercus Animofus Ernefti frater reliquic fllium Georgiumfic Henricum > hunc ex afle Lutheranum , ilJum Romano- Cacholicum* Ducatus fuos diviscre in parces geminas eo pa&o , ut fi Georgius ex fiJiis non relinqueret ha?redes , Ferdfnandus Archidux Auftria; fuccederet hxres. Mortui vero funt abfque h^redibus filij Ducis Georgij, nec tamenFerdinando relictuseft fuccedendi locus , Marte & nova religione , uti prudenter ajebant , omnia turbante. Ex Hen- rici pronepotibus Joannes Georgfus Eleclor Saxoniarnumeravit fu- perftites filios quatuor, omnes matrimonio jun&os, &filiis auctosi unde enatx funt quatuor diverfa; Linese > harumprimadictaeft£/f- &oralps , altera Leucoferra feu pVeiffenfelfiana-y tertia %ierfeburgica , & quarta Cirka : atque hse omnes Linea: fuis abundefuncinftrudasha> redibus mafculis. Praner alia difcrimen hoc fncer Lineam Alber- tinam & Ernefcinam incerceflit 5 quod in priori conftanter non exi- gua fcintilla arferit erga Fidem Catholicam 3 nam ex Linea Electo rali ipfe Fridericus Auguftus Polonorum Rex , & dein hujus filius Seremfiimus ad cafira Romana rediitj ex Linea Weiifenfelfiana Al- bertus exemplo praduxit ex Linea demum Saxo- Citicaexemplum Alberci ftrenue fecucus eft Chnftianus Auguftus S. R, E. Cardinalis, De Ducfltu Saxoniar* i$7 Epifcopus Jaurinenfis , & Strigonienfis , nec non Ratisbona: Ca^faris Commiflarius, uti vocant, iupremus» Linea vero Erneftina , dum do&rinis quibusvis fere aliis non negat aditum , Dogmata tamen Romana averfatur pertinachTime. Nec oblivioni dandum eft hlc , jam Seculo XIII» connubij vin-* culo Landgraviatum Thuringiareum Marchionatu Miinias itafirmi- ter conjunclum fuifie , ut ambo inter ditiones SaxOnias nobilif. fimas numerentur etiam hodie. Coiligendum etiam , triginta circiter Lineas ex ftemmate Saxonico inveniri j fi annume rentur diverfse Lineas Principis Familia: Anhaltinar, non accenfitis aliisFa- miliis in Circulo Saxonias Inferiorisxommemorandis, Linea autem Anhaltinee hodiernoordine funt fequentes: Dejfayienfis » Hernburgen- fis > Tlo^gayienfis , J^eryeflina <» &c Ccetbenjis. Atque in tot partes ditiones Circuli Saxoniae Superioris funtmoxdividenda;. VU.Hubn* % III. % DE DUCATU SAXONI^:. STatus omnium primus ac fupremus in Circulo Saxonias Superio- ris eft Eleclor Saxonicus , cujus Ducatus ad Albim fiuvium fi- tus eft inter Principatum Anhaltinum, Marchionatum Mifhias, Brandeburgicum & Lufatiav '^quat is longitudine fua milliaria Germanica fere 1 8 . latitudine 15. urbes in eodem Ducatufunt. Witteberga, v. aliis Leucorea, " — - 1&ittmbW$. Torgavia, | ad Albim. f . - . SttrgaU. Belgera., > - - > SSelgerc». Herzberga, \ t - r Seiibera* Schvveidniza > S ad %fterunv 6(&»cU>W Urbes minores omittuntur, $ IV, DE DJGNITATE AC POTESTATE ELECTORIS SAXONLfc. X Ele&or Saxoniaj eft Jmperij Marefchallus , feu Enfifer , ut vo- cant» . II. Tem- "i jt Tabula Topographict II. Tempor e Ele&ionis & Coronationis Jmperatoria; ac in Comitiii Jmperii , conftituitlocumriabitationiCarfarispcraccomodum: imo Ele&oris hujus curas commendatur habitatio omniumElc- clorum eodem tempore. III* Tum etiam equum confcendens in acervum ex avena conge^ ftum invehitur. IV. Dum Csefar Eg. publice pranfurus lavat manus , Ele&or Saxo- niac linteum porrigit. V. In Collegio Ele&orum quinto loco fert fuffragium. VI. In abfentia Elc&oris Moguntini Diredorium , ut dicitur, eft penes Saxoniae Electorem. VII. ln Comitiis imponit pretium rebus vendibilibus. VIII. Eft Vicarius Jmperij perpetuus illis in locis , ubi viget jus Sa- xonicum, fcilicet in Ducatu Saxonise , Marchionatu Brande-j burgico , Ducatu Brunfuicenfi , Mechlenburgico , Pomera- nix 5c Bremcnfi. IX. Eft fupremus Venatorum Magifter & Judex in Jmperio a Ca- rolo IV. Jmp. jam conftitutus , & a Lcopoldo non ita pridern conHrmatus. X. Non minus eft fupremus Prafeclus Tubicinum&Tympanotri. barum in Jmperio. XI. Status Circuli Saxonici Superioris una cum Eleclore Brande- burgico regit &c. XII. Ex univerfis ditionibus ad Ele&oratum aut Ducatus fiios perti- nentibus annis (ingulis facile quinque aut fex florenorum mil- Iiones colligit. $. V. DE MISNLE MARCHIONATU. ^^Ifnise Marchionatus in bonis Ele&oralibus quoad partem po.' tiffimam numerandus , eft ita loeatus , uta Sep tentrionecon- tkigat Ducatum Saxoniac ,abOrienteMarchionatumLuIati«i iMe- ridie partem Bohcmia: & Voitlandiam $ ab Occidentc Ducatum Thuringiar. Longitudine fua comple&itur circiter 40. latitudi- ne De Ducatu Saxoniar, he 30. milliaria Germanica. Qufn fi VoitIandfamadjK:famus,eric aliquot milliaribus latior , non vero lorigfor. MarchionatusMiTnfajcommodedividiturinpartesodo, feilicet I. In Circlum Mfmienlem, II» Circulum Lipfienfem, HI. Circulum Aeris- montanum , IV. In Partem Weiilenfelfianam feu Leucatrenfem , V. Partem Merfeburgicam , VI. Partem Zeizianam feu Saxo- Citicam. VII. Vpitlandiam& - VIII. Occidentalem Regionem , feu Altenburgicam. In Circulo Mifnienfl , qui totus eftEle&oris, funt urbcs Dresda Sedes Eledoris, * - - SJregbetU Mifnia , aliis Mifena, l olim Epif, - SBetjfett Pirna , J . : fl)trtt. Kdnigsfteinfum , Scandavia » Mauritioburgum , l ad Albira: - 9Jl0rtg&Ur •;;■ > £aucf)|latf. Delicium, J - ©elttfd)» Bitterfelda, ~ 23tttevfel&. Sorbiga, - - - Soevbicf^ Poflidet etiam Princeps Merfcbtirgicus irr Marchionatu Laufo- tia? magnam partcm , uti videbimus. In parte Zciziana , feu Citica > quar eft propc Salam fita, funt urbes. Citum aliis Ciza, - %t\§. Naumburgum olim urbs EpiC - 9?auttlbuvelgttifj* Ziegenriick* i - % . - Idem» Weida, | tres Pra?fc&ura% - , SH5et&et?. Arenshaug, j Idem» , Reichenbachium, \ * - 3tetcf)ett&aclj* Hofium, . S fubjacent Marchioni ^Of» Wonfidelium, J Byruthano. f&BOttjtM» Occidentalem ftegionem, vulgo Ofterlandliam , poft extin- cT:am Lineam Altenburgicam Tnter fefe divfferunt Dux de Gotha & Vimarienfis j prior enim poffidet Altenburgum, ,~ - - ^ Vltttt&ttVg* Orlamundam , t ^ - - <©rfattUitt&e* Eisenbergam, - - - - ©fett&er& Pofteriorvero Dornburgum, - - £ JDOfttbtt^ Roslavium, - SHoglatl. Burgelam , - - - tdVXQtl Heusdorffium, - . ^ '{talg&Orff* Altftadium, - - ; - aitftdft.' TABULA TOPOGRA- PHICATI. DE THURINGI^E LANDGRA- YIATU. §. I. T~JItionibuj Ek&oralibus augmentum dcdit maximum TJiunn- - Cc i gia, tol Tabula Topographica gia, qux verfus Septentrionem adjacet Principatui Anhaltino Sc SaxoniVinferiori j verfus Orientem Mifnias j verfus Meridiem Fran- conias 5 verfus Occidentem Haflia;. Longitudine & Iatitudinc fua comple&itur circiter 24. milliaria Germanica. Thuringia di videnda eft in partes omnino varias , & quidem divifione prima in partes quinque , nimirum I, In Dominium Moguntinum , II, Ditiones Saxonicas, IIL Comitatus varios , IV» Urbes Jmperiales & V. Balliviatum , utl dicitur , Equitum Teutonicorum. In Dominio Moguntino funt urbes Erfordia fere in medio , - - (Erfutf . Dudei ftadium & 7 in Eisfeldia. , ©U&erjtatk Heiligenftadium S S)t\li§mftatt. Ditiones Saxonicae in fex partes dividuntur: I. Partem poflidet Elector Saxonicus fibi oppignoratam&Iittens confignatam , nimirum ditiones WeilTenfeliianas , quibus ac- cedit pars urbis Trefurti &c. Pars itaque IL WeiUenfelfiana confift.it potiiHmum in quatuor Ptsefecturis y nempe in Langenfalzenfi , I Weiflenfeenfi , L ad fluv, Inftrutt: Sangerhufenfi & « Ekartsbergenfi f Item Vrxfedurx alix quatuor , de quibus jam /uperius. III, Partem poilidet Linea Vimarienfis , in qua funt Vinaria , aliis Vimaria, - SBdttmar. Burgella , - - - SSurgel. Kranichfelda , - - - 5£ramd[)felk JV 4 Partem poflidet Linea Ei/enachenfls, in qua funt Jfenacum prope Hafliam , - ©fettacf). Haud procul abeft arx Wartemburgica Lutheri afylurn. Jenna, ... Idem. Crace- De Thuringi* Landgravlatu* ic| Cruceriacum. - - - t <£rettgitad). Gerflunga , - - ©erfiuttge*. V. Partem poflldet Linea de Gotha, fcil. Gotham cum vicinis oppidis - ©Offyil» Z)e bac Linea yid. Circulum Francenicum* VI» Partem pollidet Linea Salfeldiana , in qua Salfelda, - - - @aWt>. Denique Baliiviatus , utl vocatur , Equitum Teutonicorum diiperfa per Thuringiam numerat bona. Zvvezena? prope Jenam folet figere Sedem a Principe fuo conftitutus Eques. Curam om- nium bonorum ad Teutonicos Equites pertinentium in fe fufcepit hodie S, R. E. Cardinalis Saxo- Citicus > at nuper mortuus ! §♦ II. DE COMITATIBUS VARIJS IN THURINGIA; INterComitatus Thuringias principem tenet locumolim Comes, nunc Jmperij Princeps Schvvarzenburgicus an. 1697. creatus. Is a Witekindo M originem trahit, quem Carolus M. e fonte Baptifmatis levatum parte Thuringia? donaile fertur : quamquam alij inaflerendo Schvvarzenburgicorum Principum ftemate funt al~ terius fententiaecontendentes, aComitibus antiquilfimis de Kevern- burg defcendifle Principes Schvvarzenburgicos. Verum fint hxc dubia , certiffimum eft , Comitum Schvvarzenburgicorum fuilTe lapfis feculis haud paucos, qui infulis & galeis , pedo 8c gJadio, toga &fago , virtutibus & fcientiisingensfibinomen compararunt» Sileo reliquosj unius Guntheri nomen non taceo, qui leculoXIV. ele&useft in Csefarem , ut Reipublicas ftatum ea artate turbatifli- mum authorithate fua ac prudentia componeret : ita de Giinthero boni omnes fperaverunt optime. At fpem maximam praecidit falx mortis inimiciffima, veneno, uterat fafpicio, occultata. Hodie in duos divifi ramos Principes Schvvarzenburgici , Arenftadiani&Ru- delftadiani vocantur. Eorundem ditiones funtper Thur.ingiam di- iperfa: , inter quas emment Cc 3 Schv var- .... $04 Tabula Topographici Schvvarzenburgum ad Rianc Arn/tadium ad Geram Sonderhufium ad Wipram Rudolphopolis ad Salam Heringa ad Helmam i ^ 3f rnjlatt T f - (Son&er^aufett. 9iut>oIp&(fatt. £>ermgen. Carterum Comites Schvvaraenburgici jam prioribus Seculis inter privilegia fua iiJud numerarunt , quo in Principum Jmperij ColJegio fiium etiam fuffragiumadmitti vel impetrarunt , vel arden- ter defiderarunt. Proventus eorundem annui facile i ooooo. flore- norum a^quant vel fuperant. Proximi Schvvarzenburgicis fueruntComites Barbejenfes prio- ris /ecuii anno 16$$» emortui 5 unde Princeps Adminiftrator , ut vocamus, Magdeburgicus Saxo ad filios fuos transtulitComitatum huncintet Magdebnrgum&: Principatum Anhaltinum feremedium. Inter Comites hujus Circuli veniunt Mansfeldiani, quorum pa- rentem primum fuifTe Eurckardum Juftinus enim Onentis , non Occidentis Jmperator , quibus viis in Germaniam aut ipfemet pervenerit , aut Ottonem hunc cum copiis- miferit, mini. Dc Thurifigiac Landgravlatu. J0 ; inimmc liquct 5 cum feculo VI. VII. & VIII. inOccidentisJmpcrio omnia fucrint turbata adeo , ut intcr migrationes gentium & expe- ditionei multorum tyrannorumnecConftantinopolitanis 3 nec Roma- nis patuerit in Germanfam aditus : Hinc aliunde genus fuum du- ccre Comites dc Stollberg affirmare oportet y bona eorundem im- mobiiia juxta Comitatum Mansfeldianum funt locata* &funtfe~ qucntia : Comitatus Stollbergenfis , Weringeroda, Waflerlehre, quon^ dam Monaftcriuni, Prajfe&ura? Ranfladiana 6t Rosla, Hohenftcm & caftellum Jlfenburg. Hoc Ordine veniunt etiam Comftes de Reuflen e ftemmate pcrantiquo natf , 6c temprore Carolf M. haudquaquam ignotij di- viduntur iidcm in quatuor Lineas ,. quarumprima Gerajana , alte* ra Saalburgiana > tertia Schlakiana „ Sc quartav Lobenffeiniana eil nuncupata» Bona eorundem potiffima lunt in Voitlahdia^ nimirum Gerar, - . ~ - ~- Idemv Schlaiza, - -: - - ©C&foft* Grxciunv/ - - Lobenfteinium, - - - Sobenflcftf. Salbinga, - ~ - - ©alWng. Relinquafunt mfnus cclebrfa. Membra Cfrculi hujus fucrunt quondam ctiam Comites de Glefchen r pofl quorum fata ditiones eorundem circa Gotham 8c Erfordiam jacentla funt divifa in partes quatuor 5 partcmvendka- vit fibf L Linea Saxogothlca,, IL ' Linea Vimaria,. III. Comites de Hazfeld , IV- ComftesHohcnloicu Parf ratione Comitum Beichlingcnfium bona naud procul Naumburgo fita vendicarunt fibi Domini de Wertern , Urbes Jmperiales inThuringianumeramur hodie duajduntaxat, nimirum Mulhufium Sc Northufumv Ta_ io t Tabula TopographJca TABULA TOPOGRA- PHICA III . DE PRINCIPATU ANHALTINO. ANte Comites ha&enus memoratos ordine dignitatis veniunc Principes Anhaltini , quorum Principatus a Septentrione jungitur Ducatui Halberftadienfi , 5c Magdeburgico quon- dam Archiepifcopatui ab Oriente Ducatui Saxonise > a Meridie Thuringia* & Mansfeldiano Comitatui. Compleclitur longitudine fua circiter z z. latitudine vero ex parte Superiori 7. milliaria Germanica* Principes Anhaltini , quemadmodum memoravimus , fefe di- viferunt in quatuor Lineas , nimirum in Zhjfayienfem » 'Bernburgen* fem>IQitenfem . & ^erbjienfem. Deflavienlls pofiidet in hoc Principatu Deflaviam , - - - - JDcjfat^ ; Woriiziam, - SSoittg. Radcgaftum , WabZQafc Sanderlebiam 8c ? J T , Oranienbaum, S arces « - - l Idem - Bernburgeniis poifidet Bernburgum, . . . _ SSeM&WC}. Harzgerodam, - . JpM$$ttoUt\* Ballenftadium , - SSallettflatf. Cizium minus , ^leittjcig. Gernroda eft nobilium fceminarum domus , inquaomnium fuprema numeratur inter Principes Jmperij , fceminas : Gero Dux fuit author hujus Monafterij olim Ord. S* Bcned, in quo Hedvvi- gis Ducis hujus nurus vidua feculo X* erat Abbatifla j nunc defecit ad Lutherum. Kothe- De MarchionatuBrandeburgico; £hj Kothenfis poflidet Kothenium, - - - SJStyett. Nienburgum Abbatiam quondam * %liMbffl£. Zerbftenfis fuam dicit Zerveftam , - ^ - gerb(l. Cofvitium, - - - - gofhttg. Miillingam Prsefe&uram in Magdeburg. SRlillittgttt» Dornburgum, - Z JDOfttburg* Stemma & alia huc perttnentia profecuti fumus iuperius , ubi de origine Ducum Saxonia% Huc ponatur Abbatia Quedlinbur- gica inter Halberftadienfem & Anhaltinum Principatum fita. Hen- ricus Auceps fundum Parthenoni huic dedit. Princeps Abbatifla omnium prima erat Mechtildis Henrici Augufta filia. Lutheri do- ctrina mutavit & turbavit ordinem. TABULA TOPOGRA PHICA IV, DE MARCHIONATU BRANDE- BVRGICO. §. I. INter Status Cireiili Saxonici Superioris eft vel maxime Marchio Brandeburgicus ( Eledor fimul&Rex Boruifia:) cujus Marchio- natus longitudine circiter jo. latitudine 26. comple&itur mil- liaria Germanica Albi & Odera feu Suevo diftinclus ; tangit aSep- tentrione Ducatum Mechlenburgicum & Pomeraniam; ab Orien- te potiffimum Regnum Polonia: s a Meridie Silefiam , Lu(atiam8c Ducatum Saxonia: ; ab Occidente demum Archiepiicopatum quon- dam Magdeburgicum & Burgeniem Ducatum. Dd To- *°t Tabula Topographica Totus hic Marchipnatus ditioni Marchionis & nunc ReoTs Bo- nuTorumfubjeclus dividicur in I. Pregnitjam, II. Marchiam Veterem , III. MarchiamMe- diam, IV. Marchiam Ukeraniam & V. MarchiamNovam. In Pregnitia , qux fita eft juxta Marchiam Veterem verfus Sep- tentrionem , funt urbes Perleberga caput Regicnis. Havelberga quondam Epifcopa- tus. Witftockium. Kiritium. Witteberga. In Marchia Veteri , quas eft infra Pregnitiam verfusMeridiem & Occidentem , funt urbes Stendalia caputRegionis. Saltvedelia, aliis Sokquella. Gar- delegia. ; Tangermunda. Seehufium. Ofterburgum. Werbena alijs Varinum &c &c. In Marchia Media funt urbes Berolinum Sedes Regis in quin- que partes diilin&um. Brandeburgum quondam urbs Epifc, Fran- cofurtumadOderam. Spandavia. Podampcum, alijs Pozdamum. Ferbellinum. Rupinum. VaJIis Joachima. Ratenavia. Berna- via. Lebufium Olim urbs Epifc. Cuftrinum. In Ukerania , quas eft fupra Marchiam Mediam verfusSepen- trionem , funt urbes Prenslavia caput Provincia:. Templinum. Lochnitium. Ra- zenburgum. Strasburgum. Woldecum. Suetum. Oderburgum, In Nova Marchia urbes funt Driefa. Fiiritenvvaldia. Land- fperga. Neoftadium. Rattenovium. Oranienburgum. Kommd Cermanica funt fere jimilid Latints. §. % DE ORTU ET PROGRESSU MARCHIONUM ET ELECTO- RUM BRANDEBURGICORM, NUNC ETIAM BORUSSL£ REGUM. AWitekindo M. genus fuum ducereBrandeburgicosMarchio * nes , diximus fuperius* Sigfridus enim Comes de Ringel- haim ejusdem Magni Witekindi erat abnepos , cujus foro- rem D. Mathildin conjugem fibi , in thalamo junxit Henricus Au- ceps De Marchionatu Brandeburgico. 10^ cepsRomanorum Jmperator. Vi&or hic Vandalorum glonofiffimus partim meritis maximis , partim affinitatis vinculo commotus , eun~ dem Sigfridum Marchionatus Brandeburgici conftituit Dominumi is vero cum liberis euet deftitutus , in Marchionatu Succeffores re- liquit Geronem ex fratre nepotem , & Bruniconem remotiori pro- pinquitatis vinculo fibi conjundum. Gero Comes de Stade, Brunico Comes vocabatur : namque in totidem Lineas Marchiones Brandeburgici primi erarit diftindi. Inter Comites Wetinos om- nmmultimusTheodoricusaWandalorum RegeMiftevoioan. ioio. ad internecionem deletus, Marchionatum fuum vidori cedere fuit coa&us , per annos proinde centum &: triginta facile Provincia Brandeburgica Vandaliscaputinclinavitfubditum. An interea tem- poris Comites de Stade dc Ditmarfen in Marchionatu Brandebur- gico partem Regionis impetrarint , ambiguum nobis reliquerunt Hiftorici : procul dubio Comites iidem Seculo Chrifti XII. circa annum 1144. penitus funt extincti. Referunt non minus Saxones quam Scriptores Brandeburgici > Jlbertum cognomento Urfum ex fiemmate Afcanio natum a Friderico ^nobarbo Carfare Marchiona- tu Brandeburgico donatum fuifte eo pa&o , ut vicinas Provincias hoftib us purgaret 5 quod tanta felicitate prasftiterit , ut Saxoniam , Weftphaliam & Frifianf Vandalorum copiis liberarit. Reliquit Al- bertus Urfus filios duos Bernardum St Ottonem , quorum hic 3ran- deburgicus > iUe Saxonix EleUor creatus dignitatem fuam juxta ac po- teftatem rite confervarunt. Ex ftirpe Afcania per annos circiter 170. Marchionatum hunc tenuere duodecim Ele&ores , quorumomnium ultimus JoannesIV* anno 1322. defunclus eft abfque hserede : quare Ludovicus Bava- rus Jmperator infuper habitis quibufvis Lineis Afcanio fanguinipro- pinquis , prasfertim Ver6 Eledorali Saxonica , Anhaltina & Saxo- Lauenburgica Ludovicum filium fuum creavit Ele&orem Brande- burgkum > aflerens dignitatem hanc Eledoralem numerari inter illa JmperijFeuda , quse in arbitrio Cacfaris cuicunque fubditorum concedendi eftent pofita. Ele&oratum proinde hunc ex Ducum Ba- varorum ftemmate vendicarunt fibi per annos jo. circiter Ludovi- Dd 1 cus 2 ! © Tab ula Top ographic a cus alter Romanus dictus, quodRomse eflet natus , & Otto, tre* fratres , Ludovici Jmperatoris filij omnes, Tum vero Carolus IV» & hujus fiJij Wenceslaus ac Sigifmundus tres Jmperatores Marchio- natum Brandeburgicum , & huic annexas dignitates dixerunt fuasj mox vero eorundem Jmperatorum ultimus Marchionibus Moravise Jodoco& Procopioin emphitevfin conceflit: atdeniquepecuniisre- demptum fux denuo fecit poteftatis. Eadem a^tate Fridericus IV. Comes HohenzolJeranus fimulqueNorimbergxfupremusPrafe&us ( Burggravium dixerunt Germani ) de Jmperatore & Jmperio Ro- mano optime merebatur j unde a Sigifmundo Jmp. in Marchiona- tu Brandeburgico Ele&oris vices primum agere juflus , dein vero Conftantlac ConciJij tempore Ele&or creatus an» 1417. publice Jn- fignia Ele&oribus S. R.J. propria induit. Ex Hohenzolleranorum proin fanguine ad noftrum ufque feculum numerati funt Ele&ores tredecim , quorum primi ftabilem fedem in Franconia tixerunt: Joannes enim, Cicero ob cloquentiamfuamdidus, hoc ordinequar- tus Eledor ledem ex Franconia in Eledoratum Brandeburgicum transtulit. AJbertus vero AchiJles JoannisCiceronisgenitoran. 1473» inijt fcedus (hjereditatis appeJJatum ) cum Ducibus Saxoniac &Haf- fiae ea ratione, ut cujufcunque ipforumFamilia morteextingueretur prius , duacFamiJiac reliquac in partes «equales fuccederent. Atque icedus hoc temporis fuccefiu quater jam fuit confirmatum , an non adversus Jmperatoris & Jmperij jura , difcutiant peritifiimi juris pubJici. Cacterum quam modico temporisintervallocreverintma- ximopere res EJedorum horum, hadenus liquet ex diclis,&lique- bitmox ampliiis ex dicendis. An. 1553. poftquam Aras Romanas deferuerunt Brandeburgici , Ele&or Joannes Fridericus creavit fe- met Epifcopum , ut vocant Heterodoxi , Havelbergenfem , & an. 1555. Lebufinum , atqucaru 1566. Adminiftratorem Archicpifco- patus Magdeburgici eam potiilimum ob caufam , ut ingens augmen- tum acciperent ditiones Brandeburgicas. Idem an. 1608. mortuus vivos reliquit filios feptem, quorum plerique rapuerunt bona Ec- clefise ; unde inter Provincias Ele&oris BrandeburgicifimuIqueBo- ruiliar Regis proprias numerantur hodie Archiepifcopatus Magde- De Marchionatu Brandeburgicoi 2If burglcus Halbcrftatenfis , Epifcopatus Havelbergenfis , Lebufi- nus , Caminus , Mindenfis , Moerfenfis , feu Mqurfianus, Anno i6ig. cum Albertus Fridericus ..Boruffise Dux fine hx- rede fuiflet fepultus , Georgius Wilhelmus Eleclor Brandeburgicus Friderici fororiusDucatumBorufsia? impetravit, a Rege Polonorum Sigifmundo III. JureFeudorum proprio & datis Infignibus fub dio exornatus. Idem, cum Anno 1637« diem extremum obiiffet Bu- gislaus XIV. Dux Pomeranias , jure pa&orum partem Pomerania; fibi vendicavit. Circ*annum 1656. conjun&as Sueeorum&Brandeburgicorum copias prope WarfoviamPolonos clademaximaproftraveruntjunde Boruffia? Ducatus ab omni etiamFeudorum onere Polonorum Regi olim exhibito fuit penitus liberatus > fuis etiam fedibus exa&i funt Equites Teutonici. An* 1666. litem de bonis Juliacenfibus obortam ea ratione fi- niit cum Duce Palatino Fridericus Wilhelmus, ut Cliviam , Mar- chionatum ( Marchiam Juliacenfem appellant ) & Ravenfpergam poffideret Ele&or Brandeburgicus. An. 169 j, Frdericus Eledor BrandeburgicusaCcefareimpetra- vit poireffionem bonorum Limpurgenfium inter Sueviam &; Fran- coniam iitorum. An. 1701. ex Leopoldi Cas/aris potiffimum gratia Fridericus Ele&or Brandeburgicus Boruffia? Rex fuit promulgatus, cujusfum- mi beneficij nunquam oblivifcentur hxredes Regij erga Jmpe- ratores Auftriacos , ut iperant boni omnes, in sevum futuri gratif- fimi. Plura patebunt ex iis, quje fequuntur : haclenus enimpauca perfynopfimdicereplacuit, utLeclorBenevoIus ex ungueLeonem, id eft, Eleclorem Brandeburgicum & nunc BoruffiasRegem poffit cognofcere , cui tam amplse fubeile cernuntur Provincise partimex bonis Ecclefiafticis , partim fecularibus conjunctas , ut fere iepti- mam univer/se Germaniae partem videaturpoffidere ex quibustan» tas in annos fingulos colligi poile ajunt divhias , ut hx trigintaflo- renorum millionibus hnt majores > vel pares, vel ccrte non mul- p d 5 tum *'* Tabula Topogrsphica tiim inferiores ; id ut appareat tum hic, tum in Circulo Saxoni* In- ferioris& Weftphalicoevidentius, addere vifumeftDucatum quon. dam, nuncBoruffia:RegnumappeIlatum, Vid.4tutb.citt, §. III. DE DIGNITATE AC POTESTATE ELECTORIS BRANDEBURGICI. I. Eleflor Brandeburgicus eft Archi- Camerarius inRomano Jm- peno. H. In Comitiis Jmperij Carfari Eg. pranfuro affundit aquam. Jmperij ein0nibUS ' VOcamus » P ublicis pnefcrt.Sceptrum IV. Die Confecrationis & Coronationls confiftit ad finiftram Ele- etons Saxonici. V. SufFragium fuum fert Ioco (exto. VI. In CoIIegiis Principum Jmperij fex fuffragiis fententiam publl- campromovet. r — ," a pf' eadem P riv " e g'*a « JmperioRomano, qua: impetra- vithleaor Saxonicus. VIII. Dicitur Protedor Equitum Melitenfium, quam appellationem confirmavit pax Weftphalica. IX. In Provinciis f u i s omnibus nova poteft exigere vedtfgalia &c. X. Pnncipem Hohenzolleranum Eledoris loco poteft & forte fo- n ) S ubUcT atK Jmpen ' j C ° nventus &c « VicIc t^* '» J* XI. Status fin Circulo Saxoni* Superioris una cum Ekaore Saxo- nico aingit» De Ducatu Potnerani*. tIJ TABULA TOPOGRA PHICA V. DE DUCATU POMERAN17E $♦ l IN Circulo Saxonia: Superioris principem nacti funt fedem tam Sueci* quam Boruifia: Reges , quod Pomeranix Ducatum ^ divifo dominio Ducis nomineetiamhodiepoffideant, Pome- ranix autem Ducatus fua longitudine asquat circiter 50. aut plura , Jatitudine vero in fui parte media 18, in partibus aliis 10.' aut 12. milliana Germanica. Septentrionem verfus longiffimo tracm ad- jacet mari Balthico 5 verfus Orientem jungitur Polonia^ 5 verfus Meridiem Marchionatui Brandeburgico 5 verfus Occidentem Du- catui Mechlenburgico. Dividitur Pomerania in Citeriorem & Ulteriorem 5 harc tota fubjiciturRegiBoruiTorum, illaSuecorum. InPomeraniaCiteriori urbes funt I. Et quidem in Ducatu Stetino StetinumcaputDucatus. Da- mum< Ukermunda. Anclamum. Deminum, Garza, Ja- feniza. Oderburgum, PaiTevvalkum. UiTedomum. Vo- linum. It In Regione Barthenn urbes funt Barthia , alijs Bardum. Damgarta. Stralsunda. Franzburgum. Tribfeum. III. In Regione feu ComitatuGutkovienllfunt Gutkovia. Wol- gaftia. Gripsvvaldia. Loyza. IV. His accedunt Infuhe Rugia , in qua eft Berga. Ufedomia. Wollina. In Pomerania Ulteriori, qua? dividitur in quinque partes, funt urbes , & quidem in l Pomerania ipfa Stargardia, in qua eft Regimen Pomeraniar. Caminum, urbs quondam Epif, Dana. Damma, Golno- yium. Kolbazia* jl, j a 1 » 4 Tabula Topographfca II. In ComitatuCaiTubia: funt Colberga Prafe&ura quond. Bel- gardia. Coslinum. Berwoldia. Cafimiriburgum. Corli- num, cujus pars efl: Suecica. CoslinumolimSedes Epif. Da- bera* Greitfenberga. Nova Treptovia. Stetinum novum, Pinza. Polzinum. Quarkenburgum. Stramelia. III. In DucatuVenedorumfunt Rugenvvaldia. Cranga. IV. In Dynaflia Lauenburgica funt Lauenburgum. Polnovium. Rumelsburgum. Smolfinum. Stolpa. V. In Dynaftia Butovienfi Butovium. Nomina harum urbiumCer- manica funt Latinp\ fere fmilia. § N. DE TRANSLATIONE DUCATUS POMERANI^E DAD REGES SUECI^£ ET BORUSSI^. Ux quondam Pomerian* BogisIausfeuBugislausexemploMa- jorum fuorum cum Eledore Brandeburgico fcedus iniitea le- ge, ut fi alteruter temporis fucceffu h*rede deftitueretur, jurefuc- cederent a teriusutrius filij. Igitur cum priori Seculo Bugislaus abfque prole decederet , & eadem anate Suecorum ac Brandebur- gicorum exercitus Pomeraniam late occupMet, ea methodo inter fefe conyenere tandem Suecorum Rex & Eledor Brandeburgicus, ut huicUlterior, ilh CitenorPomerania deincepscederetur. Tranf- adionem hanc confirmavit pax Monafterijanno 1648. & deinNo- viomagi mita. Polonorum equidem & Danorum Reges non ita pri- dem Pomerani* partem occuparunt > verumtamhic, quamille jure tandem iuo ceiTerunt t } §♦ iii. DE EPISCOPATU CAMINENSI IN POMERANIA. |jR^terIapfis Seculis inter Jmperij Status Ecclefiaflicos , & qui- deminCirculoSaxonixSuperiorisnumerabaturEpifcopusCami- nus, leu Carninenfis tantx propemodum authoritatis quondam,quan- t* nunc eftEpifcopus Bambergenfis. Verum Epifcopis Camini ul- itmis Luthero nimium indulgentibus, Epifcopatus Caminus totus aras De Ducatu Pomerani*. 1 1 f ■a&s novas eft fecutus > unde ab eodem tempore Epi/coporum Ca- tholicorum Sedem involarunt Lutherani qualefcunque Epifcopi. Tandem in Principatum » aut Ducatum fecularem pace Oihabrugce ftabilita converfus , facramentum dixit Ele&oriBrandeburgico, cui ^tiam hodie totus fubditur» Cseterum notandum eft hoc loco , Status in Circulo Saxoniae Superioris potius Topographise , quam alterius rei ordine, confu- fionis vitancbe causa , fuifle ha&enus collocatos: unde Scriptores alij obfervarunt hunc Ordinem. L Ducatus Saxonia: Ele&oralis* IL Marchionatus Miftiia:. IIL Landgraviatus Thuringiar. IV. Principatus Coburgenfis. V. Epifcopatus quondam Mifnia? , Merfeburgicus & Naumbur- genfis , nunc quafi Principatus» VI. Principatus Anhaltinus. VII. Principatus Leucopetrinus , vulgo Weiflenfelfianus* VIII. Principatus Querfurtenfis. IX. Vitlandia. X. Abbatice quondam Principes Quedlinburgenfis , Gernrodenfis. XI. Comitatus Schvvarzenburgicus, Barbeyenfis , Mansfeldianus, deReuflen, Gleichen , Beichlingeny Hoheftein , Wernin- geroda , Stollberg & Schonnberg. 5CI17 Marcionatus Brandeburgicus. XIII. Ducatus Citerioris & Ulterioris Pomerania% XIV. Epifcopatus quondam Caminus. Quamvis hic ordo minirnc videatur a noftro multum diverfus. Vid. tmk.citt* Ee CIR' i\6 Tabula Topographica CIRCULUS V- FRAN- CONICUS. TABULA TOPOGR^PHICA UNIVERS^ FRANCONI/E- §> L FRancia Orientalis > difta vulgo Franconia > Iongitudine /iia circiter 34. Iatitudine miiiiaria Germanica compledens, verfus Septentrionem jungitur Comitatibus principibus Haf- fiac &: Thuringi* 5 verfus Orientem Marchionatui MiTniar , Supe- riori Palatinatui & Bavaria^ > verfus Meridiem Suevi* > verfusOc- cidentemComitatuiHanoviar, Statui Naflovfsc > Palatinatui Infe- riori> & Landgraviatui Haffo- Darmftadienfi. In Francia Orientali funt fluvij prx reliquis nobiliores , Egra,' Nabus> Salus , Moenus. Sunt in eadem urbcs non paucxantiquif- firnas ac celeberrima? > de quibus fuo Ioco. Jpfa Francia Orienta- lis fere tota planitie amasna fpeftabilis >frumentum 6c vinum gjgnit copiofiflimum g non defunt etiam fluviis pifces ,, Sc fylvis ferx ; na- turam fertilem adjuvant opera: , artifices 6c mercatores multi, qui- bus Ma^nus > Rhenus & Ifter maxime ferviunt ad vehendas quaqua verfum merces : unde proventus tam Ecclefiafticis quam Seculari- busfolvendi Statibus> aliquot aureorum milliones facillime fuperant* Antequam de utrisque Statibus feoriimagimus % deFraneis univer» fis paucapramittimus* tfJfc DE FRANCIS MAXIME ORIENTALIBUS* C Tquorumpiam Hiltoricoruni derebus Francorum antiquiirimis iententiam dicentium Iibris tribaatur fides , dlcendum eft ex eorun- Univerfsc Franconix. 1 1 > eorundem mente , Frincos inter nationes Germanicas fuifle primam, aut cere non poftremam* Antiquiffima &. incertiifima fdentio ju- vat-praterire , juftis opinionibusfuustribuaturlocus, SuosFran- cis fuiffe jam Reges ante & poft Chriftum natum Seculis , non abs re fcribitur 5 quantus enimfuerit honos Germanos inter fuis Regi* bus , teftatur Tacitm* non ultimo inter eos loco numerans Sicam- bros, Frifios, Salieos, quos omnes hodie Francones dicimus, ve- teres vero Francos. Nomenhocnominibusilliseftrecentius,apo- pulis his fortiifimis impetratum armis. Romani gloriofo huic no- mini anfam dedere 5 cum enim fub jugum mitterent etiamin Europa Provincias plerafque , Romanis copiis conftantiffime reftiterunt Si- cambri , parati omnia prius , quamlibertatempatriamamittere : un- de Frtnci » hoc eft Uheri vocati,identidemamplioresperceperefru- dus libertat is fua% Ad mare Nigrum coluifie primo terram per- hibentur , inde vero limites patrios egreffi , dum Suevi atque Thu- ringi armis certarunt de regione illa , quam nunc Franconiam dici- mus, inter duos litigantes gavifus tertius, nimirum interSuevos8c Thuringos Francus , medium occupavit locum» Annus agebatur ab hominum Redemptione circiter 326. cum Genebaldus Francorum Rex initium dedit habitationi noviffimas ; au&is deinde viribus 6c animis ultra Rhenum progreftiis cum exercitu Pharamundus Rex , in Gallia non uno duntaxat pradio fuperavitRomanorumreliquias , inter victorix fpolia numerans novas Prpvincias : hincinter fefe di - vifi Franci , Franciam alteram Orientalem, alteramOccidentalem dixere. Eodem adhuc tempore per univerfam Galliam populi di- verfis quatuor Regibus parebantj pars nimirum Aetio Romanorum & Galiorum plurimorum Duci fupremo , pars altera Theodorico Gothorum , pars alia Gotharo Burgundorum s pars reliqua deni- que Mcrovseo Francorum fubjecta erat Regibus , qui omnes con- jundis viribus Attilam HunnorumRegemanno45 i.in campisCata- launicis ita profligarunt , ut 180000* hoftium in acie ceciderint. Pulfo Attila necdum fecura concedebatur pofteffio Francis in Gal- lia 3 Suevorum enim aut Duces aut Reges Francprum asmuli maxi- mi, Rhenum tranfgrefficum copiisadpugnasproyocarnnt novasco- z lonus * \ 8 Tabula Topographica" lonias : comparuit igitur in arcna Clodovarus > qui dum periclitarl coepit de vicloria maxima , in vota didicit vocare Superos , diclo fimul facramento , quo RomanaSacra feamplexurum efle promifit, fi cceJum vi&oriam non negaflet, Sic voville erat vicitfe hoftes : triumphi pars jucundiffima fuit Regis& trecentorumNobilium bap- tifmus Rhemis an. 499. fpe&atus* Canerum exa&is e Gallia qui- busvis hoftibus CJodovaeus inter fuos fuum itainftruxitRegnum, ut quatuorfilijstotidemRegnipartes, quasRegnadicebantnova, ob- tingerent » Childebertusenim Francias Occidentalis Regnum, Clo- tarius RegnumSueffionenfe,Clodomirus Regnum Aurelj;e , Theo- doricus denique Regnum Auftrafi;efuum dixitpatrimonium , cujus pars ampla tunc erat Francia Orientalis: quippe circa annumy^o. Hettano Francorum OrientaliumRegeautDucefine liberismortuo, Orientalis Francia jure hxreditatis ad Reges Galli*e translata eft. Eodem tempore regnavit Childericus IIL in GalliaRex, aut verius umbra Regis, cujus, utvocabant, MajorDomus Pipinus, D. Bur- kardo Herbipolis Epifcopo Franconias Ducatum maxima ex parte concedendum exiftimavit , concefto pariter , ut minime vana eft £des, jam tum Pucis titulo. Fde Antkorcs m pra:/ertim ver6 dum imperabantCaroJus V. & Ferdinandus & Jm- peratores ex afte Romano-Catholici, quorumidcircofehoftesacer- iimos profeffi funt Suecorum Rex Guftavus & Electores Saxoni* cum viris 1 nncipibus non paucis tum intra tum extra Romanum Jnu perium, Bambergenfiumeodem tempore Epifcopi erant Wisandus, J oannes Georgius & Francifcus j qui a:rumnis affidti plurimis ftare & } ugnare rortiter perfeverabant j Wigandus enimam iyij.ifeditio- «sagreitium turmis obfidione circumcin&us, quantus fitnonraro - - * Univfcrfse Franconlae» J2 f in feditiofa plebe furor &rabies adversusquafvis rationes pertinax, fane multis modis expertuseft. An. dein r 552. ab Alberto Marchione Brandeburgico varias in anguftias reda&us vim hoftilem pertulit damno Ecclefueiua; ineom- parab ili. An. 1632. Joannes Georgfus a Sueeis expugnatus , Francifcus vero an. 164 1. Duce Weinmario ab ejusdem nationis hoflibus, fpe~ ciofum nomen/^ utvocamus, Coadjutor, & tanta ftrage ptoftravkjUtHetbipoleaGuminchgenarum 1 3oo\fue~ / rint a,i i Tabula Topographica rint ccefi , eorundem duobus captis millibus, Atquehasc jamfupra decimam feditio feptima fuit caufa extremae paupertatis adeo, uc juventus literata fere omnis Herbipoli Erfordiam transfugerit inte- (kmis coa&a malis. Casterum Epifcopatui huic initium circa an- num 740. fecerunt DD. Bonifacius & Burchardus,uterquenatione Anglus , uterquePipino Caroli M. genitori potentiflimo peraccep- tus j cum quo proinde res momenti maximi aggreflus , D. Pontifi- ci Zacharias& Succeflbribusperfuafit, utBurchardumprimumHer- bipoli Epifcopum , &. ut multorum fides eft , fimul Ducem confti- tuerit : qua de caufa jam tum temporis in ore hominum locum ob- tinuiflenon pauciafieruntpara2miamhanc://fr^o/^yo/rf judicat enfe > ftola. Hax de Epifcopatu Herbipolenfi. De origine Epifcopatus Bambergenfis hxc accipe. Baba Henrici Aucupis Jmperatoris (b- ror nupfit Franconia: Comiti cuipiam Henrico , quocum sedificare ccepit urbemiuode nomine Babenbergam, feeBambergam denique appellatam. Babahxcenixacftfihum Albertum,ComitemBamber- genfem di&um, qui tametfi juvenis admodum, cum Rudolphum Her- bipolenfium Epi/eopum fibi perinfenfum an. 903 . e fede Epifcopaliar- mis expuliflet , nec non duos Epifcopi fratres Eberhardum 8t Conradu Franconias Comites in prxliis occidiflet, horumfanguiniscognatio- ne fibi jun&orum Comitum ulturus mortem Ludovicus IV. Jmpe- rator , adjutore Hattone Archiepifcopo Moguntino ufus an. 905. captum ac vix non aperte proditum in caftris Caefareis plecti capite juflit. Eadem occafione Comitatus Bambergenfis Jmperij t\£co ad- judicatus, per integri ferme feculi ipatium paruitRomanis Jmpera- toribus, equibus D. Henricus II. probe memorComitum Bamber- genfium tam trifti fato extin&orum , ut horum memoriam pofteris commendaret, & DiviniNuminis gloriamperindepromoveret,Epi- /copatum Bamberga; erigere una cum Cunigunde AuguftaCorijuge ftatuit , invitis equidem Herbipolitanis maxime Epifcopis , Ponti- fici tamen & Carfari contradicere aperte non aufis^ cum eosdem non lateret , Romanum PontificemCarfaris pio defiderioconlentirepri- m6 &: fecundo vix voluifle ob duo prxfertim rerum capita , quod flimirum Epifcopus novusinter duos medius Franconiam turbaret potius ttmvers» FrancottlaK ss| potius, quam racrearet , Futurus obex Epifcopo Herbipolltano Euftadiano , Caput alterum Pontifici infolitum videbatur 5 quod Henricus Qefar Bamberga: Epifcopos optaret nullius Archiprcfulis poteftati fubjici. Taceo difficultates his minores , quibus una cum majoribus hi favorem Carfaris penitus fublatis Benedidus VII. didusVIII. an.io 1 9 . ea ratione Bamberg^ Epifcopos admifit ac confirmavit , ut iidem non minus , quam ArchiepfcopipallioRomanoornarentur, Stor- dine omnibus in Germania Epifcopisprajcellerent* Gratitudinis Sc fubjc&ionis demiiliflimse igitur causa EpifcopusBambergenfisinan- nos fingulos Romano Pontifici pra:ter albicantem equum promifit mittere quampiam pecunias fiimmam : Henricus vero Jmperator hujus nominis III. ut Dicecefin Bambergenfem hoc onere levaret , Beneventum ceflit Romano Pontifici. Tandem ut Dioecefis, harc nova^ inconcufla ftaret , Henricus Jmperator coniervatores ejusdem conftituit quatuor Jmperij Eledores , fcilicetBohemia;Regem,Du- ces Palatinum , Saxonem 8c Brandeburgicum , quorum loco quatuor hsec officia, ut vocant harreditaria , obire folent Ele&oribus minores in Jmperio Status. Cxterum fingulare Dicecefis hujus privilegium tum apoteftate Pontificia , tum Oelarea conceflum vocare coepe- runt Majores noftri Sericum S.Cunegundnfilum; undeinproverbium abiit, quo dicere folemus , Sericum Hdmbcrg* filum fortm ejlquovtt mtniment: Ornamentum Bambergas ultimum & maximum addi- dere conjuges Auguftiflimi ambo ibidem fepulti, Sc inDivorumnn- merum relati , rariffimo in tota etiam RomanaEcclefia, &.Roma« no Jmperio fane exemplo. Epiicopatui Euftadiano fundum dedit ampliffimum Svvigge- rus Comes Hirsbergenfis bonorum fuorum hasredem icribens Ec- clefiam Euftadianam , cui Epifcoporum omnium primum D. Wi- libaldum prafecu Gregorius III. Romanus Pontifex , adjutore ma- ximo D. Bonifacio, cujus ex forore regia neposerat Wilibaldus* Secuti funt Antiftitem hunc «Sanctiflimum Epifcopi ad noftrum uf- que Seculum fexaginta tres generis iplendore , do&rina & morum /an&itate maxime conlpicui pleriquc imer eosdem eminuit Geb- Ef hardus Tabula Topographica hardus I. natus in SueviaComes de Kalvv, quem an. 1054« El«- &ores Pontificij in Supremum univerfie Ecclefiae Prsclulem elegerunt Vielorem II, diclum, Fuerunt ex eodem Epifcoporumnumeronon pauci alij , qui ob pra:ftantiflimas virtutes & prorfus infignia meri- ta a Pontificibus Romanis, Jmperatoribus , univerfa propemodurn Ecclefia & Jmperio fiint xftimati maximi. Ephcopos antiquiores brevitatis causa omitto , nobis notiores non omittendos cenfeo, JoannesIII,JmperatoriAlbertoII. &moxFridericoIIJ. nee non hujus fratri AuftriasArchiduci Alberto doclrinam , prudentiam 6c do- tes aulis dignas rcddidit pergratas > unde Orator Casfareus ad Con- cilium Bafileenfe miftus » prasclarc fun&us eftfuo munere. Curia: Romanae probabantur adeo gefta JoannisIH. utPiusII.Pontifexre- rum Germanicarum optime gnarus , audito de Joannis Epifcopi obitu nuntio, palamhanc dixeritfententiam : Germana Ecclefiaami» fit celumnam aurcam. JoannisIII. Succeflbr Wilhelmus deReichenau aFriderico III, Jmperatore Neoftadij in Auftria mfignibus Virorum in Jmperio Principum propnis, exornatus , amorem Carfaris iingula- fl prudentia adeo conciliavic fibi, utab Aula ViennenfiadMathiam Hungariae Regem Friderici Csefarishoftemprarpotentemfueritmif- fus , 8t Jmperatoris dein vices in Jmperij Comitiis multifariam in fe fufceperit : Maximilianus cnim I, Friderici filius Auguftus, genito- ris fui veftigiis hac etiam in parte infiftens , Wilhelmi de rebusma- ximi momenti confilia rcquifivit , & hunc ad Carolum Gallias Rc- gcm ablegavit , pene parentis loco vcneratus hunc Epffcopuna , qucm multi alij laudatores non vani hfs verbisialutare&: prsedicare folebant : Efi iibi Solonn mcns > qmnetiam os Salomonn. Exempla Epi- fcoporumEuftadienfium clariffimapanbus exemplis illuftrare perre- xerunt Epifcopus Gabriel ex JlIuftrifiimaDominorum deEybFami- lia , Chriftophorus Comes Pappenhemius , Mauntius Huttenius, Martinus I. de Schaumberg , Joannes Conradus a Gemmingen > Jo- annes Ckriftophorus a Wefterftetten , Marquardus II. Comes de Caftell, & hujusnepos Dignitate hac Epifcopali digniifimus Joan- nes Eucharius j Joannes Martinus , Joannes Antonius , & denique Epi- fcopus acPrinceps NofterCelfiifimus Francifcus exFainiliaJlluftriffima Schenk Univcrr* Franconte. Uf Schcnck nuper fummo fubditorum folatiopromulgatus, aiiique Epi- icopi per Germaniam, Jtaliam aliaque Regna maxime celebrati , quorum nomen ac ftemma Jlluftriffimum , vigilantia prorfus fin^ gularis, converforum ad Romanas Aras multitudo , variorum novatorum cauta profcriptio , juftiflima punitorum fcelerum mo- deratio , ReiEcclefiaftica;&: Domeftica; cura peculiaris , debitorum neceffitate contradorum expun&io , bonorum quorumvis augmen- tum 8cc 5cc, in vulgus etiam eft notiffimum & celebratiflimu. Id etiam fingulare eft encomium Epifcoporum Euftadienfium, quod Dioece- fin fuam pene in perpetua pace jfldrentem confervarint , dum tamen Epifcopis in Franconia vicinis cumhoftibusmaximedomefti- cis certandum fuit. WtlihalL in yit. %onif*cij. AnnaUs Frmcorum. ZnUriTof» & Compndinm hreyv an. 171$* editum Herhipoli. §. VII. STatuum Ecclefiafticorum quartusinCirculoFranconicoeftEqui- tum Teutonicorum Magifter Jmperi Princeps , cujus fedes coepit enc MergenthemiumadTubarim una cum ditionibus alijs eo per- tinentibus fitum , poftquam Equites Teutonici ex Boruflia egredi coa&i , Mergenthemium confugerunt. In Francpnia Equites Teu- tonici numerant fequentes etiam ditiones, nimirum Dalavium. Henchelhemium. Hilfpachium. Huttenhe- mium. Keyenbachium. Neohufium. Vaingam. Waingartum. Hornekium. Kirchhufium. Ulmam ad Nikarum. Stocksber- gum. Weinhemium &c. Ditiones alias poffideilt EquiteshiadRhenum , in Auftria, Ty- roli , Haffia , Thuringia , JVeftphalia , Saxonia &c &c. Ordinis hujus facratiffimi , nobiliflimi ac celeberrimi author fuit & Magifter fupremus effe coepit an. H 90. Henricus Walpot de PalTenheim , cujus Perilluftris & Perantiquse Famili* ditiones ad , Rhenum & Mofellam funt fitse. Eques hic Germanus in facris ex- peditionibus de Romana Ecclefia &. Jmperio optime meritus,aCa:- leftino III. Ordinem fuum Iaudari , confirmari & fummopere pro- moveri intellexit. Membra Ordinis funt di&i Equites Mariani , Ff x q^od Tabula Topogwphlc» quod diebus /Ingulis laudum Marianarum certum numerum ~, velua penfum domefticum p romitterent fe perfoluturos. Teutonicorum nomen fibi exoptarunt , quod ex natione extera neminem.etfi no biliffimum, admittendum exfflimarent. Hierofolymisprimofedem fixerunt ; veriim ex fanda civitate expulfi an. ino.inGermaniam yenerunt^ & Boruffije partem occuparunt , ejusdem dcnique Prol vincns fere omnibus gladio fibi vendicatis. Oppofuit elapfis feculis fe vinbus maximis Polonorum Rex Jagello, fed fuo & Equitum Teu- tonicorum damno irreparabili ; Seculo enim priori Boruffia non tantum Teutonico Ordini , fed 8c Polonorum Regi penitus erep ta eft ab EleaoreBrandeburgico , dum pugnare cceperunt contra parentes & avos nepotes inter facrum & faxum poiiti Poloni. *• m DE MARCHIONATU CULEMBACENSI SEU BYRUTHANO. C Tatuum Secularium in Circulo Franconico primus eft Marchio O Culembacenlis , feu Byruthanus , cui proin incumbi SatuTm hoc Circulo umverfos gubernare ita tamen , ut cum Princibe Onoldino gaudeat alterno regimine. P Marchionatus Oilembacenfis feu Byruthanus Iongus eftmillia- ribus Germamcis fere quatuordecim • latus plerifque°i„ odo ; aSeptentnone contingit Voitlandiam f ab Oriente eandem & Palatinatum Superiorem ; i Meridie Territorium NorST iSt^ deaK Bambergenfer fe* Culembacum. Byruthum. Curia. Wonfilda , aliis Wonfi. Sa iTr' Neokirchium, Efchenbachium E " langa. Weiffenftadium&c&c. $ IX DE MARCHIONATU ONOLSBACENSI, SEU ONOLDINO. ^SuZnlfltn t? irC : l0 ^ DC0nk ° ^unduseftMarchio. unoicunus, vulgo Anfpacheniis , cujus Marchionatus quinde- CIRl unlrirf* FrafiConia, tjy «3m circiter milliaribus Iongus , quinque aut quatuor Iatus, inter Epifcopatus Bambergenfem & Euftadianum medius hunc a Meri- die , illum a Septentrione conjun&umhabet fibi * AbOrienteTer- ritorium Norimbergcnfe &, PaJatinatum Superiorem reipicit ; ab Occidentecingitur Epifcopatu Herbipolitano &Comitatibus variis* Urbesineodem funt Onoldinum. Schvvabacum* Windelfleinium, GUnzenhu- fium. Winzhemium. Leitershufium. Uffenhemium 8cc&c. Tam Marchio Culembacenfis , quam Onolsbacenfis ex ftemmate Hohenzollerano oriundus , Seculo XVI. utrumque Marchionatum ab alijs Brandeburgicorum Ele&orum ditionibus feparatum fecurc ccepit poflidere y Joannes enim Georgius Ele&or Brandcburgicus muitorum omnino liberorum , fcilicet undecim filiorum , & duo- decim filiarum genitor , duos filios Chriftianum Byruthanum , Joachimum vero Erneftum Onolsbacenfem dixit Marchiones : un- de in duas diver/as denuo Lineasdivifi Marchiones Hohenzollcrani utrumque retinent Marchionatum > quem in principio hsereditatis difficilem reddidit utrique fratri JoachimusElectorBrandeburgicus : litem denique terminavit finis Seculi XV{. Seculis prioribus Mar- chionatus uterque Comitibus HohenzoIIeran is tanquam fupremis Norimbergse Prxfe&is tributa folvit 5 Conradus enim ex ftemmatc Hohenzolierano primus cirea annum 1200. creatus Norimberga; Prsefe&us una cum Succefibribus pariterque fuis hxredibus fupra 8c infra Norimbergam ita ditionesiuas augebat , ut denique in Mar- chionatum duplicem excreverint, qualem hodie a Marchione ge~ mino polfideri intuemun D£ DUCATU COBURGENSf. DtTcatus Coburgenfis in Franconia fitus >< & hoc loco inter Jm- perijStatuscollocatus, non nifi quatuor milliaribus Germa- nicis longus >J nee totidem latus, inter Comitatum Hennebergicum, item Epiicopatus Bambergenfem &, Herbipoienfem medius , urbes continet. Coburgum. Eisfeldiaiiv Hilpertshufium, Heldburgum. Thier&einium* Romhildam &c. 228 Tabula Topographica Ducatus hic quondam ditiones intcr Comitis Henncbergici nume- ratus an, 1347, nuptiarum causa ad Saxonix Duces translatus , Li- nex AJtenburgicas in divihone bonorum cedebatur : atanno t&fil hacemortuaErneftus Saxo- Gothicus eundem jurc harreditatis im- petravit. Verum etiam Erneftus abfque hxredibus defundus, diu- turnis iitibus viam aperuit. Nos interea inter membra Circult Franconici hoc loco computabimus* §♦ XI. DE PRINCIPATU HENNEBERGICO, STatuum Seculaiium in Circulo Franconico aut tertius , aut quartus fuit Comes Hennebergicus an. 1583* ablque hxrede mortuus. Jmperij nunc Principatus dicitur terra? compen- dium iJJud, quod a Septentrione anne&itur Turingias j ab Oriente Ducatui Coburgenfi 5 a Meridie Epifcopatui Herbipolitano j ab Oc- cidente Abbati* FuJdenfl ; Jongitudine fua compleditur milliaria Germanica oclo circiter , fex vero Jatitudine, Principatushicho- die in tres aut pJures dividiturpartes , quarumprimampoffidetDux Saxogothicus j in eadem funt urbes & oppida &c. >W Mainunga. Masfeldia, Wafunga. Salzunga.* Sanda. Partem aJteram occupat DuxSaxo-Citicus,inquafuntSchleuf- fmga. Sula. Jlmenavia. Northemium frigidum Urhs Eifenach. Partem tertiam fuam dicit Landgravius , iu yocamus, HafTo- CalieJius in qua eft Schmalcaldia. §. XII. DE PRINCIPE SCHWARZENBERGICO. INter Status Scculares Circuli FranconiciquintuseftJmperij^Prin- ceps Schvvarzenbcrgicus , cujus ditiones per Romanum Jm- penum funt admodum difperfar. In Franconia fitus ferme in medio inter Epifcopatus Bambergenfem & HerbipoJitanum Comitatus Schvvarzenbergicus, 6t Dominatus Senshemienfo nec funt multum longi , nec lati, C*terum ditiones ejufdem pJer^que fcquuntur hoc ordine; Ia Unlvfrf* Franconfe» 229 In Suevia Landgraviatus , uti dicimus , Klettgovienfis & Co- mitatus Sulzenfis: In Styria di tio Muravienfis. In Bohemia ditiones Wittingavienfis , Frauenbcrgenfis , See- haufenfis , Gnozhemienfis & WeiterdorfTenfis # In Weftphalia ditio Gimhornenfis dcc. Schvvarzenbergici , feu Senshemiani Equites celeberrimi jam anno i^io* inter Liberos Jmperij B,arones merito funt fcripti > quo nimirum tempore Erckingerus Sigifmundi Jmperatoris affinis proxi- mus nomen per univerfum Jmperium celebre obtinuit. Dein Adol- phus ab Jmperatore Rudolpho II. Comitibus Jmperij annumeratus poftfe reliquit Adolphum alterum.anno 16 jz. Jmperij Principibus a Leopoldo C«efare ob facinora domi fonTquemaximaaccenfitum. De Adolpho hoc dicere folebant rerum periti: Adolfhm Catoin foro, Cicero in rofiris,Fahim in armps, fatriafroyidmifroJigm jui. In Hu noaria prafertim nomen Schvvarzenbergicum fubCsefareRudolpho Ilt in- claruit, ubi Adolphusprior JaurinumMahometaniscopiis eripuit, & Viennam fupremus in re militari Prasfe&us ftrenuifiime defendere ccepit , digniflimus nomine Comitis & Ducis» Fuerunt eodem & prioribus Seculis Schvvarzenbergici Equites per Bavariam , Bohe- miam, Elecloratum Brandeburgicum , Boruffiam, Bergium » Lo~ tharingiam , Ahatiam &' Franciam celebrati 5 unde etiam hodie Principem fuum Schvvarzenbergicum jure honorat maximopere Aula Vienncnfis. Vid, Lexicon Lifff. Miinchfmayr &c. §. XIII. DE PRINCIPE LOEWENSTEINIANO. £^ TatuumSecuIarium inCircuIoFranconicofextus eftComes quon- dam ^ nunc Jmperi jPrinceps de Lcevvenftein & Wertheim non ita pridem creatus. Onginem ducit ex'ftemmate, utlfupe- rius didiim , Palatino : Linea: enim huic a reliquis diverii initium fecit Fridericus Vidoriofus Dux Palatinus Seculo XV. imperante Friderico IV., cujus annutu nwptias a Friderico Vi&oriofo cajlibatum iafavoremnepotu promutente^fuatcclebrat^&hujusfiiij duoiater Jns- 2j« TabuU Topographici Jmperi j Comites numerati 5 u t fimul juramentum nepotibus datQm ffr ne iuo non careret , & Fridericus fponfam exoptans voti fui compos fieretv In dua*Lineas admodum divcrfas abierunt fucceftu tempo- ris Comites Lcevvenfteiniani , nimirum in Rochcfortenfem & Vir- neburgicam , haec Lutherum fecuta eft , illa permanfit in Gremip Romanas Ecclefiae* Ditiones eorundem fiint fequentes s In Franconise & Suevia: finibus ad Nikarum Comitatus Lccvvenftei- nius. Comitatus Werthemienfis. Comitatus Rochefortenfis quondam , in Ducatu Bullonienfi. Comitatus Virneburgicus inter Treviros & Coloniam fitus 6cc fcc. 1 §. XIV. DE COMITIBUS GIRCULI FRANCONICI STATIBUS. !♦ Poft Principem Lcevvenfteinium vcnit in Circulo Franconico Comes de Caftell , cujus nominis & ftemmatis» notifiimi Sc antiquifiimi vel authores vel promotores jam celebrati funt Seculo Chrifti IX. Comitatus Caftellenfis in duasdivifus par- tes in finibus Epifcopatus HerbipoJenfis eft fitus Orientem & Occidentem verfus, ubi juxta pofitos inveniet Le&or Comi- tatusplures in Franconia , quos dabimus fequenti ordine- Comcs Dernbacenfis , cujus extin&um eft ftemma penitus an, 1697. 9 U ^ S intcrea in Comitatu hoc fucceilerit, calamum Iatet. III* Comes Erpacenfis , cujus ftirps, fi Hiftorica fides non fallat, eft perantiqua , nimirum ab Eginhardo Caroli M, genero, aut Cancciiario, uti appellant , defcendens. IV* Comes de Geyern, cujus originem haud bcne pefpe&am habcnt Genalogi 5 hoc probs conftat, quod nomen Joannis de Geyern /eculo priori albo Comitum Jmperij inferuerit , & locum in Circulo Franconico eidem conceflerit Jmperator. V. Comes de Giech , cujus Majores crant perantiquae profapiar Equites, in tres diverfastineas diftindi>nimiruminBuchavicn- fem , dniverfaefrancomae. 31 # lem, Braunienfem & KrdttendorfFenfem. Harum ultima in- tcr vivos eft fuperftes , ex qua Chriftianus Carotus a Leopol- do Jmperatorcintcr Romani Jmperij Comites eft collocatus. VI. Comites Hohenloici, in quorum pofteffione funt in finibus - Franconi*j&: Suevi* Langenberga. Neoftadium. Pfcdel- bachium. Sinderinga. Wakenberga. Ornberga* Statuum Secularium rcliqui funt VII* Comitcs dc Limpurg, quorum originem aFranconia? Principi- busdcducunti inter eos numerant Godofredum aLimpurg, qui vixit Seculo Chrifti XIL VlinComes de Noftiz, cujus originem expreflam non invenimus. Ditiones cjusdem funt in Franconia , Bohemia &Auftria. IX. Comites dc NothafFt , aiitiquiffimac fane profapias Equites, qut CaroloM. gratiffimi,Sc laudes &ditiones apud eundem impe- trarunt, In numerum Comitum Jmperi j a Ferdinando III. Jmp., relati funt ob ditiones in Franconia &; Palatinatu fuperiori fitas* X. Comes de Schonborn , cujus Majores antiquis Seculis jam flo- rucrunt : eosdem inter numerant Philippum de Schonbornj quem Seculo XII. affinitatis vinculo conjun&um fiiifle Baroni- bus de Sickingenaffirmant. Quantiim ftemmaComitum de Schonborn excreverit tum in Romana Ecclefia , tum in Ro- mano Jmperio , latet neminem , ne vulgus quidem $ adeo Pur- pura, Infula , Pileolus, Toga &; Sagum convenerunt bene in una Domo Jlluftriffima! Memoratis hactenus Statibus in Comitiis Jmperij fedem haben- tibus acceflerunt urbes Norknberga. Schvveinfurtum* Rottenburgum. Weiflen- burgum. Weinshemium. Urbes hx omnes, ciim in Jmperij Comitiis in Ordine , feu Suevico , ut appellamus, Scamno locum fibi deftinatum habeant , hinc carundem redibit mentio , ubi de urbibus Suevici Ordinis univerfis. Accedunt denique Liberi S. R. J. Equites per Circulum Fran- conicum in fex diverfas clafles diftin&i , quarum prima eft claffis G.g Oden- a j 2 Tabula Topograprica Odenvvaldenfis • fecunda Altmiihlenfls $ tertia Steigervvaldenfiss quarta Loco- montana , vulgoOrt-gebiirgenfis* quintaBaunachia- »a fexta Rohnenfis & Wehrenfis , de quarum prvilegifs fuperius memoratum , ubi de Equitibus S. R. J.di&umeft. Traiter aliascitt. yideatur etiam L.Baroab JndUrn fjk I.Tit. Tart. IX. de Statu Ho» minum &c. ■^m- -€#2:#^ -^SSfe*- -44£8r *- CIRCULUS VI. SUEVI- cus. TABULA TOPOGRAPHICA UNIVERS/E SUEVI7E- §. 1. SUevia? Circulus fua longitudinepariterSdatitudinecomprehen- dit circiter milliaria Germanica 34. Verfus Septentrionem ad- jun&am fibi habet Franciam Orientalem 5 verfus Orientem Bavariam 5 verfus Meridiem Helvetiam 5 ver/us Occidentem ( fi Brfsgojarn annumeres Suevias) Alfatiam & PalatinatumRhenanum, FJuviis majoribus includitur geminis, fcilicet RhenoSc Lyco 5 tres alij Sueviam fecant , nimirum Jfter inter Suevos medius 3 Nikarus Suevia; partes Occidentales , rnaxime vero Ducatum Wirtenbergi- cum 5 Jlarus partes Orientales permeat. Suevia fere univerfa in planitiem & colles modicos potius 3 quam montes & valles diftincla , copioilffimorum fru&uum varie- tate cum quavis regione per Germaniam de palma certat j fertenim triticum, filiginem 3 far, hordeum & avenam tantacopia, utetiam vicinis fibi Provinciis ubertim poflit fuccurrere. Vincas tametfi po- tior Suevorum pars non colat ; facili tamen labore dc moderato pretio fibi procurant diverfa Bacchimunera ade6, ut plebe inrlmafuperior gensplus vini abfumat,quamforte abfumitur inipfisprovinciis vini fe* raji* Univcrfa: Suevise, aij racibus. Cives & agreftis populus recreantur cerevilla,fere nullo pretio comparanda. Hoc Bacchi munere exhilarati artifices,opirices 8c agre- ftes ftrenuam impendunt operam rebus omnino variis , quibuscum auxiliares manus conjungunt Mercatores multi inurbibuspraslertim majoribus , quarum nomina ob merces 8t cambium toti Europa: non funt obfcura : unde fi foli C;efari , aut uni duntaxat Duci hodie fubjiceretur , veluti quondam , univerfa Suevia , par foret fol- vendo in annos fingulos aliquot aureorum milliones uni fuo fupre- mo Domino. Di vitiis tamen ufqueadeo nonabundantSuevi, pars enim eorundem nobilitate clara divitias multas abfumit immodick conviviis, & luxu nimio , parum follicita de fippellectili &C re do- meftiea j pars numero lcnge major multis fubdita Dominis , ut nihil fuperflui habeat , perpetuis maceratur bcllis , tributis , fervi- tutibus Scc, quibus exigendis jus &, vis varia excogitavit nomina. $. IL DE SUEVORUM VETERUM MAXIME DOTIBUS. COrnelius Taeitus poftquam Germanorum permultas laudes 8c vituperia recenfuit , tandem etiam de St?evis ccepit dicere, k quibws majorem Germania partem obtinert » & frofrw natimibus nominib ufque difcerni ait quamyis in commune Sueyi yocentur. Idem author inter vetuftiflimos juxtaac nobilillimos Germanos numeratnSuevos, qua de caufa eorundem uberiorem facitmentionem. Nomen hau- fifle dicuntur a Suevo Rege Suevorum , qui annis 1600 anteChri- ftiincunabula jam regnafle dicitur, fi tamen fas fitcredere. Novi- mus vocatos efle altero nomine eoquelongerecentiori Alemannos, e6 quod fuum ad exercitum nullum admiferint , nifi virum fortitu- dine prxftantem. Communis fert opinio Veterum & Recentiorum, quondam Sue- vis univerfum illud terrc fpatium fuille occupatum , ubi nunc eft Holfteiniar, Traclus Mechlenburgicus , Pomerania , Marchia , ut appellant, Mifhia , Bohemia , Silefia &; pars Polonise* his in ter- ris fucceftu temporis , tametfi polygamfae frasna more aliarum gen- tium non laxarent , maxirne tamen multiplicati, & perpetuis fere Qg 2 bellis i 34 Tabula Topographica bellis affiieti dum Regna & Rcgiones varias peragrarunt , fecum omnia fua portantcs , partim neceifitate coa&i , partim locorm amamitate allecli , novas colonias adornarunt, aut potius polTerlio- nes veteres deferuerunt, ne quidem Suevorum nomine in fuaquon- dam patria reifclo. Coloniarum una fertur fuifle illaipfa regiofa- nb maxima , quam hodie Sueviam dicimus, Marcomannis, Vinde- licis , Noricis , Rhetis, & aliis Sucvorum non re, (ed nomine te- nus duntaxat diverfis diltin&am. Suetonius jtag. 83 alTerit , ab Juguflo OSfayiano yiStos effe Sueyos & Sicambros > atque utrosque fe dedentes ultrdfluyium jilbimfmffe fubmotos* in GaUidmque ( quas Rheno vicinas dixere etiam veteres provincias) traduBos » ac in Jroximis Ttyeno agris collocatos. Quinto poflnatum Chriftum leculo novas denuo colonias crexcrunt in Italia , Gailia, quin etiam Hifpania haud acquali rerum fuccefTu : pars namqueSue- vorum (quam Tacitus Longobardos appellavit &; hodie appcllamus omnes) JtaliamSuperioreminfeflisarmis pctiit,ubi per annosfatmul- tos Regiam/edem fixit, RegnumLongobardicum dictum. Eadem fere setate Jtalorum linguam a Latina admodumdiverfamprimum au- diri ccepifle , elt legerc in authoribus Germanis & Gallis, quam a Gcr- manis aiiifque dein in Jtaliam venicntibus populis corruptam fuifle fcripferunt. Pars Suevorum altera eodem Seculo V. cum Vandalis 6c AJanis conjun&a in Hifpaniam ufquepenetravit^ in quafubcom- pluribus ex nationc fuaRegibus Suevi in Lufitania& Gallaecialtabi- lem fedem fixerunt. Ultimus eorundem Regum Andeca nomine a LeovigiJdo GothorumRege captus & trucidatus finem impofuit Suevorumin Hifpania Regno. Pars Suevorum alia fub Alarico Regc Galliam ingreiTa , fed poft variam belli aJeam a ClodovasoFrancorumRcgc vidaan.49 51. non ampliusfub Rcgum, fed Ducum poteftate Auftrafi;e Regno funt adje&i. Duces iidem Merovingici & Carolini di&i atque horum Succeflbres ab Jmperatoribusnatione Saxonibus & Francis conftituti* per complura Secula, adFridericumnempc^nobarbum SccuJiXII. Jmperatorem ufque dominabantur Suevix > plerifquecorum cxSue- vorum nobjfoate ab ipfo Cazfare eleclis , abfque privilegio tamen Univerfse Sueviae. fccceifionk hafreditariae. Mentionem prioresinter Duces meretur HiJdebrandus , Eberhardus ab aJiis dict-us , qui D. Hildegardis ge- nitor , Carolum M. na&us eft generum. Fridericus denique Dux aut Comes HohenftaufTen fis, Frideri- ci I, Jmperatoris avusfucceffioniha:reditaria:initiumdedit,pofl:quam Henrici IV. Jmperatoris contra Rudolphum di&um Rheinfelden- fem , eJe&um Ge/arem, fecutus figna vi&oriam omnibus fermetri- ftiffimam reportavit. Cruentis principiis relpondit rrnis longe cru- entiflimus 5 lapfis etenim annis 189. Conradinus ( de quo jamalias) ex Suevorum Ducum fanguine Dux ultimus , fanguinem fuditNea-, poJi , in foro publico caput fecuri carnificis fubdere coa&us an. 1 2 69. - Poft fata dein univer/se Germanise lu&uofiffima , & interreg- num circiter 23. annis continuum , CasfarcreatusRudolphus Hab- fpurgicus, filium Rudolphum Suevis prafecit Ducem , a quorum ftem- mate ad noftram ufque setatem nunquam avulfus eft Suevia; Ducatus ea tamen ratione , ut non pauci per totam Sueviam Magnates &; urbes fucceffu tempons in Status Jmperij immediatos , utl appellant, evaferint. Vid 'Baronem ab Andlern, Cornelms Tacitw f*g. 34* & /cquentibus haud parum ex- tolJit Germanorum fortitudinem & conftantiam , & probat in ho- fte virtutem. Jnter hos Germanos fortiffimos profe&o poftremi non numerandi funt Suevi : praeterquam enim quod Juis armis in Jta- liam, Galliam 6c Hifpaniam penetravcrint , Romanis copiis con- ftantiffime obftitere y uti Csefarum ipfi fortiffimi teftati funt Au- guftus Oclavianus , Aurelius Probus & Conftantius Chlorus; Au- guftus enfm Auguftam Vindelicorum 3 Conftantius vero Conftan- tiam Suevorum urbes erexerunt , ut habereht adversus nationis hu- jus perpetuos impetus nova munimenta , & in munimentis Germa- nis Romana pra?fidia. AureJiusGermanorum haud procul Argen- torato vi&or denique , vix ullam gentem Romanis occurrifle for- tius teftatus eft. Pofterioribus deinde SecuJis Suevorum Duces per- petui in bellis Casfarum focij> vel idcoSueviam creberrime Martis fecere arenam , quod Suevorum turmse inter Casfareas copias emi- aerent in Capfarero inconcufla fide & fortitudine ; in Suevi# nam- G.g 5 : m$ ix6 Tabula Topographica que finibus Carolus M. fuperavit Thaflilonern IILBojorumDucem. Haud procul Augufta Vindel. Otto M. ad internecionem delevit Hunnorum exercitusi inSuevise gremiopotiffimum HenricuslV» 6c Succeflbres Jmperatores vim asmulis inferebant & fuftinebantj Fri- derici vero Jmperatores & natione & origine Suevi in Jtaliam , Si- ciliam, quin in Afiam & ^Egyptum ufque cum exercitu profe&i funt multis Suevorum miJlitibus ftipati , h quorum numero prctorianas cohortes fibi delegerunu Rudolphus Habfpurgicus auditus eft pro- nunciare , fi ad manus fibi eflent Suevorum 40000. intra trigintaan- norum fpatium fe expugnaturum facile Europam fere univerfam» Ut multa filentio prsetereamus, & ad finem defcendamus: quanta: authoritatis , famas & virtutis fuerit foedus Suevicum , di&um L\- ga Ssteyic* , neminem eruditorum latet. Quae omnia facillimeLe- clor capiet, fiperpenderitNobilium Suevorum multitudinem St ve- tuftatem 5 funtenim interSuevia^ Nobilitatem Jmperatores, Duces Principes ,,Comites, Barones, Equites &cftemmateNobiliflimi, quoniam Antiquifiimii prifcis vero temporibus nemini viaadNobi- lium apices patebat , quam viris &. juvenibus bello ftrenuis, Ta- metfi veroresita fe habeat, non defunt tamen etiam exempla , qui- bus Suevorum fortitudo minus inclaruit ; Albertus enim I. Jmpe- rator cum in Mifnia & Thuringia adversus earundem Marchiones prope Luccam pugnaret, fere ad internecionem deletus eft , non •paucis Suevorum defideratis millibus. Obortis deindecumHelve- tiorum Republica bellis,haud femel duntaxat Suevorum copise fufie fugatasque, alias vero fueruntcarfa?,teftibus Hiftoricis fide digniflimis, &: monumentis in Helvetia reliclis. Id laudis Suevicar Nobilitati tri- buatur merito, quod videlicet ejusdem pars longe major Romanae Ec- clefia^conftanter adhas/eritintertumultusdeReligioneperuniverfam Germaniam maximos. Non ita fidem fervarunt urbes in Suevia Jmperiales ; major enim earundem pars libertatis amans ultra mo- dum , libertati fuas Jmperiaii, utvocant, licentiam morum&Re- Jigionis arbitrium adjecit , ut efiet ter libera , fub rerum facrarum profanis arbitris. Qu6d vero hoc noftro Seculo tantis vix amplius celebrentur encomiis Suevorum cohortes , quantis fueruntcelebra- tx tlniverfae Sueviar. ij^ tx prioribtis Seculis, ea fubeft fortaflis caufa , quod inter multaca- pita fint multac fententia:, & crebro vix bene coniulaturin medium, ipe lucri aut umore damni non paucos retardante» Accedit ratio , x±ui uberius defcribit Suevorum mores &. laudes. 4 §. III. DE EPISCOPATU CONSTANTIENSL STatus omniumprimus in CirculoSuevico eft Epilcopus Conftan- tienfis, cujus Epiicopatus cis, transSc intra Lacum Bodamicum, ab alijs mare Germanicum minusappellatum , fitus nec longitu dincm fuam nec Iatitudinemmetiripatitur, Fortaflis liomneshujus Epifcopatus partes conjun&as , &. quatuor angulis forent terminatas , tria tunc milliaria Germanica multum non iuperarent fua longitudi- ne nec latitudine : adeo Epiicopatum hunc olim longilHmum &; Ja- tiflimum diminuerunt bella parum Religiofa , quibus ante alia fa- lus nulla. In Epifc opatu Conftantienfi hodie excellunt prce ali js par- tim urbes , partim oppida &€ Marisburgum. Marckdorffium. Epiicopi Zella. Arbona. TribunalCadaris. AugiaDives Monaft.S.Benedi&i. Oeninga&c. Hae aliasque ditiones Conftantienfiurti Epiicopo in quemvis annum confueverunt afFerre fru&usnon niii 40000. aut 30000. flo- renorum seftimatos : imo longe minorem fummam Eidem efie pafc fim aflerunt. §. IV. DE ORIGINE ET PROGRESSU EPISCOSATUS CON- STANTIENSIS. FUit Vindonifta quondam Helvetiar urbs in eo ferme pofita lo- co , ubi nunc reperiunturKdnigsfeldaaut Bruga, Vindonif- f;im 2% 8 Tabula Topographica iam venit D. Beatus S, Pctri difcipultrs, qui Vindomflana» i atque adeo Conftantienfium Dicccefi jam fundamentum pofuifle merita» creditur. Quid vero D* Beatus & Succeflbres Epifcopi pcr triaSc- cula hac ipfainDiocccfigefIerint,omnespropcmodumlatetobScrip- torum tunc temporis inopiam, D. Beatum in fedc funt fecutipro- xime, pareseidem morum innocentia & vivendi fan&itate,Epifco- pi DD, Paternus, Lando , Maximusaliiquemulti, c quibus eorun- dem ultimus Vindonifsa Conftantiam Epifcopatum transtulit Secu- lo Chrifti VI. aut certe VII. annuentibus Romano Pontiflce 8cClo- tario II. vel hujus filio Dagoberto Francia: fimul & Alemannias , ut vocarunt Rege. Univerforum vero Epifcoporum Conitantienfium catalogus jam fupra numemm nonagefimum afcendit , inter quos Conradus & Gebhardus II, uterque Germanicas Nobilitatis decus infigne , uterque Seculi X. fydus illuftre , uterque miraculis clarif- fimus , uterque in Divorum Album relatus eminuit. Quin fi fingulares Epifcoporum dotes requirimus , in Conftantien- fium Serie eas magno numero invenimus facile : funt enim Epi- fcoporum horum plerique ex Archiducum , Ducum , Princi- pum , Marchionum , Comitum , vel Baronum Germanorum ftemmate prognati. Fuerunt eorundem plurimi do&rina , pru- dentia , fapientia , aliifque virtutibus maximis 6c miraculis euam confpicui , quos inter merito cenfendus venit Salomon III, Co- mcs Ramfchvvagenfis : is cum circa annum 900. Roma* ageret, & ardenter optaret interefle folemniori , uti dicimus , Fefto ad D, Gallum inGermania ceiebrando, ftimulanteDeomatuunatertia confcendit equum, &ecce! intra fex horarumfpatiumabfolvititer no,milliaribus Germanicis longumj cumhora dieinonaadS. Gal- Jum exciperetur hofpes acceptiilimus. Item Otto III. Marchio Hoch- bergenfis Virginum Maximse nunquam non devotiflimus , Ordinis Seraphici seftimator maximus , 8c patientiaj miraculum , morbo epi- leptico annis vitx ultimis plurimum affli&Us. HocfedenteEpifco- do celebratum Conftantia? fuit Concilium an, 1414, in quo nume- rati funt Cardinales 27. Patriarchas 6. Archicpifcopi 39, Epifeo- pi J90. Archiepifcoporum Procuratores 16. Epifcoporum 400. • 1 Abba~, aniversat Suevte »3> Abbates 147. Viri Principes, Comites, Barones alnque Nobilium 16000» Omiifis non paucis aliis addere iubeat Fridericum III. Co- mitem Hohenzolleranum , Epifcopum annis fere juvenem , meri- tis vero fenem. Is circaannum 1436. Provincialem collegit Syno* dum , in qua rebus pluribus rite geftis iniit numerum variorumca- pitum: numeravit igitur in fua Dicecei^ Sacerdotes 17000. asdesfa- cras 1760* Monafteria 3 jo. Vid. Sertm Efifcogornm Conjiant* To+ %ium diosfue citt. DE EPISCOPATU AUGUSTANO. XI( Pifcopatus hic ad Lycum amnem Sueviam inter & Bavariam arbitrum iitus, fua longitudine numerat milliariaGermanica 20* circiter; latitudine,fifummitatemmontiumtum propriorum , tum in Tyroli finitimorum excipias,diver(is inlocis varia,nunc nimirum 4. nunc 3. nunc duo , nunc vix unum, Non annumerantur hic ditiones alias pcr Sueviam di/pcrfse , quaies funt partim urbes, partim oppida universe, Dihnga. Witislinga. Geifenhufium. Efchenloa. Simatingaad Danub. Zufmerhufium. Auerbachium inter Auguftam &. Dilin- gam. Lauba. Frikenhufium. Kulfinga prope Mundelhemium. Erlinga. Pons Lyceus. Wieringa. Oftendorffium, Falkenftei- nium. Neflelvvanga. Flakenfteinium, Tannhemium. Fuefla. Indernavia. Dominia hacc omnia fimul conjun&a I» rite ferendis adapten- tur fru&ibus , facile ultra centumflorenorummilliaafferentEpifco- po Auguftano , modo Ceres fpem annorum non eludat , aut gran- dinem non mittat Jupiter &c. $. VI. DE ORIGINE ET PROGRESSU EPISCOPATUS AUGUSTANL 1 1 Welferi & aliorumHiftoricorum opiniones Auguftanis fuperre- M bus confulamus , dicunt iidem nobis > Lucium Anglorum Hh Regis 34» Tabuld Topographfca Regis fllium ab Hiftoricis facris & profanis raultoties celebratufn venifle etiam in Sueviam Seculo Chrifti II. ut inOvileDiviniPafto- ris paftor & ipfe bonus perduceret oves novas. Welfcri mentem dumcirca primos Auguife Epifcopos requirimus, idemaflerit,eof- dem extitiffe DD. Dionyflum Sc Sozimum , quos authores ali j unum fuiffe contendunt, duobus duntaxat nominibus diverfo temporefic officio appellatum. Verum huic ultimas opinioni rcfragantur aper* te tempora 5 San&us enim Dionyfius ad initium Seculi IV. Marty- rium fubnife perhibctur cum S. Hilaria forore , cum D. Afra nep- te & fam-Iia tota ( quamvis diverfo modo & menfe ) a D.NarcifTo GerundenfiHjfpania; EpifcopoadOrthodoxaSacraconverfus ; cum imperarent Diocletianus &. Maximianus Herculeus , & fscvirent Pradides ubivis Iocorum Romani multi fimul tyranni. D. Sozimus vero fub Seculi VI. finem vel VII. principiummortuus, vimatyran- nis nullaminmortefuftinuit, Item D,Di onyfius DicecefinAugufta- nam limitibus nondum ftatutis accepifle fcnbitur. Sozimus vero terminos Diceceii fua: pracfixifle creditur. Non defunt denique Scrip- rores , qui probc notarunt Dionyfium inter& Sozimum pratdi&um temporis intervallum , quo Auguftam veniife exJtaliaicribuntS. Al- banum &: Theonefhim a D. Ambroiio miffos , ut rem Catholicam vel reltaurarentj vel bene inftauratamamplius promoverent,atque adeo Epifcopi munere fungerentur , Epifcoporum tamen non ad- mitterent nomen 5 unde ob prolixum temporis intervallum, quod Dionyfium & Sozimum diftinguebat , evenit , ut plerique omiffo Dionyfio Seriem Auguftanorum Epifcoporum a D.Sozimo inchoa- rint , &; nunquam deinceps interrupto Ordine ad Alexandrum Du- cem Palatinum Sereniflimum & Epifcopum hodiernum deduxe- rint. Sexaginta quinque autfex proinde numerati funt fupremi Augu- IlacAntiflites , inter quos tametfi prorfus fingularempromeriti fue- nnt mentionem St encomium plerique , intantillotamencompen- dio locum vendicant fibi in Sandorum duntaxat Catalogum relati, quales funt S. Wiclerpus SS. Magno & Bonifaciof Germanorum Apoitolis in Vinea Domini junftus focius, D.Thotfb Carolo M. Jrnperatori, quin &Superis pretiofuTirnus, quod teftatum fecitce- reus tmivirf* Suevise, t 4? i«u$manuAngeIicaaccenfus,& nulla fuiparte diWnutu$,tametfiar* deret & luceret perpetuo : unde Raderus nofter in Bavaria San&a feunc in modum cecinit; Jojfofacem geflat > jttam fiumina nuUa fatigant * Itumina nulla fremunt , flumina nulla necanf* %iiratur Kereus , flufet Molm : imperat ergb Fax 7 Tojfo s yenttf , fax tua » Tojfo mari, D* Sympertus ex quorundam authorum menteCaroKM» exfo- rore nepos , nobilior tamen virtutibus , quam natalibus fuit 5 dc virtutibus teftimonium dixit duorum JmperatorumCaroIiM. StLu- dovici Pij aula , quam maxime invitus frequentavit 5 fidem vero amplius fccerunt complures Synodi facra^ , quibusinterfuitSymper* tus Moguntise , Ratisbona; , Francofurti > Aquifgrani , Theodo- vilL-e, Worrnatiac &c. Quin virtutes futuras Symperti prodiderunt miracula nondum nati , fed nafcituri , dum per quietem mater eft vifa fibi parvulum carlefti facie confpicuum utero geftare £cc. Ta- ceo miracula alia etiam inter vulgus notifiima, S. Nidgarius in Concilio Wormatienfi a. Pontifice &congrega- tis Epifcopis conftitutus Prasies» Grascorum errores detexit , di&us E&ypon Epifcopi perfe&i. S. Albero feu Adalbero ex Comiturn Dilingse StKyburgipro- , fapia natus , Elvaci D. Benedicti Regulam amplexus, & raris vir- tutibus inftru&us, dum fugit honores, invenit, Arnulpho Jmpera? tori gratiflimus fa&us , cujus filium Ludovicum IV. Jmp. Ratisbo- nar S. Baptifmatis aqua lavit , & dein Moderator inftruxitinaulaSe Jmperio oraculum. D, Udalricus Comes Dilinganus , Witislingenfis Stc S. AdaU beronis vel nepos , vel fanguine certo propinquus , quantus efiet futurus , index vaticinium prxvenit natales. Vaticinio uni accef. fit alterum eodem tempore , quo Romas agenti Udalrico infulam Auguftanam obtulit Anaftafius III. Pontifex , Udalricus vero obla- tam dignitatem fugit : tum enim Anaftafius fugientem profecutus eft his aut verbis fimilibus : cum pacis tempore nolis , eris Epifco- Hh % pus *4* ° Tabula Topographica pus longo bellorum tempore. Eventus oraculo Pontificio probe re~ fpondit 3 nam ut Henncus Auceps &. Arnolphus cognomento Ma- lus Bzvarix hoftes deinceps elient , Udalricus creatus Epifcopus multo labore impedivit. Secutum eft denuo bellum Huno-aricum toti Germanias infeflifllmum , ubi denique circa annum 955-. Ot- to M. Jmperator , promiflo D. Laurentio Levita: fa&o de xdiR- canda Merfeburgi in ejusdem Divi honorem sede facra, infignem Augufhe Auguftus retulit victoriam. Tel« lineaj textores in ea- dem pugna numerofiflimi 6c fortiffimi raram promeriti funt lau- dem ; unde & ipfis vi&oribus ab Ottone I. conceffa funtprivilegia, etiamnum hodie llngularia. Tradunt non pauci confertam fuifle pugnam eodem in loco,in quo nuncD.Stephano ere&a ftatardesfacra* quin iidem ajunt, vi&oria? relata; ergo imperafTe OttonemLut Au- gufla ex eademparte incrementum majus acciperet, Ca^terumqui fimul vicerunt , morte vi&i funt eodem annoD* Udalricus, & Ot- to M.hic 36, Jmperator , ille 50. annorum Epifcopus , paucis op- tatae pacis fruclibus recreatus, multis Sc longis belli oneribusfatiea* tus uterque. Lege IWtlfaum , 'BtHfcbium » Corelum Stengelium , Ccrhh» nianum Chamb &c &c. Car.onici in Cathedrali Auguftana funt 40. Ci feniores fimul &. juniores in unum conjungantur numerum* §. vm D£ EPISCOPATU CURJENSL EPifcopatus Curienfis in Grifoniafitus ditioneshabet varias loco minime eontinuas , quarum alias Epifcopis Curienfibus dono dedit Carolus CrafTus, ahas Otto I. & IILalias demumFride- ricus L Jmperatores , quorum ultimus inrer Jmperij Pnncipes Cu- rienfem Epifcopum jam colloeavit* In ditionibus numerantur ur- bes , oppida &c Curia. PJudentia. Curvvaldia* Tomle/cka. Afpermon- tium. Pvhamfium. Marfoila. Ramunzium. GreifFenlteinium» Haldenfleinium. Fiirftenberga ad Acaefm, Vailis Teliiia* Cla- venna- tlniverfe Suevi*. 2 ^ Hxc aliaque bona , ut vocant Jun/penti , immobiJia EpiTco- po fuo quotannis ferunt proventus vix 30000, florenorum pares, aut fortaflis longe minores* §. VIII. DE ORIGINE AC PROGRESSU EPISCOSATUS CU- RIENSIS, < SI quorumdam authorum > prafertim ver etiam a diverfis Jmperatoribus male habiti , quod con- ftantms Pontifici, quam Ca^fari adhaerere decreviflent. Hartman- nus II. Comes de Werdenberg eorundem veftigiafecutus ccepit fer- re mala illis majora , quibus initium dederunt fcedera Helveti;ca a GrHonix etiam civibus &c agreftibus exoptata j unae Epifcopatus Curienfis magnam fui partem diminutus & truncatus , ja&uram bonorum irreparabilem parTus eft tefte Taulo Ziegelbergico SeculiXVI, Curias Epifcopo. Caeterum Canonici numerantur 24, §. IX. DE PRINCIPE ABBATIA , SEU PRINCIPATU ECCLE- SIASTICO CAMPIDUNENSI. 1N Circulo Suevico Curienfem Epifcopum iequitur Princeps Ab- bas ( Ord. S, Benedi&i ) Campidunenfis , cujus Principatus ad Jlarum amnem in Superiori Suevia fitus, longitudine fua 7. lati- tudine 6 f par ferme eft milliaribns Germanicis, A Septentrione jun- Hh, 3 gitux 1 II «44 Tabula Topographfca giturterritorio Memmingenfi , & Mindelhemienfi ; ab Oricnte & Mcridie Epifcopatui Auguftano $ ab Occidente Comitatibus Co- mitum de Konigfegg & Waldburg. Cxterumfpatium hoc non uni- verfum eft fub ditione Principis Campidunenfis , fed partem abun- de magnam vendicant fibi urbes Jmperij duas , nimirum Campidu- num ipfum & Kauffbura. Authores PrincipisMonafterij hujusfue- runt CarolusM. 6c D. Hildegardis Augufta Caroli conjux, qua?An- delgario Prasfuli omnium hic primo concefiit bona fcquentia eo fi- ne , ut Nobilitas potiflimum Suevica pro filiis haberetopportunum fubfidium , fi animus foret ample&endi Statum Ecclefiafticum fub RegulaD. Patriarch*e Benedi&i. Sunt autembona CampjriunenfisComitatus. RegioBuchenbergenfis. Jllerbergai Sagojum. Martini Cella. Sulzberga, Lieba* Thunga. Schvvar- zenberga &c Numerantur adha?c Parochia: $i, quas una cumditionibusalijs conjuncte fuoPrincipi acfubditisinMonafteriomembrispepererunt annis prafertim fecundis centum fere florenorum millia. Princeps Abbas Campidunenfis eft Auguftiffima; Jmperatricis Archimarefchallus , utl vocamus. Univerfum Monafterium Conftat 18. capitibus ex nobilitate fele&is. Vid. Miinchfmayr, Lexicon Lipfjienf. §♦ X. DE PRINCIPE PR^POSITURA ELVACENSI. ELvacenfis Prarpofitura in triangulum pcrre&a , angulis duo- bus verfus Septentrionem 6c Occidentem extenfis, ambit Limpurgenfem ditionem in finibus Suevias & Franconia% Ex parteOrientis adhasret Oettingenfi Principatui&Comitatui j verfus Meridiem vero parti Ducatus Wiirtenbergici & Comitatui Rech- bergenfi. Ditiones infuper Principis EI vacenfis proprix diftinguun- tur tribus Jmperij urbibus, nimirum Hala & Gemundia Suevorum atque Diinckeifpila. In Principis bonis numerantur Elvacum. Monsvenuftus. Lauterenfis&TannenbergenfisDo- minatusj funt&aliaDominia>quorum fruftus pro diverfitate anno- rum Univerfe Sueyi«, ^ rurri yari j nunc i tfooo. nunc 40000* florenorura pares, aut non mul- tum inferiores. Authores Elvacenfis quondam Monaft, Ord, S. Ben. Seeulo VIII fuiffe feruntur Hariolphus & Erolphus in aula Caroli M. authori- tatis^ raagri* viri Quis Seculo XV. & qua de caufa Monafterium hoc inxdemCathedralibuspeneparem converterit, Hiftoricimulti non exprimunt. Ab eodenv tempofe Canonici duodecim numeran- tur, \idMUnchfmayr. CorHn. Chamk Lexicon Lippf. &Tockium&c< §, XI, k DE ABBATIBUS SIMULQUE S. R J. STATIBUS IN SUEVIA. I, Augia: Divitis feu Majoris Abbas Ord. S. Bened. cujus Mona- fterium infra Conftantiam fitum S. PirmianusEpiicopusan. 714, aut ferius, hortatore& adjutoreCaroloMarteiio,CaroIiM. Jm- peratoris avo fundafie fertur. In Monafterium hocprimisSe- culis admittebantur tefte Hermete foli Principes 3 Comices St alij ftemmate darirlimi, A muito tempore Monafterij hujus fupremus Antiftes cccpit efle Epifcopus Conftantieniis. II, Augias Minoris 3 vulgo Weiflenavienfis Abbas Ord, Pnemon- ftrat. cujus benehcio fundationem fuam adfcribat Monafte- rium hoc infra Ravenfpurgum urbem extructum ^ haud inve- ni: Rudolphum I. Jmperatorem eidem Monaftcriomultapri- vilegia 6c dona conceffifte Icribit Hermes. III, Auguftanus ad S. Udalricum & Afram Ord. S. Bened. De cele- berrimo S. Udalrici &: Afrae templo, quondam Collegio, Se nunc Monafterio inter aliafcribithaec Hermes: D. Afra templum fer S. uJalricum Epifcopum in Canonicorum CoUegium 9 inde a TSru- none loci Epifcopo in Monafierium Qrd. S.Tienedi&i conyerfum efi &c. Tlura Ugere ejl %n Itbrps Corhiniani Cham. IV, Ad S. Blaiium tri Syiva Hercynia Praeful Ord. S.Benedi&i. Ori- ginem fuam primam debet Monafterium hoc Antiquiffimum & Celeberrimum eremiculis, quos fratres ad Albam vocabant, Seculo X circa annum 945, Otto M. JmperatorMonafterium S.Blafij Tabula Topographici S, Blafij authoritate fua confirmavitmaxime,quotemporeRei' ginbertus Eques clariilimus , di&us BarodeSeldenbiirenMar- ti valedixit,& AbbatiomnmmprimoBerengerofemetfubjecit, coJlatis eumin locum Religiofiffimum omnikis fuis bonis. Prx- ful vero S. BJafij dignitatis locum inter Jmperij Pra:(ules fpon- te /ua reliquifle videtur, poflquam in Pnefidem Status Eccle- /iaftici per Brifgojam fuit eledus. Comitatus tamen Bontorf- fenfis Monalterio huic fubje&us fedem fuam tenet inter Jmpc- ri j Comites. Corhin. Chamh. 'Bucelmi. alitque citt. V. CarfareenfisAntiitesOrd.Gfterc. Monalleriumhocdariffimum Donavverdar propinquum fumptibus fuis maximis erexifle fcri- bitur Seculo XII. circa annum. 1 103. Comes de Lechfmiind &: Grasbach. VI* EJchingenfis Praful Ord. S. Benedidi. Hoc in Monafterio an. 11 28. fubditis pra?efle ccepic omnium Pratfulumprimus An- dreas , cui Monaiterium erexit Conradus DuxSaxonia:,hor- tante maximopere Lucia ejusem conjuge , flemina intcr Sue- vos Principe. Albertus Comes Ravenfteinius cum Conrado Ht Jmperatore Hierofolymis redux incblumis , ut voti editi reli- gione fe folveret , mfra Ulmam ad Jftrum idipfum Monafle- rium incendio deflru&um reftauravit. VIL Gengenbachenfis Abbas Ord. S. Benedidi. Ccenobium Gen- genbachij haud procuLRheni littore inSueviaan. 714. asdificafle- S. Pirminius traditur ab Hermete. At veriora funt , quaj fcri- bic Guillimannui in lib.de Epilcopis Argentorati pag. Si. ubire- fert , Monafterium Gengenbachenfe zltythardo Jlfati*2)uce& Comite a J^eringe ( funt verba authoris ) fundatum efle an. 740. Idem Monaflerium RudoJphus I. Jmperator Habfpurgicus pri- vilegiis an. 1x78. recreavit. VJII. Irfingenfis Antifles Ord. S. Benedidi na&us eft Monafterium haud procul Kauffbura. fundatum ab Henrico Marchione de Rumfperg , cui accefierunt adjutores filij Godefridus &. Ber- thoidus,nec non Irmelgardis rilia Baronis ab Ultcn, DClf- UfiiverffcSuevia* 347 IX. Jfnenfis Abbas Ord. S. Bendidi, Monafterij hujus in urbe Jf~ na extrudi author extitit Comes de Vehringen Seculo Chri- fti XI. Abbatum primus floruit B. Mangoldus etiam ipfe Co- mes de Vchringen. Extin&o Comitum Vehringenfium ftem- mate Comitcs Truchfefiij de Scheer & Waldpurg Monafterij hujus incendio deicti, funt fac1:i reftauratores & Patroniperpetui» X. Marcthalcnfis Abbas Ord. Pramonftrat. cujus Monafterium in- ter Riedlingam &; Ehingam extru&um eft Seculo XIL XI. Miinchrodenfis Prxics Ord. Premonftrat. duobus circitermil- liaribus Memminga diffitum tenet Monafterium , quod anno 1 116. primo conditum efic affirfnant Hermes & authores alij. Teftc Bucelino Henna Henrici jUuftnfiimi Equitis dicti de Wil- denberg, vuluajfubftantiam fuam extruendo Monafterio impen- dit } cui adjutores acceflerunt fxlfj* XII. Ochfenhufanus Antiftes Ord. S. BenedicH. Monafterium ejusdem Biberacum intcr & Memmingam non abfijj piseviis mi- raculis extructum eft Seculis perantiquis. Meminere Scripto- res, Ccenobium olim fuifie Virginum , quibus Marte fugatis, & in exiiio mortuis, viduam in domum induxifie Majores D. Be- nedicli filios Religiofos. Supremum inter eos caput emine- bat longo tempore Prarpofitus , ut vocamus 5 Seculo tandem XV.RomanusPontifex Conftantiac a Synodo Ecclefia? creatus,& Martinus V. appellatus Monafterio Abbatemprajfecit, memor maxime pergrati hofpitij , qualeetiamnumCardinali ipfiCon^ ftantiam petenti exhibuit Monafterium Ochfenhufij. XIII. OttoburanusAbbas Ord.S. Benedicli , cujus Ccenobium a Syl- lacho inter Suevos Principe fimulque Adjutoribus alijs dici- tur fundatum an. 764. Tato Principis filius Abbatum omnium primus na&us eft Succefibres prcftantifiimos , inter quosfuc- runt SS.Neodegarius, Widgarius , Udalricus & Rupertus. XTV.Petershufanus Ord. S. Benedi&i , cujus Monafterium in Con- ftantias fuburbiis cxtruxit an. 980, 1). Gebhardus Brigantinus Comcs, Epifcopus Conftantienfis, II XV. Rog- 24$ Tabula Topographica XV. RoggenburgenfisAntiftes Ord.Pramonftrat. Abbatum fcu Pr*- potitorum hoc in loco omnium primus fubditis prsceife coepic Gerungus Seculo Chrifti XII. Fundum dedifle feruntur Con- radus 1. Fpikopus Curienfis &. Comites deBibereck. Mona- fterium fereduobus miliiaribusdjffitum eftUlma. XVI. Salmenfis,alijs SalomenfisSt Salemitanus Praefes Ord. Cifterc» Monafterium haud procul Conftantia &. Ubcrlinga extru&um fundiuTe fcribitur Guntramus periiluftris Eques , diclus Adelf- rcither Seculo XII. Religiofiuimachuic Domuifavebantpluri- mum Jmpcratores Conradus Iil. Fridericus ^£nobarbus > Ca- rolus IV. & Carolus V. XVII. Schullenriedenfis Abbas Ord. Prxmonftrat* Seculo XII. Mck nafterium hoc ex Jlluftrium Virorum liberalitateeftextructum» qui arcem fuam in Religiofam Domum converterunt adjectis proventibus in annos fingulos abunde fufficientibus* XVIII. Urfpergenfa Antiftes Ord. PraemonftratXcenobium incolit intcr Auguftam & Ulmam ita medium , ut quatuorfercmillia- ribus diftet ab urbe hac & illa. Fundum ampliflimum dede- runt Seculo XII. Comites dc Balthaufcn & Schvvabcck fratres Conradus 6c Wernerus* XIX. Wcingartenfis Abbas Ord. S. Benedi&i % cujus Monafterium Ravenfpurgo non procul diffitum originemfuam ducit aGuel- phis, jam temporeCaroliM, Jmp. in hunclocum liberaliffimisi Jfenhardus enim Comes & hujus conjux fundumfacro aidificia ampliffimum dederunt» XX. Wettenhufanus AntiftesCanonicorumRegulariumOrd. S. Alk guftini, Collegium hoc ccleberrimumin Marchionatu Burga- vienfi ere&um an. 8oi. audores habuit Conradum 6c Wcrne- mm fratres fimulque Comites di&os deRoggenftein , quorum pia coniilia promovifle legitur Gertrudis mater. Ludovicus Pius Jmperator multum favebat huic Canonicorum CoIlegio„ Auftriaci certe Archiduccs & demum etiam Jmperatores mul- tis gratiis & privilegiis Wettenhufanam D.AuguftiniFamiliam exornarunt. XXI.Zvvi- tlniverfitSucvix. 149 XXI. Zvvifaltenfis Praful Ord* S. Benedi&i, cujus Monafterium non procul Riedlinga fitum an. 1088. fundarunt duo fratres Lui- tholdus&Chuno Comitesde Achalm. Donis idem exornavit magis Albertus Comes de Calvv. ProtecTrores Monafterij, ut vocamus, fueruntComites de Vehringenjhis vero mortuis Du-, ces Bavaria? Welphi , Comesde Hohberg, Archiduces Auftrias & tandem Duces Wiirtenbergici j a quibus tamen anplus favoris acceperit, anplus odijtulerit a conftantia&patientia laudatiffi- mum hoc Ccenobium, legatnr praner alios Authar Sueyi* JFccUJia- fiicte fVettehufmus Can. ^eg^L §; xii. DE ABBATISSIS SIMULQUE S.R. J. STATJBUS IN SUEVIA. I. Bainthenfis Abbatifla Ord. Cifterc. cujus Ccenobium non procul Monafterio WeingarthenfiSeculo XIII. fundatumafemultispro- fequi ftuduit favoribus Eques clariffimus Conradus de Winter- ftetten, II. Buchavienfis Antiftes Princeps, cujus Parthenoni jamtempore SeeuliVIII. inftitutoinitium fecifTc fertur AdelindisHildebrandi Suecorum Ducisfilia, S. Hildegardis Regina: foror 6cc* Rem hancpluribusprofequuntur Hermes, Bucelini, Corbinimus Chamm> III. Guttenzellenfis AbbatifTa Ord. Cifterc. cujus Ccenobium aliquot milliaribus UlmaSc Biberaco diftat, Och/enhufano Monafterio propinquius. Fundum dederunt Seculo fuperiusdi&o dua:fo- roresilluftriflimse, dickx ComitiflasdeSchlofsberg. IV. Heggenbachenfis Abbatifta Ord. Ciftercienf. Caenobio huic Se- culo XIII. initiumfecifle leguntur facratasDeoVirgnes duasnobi- liffima?, altera de Rofenberg, alterade Landeburgcognominatar, quibus acceflerunt quinque alias : harum omnium propofitum laudavitD. GregoriuslX. Pontifex & Fi idericus II. Jmperator. X. Lindavienfis Abbatifia Princeps , cujus Parthenon in urbe Jm- periali Lindaviaanno 800, ab AdelbertoCaroli M. CasfarisPa- latino Comite ad folatium, falutem & commodum Virginum Ii 2 2f6 Tabula Topographfca. Nobil iiim eft inftitutus* poftquam Adelbertus naufragiumpafe fus edito voto inopcatum littus emerfit. VI. Rubri Monafterij, vulgo Rottenmonafterienfis Abbatifla Ord. Ciftercienf Religiofa Virginum Domus haud procul Rottvvi- la diftat, cui circaannum i ii^.Hemmapenlluftris foeminado- tem fuam largiftimam dedit, uti accepimus. Hactenus de Statibus in Circulo Suevico Ecclefiafticis , quo- rurn uberiorem, quam aJiorum multorum mentionem faciendam exiftimavimus , quoniam nobis funt propinquiores , &. de iifdem crebrius redit fermo: atque adeo eorundem notitia Hiftoricaanon paucis Ledoribus ardcncius defideracun quamquam Sc hos adautho- res copiofiores dimittimus, quales funt Zrufchius, Hermts, Vucelini, Corhiniams Chamm &c. TABULA TOPOGRA. PHICA. §♦ I. DE DUCATU WiiRTENBERGICO ALIISQUE PROVINCIIS ET REGIONIBUS IN CIRCULO SUEVICO. INter Seculares Status in Circulo Suevico ( aliqui primo pofuere loco Archiducem Auftri*) primum obtinuitlocum DuxWiirten- bergicus, cujusmajores c ftatuComitumin Ducum Jmperij nu- merumaMaxilianoI. Cxfarefuntfcripti, Zcprivikgiis ampliffimis ex- ornati. Ducatus Wiirtenbergicus fane inter Ducatus pretiofiilimos nu- merandus tam longitudine, quam latitudine 20. fere numerat mil- Iiana Germanica. Verfus Septentrionem jungitur Franconia-j ver- fus Orientem reliqu* Suevi^j verfus Meridiem Principatui Hohen- zoIIerano& Furftenbergico j verfus Oceidentem Marchionatui Ba- denfi , nec non Ditionibus Auftriacis. Urbes in Ducatu Wiirten- pergico funt fequentes : $ tut _ univdrfse SueVije/ Stutgardia, Tubinga, Schorndorffium. Calba. Leonbcr- ga. Sulza. Nurtinga, N Weiblinga. Wurtenberga. Tecca> Kirchemium, Uracum. Duellium. Dutlinga. Heidenhemium. Goppinga. Novoftadium. Weiltinga. Freudenitadium &c. Terra Wiirtenbergica a nonnull is Geographis Superioris Ger- manias Paradyfus cognominata ob fuam fertilitatem abundat vino , frumento , animalibus domefticis &. fylveftribus. Dant Wiirten- bergici fubditf operam mercimoniis : unde tam ex his , quam illis colligit Dux Wiirtenbergicus fere quovis anno unum alterumve, imo fupra tres florenorum milliones feverus tributorum exa&or In varios ramos excrevit ftemma Wftrtenbergicum j ramus enim primus dicicur Stutgardicus j aker Neoftadianus } tertius Miimpel- gardianusj quarcus Weiltingianus, feu Julianus 6c Brentianus j quin- tus denique Sileiianus , quorum unus alterve non ita pndem fuc- cubuit fAci mortiferas. Dux Wiirtenbergicus una cum Epifcopo Conflantienfi prjefidet univerfis in Circulo Suevia? Statibus j unde hos fuo tempore con- vocant, St jura didant. Eft vero Dux Wiirtenbergicus Archidu- cis Auftria: , ut vocamus , Feudatarius ea ratione & Iege , ut fi to- ta FamiliaWiirtenbergicorumDucumextingueretur, ArchiduxAu- ftri* fjccederet. Uauclerm ? < Mmchfmayr i Hulrm > Fafckuhu Geo~ gra^hicw. &c &c> §. n. DE MACHIONATU BADENSI UTROQUE. PRoximihoc inCirculo Duci Wiirtenbergico tamdignitate, quam loco funtpropinquiMarchionesBadenfes Catholicus&, Luthe- ro addiftus , quorum ftemma profecto antiquiffimum & nobilif- mum Duces Zeringenfcs jam prfftinis Seculis contingebatproximej fiquidem ex eodem patrc Bertholdo I. defcenderunt duo filij Ber* tholdus & Hermannus I. quorum hic Ditiones Badcnles ccepit,feu perrexit amplificare , ille vero in Brifgoja dominari. Poft Chriltophori I. Marchionis fata an. 1527. ex quinque fi- liis reli&i duo Berrurdus & Erneftus ita diviferuntbona, utBernar- li J do ifi Tabula Topographica* doSuperior, Ernefto Inferiorpars Marchionatus Badenfis fiibde- retur, qu^e divifio etfi fucceflu temporisfueritirnpugnata plurimum a Linea Durlacenfi , imperante tamen 6c favente Csefare Ferdinan- do & Linea Badenfis Superior conftanter fuit confervata, & maxi- mi xftimata. Marchionatus itaque Badenfis ad Rhenum fitus,cum in partes varias fit diftra&us atque divifus , nec latitudinem , nec Jongitudinem ejusdem bene metiri licet. In Marchionatu Badenfi Superiori funt Raftadium. Badena» StoIIhofa. Munimentum Kehl. Eberfteinium. Biihla, Pforz- hemium. OfFenburgum&c. Comitatus Ortenaviac. Inter Ditiones Marchionis Badenfiscen/enturetiampracteralia hoc loco brevitatis causa omilla, Spanhemium in Palatinatu Inferiori j Bodenmachera in Ducatu Luxenburgico, In Marchionatu Badenfi Inferiori eminent Durlacum , Pfortz- hemium in partc fupra Argentoratum & infra Bafileam fita inipa- tio intermedio Lohra. Hochberga. Rcetelium. Saufenberga. Fridlinga. Omittuntur urbeculx & oppida nonnulla. Superior Linea eft ex afle Catholica , & armorum fimiilquevi- utnvcrfus cingitur DitiQnibus Wiirtenbergicis & Fiirftenbergicis. Longitudine fua compleditur miiliaria Germanica novem circiter, latkudine vero etiam fumma vix duo milliaria : plerifque enim in losis ar&iifime conftringitur. ^ Princeps Hohenzolleranus Hechinganus poffidet urbesHechin- gam & Zollernum 3 Sigmaringenfis vero Sigmaringam , Veringam, Heigerlochum &c, Uterque Princeps fingillatim coiligere credi- tur ex Principatus fiii bonis in annos propemodum fingulos 40000. florenorum , aut fortalfis 50000. Principes Hohenzollerani priftinis jam Seculis Comites Nobi- liifimi , Ducibus Bavarias ex Guelphorum ftemmate natis & ali is fupremis in Germania Ducibus fanguinis cognatione antiquirfima erant conjun&i 3 funt itidem adhuc hodie Boruflbrum Regi , feu Ele&ori Brandeburgico & aiiis Familiis per Germaniam , quin Eu- ropam univerfam celeberrimis fanguinis 6c affinitatis propinquitate conjun&h Thaflilo omnium Comitum nomine Hohenzollerano- rum primus an. Chrifti 800. mortuus reliquit poft fe longam Co- mitum & deniquc Prineipum Seriem. Divifi jam pridem funt Comites Hohenzollerani in tres Li- neas , nimirum jam Seculo XVI. imperante Carolo V. in Lineam Hdchingenfem , Sigmaringenfem 6c Haigerlochenfem , quarum hxc ultima exfpiravit Chriftophoro Co m i te Scfiliis duobus mortuis. Priores florcnt etiam hodie, quarum utraque elapfoproxime Secu- lo a Ferdinando II. JmperatorePrincipibus Jmperij obmerita inEc- clefiam & Jmperium Romanum infignia eft annumerata an. 1(523. Ex Comitibus Hohenzolleranis complures belli gloria fuerunt clanlfimi 3 unde a Maximiliano L & Carolo V. variis ditionibus 8c honoribus funtexornati. Singularemomninolaudempromeritus eft Frdericus V. cognomento Eytel didus, quiCarolo V.acceptiffimum fe reddidit, quod armis minime potuerit vinci, aliquando quadra- gies impetu ab hoftibus inHiipaniasurbem fa&o tentatus> nunquam tamen fuperatus 5 unde ex invidia ab Hifpano asmulo fuit ene&us venencl. Taceo alios ftiis facinoribus quondam per Germaniam, Hungariam> Jtaliam , Hifpaniam 6c Galliam famofiffirnos, atque ■ ideo 4 TabuT* Topogfaphie* ideo ab omnibus Jmperatoribus Auftriacis ifiagnl acftimatos. Vide 6rc«/. Saxoni* Suferioris de EleftoribusTSrandeburgicpsorigtne Hohenqolle- ranps. Vide etiam 'Buceltn. Imhof Chronicon ConJlantienJ, Htjloricos Hran* deburgicos &c, §. IV. DE PRINCIPATU OETTINGENSI &c. INter Principes in Circulo Suevico fuus etiam eft honor eximius PrincipiOettingano, & Comitibushujus ipfiusnominis &ftem- matis , quorum poflefliones in finibus Suevise a Septentrione tangunt Franconiam j ab Oriente Comitatum Papenhemienfem Sc Burgenfem 5 a Meridie hunc ipfumComitatum 5 ab Occidente par- tem Ducatus Wiirtenbergici & Prajpofituram , utl appellamus, El- vacenfem : eaedem poflefliones fequuntur hoc ordine alphabetico. Allerhemium. Baldera. Durvvanga. Flochberga. Aufkir» chium. Chriftgartum. Superior & Inferior Haufa. Harburgutrn Kazenfteinium. Kirchhemium. Munchfrotta. Oeflinga. Oet- tinga. Somershemium. Spielberga. Wallerfteinium. Zimmera, Comites Oettingani inter antiquiflimas Suevi^Familias mini- mh poftrema aut media , utpote jam Seculo X. imperante C«efare Ottone M. celeberrima ad noftram ufque ajtatem per/everavit efle florentiflima j cum Leopoldus Jmperator Auguftiflimus an. 1674. Albertum Erneftum inter Jmperij Principes numeraverit. Linea Comitum Oettingenfium di&a Wallerfteiniana Succeflii temporis divifa eft in Lineas tres diverfas , fcilicet in Wallerfteinia- nam, SpiJbergianam 5t Kazenfteinianam , ex quarum ultimaCrato Antonius WilheJmus hodie rloret 5 reliquas etiam duac Linea? hajre- des ad virtutem inftruunt mafculos. Cazterum Comites Oettinga- ni ex afle Catholici pro Do&rina Romana crebro in campis Martiis fuderunt fanguinem & alias folverunt aurum copiofum. InaulisSc curiis quoqueDucum , Regum quin & JmperatorumRempublicam Chriftianam promoverunt multoties faluberrimis confiliis & poten- tiflimis auxihis. Vidc Imhof. $ucelin. & alits. §. V.DE Univerfe Sucviac. iff $. IV. DE PRINCIPATtf FQRSTENBERGICO. 1N Circulo Suevico , quin in Jmperio univerfb excelfum digni- tacis 5c honoris apicem promeriti funt pridem Comites quon- dam , hodie vero Principes Fiirfcenbergici, quorum Principacus veluti in femicirculum inflexusjemi-rocundafua longitudinesequat circiter 20. milliaria Germanica. Quibusdam in parcibus o&o , aliis ; quatuor, aliis demum vix uno effc mjlliari lacus. Numsrac urbes & oppida varia » praccipua eorundem func Fiirftenbercra» Mdskirchium. Donefchfnsa, Stiilinea. Hei- ligenberga. Trochtelfinga. Jungenavia, Ldffinga. Baarum. Blumberga. Wolfachium. Haslachium* Dulinga* Greifinga. Enga. Neidinga. Harum omnium urbium Stcfru&ns univerfi fuis Principibus vi- dentur annuatim parere 200000. florenorum,auc ionge piura. Principes Fiirltenbergicf func antiquiffimas prolapia; : eorun- demenim author & parens primus , aut primis poflcrior longcE- gon i. anre Carolum M. Seculo po/chominum Redemptioncm fepj timo jam fioruit Comicis nomine infignitus , oriundus ex ftcmma\- tc , ut fides eft Agilolfingicorum Ducum. Ab eodem proinde per plures , quam decem annorum centurias adnos ufquedefcenderunc flunquam interrupta generationum ferie partim Comites , partim punc Jmperij Principes numero facile centum, omnes velToga, vel Sago , Infulis veletiam Purpura infignes > uti , fi fileant domeftici tc popularcs , fatebuntur externi 6c ipfi hoftes plurimi in Gallia, Jcalia , Helvetia , Wiircenbergia , Saxonia ,Suecia , Hungaria 5cc elapfisfeculisplurimi, qui vututemFurfcenbergicam dumnon ama- runt , magni tamen xftimarunc» Comites quondam Fiirftenbergici fingularem laudem fuerunt promerici ex eo eciam capice , quod Lucheranorum do&rinam no- vam finc deceftaci conftanciffime, cconcrariodoccrinamCatholico- rum confervare laborarint omni temporc i undc tum ab aliis Scrip- K k tori» Tabula Topographica toribus, tum pnecipue a Tetro Ctnifiocxlmiis fuerunt Iaudibusexor- nati. Vide etiam Guillimannum > iidiinchfmayr &c &c . Carterum Principum Fiirftenbergicorum hodie funt duse Lineas fuperftites , una Moskirchenfis , akera Stiilingenfis appellata : Li- nea enim Heiligenbergica in Principe Antonio Egone paucos ante annos extin&a, Ditionesejusdem tranficrunt ad Lincam Blomber- genfem, exquaenati funt hodierni Principes Moskirchcnfis 8cStuV lingenfis» Vid.Lexicon Kohtl yarm Series Epfcoforum &c. $. V. DE PRINCIPATU MQNDELHEMIENSL TjRineipatus Mtindelhemienfis quinque milliaribus Iongus Sc trf- ^ bus Iatus » verfus Septentrioncm adhacret Comitatui Kirche- mienfi Fuggerorum j verfus Orientem Marchfonatuf Burgavfenfi j verfus meridiem Principatui EcclefiafticoCampiduncnfi j verfusOc- cfdentem terrftorfo Memmingenfi & parti Epifcopatus Auguft-ani. Dj tfones Mttndelhemfenfes fuas olim dfxerunt Comites Te- ekenfes - % his vero abfque harrede mafculo defundi* easdem fili» dux fuis maritis Comitibus de Wertheim &: Rechberg m dotem at- tulerunt. Temporis fuccefifu partim connubiorum r partim emjv tfonfs causa , vel alfofimili contra&u, ut loquuntur Jurium pcnti, ad varios Dominos funt translatas adeo , ut Comites Schvvarzcn- kergic i > Fuggeri Sc Maxelrainiani de territorfo Mundelhemfenli Iftes fnvicem fibi graviflimas moverint. TandemMaximflianus J. Bavarorum Dux 8c Ele&or partes adverfas ca ratfonecompofuit, uc omnium trium jura 8c bona Miindelhemfo adfita in Principatum fuum convertcrit, deincepsaBavariar Ducibus, fi modieumtempo- ris intervallum exeipiamus , confhntcr poneflum j qui una cum wrbe Miindclhemio & Tirckhemio Ducis Maximiliani non ita pri- dem pic mortui fede principe numcrat partfm oppida , partfm pa- gos triginta ofto. Collfguntur ex iis annuatfm faeile loooo.flore- Bomm. Vid. Hiftr. fttyarie. uuivers* Suevfo aft §. VI. DE COMITIBUS IN CIRCULO SUEVICO UNIVERSIS AC FERE SINGULIS* QUemadmodum alias Principum veftigia fequuntur proximc Co- mitcs , ita etiam in S. R. J. Circulis is obfervatur ordo , ut Prin- cipum ultimo affideat Comitum primus&Iic deinceps. Probe ob- fervandum eft hoc & locis aliis,diverlum efle ordinem in Jmperij Cir- culis ab eo , qui obfcrvatur in Comitiis Jmperij plenis , ubi nimi- rum conveniunt linguli ac univerfi in Jmperio Status , ut locum fuum occupent , & fuffragium ferant ohfervato dignitatis crdine : in Comitiis quoque Comitesin quatuor Ordines,feuScamnadiftin- guuntur , qualem ordinem alias nefciunt Circuli linguli. %lichael %imcbfmdyr, Lexicontlohil.& alij Comites in Circulo Suevico collo- carunt fequentes. Comites Oettinganos &. Fiirftenbergicos vide inter nominis hujus Principes. I. Comites feu Barones deFreyberg, qui inSuevia poffident Di- tiones Juftingen & StaufFenegg &c. Horum nobilem ftirpem inchoalle feculo IX. creditur Curtius de Libero monte Eques Romanus. IL Comites Fuggeri , quos Caefares Maximilianus & Carolus V» petmagnia:fh'marunt , &demum in Comitum Jmperij nume- rum adfcripferunt. Fuggerorum Ditiones faeile feptem miiiiari- bus longa:, &. ferctribus latse ab Ulmenfi territoriopertingunt ufque ad Epifcopatum Auguftanum. III. Comites de Gravenegg & Eglingen , quorumauthor jamSecu- lo VIII. inclaruit. Comitatus eorundem haud procul Nord- linga diftat. IV. Comites de Hohencmbs , quorum fupremus parens fuifte tra- ditur TheodoricusSeculi XII. Eques clariffimus. Ditioneseorun- dem funt in Suevia Superiori non procul diflita; a lacu Acro- niano. V* Comites dc Kdnigfegg quorum author an. 6<; o. prope Altorf- fium arcemKdnigfegg «difkalTe fertur. Comitatushorum eft K k z medius 5f* Tabula Topogtaphica medius intcr PnncipatumFiirftcnbergicu&Comitatum WalJ- burgenfem : pars Ditionum alia Epifcopatui Auguftano proxi- ma eft pofita fupra Principatum Campidunenfem. VI. Comites de Montfort inter antiquifiimos , nobiliflimos & di- tiflimos Jmperij Comites jam pridem numerati funt» Comita* tus eorundem adjacet lacui Podamico. VII. Comites de Pappenheim , quorum origo eft admodum cele- bris & antiquajfunt adDanubiumintraDilingam&Donavver- dam fita eorundem bona > alia vcro in finibus Sucvia: propc Comitatum Oettinganum. VIII. Comites de Rechberg> quoram Comitatus cftadfitus Territo- rio Elvaccnfi, &c verfus Orientem fimul ac Occidentem Duca- tui Wiirtenbergico. Pars alia eft in Algojainfra Abbatiam Cam* pidunenfem. IX. Comitesde SinzendorfF, quorum ftcma inchoavit vel continua- vit Ethicofrater D. Conradi Epifcopi Conftantienfis Seculo XI* In horum Ditionibus numerabatur olim Dominatus Thanhuia- nus in Suevia , quem nunc poflident Comites de Stadion. X. Comites de TruchfefiT, Waldburg , WoIfFegg & Zeil autho- rem ftirpfs fiias dixerunt Hefibnem Comitem de Thaun , qui anno 955. ifi prarlio contra Hunnorum copias commrlfo prar- clare cecidiu Horum Comitatus ad Danubium fitus Iongr- tudine fua arquat fex milliaria Germanica 5 Pars major eftfita inter Comitatum Kdnigieggenfem &; Principatum Campidu- nenfeiru Inter Comites Sueviar modo emortuos numeratifuntprioribus. SecuIisComites de Sulz, Geroidfegg^Eberftein^HelfenfteinCronberg* aliiqj plures &c> quorumDitiones ampIasDux Bavarus &Wiirtenber- gicus, duo Prfncipes Eurftenbergicus Se Schvvarzenbergicus , Mar- chioBadenfis, Comites de Wolkcnftein , Cronsfeld, du&urbesjm- periales Spira & Ulma vendicarunt fibi 5 Dux enim Bavarus de Co* mitatu Helfenftemio pofiidet WifenfteigenfeDominium; Princeps vero Ftirftenbergicus Moskirchium , Gundelfingam &. Wildenftei- nium i Ulma denique Geislingam 6c Helfenfteiniurru Dux OnivcVfje Suevi*. Dux Wiirtenbergicus dc Comitatu Eberfteinio impetravlt par- tem primam 5 Marchio Badenfis partem altcram > Comes Wolkcn- fteinius partem tertiam 5 Coj$es de Cronsfeldpartempenultimam , Spira partem reliquam» Princeps Schvvarzenbergfcus de Comitatu Sulzenfi obtinuit par- tem majorem 5 Princeps vero Eiirftenbergicus minorem , aut forte xqualem. Marchio BadenhY Durlacenfis laborat hodie Comitatum Ge- roldfeggenfem fibi vindicare , cui tamen obftat Baro de Layen. Comitatum Bondorffenfem emptionis bencficio vindicavit fi~ bi Pralul ad S, Blalium in fylva Hercinia. & VII. DE URBIBUS JMPERIJ IN CIRCULO ET SCAMNO SUEVICO. 1 |Rbes Jmperiales funt in Scamno 37. ut vocant Suevico Ratisbona Seculo Chrifti I. a Tiberio Caslare condita , Sc Augufta Tiberij nuncupata, quam temporis fucceflu maximamfui partem dirutam Henricus Auceps Seculo IX. reftauravit, Pertinetad Circulum Bavaricum. Augufta Vindeiicorum ab ipfo Csc/ire O&aviano Auguftoaidi- ficata , cum tempore fepius impugnata, 8c expugnata, & a diveriis Jmperatoribus rcftituta 5 laudem in eadem reftituenda funt ante alios promeritf duo Friderici & Conradi ex ftemmate Suevorum Jmperatores* Norimberga jam Seculo Chrifti primo , vel ab Jmperatore Ti-' berio , vel a Drufo Nerone Tiberijfratre *ediricata> Velft ritclcrip- /crunt alij* a Noricis adversus Hunnos conditaeft, Ludovicus IIL Jmperator eam Jmperij urbem jam cfealle dieitur. D« Henrictis eandem novagubernandi methodoinftruxit^&mcenibusnovismag* nam partem cinxit j Conradus vero IL eandem ampliorem reddi- dit 8tc. Numeratur in Circulo Eranconico. <"-• Ulma anon paucisScriptoribus jam SecuIoChrift/IV, sedificata efle fertur, Carolus M* anno Chrifti 8 13. eandem Monafterio Au- 5 gias i£e Tabula Topographica gix Divitis dono dedit. Lotharius II, JmpcratorUlmam expugnat vic &. magnam partem foio a:quavit , quam tamen Conradus III* denuo refticuit adjeclis multispriviiegfis. Ludovicus Bavarus Ul- mam pecuniis Jmperio vel emifle vel redemifle Icribitur. Efslingara quoad originem fuam ferenon notam Fridericus II. an. 12 15. ex oppido vel pago urbem effecit , quamvis dicatur , Henricum IV. jam anno Chrifti 1077, Efslinga; Comitia Jmperij celebrafle. Fridericus III. leu cognomenco Pulcher Efslingam bis in- caflum oblidione preffit. Reiiciinga an. 1215. adifkataa Friderico II. mcenibus fuitcir- cumdata. Maximilianus I. dedit Reiitlingaj tantum priviiegium, ut homicida non proditorius totius vic*e tempore poffic tuto la- tere &. conquiefcere abfque detrlmento bonorum temporalium. Nordhnga a Claudio Tiberio vei ardificata, vel nobilitata> in eadem Ve/pafianus diis aras erexit. Bis incendio fere totam con- fumptam Fridericus II. refticuit &. privilegiis ornavit > Ludovicus vero Bavarus ampliorem reddidit. Rotenburgum ad Tubarim fluvium Seculo V» jam sedifica- tum , a Friderico ^Enobarbo Jmperi j urbs diclum , a Rudolpho Habfpurgico &; alijs Jmperatoribus pnvilegiis donatum &c. Hala Suevorum an a Romams fuerita?diricata,dubicatur. Hoc fctis certum , fontes lalfos originem urbi dedifte , cum accola: ejufmodi fontibusaliecticoquendo falicceperuntoperam dare dcibi- dem habitare. Rottvviia quotempore fitcondita, ignoratur* AConradoIII. an. 1 146, propcer fidem &: fidelitatem Cacfari exhibitam Judicio Au- Bco fuit honorata, 7)e hoc Judicio yide flum in Schyyedero & Qtiod- libet. T^ottyyiUno* acdlijs Authoribw multis. Uberiinga quo tempore 6c ipfa fit extrucca nelcitur. Seculo Chrifti VI. Duces Suevias Uberlingas fedem fuam principem confti- tuerunt. Seeulo autem XHi Jmperij rrbibus eft annumerata an. 1632. & an. 1634. aSuecis fruftra fuit impugnata. Heiibrunna fub Friderico II. an. Chrifti 1 240. moenibus circum* data, & inter urbes Jmperij numerata. Gemun* Univetr* Satvi*. % ^ Gemandia Suevorum anno 1090. crcpit «difican , ab Jmpe- ratoribus vero Conrado Ht &. Friderico ^Enobarbo partim au&a, partim pnvilegiiscft ornata. Memminga credftur a Romanis eflc a:dificata , quamvis non dcfint authores ., qui anno 777. adhuc pagum fuifle ailerant, Lindavium Secuio JX. sedifkari coeptumprimo,ibidem condi- to Monafterio erat fubditum. Seculo X. fertur ab Hermanno Sue- vorum Duce flammis fubjeclum & Monafterio forte ereptum. Dunckelfpila an. 9 28. ab Henrico Aucupe Jmp. adversiis Hun- norum impetus in urbem extru&a & mcenibus circumdata 5 an. de- in 11 16. duplicatis valhs & muris eft roborata. Biberacum an. 800. adhuc pagus, tempprisfiicceiluaugmentum accepit y Fridericus II,maenibus circumdedit, &novisinfignibusor- iiavit. Maximilianus L nondum Jmperator a fuismet fubditis Bru- genfibus in Belgio inftar captivi detentus, permovit Biberaci cives, ut milites fegerint , &c Maximilianum libertati reftituerelabor^rinti unde ab eodem Maximiliano nobilionbus infignibus & privile- giis fimt honorati. Ravenfpurgum olim Gravenburgum nuncupatum Saturafnius Comes fertur asdificMe Seculo Chrifti forte 1 x. In arce hujus ur- bis natus efi: Fridericus I. Jmperator, Schvveinfurtum ad Mamum jam circa annum 2 17* dicitur efle jedfficatum. Pnoribus Ionge Seculis Comitibus Hennebergicis fub- jecTum , dcin Suevia* Ducibus aflertum , dcnique inter urbes Jrn- pcrij fuft collocatum. Campiduruam inter antfquifiimas urbes merito numeratum fuit Seculis prifKnis Sedes Ducum Suevise j inter quos Hildebrandus genitorD, Hildegardis Jmperatricis,CaroIfM, conjugis eArmemo- rabilis. Hac ipfa in urbe aut ejusdem vicinia Hildegardis erexit Monaflerium totam per Europam celeberrimum. PrincepshicAb- bas elt Archimarefchallus Jmperatrfcis , quieideminComitiispub- Iicis fceptrum prarfem Weinshemium urbs in Franconia an.^zf. a Windegaflto Fran- corum Princfpe fertur ardificata , an. autem 1428, adversus Huf. fitas majoribus foffis & maenibus pra:munitav Kauf- t€i Tabula Topographica . KauffiburamGuido Jmperatoris Lothari j I. coniiliarius & aulicus eirca annum 842. dicitur «dificafle. A Rudolpho I. Adolpho , Ludovico IV. Wenceslao , Sigifmundo , Fridcrico IV. & Maximi- liano I.Jmperatoribus multisprivilegiisefldonata. ATeccio Prin- cipeMindelhemienfi Dynafta an. 1377. & an* i388.aDucibus Ba* varia: fruftraoppugnata, pofterioribus vero Scculis a SuecisSc Gal- lis expugnata plurimas tulit injurias. Wilam Fndericus II. cx pago in urbcm convertit. Wangena: origolatet. Civcs in eadem OrthodoxarDocfcrina; addiclifiimi, itrenue artibus & mercimoniis dicuntur admoverc rnanus. Jfha a ferro fic di&a an. 1073. cccpit sedificari - y aCaroIo IV» Jmperatorc inter Jmperij urbes numcrataeft , poftquam prioribus leculis Comitibus Truchlefliis , ut vocant, obedivit. Pfullendorfium quo tempore conditum , nekitur an. 1 180. Fri- dericus I. Jmperaror a Kudoipho Comite PfuilendorfHo vcnditam accepit. OfFenburgum anno 600* a regio Piincipe, Offonomine, fcr- tur ardificatum. Lcutkirchium qua setate fit conditum , non legitur. Wimpfam nefcio quo tempore extrudam celebriorem reddi- derunt an. 1622. Joanncs Tfllius & Marchio Badenfis Durlacen- fis, dum contra fc prselium inierunt. Weiflenburgum Septentrionale non procul Euftadio fitum , quibus exordiis cceptum, St augmenti\amplificatum, non fuitin- venire. Gienga: onginemnefcimus j Carolus IV. confentientibus Jm- perij Proceribus an. 13^4. Comitibus HclfenfleinianistanquamFeu- dum concefiit 5 fucceflu temporis vero Jmperio fuit reftituta. Gengenbachium an. 1 2 24.a:dificatum,habctMonail:erium infig. •ne, quod Priminius Argentoratihpifcopus jam ^^^0724. condidit* Zella in valle Kinzingana nec conditorcm fuum, necalia me- moratu digna m iucem Jmperio publicam cdidk. Buchor- UftiverfaSuevi** atfj Buchornia , utl videtur , afuis Comitibns hocipfonomineap- pellatis, jamIaplisanteCarolumM.Seculisefta;diricata. An. 1 29 t. & 92. abEpiTcopo Conftantienfi&AbbatePrincipe S.Galli fuitex- pugnata. Alena, qu6ndam Ducibus Wurtenbergicis fubje&a,a Carolo V. Jm~ peratore urbibus Jmperij cft annumerata , dum Eberhardum fedi- tiofum Principem oppugnavit, Buchavia a vetuftilfimis Suevia^Ducibus , uti fides eft , sedifi- cari ccepta& amplificata, SeculoIX. fecundum magnam fui partem incendio vaftata, a Ludovico I. Cxfare eft reftituta» Bopfinga in Rha^tia non procul Nordlinga, qualem condito- rem na&a lit , latet» Seculo XIV.aDominio Wiirtenbergico fc liberam conftituit , 6c Jmperij urbibus annumeravit. "*%Z&r <4$2gfc§~ ^g^- ^:#S^^^^2!^^2^- CIRCULUS VII. RHE NANUS SUPERIOR. TABUL A TOPOGRAPHICA CIRCULHBitY^RSI. s. 1. Clrculus Rhenanus Superior in duas partes dividitur, inMeri- dionalem & Septentrionalem ; prior cis , pofterior trans Rhenum lat^extenditur , fi tamen Ditiones Lotharingicas Zc Alfatiam cum Suntgoja annumeremus , veluti olim annumera- runt tam Jurisperiti publici , quam Geographi praefertim Germani. Hoc itaque modo intellecta tam pars cis , quam trans Rhenana feorfim, longitudine fua comprehendit milliaria Germanica 42.cn- citer 5 latitudine vero fumma 34. milliaria. Si Lotharingiam &. Alfatiam atque Suntgoiam demamus, trans Rhenum hocinCfrcu- lo comprehenduntur folumpars Epifcopatus Spirenfis, Wormatienfis, Ll Terri- a^l Tabula Topographica Territonum Epifcopatus Bafileenfis , Ducatus Bipontinus , Pala* tinatus Birckenfeldenfis , ComitatusSpanhemienfis,& Mons-Belli- cardenfis, qui cum ab invicem diftent longiflime , eorumneclon- gitudinem nec latitudinem metiri licet facile. Circulus Rhenanus Superior more Ctrculorum aliorum con- /tat Statibus Ecclefiafticis 6c Secularibus j Status Ecclefiafticos prio- n > Seculares pofteriori Iqcq paucis accipe delcribendos* vL DE EPISCOPATU WORMATIENSL EPifcopatus Wormatienfis in utraque Rheni conflitutus ripa. circumcingitur undique Ditionibus Palatinis : ipfe fex millia- ribus circiter longus , quinque vero latus , ubi elt latifiimusj vix unum alterumve miliiare reliquis in locis lualatJtuchnemetiunv Urbes 6c oppida in Epifcopatu funt fequentes Durnhemium ,,alijsDurnfteiniunK Ladenburgum. Nekerk hufium. Strashemium. Altenbachium. Hinterbachium. DufTeldorfflum interFeuda Epifcopi Wormatrenfis numeraturji Wormatia annis fingulis di&o facramento obedicntiam ipondetfuo* Epifcopo > tributa tamen rccufat folverc Epifcopatus hic ficuti jurecenfetur fnter Epifcopatus antiquifli- mos , ita merito numerandus efl: inter fndigcntiffimos , in annos fin- gulos difficulter numcrans in proventibus fuis 40000» florenorunv Epifcoporum omnium primum Wormati;e fedifie Vidorem no- minc Hifiorici referunt x quem anno $46. Synodo Colontenfi pra> fentem adfuille, &. contra Arianos pugnaffc legimus. Wormatias primo Archiepifcopatum ere&um ufque ad Seculum VIII. perfeve- rafie fuperius rctulimus ,. ubi de Archiepifcopatu Wormatia Moguntiam translato egimus. In Serie Archiepifcoporum Wor- matienfium prx reliquis nomen celcberrimum pofteris reliquerunt DD. Amandus, Rupertus & Burchardus &c* InCathedraliEccle- fia Canonicos numerant alij novem , alij tredecim non annumera- tis junioribus , quorum Epifcopus enVhodic ab anno i694.Francif. eus Ludovicus Dux Palatinus Archiepifcopus fimul & Ele&or Trc- vire% Cireuli Rhcnani Superi zgf Virenfis &c, cujus\maxima in Ecclefiam & Jmperiufrt merita pofte* ris defcribenda relinquimus , ne vivi videantur blandiri vivis : eft hic ipfe Epifcopus Dire&or> ut vocamus>Girculi ad Rhenu Superioris* $♦ m. DE EPISCOPATtf SPIRENSL EPifcopatus Spirenfis non minus quam Wormatienfis in parte Rheni Orientali & Occidentali conftitutus circumdaturPala» tinis Ditionibus. Pars Orientalis fua longitudine 5. pars Occidentalis 6 4 milliaribus> Germanicis eftasqualis. Latitudofimv ma 4. milliaria non fuperat* In Epifcopatu Spirenfi urbes Scoppi- da Epifcopo fubjacenj, Spira obedientiam folet fpondere Epifcopo , cujus in arbitno funt pofita qusedam officia ad magiftratum urbis pertinentia» Ta- bernajRhenanse, $fl{)em$abem» Bruchfala. Eppinga, Hershe- miuiru Hornbachium. Lauterburguiru Meideburgum Rhein- hufium. Rottenburgum 8cc. Epifcopatui acceflit princeps Abbatia Weifienburgica in Alfa* tia , qux annuente Paulo III, Roman» Pont. a Carolo V. Jmp, Epi- fcopo Spirenfi eft aflerta, Epifcopatus Spirenfis inter antiquifiimos laudatus , utpotepri- rno Chrifti Seculo ex multorum opinione jam inchoatus , multo tempore etiam inter Epifcopatus Germanias ditiffimos fuit asft- imatus, Verum proventuum partem nimium magnam rapue- runt bella varia , & Lutheri doctrina multis Ecclefiafticis bonis male fundata* Epifcopi proinde annui proventus centum flo- renorum millibus. cenfentur nunc efle paululnm majores , nunc multo minores, pro varietate nimirum temporum &. tempeftatum, quales hadenus ita fuerunt frequentes , ut Spira, feu potius Spiren- fis Epifcopatus plurimis preflus malis vix non penitus exfpiraverit. Quamvis Spirenfium Epifcporum longa Series fere nullum, autad- modum paucos numeret Epffcopos in Divorum catalogum a Vifi- bili Ecclefia relatos, nihilominus multos eorundem commendavit pofteris infignis morum probitas , rara in perfercndis adverfitati- Ll 1 " . bus Tabul* Topogtaphica bus patientia & conflantia, excellens do&rina&fcientia, per/pe&a multis Jrnperatoribus prudcntia , & in rebus publicis componen^ dis dexteritas aliarque virtutcs multas 3 Seculo namquelX.Gcbhar- dus &: Bernardus EpiTcopi a nobilibus funt oculis orbati &. occifi » Seculis reliquis Epifcopi pleriquc a civibus a fuis bello domeftico per- petuo funt vexar» Davidem &OttonemI. permagniasfhmavitCa- rolus M. Reginobaldum 6c Odogarium confiliis fuis adhibuitOtto M. Baldericurrwhumili loco natum 3 fed literis apprime inftru&um Ofc- to II. &, III. quibufvis alijs prarhabuerunt. Waltherum Conradus IL infigni liberalitate recreavit donando Ditiones novas & extruendo sedes facras , inter quas cminuitCathedralis. Conradus I, ab Hen- rico III. 6c IV. Bruchfalam 8c Epingam donatas accepit, 6c fic de alijs* Cieterum Canonci tantiim novem Spirasfimtfufcepti , nonannume- ratis duodecim junioribus* §. IV. DE EPISCOPATU ARGENTORATENSI. STatus Ecclefiafticus in Cireulo hoc tertius fuit Epifcopus Argcrc- toratenfis , Sc etiamnum erit , fi bona in JmperioRomanoacf Epifcopatum Argentinenfem pertinentia poilideat , uti hodie cis Rhenum in Brifgoja 6c infra poffidet , Oberkirchium. Ettenhcmium. Oppenaviam. In AlfatiaMoIshemium* Tabernas Alfaticas. RuiFachium. Bcnn- feldam. Akorffiurru Dachfteinium. Ifenburgum. Rochcrsber- gam. Wangam&c, Ditionum harum alrquot Joannes I!. Epifcopus Argcntoratcn- fis a Joanne Comitc Oettingano defun&i Landgravij > ut appel- lant, harrede emptionis beneficio accepit 3 unde Alfati*e Landgra-* vium etiam hodiedicunt ArgentinxEpifcopum : Ditionesaliasjam dederunt Dagobertus Franci«c Rex, & D. Henricus Jmperator 3 un- de noftra etiam «etate inter totius Franciae Epifcopatus ditiffimos jure cenfetur Argentoratcnfis , cui nimirum cx tot Ditionibus ob- Tcniunt quovis anno facile centum fiorenorum rniliia. Primui Cfrculi Rhenani Super; ° Primus omnium EpiTcoporum Argentoratenfium D. Amandu* Seculo VII. circa annum ^o.auxihjs Dagoberti Rjegis fufFultus, Epi- Tcopatui huic fundamento pofuit. S. Amando vit* fanaitatenon inferiores Succelfores fuerunt S. Arbogaftus , S. Florentius , S. Ju- ftus , S. Maximus,S. Valentinus,S. Solarius, omnes miracaulis clarif- fimi , qua? in fanandis Dagoberti regiis liberis eooperante Dcopa- trarunt tres Epifcoporum primi : Divus enim Amandus dum facro Baptifmatis fonte layitanimam Sigeberti nati regii , quadra^in- ta dierum parvuJus tacente hominum concione tota addidit voce altiffima fin&iffimis Divina? Trinitatisnominibus in Baptifmate ad- hiberi folitis claufulam Amen. D. Arbogaftus hunc ipfum Sigeber- tum inter venandum ab equo fuo furiofo ene&uni , vivis rcftituit. Divus denique Florentius Rhodildin hliam regiam exfurda fimul 8c muta fecit eloquentem6cbeneaudientem. Lege bacfuprre Guilliman- num 3 Sigelertum & alios. Ca^terum Canonici duodecim, aut forte plures Nobilium pro- fapia maxime confpicui conftituunt una cum fupremo Capite fuo Collegium Canonicum. Olim Catholicis mixtiLutherani chorum turbarunt, nunc inter folos Catholicos confonat Mufica. § V. DE EPISCOPATU BASILEENSL STatum Ecclefiafticorum in Circulo hoc quartus Epifcopus Ba(i~ leenfis Ditiones fuas probe eonjun&as poffidet , quae inter Sunt- gojam &Cantones Bafileen/em atque Solothoranum, nec non Burgundiar Comitatum mediae efficiunt fere circulumfexmillianbus circiter longum & totidem latum. Poteftati Principis hujus fubfunt urbes & oppida," Bruntrutum Sedcs hodic Epifcopt, Bieia. Jmmerthafium. Oppidum S»Urficini. Delemontium. Granfeldum. Neoftadium, Don vile. Arleshemium. S. Leodegari j oppid. in Liberis monti bus. Lauffium. Schlienga in Bnfgoja. Quibus accedit Marchionatus Si/gojat, Reditus Epifcopales annui octoginta florenorum millibus nunc majores, nunc minores %a Tabula Topographfc* Interujbes Epifcopales loco primo collocata efl quondamBa- /Ilea non folum Egifcopi Ecclefiafticas , fed&Politica^oteftatifub-. dita , quam denique legitimo fuo Principi eripuit hominuminiqui- tas Seculo maximc XIV. 8c /equentibus , Paftores fuos impugnans &; expugnans violentia & Religionis arbitrio, D. Henricus Caefar augmentum dedit infigne £pifcopo Bafile- enfi , dum reli&as ab Hunnis ruinas Seculo XI. fuftulit , asdem Ba- fikx principem reftauravit , &. varia Epifcopo cis 8c trans Rhenum conceflit bona &. jura , inter quas venit venatio per quasdam Brif- gojx Sc Alfatia; fylvas Epifcopo nunquam neganda. In Epi/coporum Serie quindecim capitibusfupra quinquaginta conftante primum obtinuit locum D. Juftinianus Seculo Chrifti IV* Epifcopatum feliciffime aufpicatus. Interfuit idem Epifcopus Con- ciliisduobus, Colonienfi nimirum & Sardicenfi , in quorumprimo reftitit Sc ipfe Euphrati Atchiepifcopo Arianis favente j in altero fufFragatus eft D. Athanafio. Z). Juftinianum in fede Efifcofifecutitseft S. Tantalus { fiJacoboMen* nels credimus ) e Comitum Froturgenfium frofafianatus , & in numeroSan- ftorum Hahffurgici fanguinis collocatus, quem afud Agriffinenfes Uhtosex* tremum fufflicium tuendx fidei gratia fortiter tulijfc , una cum undecim Virginum millthus faris triumphi confortem > teftantur 'Bonfinius Decad 2, lih. 1. Tetrtts de Matalihus Efifcofus Efqutlinuf iih. g. c. 87. Tetrus Cra- tefolim lih. 1. de Germania Efifcofts, quorum teftimonio accedit continua* ta hatlenustraditioBafileenfis Ecclefia&c. Hucufque 'Mafileafacra. Quatuordecim igitur Secuiis minimum Religio Romana Bafi- lcx jam floruit , fed ita , ut Seculis duobus ultimis fupra triticum fua zizania copiose feminaverit dcemon Sc homo inimicus; undeli- cet Principi fuo folvant tributa Calviniani multi , animarum tamen eidem fuarum fubtraxerunt curam, utpaftori mercenariopropriam crederent falutem. Canonici 17. cxopriantEccIefiam Bafileenfem, feu ut verius dicam Arleshemienfem, qu6 venere exules, primoBafdeaFriburgumBrif- §6}x fugati , 8c ibidem fpefuadurius a civitate habiti. $ VI CirculiRhenaniSupefc ^ $. VI. DE MAGISTRO EQUITUM S. JOANNIS MELI- TENSIUM S. R. J- PRINCIPE. STatus Ecclefiaflicus m CirculoRhenano Superiore quintusMagnus Equitum Melitenfium Prior per Germaniam etiam varias fer- vavit fibi & Ordini fuoDitiones. Jn Brifgoja Sedes Principis dicitur Heitershemium arx pervetufta & magni nominis cum adfi- tis Dominiis pluribus 3 unde non raro Principem Heitershemienfem appellare folemus Magnum Equitum Melitenfium Priorem» Ordo Equitum Melitenfium jam Seculo XII, ab Honorio II. Romano Pontihee confirmatus* primumHierofolymrs inftitutus flo- ruit. Fugeredehinc compulfi, 111 Infula Rhodo contra Mahome- tanos ilrenuiflime pugnarunt j verum & hinc a copiofabarbarorurn multitudine recedere coacti, pervenere in Infulam Melitam , quam Carolus y. Jmperator eisdem conceflit eo paclo, ut nullo non tem- pore adversus Turcarum Infldias ftarentparati, quod profecto mul- tis jam modis praftiterunt tanta fui virtute ac fortltudine y ut uni- verfae Reipublicae Chriftianas rem feeerint crebro gratiffimam* Didoncs Equitum S. Joanms aIia;muIta:funtdifperik:perFran- ciam , Lufitaniam , Bohemiam 9 Hungariam , D ani am & quon- dam Angliam , ex quibus proventus fuosannuoscoIIiguntPrasfides, quos Commendatores vulgo vocant 3 tales confueverunt eife Eqinv tes annis &; meritis graves, Nobilitas pradertim Weltphallca No~ biliflimo huic Ordini infignem attulit honorem , fed 6c ab eodem accepit ornamentum maximum * dum enim Comites ,. Baronesali^ que Nobiles Weltphali partim in Infula Melita , partim aliis In Io- cis vlrtutem fuam exeruerunt» ex ijsdem multi fucrunt electi in fu- premos Equitum Gcrmanicorum Prasfe&os feu Magiftros. Olim diverfaj nationes o&o , hodie feptem conftituunt univefh* Ordinis Statum» Ex nationepnmafunt Nobiles GaIliinProvincianatf,quorum eaput ex eadem natione ele&um inferioribus imperat Sc fupremus omnmComendator appellatur.. Ex natione altera funt NobilesAlver- mm. iy Tabula Top6graphi6i " nl* Lugdunenfes , quorum Magifter dicitur Ordfnis Marefchallui Nationem tertiam conftituunt Nobiles ex Infula Francia:, quorum Principcm vocant Supremum Hofpitalis Magiftrum. Nationcm quartam efficiunt Nobiles Jtali, quorum Pnefes appellatur Magnus Admiralis. Natio quinta conflcitur ex nobilitate Aragonica , Ca- talonica 6c Navarrea , cujus CaputMagnusConfervatoraudit. Sex- to loco veniunt Nobiles Germani , inter quos Supremus Prasfectus Magnus , feu ©r0f3> TSalUy vocatur. Septimamdeniquc nationcm conftituunt Nobiles e Regno Caftellse & Lufitania?, quorum Anti- ltes tanquam Magnus Ordinis Cancellarius honoratur. Natio An- glicana deferuit 6c Romam, & Ordinemhunc ex afle Romanum* promittunr enim Equites obcdientiam ante omnes ahos RomanoPon- tifici, dein Casfari 6c Supremo Equitum Magiftro, $♦ VIL DE PRINCIPATU ECCLESIASTICO FULDENSI. X-lRinceps Abbas Fuldenfis poflidetProvinciaminterFranconiam, * Thuringiam & Hafliam fere mediam , qua; Buchovia , aut Fagonia vulgo confuevit nominari: eadem longitudine liia ri. la- titudine vero sequat, aut fuperato&o milliariaGermanica. Fulda a proximo flumine nomen trahens, eminet inter univerfa Principis hujus Dominia , cuiaccedunturbes minores , oppida& prcfe&urse fequentes, Hamelburgum. Biberfteinium. Rokenftulium. Schilde- kium. Fiiritenekium. Salekium. Hafeiteinium. Brukenovium. Makenzella. Ulmbachium. Weidenovium. Hofenfeldium, Bur- govium. Mansbachium. Geifa. Haunfeldium. Thauniunu Schli zium. Stokhuiium. Blankenovium. Ulrichlteinium &c. Harc aliaque jura & bona immobilia , ut cum Jurifperitis lo- quar , eo in ftatu conftanter confervarunt Principem fuum , aut ve- rius Princeps confervavit laborc Sc dolorc fuo maximo bona& ju- ra, ut is omnes in univerfo Jmperio Principes Abbates , imo Epi- fcopos multos rcdituum copia fuperafTe abfque injuriaha&enus fue* j:it creditus. Ducenta facile florenorum millia hodie Eidcm aflig* nanti Circul! Rhenani Supen tft »ant, qui acu rem tetigifle /e exiflimant: alij vero qui duplum aut tnplum aut omnino quadruplum addiderunt, nonmultum a veritatc aberraffc fe autumant. D«Bonifacius totius Germanias Apoftolus & Patronus a Dco datus Principi huic fcdi ac Monafterio fundum qua:fivit & invenit fcliciffime, D. Zacharia Pontifice, Pipino Genitore 8c Carolo M. filio votis refpondente, quorum ultimus Fuldenfem Abbatem Epi- fcoporum 6c Archiepifcoporum poteftate liberum acexemptum vo- luit , quin per Germaniam faltem Abbates intcr Primatem confti- tuere, fi Scriptorum calami non errcnt : Jmperator vero Jmpera- tricis Archi-Cancellarium dixit > unde etiam inter Jmperij Princi- pes eminet poteftate, dignitatc 8c privilegiis antiquiffimis. Abbatiam Fuldenfem jure quisnominare poterit SedemSapentia & TmentU \ ab o&avo enim feculo ufquc ad prcefencemdie-m plu- nmos ab omni virtutum&. fcientiarum genere viros celebratiffimos atque fux multifquealiis Ecelefiis educavit : unde in copiofa Prin- cipum Abbatum Serie , 6c copiofiffimo Religiofiffimorum fimulque Nobiliffimorum ejus loci Virorum catalogo eft numerare plurimos Autores 8c Do&ores a virtute 8c doclrina merito arftimatos. Inter vivos fi teftes defint , aperiantur libri , teftcs omnium forte incor- ruptiffimi, quos magnonumero multorumbibliotheca; colunt, non nifi Fuldenfium Patrum partus dodiffimos. Dolcndum fummopc- re , qu6d Mars librorum ofor maximus Fuldenfis biblibthecx par- tcm optimam deftruxerit , prasferrim ca tempeftate , qua furiofi agre- ftes late omnia furori fuo confccrarunt , 8c dein per annos trigin- ta Seculo XVII. Germaniam univerfam, prafertim vero Fuldenfem rovinciam ferro , igniSc diris omnibus devoverunt : fola certe li- rorum ScMufis facratarum rcrum ja&ura aureorum millionem fu- perafie fertur. Armis acceherunt aquarum eluvics Sc incendiafre- quentia , quse damna reliqueruut maxima. Cxterum nobilitas Germanise ctiam vetuftiffima Fuldenfium Seminario fe fafia eft obftriftiffimam > Caroli enim M. «etate nume- rati funt pracipue Germanorurn Nobilium fexcenti , qui Fuldse a vir- tutibus y literis 5c artibus variis ornamentum haufcruiit» Non mi- Mm ■ , nus Tabula Topographica nus Nobilium, quam Epifcoporum & Abbatum Seminarium Ful- dam quis jurc dixerit > tot enim cenfuerunt jam novem fecula Ar- chiepiicopos , Epifcopos, & Abbates ab extraneis Ecclefiis & Mo- nafteriis poftulatos , ut integris centuriis major fit numerus univer- forum. Quare non immerito pronuntiavit , quicunqucdixit,por- tx inferi non pravalucrunt adversus eam * fundata enim crat iupra firmam petram petris &facratis montibus late. circumcin&a Fulden T £um Ecclefia» $ VIIL DE PRINCIPATU ECCLESIASTICO PRUMIENSL \?Tatus Ecclefiafticus in prxfenti Circulofcptimus eflPrinceps Ab- I? bas Prumienfis » cujus dominia funt inter EJedoratum Trevi- renfem & Ducatum Luxenburgicum. Prineipi Monafterio huic nc- ceflaria 6c utilia qua:que fubminiftravit Pipinus Rex * CarolusM. 6c Lotharius Jmperatores , quorum poftremus reliclis Jmperij curis Monafterium Prumienfc augufto fuo ingrefTu plunmum nobilitavny P. Benedi&i Regulam non modo, ambabus manibus fed pe&ore to- to amplexus. Ab anno 1576, Archiepifcopus Trcvirenfis Mona- fterij Prumienfls & ditionum omnium jus, fupremum adeptus , eo ctiam ex eapite inter Ecclefiafticos JmpcriJ Principes cocpit numc- ran \ quxdignitas Archiepilcopo Trevirenft an. i6$4* Ratisbona; ab Jmpctij Statibus annuente & concedente Cicfare eil confirmata* In Cfrculo Rhenano Superiore Status Eeclefiaftiei non ita pri- dem loco Sc fcde cxcclluerunt Princeps Abbas Ord. S* BenedidiMur- bacenfisj itcm Abbates.MonafterieniT&in valle Gregoriana, & Weif. fenburgenfis omnes; in Alfatia dominiis divites * qui hodie in Eccle- fia Galiicana numerantur» TA' Circuli Rhenani Super. i 7? -&%'s&" •*( 3 # ■4^S$*»~4422fc*- -&tU*~ TABULA TOPOGRA. PHICA. DE STATIBUSSECULARIBUS . 1N CIRCULO RHENANO SUPERIORE. $. IX» DE DUCATU BIPONTINO &c Stc. STatuum omnium Secularium hoc inCircuIo primum venera* mur in Ele&ore Carolo hujus nomjnis ILDuce Palatino, ut- pote in quo jam refidet omnis fere poteftas ac dignitas Co- mitum Palatinorum hodie etiam fic di&orum j nimirum Bipontini, Birkenfeldenfis, Veldenlis&c, quorum ftemma &. res aiias vide in Circulo Ele&orali feu Rhenano Inferiore» Hoc loco id folum eft advertendum , Ducatum Bipontinum , Comitatum Birkenfelden- fem , Spanhemianum , Vcldentianum &c aliofque ad Circulum Rhenanum Superiorem pertiiientes, &, Ducibus Palatinis fubje&os circumcingi vicinis provinciis ea ratione y ut verfus Septentrionem tangant Archiepifcopatum Trevirenfem verfusOrientemMogun- tinum 6c Palatinatum Supcriorem s verfus Meridiem Alfatiam Infe- riorem > verfus Occidentem denique hunc ipfum Ducatum &. Ar- chiepifcopatum Trevirenfem. Longitudine casdem ditiones omnes adxquant milliaria Germanica circiter 18. latitudine nunc 7. nunc pauciora. Caufe de his bonis funt Juri/peritis , quam Topogra- phis notiores, $. X. DE LANDGRAVIATU HASSLfi. STatuum Secularium fecundus eft Landgravius , quemadmodum Germani vocamus , Haflias , cujus Majores inBrabantia Duces Seculo XII. provinciam Hailiaj a reliqua Thuringia feparatam Mm i do tis $74 Tabula Topographlc* dotis nomine impetrarunt j Henricus cnim cognomcnto Infans fe- cundo genitus Hcnrici V« Brabantia^ Ducis filiis Sophiam Rapfonis ultimi in Thuringia &: Huffia tunc conjuncla Landgrarij riliam So- phiam duxit, 5t Haftiam dotis nomine acccpit , Thuringia ctiam nuptiarum vinculo ad Mifnia: Duces translata. Stemma Halforum hodie divifum eil in quatuor diverfos ra- mos , nimirum I. In Caflellanum Calvino devotum , II. In Darmftadianum Luthero addi&um, III. In Rhenopetrinam feu Rheinfelfianum Catholicum, IV* In Homburgicum Calvinianum. Ramus I. poilidetpotiorem Haffiajinferiorispartem , inqua/urnf CaiTellac, - £ejF .... greugberg. Spanberga, - - - - QpanbtVfr Itcm ponidct in Supcriori Haffia Marburgum, - - 9J?av6urj. Frankenbergam , r grancfettfcerg* Kirchhaynfum , - - .Sirc^a^tt. Raufchcnbergam^ - - - 3tauf<$enberg. quibus aeceffit Prmcipatus Hirsfeldia; quondam Princcps Abbatia Ordinis S^Benedi&i. Jtem ComitatusSchaumburgenliss Pracfeetu- rx Uchtenfis & Freudenbergenfis lnComitatu Hoy« j Schmalkaldia & Frankenfteinium in Principatu Hennebergico &c. Ramus II» fuam dicic Haffia: Superioris partem potiilimam, in qua funt f Gidfa, - - - - ©ieffttn Nidda Comitat. * 9?i$>£eft» Butzbacum, - - SSufc&ad). Comitatu s Superior CatfmeJiboceniTs, In quo Darmftadium» Pars Comitatu* Diczenlis & Dominium Jccer* Ramus Circnli Rhenani Superi v ^ Ramus tertius poffedit Comitatum Catimeiibocenfem infcrio- rem s in quo funt Rhenofelda. Fanum S. Goaris. Cacium mu- nimem, #ag, Catimelibocum, gtfym &kt\boatXU SchvvaL bachium. In inferiori HaiEa Rottenburgum. Wanfrida. Efchvvesa Sontra. & ." Ramus quartus poffidct Homburgum cum 15000. florcnorum quotannis pendi folitorumv Sunt in Hailia- urbes prarterea Prizlaria t Moguntia? Archiepifi ^f&fOf» Amapnoburgum 1 - ■< - _ «^mebttrfl. Trefurtum, ex parte Mogunt. * ttvefavtty* Landgraviatus hujus univerfum fpatium /nter Weteraviam» Weflphaliam, Thuringiam, Franconiam & Brunfuicenfem Duca- tum fitus longitudinc fua circiter u. latitudine vero 16, milliaria germanica nonnihil fuperat, qua: provincia univerfa fi uni fubdita foretDomino, comparerct cidem iti annos hngulos haud difficui- ter quinque florenorum mijliones. Landgravius Ha/foe cum Saxonia: Ele&ore ligatur paclo con- fraternitatis, ut vocant^ eidem debetur jus, utidicunt, exfpcdan- tia; in Comitatum Jfenburg &» Budingen. 4 Carterum Haiiia multis feculis ex alle Catholica feculo XVL dum Religroni bellum indixit, pacem fibi abftulit nullo facilc a:vo pcnitus recuperandam , mfi majorum fuorum priftmrs temporibus defunaorum mores & aras refpiciat8t refipifcat. Certe Reliaio R 0 - mana, Lutherana& Calviniana tamparum tum in hac qufm slns provineils convenient, quam parum jungentur fimul seftas>autum- nus & h jcms frigida, $. XL, DEDUCIBUS ET S. R. J, PRINCMBUS SABAUDQ ET LOTHARINGO. m Uamvis pccuiiarem Iocum non exprimant, non in infima ta- mcn, nec etiam fumma inrer Status Circuli hujus fede colio- Mm 5 caat Tabula Topographica cant Sabaudi* & Lotharingia: Duces jurium & flatuum i» Jm- perio periti, inter quos HermaHnus Hermes Salisburgenfis Acade- tnix ornamentum in fafciculo Juris pubJicipag. 436. & 437. itcm 439. paucis indieat jura & genus antiquitfirnum utriufque Ducis, dum deSahaudo, &; mox dc Lotharingo pergit dicere inhunc mo- dum: yubdDux SahaudU^mferio fubfit , Unc fatet , aubd fe VaJaUum ef- fe Jmferatoris frofiteatur , uti mafcultnum Jmftrtj Feudum effe frobat Arum de jure maj. Ith. 2. &c* guod M Comitia yocetur & comfareat, ut e* fubfcriftione T^ecejfuum ab Oriente Alfatia: 5 a. Me- ridie Campania: &. ComitatuiBurgundia:* ab Occidente provinciis BeJgij. Fluvij in Lotharingia univerla fimr tres prsercliquis nobiliorcs» fcilicet Mo/a , Mofella & Sara alijs Saravus. Lotharihgram morc aliorum dividimus I. in Ducatum Lotha- ringias preffius iumptum II, InDucatum Barrenfem & III. in tre* Epilcopatus , fcilicet Metenfem , Tullcnfem &: Verdunenfcm. Urbes in Dueatu Lotharingico funt Nancefum Sed. Ducis, Nancy. Marialum mumment, MarfaL Medfovicus y Moycnvic. Mothasa , Ja Mothev Valdemontium , Vaudemont. Fortalitium LudoviaY Sar Louys; Nomenium, Nomeny. MuiiTpontum»Pont a Muflbn. Lunevilia,. Luneville. Mons Romerici, Remiremont, SpinaliumyEfpinaeLBIamontiumjlBtottcfenbttrg. Vicus 5cc &c.Vic. In Ducatu Barrenfii urbes funt Commercium r aliis Comme- riacum , Commercy. LigniacnmTTDgnyen Barrois. Barroducum, Bar le Duc . Vallis coloris, Vaucouleur. Longovicum, Longv vick. Fanum S Michaclis, S. Michael. Harum urbium plerasque unk cum ditionibus alijs tametfi Duci Lotharrngia: ad finem pnoris Seculi paee Ryfvvickij inita fint re- ftitutse , tamen carundem nonnulla? funt exceptas, dc claufula: adjecla? admodum validar. Urbes Gallorum Rcgi fervatscfuntForrafitfum, ut vocamus , Ludovict & Longovicum * has pridcm antecencrunr Met*. Tullumv Verodunum* A quibus nomen IiauMe Epifcopos tres novimus, qui jam ie- culo XVI. in Gallicana Ecclefia numerari cocperunt an. i5j2.inca£ fum obfldionc Metas premente Carolo V. Jmperatore QuamvisLothoringra magnam fuf pancm fitmontibus fubjeda, abundat tamen frumento, vino,pccoribus,pr*fertimcquis,pifcibus, argento , ferro , ftanno, plumbo, Sale &c. quibus accedunt Ther- mae Germanis & Gallis notiffima:, ex quibus omnibus Ducifereluu guli anni colligere pofliint facile duos florcnorum milliones. Qui a 7* Tabula Topbgraphfca Qui vel remote Lotharingia: Ducumcerasantiquiffimas IuftrS- runt oculis, apprime capiunt, Duces Lotharingos generis /plcndo- re in Europa univerfa multis in Jmpcrio Principibus pratcedere, vix ulli cedere. Albero nimirum Regis in Gallia Pharamundi nepos , Clodionis itidem Regis filius Carolingici author ftemmatis Lotha- ringicam etiam arborem nobilifllmam in fuis ncpotibus inchoavit, propagavit & extendit adeo,ut feculisetiam proximis , nempeXVJ. & XVII. novem diverfi rami in Lotharingia Sc Gallia de ftemmate Lotharingica fuerint numerati, fuic quippe I. Lotharingicus. II. Vodemontius. 1 1 1. De Mercoeur. IV. Guifius. V. Omalius. VI. £>e Elboeuf, VII. Harcurtius. VIII. Lilibonnius 6c IX. Armanacanus. ■ Quot purpureos pileos, infuhs &. galeas Principes, tulcrint hi rami per multa fecula , conftat abunde Romana: Ecclefise, Romano Jmperio , Gallorum &. aliorum Regum regnis univerfisj fiquidem Lotharingorum & his fanguine jun&orum plurima facinora Martia maximi duxerunt inEuropa & Pontifices, & Jmperatores, & Re- ges, homm ponreniorum nomine & folio digniflimi & ipfi Rcges Lotharingi BuIIionij, poftquam facras expeditiones in Pakeftinam pro re Chriftiana reftituenda ante omnes alios inftituerunt, &fimul patriar, vit^&fanguinisja&uram feceruntminimi, utterram fanctam ijfdem redimerent. Bullioniorum prarclara \eftigu magnam partem ftremiiflime renovarunt tum Lotharingorum Ducum alij, tum ma- xime Carolus Leopoldus &c Caroius Thomas Vodemontius, quo- rum hic in Jtalia &Hungaria fortiflime pugnavitproEcclefia& Jm- peno, illevero Mahometanorum fulmen in Hungaria dici eftpro- meritus, Ducum nulli fecundus. $ XIII. DE PRINCIPIBUS ET COMITIBUS NASSOVLE. HOc ordine veniunt Principes 6c Comites Naflbvia* , quorum Majores antiquifiimos jam tempore Juli j Csefaris in Suevia Prav fedos extitifie memorant Authorcs Recentiflimi 3 inde vero ad Rhenum translatos Romanorum partes amplexos efle referunc. yerum Cfftuff llheftan! Sopen , &ff Terurri fldes fit penes Authores & Le&ores. Pfocul dubio jamfe- culo VII. Comites Naffovia: ad Rhenum floruerunt. Ufqueadan- numioio. una eademque ftirps mdiftin&a permanhV, tum vero in Lineam IsLafJoyienfem bcGtldricam eft di vna:harum priorleculo XIIL in pYalramenfem &cOtt Idjlci* nianam 6c Vkexlhurgenfem \ Saarhruj^enjxs duobus ramis elt adau&a, nimirum Qttyyeiierxanv &c Ufingenfi. Ottmvenfis divifsi eft in Uranien* fem> Sigenfcm* Vtllenhurgenfem» Die^enfem &. Hadamarenfern* Atque adeo vix ulla eft inter totiusEuropasPrincipes Famiiia, qusepluribus conftet frondibus aut capitibus , quam Naflovienlis, Verurninter capita multa diverfe fuerunt fententise etiam de Religronis ftatu: j>ars Siegenfis & Hadamarenfis Romanas conftanter adhadit Ec- clefisej reliqux omnes velLutfieri , vel Calvini do&rinam le&atas- funt. FamiliaNafTovieniispartim in WeteraviainterHaffiam&: Wefl:- phaliam, partim in Auftrafia ( iHSejleietrf) ) inter Lotharingiam SC Palatinatum Ditiones habet j in Weteravia nempe Sigenam, Dil- lenburgum, Schaumburgum* Dietzium* Hadamarum» Weil- burgum. Jdfteinium. Herbornam. In Auftrafia feu vulgo Weftrafia Ottvveileram* Sarapontumv Sarsevverdam» Ufingam. Vides hic Le&or, vix totidem Ditiones modicas, quot diver- fas Lineas numerat Naflbviorum Genus nobiliflimum j unde ne re- ditus defint tantx Familia: digni, alij eorundem in aulis Regum 6c maximorumDucum fupremos agere cceperunt miniftros, vel in ca- ftris honores 5c divitias aucupati funt, benegnari, hacmethodofas- pe confervari , vel acquiri officia Sc dignitates una cum divitiis Principe dignis. $♦ XIV. DE PRINCIPE COMITATU MONTIS BELLICARDL PRinceps hic Comitatus inter Lotharingiam , Comitatum Bur- gundia?, Epifcopatum Bafileenfem&Suntgojam fitus,longitu- dine fua fex , latitudine quatuor implet milliaria Germanica* Nn Co- 2 $e Tabnla Topographic* Comitatui huic mod6 cccpit dominari Dux Wiirtcnbergicus hxtcty funt urbes ineodemdua:, MonsBellicardus, - - - SJJilmpdqark Pailavantum, - - - /• PalTavarit. Plura ytde itt Circuh Sueyict de *Duct pVttrtcnhrgico. $ XV. DE PRINCIPATU SALMENSL COmitesolfm&hodie quidam,nunc etfam* Jmpcrij; Princeps dlci Salm creatus, an« 1 61 3 . Ditiones fuas partim confervant in We- fteravfa , uti funt Principatus Salmenfis Sc Dynaftia Finftrin- genfis j partim in Zutphania Belgica. &c &c. Originem clariflimarrr fimul & antiquiffiam auhorum nemoinficiatur 5 ineadem tamenal- ferenda non bene conveniunt y alij nimirum Comites de Salm irv terRomanas cohortes SeculoV* jaminfignenomenimpetrafle j aliji vero eodem ferme tcmpore Francorum. Regibus placuifie fcribunt^ §. XVL. DE PRINCIPATU HANOVLE. COmes olim , nuncjmpcrij Prihcepseflicreatusam 1^9^. Philip^- pus Rheinhardus ,, ha&enus tamen , ut ajunt , nondum pro- mulgatus v cujus Princfpatus infra Fuldenfes Ditiones; 6c Comftatum Jfenburgfcum locatus* admodum longus eft, non ftem latus y eminet in Princtpatu hoc urbs Hanovia. Drtionfs iux fecit etiam Comi- tatum Dechtcnbergfcum 6c Dynaftiam Ochfeiaftefnfanam j item ComftatumScheinekenfem, aut potiushujus duntaxat, ficut & Co- mitatus. Bipontini partem ,, nec non Dominium Munzenbergenlc* Taceo Ditfones alws,. Quemadmodum vero funt magno intervallo dfvf/a Principum Hanovforum bona y ita ctiam eorunclem £tirp& hodfe 111 duos divi- fa eft ramos nimmim in Lfechtetifteinianum & Munzenbergen- fem 5 alter fn Weteravi\s * alter vero fn finfbus Alfatiar bona pofii- det. Author generis hnjus jam Seculo III. fnter Romanos floruifle dicitur j at forfan verior eoram efl: afiertfo , qui Seculo X. fnitiuni datum eile Hanovf* Comftibus, contendunt» $.XVII. Circuli Rhenani Super* z 1 1 §♦ xvil de comitibus in circulo rhenano 5uperiore. 1. Comitum de Cronberg Com? tatus non procul Francofurto ad Masnum cdiftat. Stemma corundem pofuit Harmundus Secu- lo XIII. Tcmpus longcant?quiuslortamsadmittunt Genealogo- rum nonnulli.. IL Comes Palkenfternius prior? Scculo an. 1 6$ x. fine hasrede nomi- ms iui mortuus: mortuo fucc«Iferu nt Comites de Manderfcheidt & Lcevvenhaupt : huc pertinet Comitatus Oberfteinius , qui una cumDitionibus reliquis Palckenfteinianis non procul Du- catu Bipontino diftat. III, Comites de Hazfeld bona poffident haud procul Confluentiis remota , alia vcro in Thuringia > Haffia&, Silefia. Stemmatis Hazfeldiani authorem accepimus fuifle Eberhardum an. 1196* defun&um. IV» Comltum de Jfenburg Comitatus Prancofurto ad Masnum eft propinquus. Supremum eorundem Comitum genitorem fuifle Hcnricuman» n^o.mbrtuisannumcratum, IcribuntGenealogi. V, Com?tes dc Lciningen Dynaftias varias in variis vendicarunt fi- b?Provinci?s 3 nimirum in Palatinatu inferiore , in Alfatia St Wetteravia. Horum au&orem jam SecuIoChriftillL fub Jm- peratore Alcxandro Scvero Emiconem nomincpracelluifte tra- dunt» VI. Comites de Sayn 8c Witgenftein ad Rhenum prope Confluen- tias dominantur fubditis ?n Comitatibns Witgenfteiniano Sc Ho- henfteiniano, Generis authorem ferunt fuiife Joannem Co- mitem, VII» Comites dcSolms, quorum Dominiaalia adMxnum funtfitaj alia Haffias funt proxima , alia in Wefteravia , in Voitlandia & Lufatia inferiori coluntur , h Naflaviorum antiquo ftemma- te dcfcendifte legimus j nam corundem author Philippus Co- mes Naflbvius ScculoX. Magdeburgi haftiludiis imenujflefcri- bfcur, Nn 1 VIII.Co- lS* Tabula Topographica VIII. Comitum de WaldekComitatus inter Hafliam & DucatumWefl- phaliar eit medius. Seculo Chrifti VIII, Witikindum ,a Rege Witikindo diverfum, inchoailc vel propagafle hoc genus lc- gimus. IX. Comitum dc Wied Ditiones adRhenum prope Confluentias reperiuntur. De antiquitate generis prxclari abunde conftat pofteris , non item de prima origine. Seculo XI. adfcribunc Scriptorum aliqui. X. Comitum de Wfld & Rheingravenftein Comitatus Tn Weflera- via non procul Lotharingix finibus eft pofitus. Originem an- tiquiffimam diverfl laudant authores , in authorc tamen ori- ginis non conveniunt. Comitum antiquorumdeFinftringen , Salm,. Saarbruck r Saar- vverden , Cnchingen , Putlingen &c. genus & Ditioncs vide in Prin- cipatibus & Comitatibus hujus Circuli Kucufque allatis* $ XVIII. DE URBIBUS JMPERIJ IN CIRCULO RHENANO SUPEKIOKE. L Francofurtum adMamum Seculo VIII. circa annum 774. sedi- ficari,vel potius innovari cccptum, conditorem fiium alterum vcneratur Carolum M. Helenopolim prius appellatum efTc a D.Helena Conftantini M. Matre refertun II. Fndiperga fn Wetteravia urbs poft Chrifti natales brevi condi- ta, a quo tamen authore> non cxprimunt forte Hiftorici. III. Gelnhuflum in Wetteravia urbs circa annum 1346. condiu fortaflis a Carolo IV. Jmp, veltantum inftaurata. Ab eodem Jmperatore an. 1349. Comiti Gunthero Schvvarzcnburgico in emphytevfin datam fuilfc, fcribunt paflim. IV» Non minus Spira fnter antiquiffimas totius Europ^ urbes sefti- mata eft adeo, ut ante Chrifti incunabula annis 1 joo. jam fe- ratur efle «difkata. V. Wezlaria in Wetteravia urbs perantiqua, & hodie a Confilio Jmpenj Aulicocelebrcnomenibrtita^vk conduorcm fuumam- plius Circuli Rhcnani Supec, |'|| plius novit , Vulcano forfan , more urbium aliarum incendio deletarum T annales rapiente. VI. Wormatia urbs eftantiquitatis tantas, ut ejusdem conditorHi- ftoricos vel penitus lateat , vel Trebeta Reginx Semiramidis fitett cx Afla in Europam profugus fuifte credatur. Ab Hun- nis & Wandalis folo propemodum asquata ,• a Clodovaso Franv v corum Rege ccepit reftaurari. Urbibtf^ hujus Cireuli Jmperialibus Seeulis prioribtis annume- rata? lunt ctiam ieq.uente& in Allatia fttas >. & nunc Francorum Regf fubditas. I, Argentoratum urbs ampliifima , nobili/fima, & ipfisRomams vetuftiilirnis jam celebrata y dc authore cjusdem , fi Romani non fuennt , conftat neutiquam. Ab Hunnorum tyrannis pro- pemodum fcloxquatumerexcruntdcnuoJmpcratores^autvcBus Franeorum Regesy II, Hagenoa prius jam condita , an» 1 1 64? a Friderico h mccm- bus cft cireumdata.. Colmariam tempore Fridcricill. Jmp. asdifieatam , aut faltcm mcenibus cin&am fuiflea Wolfelino cjusdem Jmperatoris pras- fe&o Hagenoaefcdem habente , ferunt» -r IV* ScMettftadium olim ©ppidum Fridericus II* adje<&is mcenibus validis in urbem convertit* V. Weiilenburgum vel urbem> vcl oppidum antiquinTmum Dago- bertus Francorum Rex eorona: argentea a magnitudine &; arte admodum Iaudata donavit , unde a eorona cognomen urbi eft inditum. Mcenibus cinxifle Weiflcnburgum anno 1 16 1. fer- tur Fridericu* Princeps Ecclefiafticus, Ord, S. Benedi&i Abbas y cui urbshsec tandem ademptabcllis , Jmperio fuit adjeda : de~ mum ArchicpiTcopo Trevirenfi relida ■ ied denuoerepta, Jmperij urbibus primum vel fecundum annumerata. VI* Mons- Csefaris, vulgo Sicn)ftY$btVQ I tefte Hermanno Hcrme- te non minus , quam Colmaria , Seliftadium & Neoburgum ad Rhenum , Turckemium r nec nonEbenhemiumSuperiusim» pcrante Friderico II. a praedido Wolfelino fimt muris ornata 6c muiaita:» N n 5 L^n» Tabute Topographica Landavium priftinis omnino Scculis fub Francorum potcftatc fuit 5 ubi ab JHunnis vaftatum , iDuce .autcm Sucvorum Landfri. do efl: rcparatum* Tandcm fequuntur lioc etiam in Circulo S. RJ # Equitcs Nobi- les, qui potiilimum in Rhenanis ProvinciisDitioncsfuas divcrforum DominorumDitionifeus interlitas habent, xle.quorumcommunibus privikgus yide fuperius &C» Equites liujus Cuculi redigjtur. Ihtra hunc Epi- fcopatum continentur Epifcopatus Omabrugenfis &.Comitatus tres, fcilicet Lingenfis , Tecklenburgenfis* Sc Stenfordenfis.. A Septen- trione jungitur Comitatibus Embdenfi<5c Oldenburgico 5 ab Orien- te Comitatibus Diepholdiano 6c Raver»fperg£iifi ~§ aMeridieComi- tatui , ut vocanc > Marchiae y Ducatuf CliVenfi y 8c Arehiepifcopa- tus Colonienfis parti r ih qua Dorfta &C Recklinghufiu m. Ab Oc- cidente Comitatui Benthemiano &; confasderato Bclgio^ In Epi-* fcopatu haclenus defcripto funr urbes y Mon-afeium' Sedes Epifcopi , urbs Jmperij an. x66i. fuis prf- vata prrviregiisv Cosfeldia.- Vechta.. Meppena* Stromberga. Aarhufiumu Ala. Quibus accedunt oppida y prarfecTtara? & ditiones alise fane plu- rima% Paucis accipe multa. Centummillia partim urbium, par- tim oppidorunr,> partimi pagorumi 6C villarurn; dicunt: efle fubje&a Epifcopo j unde redituum copia in annosfingulos fuppetittantayut divitiis & potentia ipfis iiijmperio Eledoribus par»>absque fubdito- rum fingulari detrimentoarmare, 6c armata confervare conftantcr poflit duodecim militum millia. Quin Epiicopus^ Bernadus an- no 1671. trigjnta virorum armatorum millia numerafle dicitur , quibus confsederatis Belgis aliifque fuis hoftibus ftrenue /efe oppo- fui t. Cseterum Epifcopus, Monallerienfis eft Pr*efes> in luo Circulo .. £. lit DE ORIGINE ET PROGRESSCF EPTSCOPATUS MONASTERIENSIS. EPifcopatus hic ofim Mimihgardenfis r aut Mimihgarderoden- fis. appeliatus nomen fuum amifit , aut melius mutavit ,. pri- murn «8£ Tabula Topographfea niiim Seculo X/autXI. Monafterienfis Epifcopatus YOcari cceptuf» Monafterium nempe Mimingarde a Carolo M. poft debellatos Se- culo VIII, Saxones extru&um , &. ereftus ea in Proyincia Epifcopa- tus, adeo fuo nomine &re moverunt ac traxerunt & incolas & ad- venas , ut exoleto veteri > nomen novum paflim in ore hominum invaluent. Fortaflis in nomine Monafterijlatuitomen, quo pradi- xere vates , diu ftare non pofie urbem inEpifcopatuhocmaximam, nifi urbs in Monafteriumconvertatur,feros adversushoftesReligio- ne & armis munitifiimum , uti fera nimium quantum experta func Secula, Epifcopatum Monafterienfem a Carolo M, jam rite fun- datum fundis amplius inftruxerunt Conradus II. Henricus Sandus6c Carolus IV. Jmperatores. HermannusIL Epifcopus ftemmate Ca- time!iboceniis,y«^i>t?r«w pater di&us, a Friderico II, Jmp. & R. J. Princeps eft renuntiatus. Maximilianus I. etiam maximi asftimavic Monafterienfes Epifcopos junde eosdem inCircuIo Weftphalico Pras- fides conftituit. MaximiiianiL exemplum clariflitnumum funt fe- cuti Jmperatores Auftnaci , dum Epifcopatum hunc integrum con- fervare eriam ipfi fortiter laborarunt. Epifcoporum omnium prN • mus D. Ludgerus an. 788. initium dedit rebusfecundifTimum,Lud- gerum fecuti funtSucceftbres duodecim ad annum ufque 1025. qui Archiepifcoporum nulli eo tempore fubje&i Romano Pontifici fa- cramentum dixerunt. Tum vero more Epiicoporum aliorum Co- lonienfi Archiepifcopoobedientiampromiferunt, ita imperante Ro- mano Pontifice. Provide prorfus fecerunt Canonici Monafterien- fes, quod ultimisnoftris Seculis e Ducibus Bavaricis fuos felegerint Epifcopos 5 hac enim ratione eurarunt bene rcm facram $c profa- nam. Ca^terum in Ecclefia Monafterienfi numerantur Canonici e NobiliumTanguine 40* quorum fingulos faltem prioribus Seculis Lutetias Parifiorum annum unum & aliquot hebdomades Iiterarum ftudiis confecrare oportcbat. Vii %iiincbfmayr > JQiler &c* §. IV. DE EPISCOPATU LEODIENSI, EPifcopatus Leodienfis interLimburgum, Brabantiam, Namur- cum, LuxenburgumSc Geldriam medius,Dominiumhabetfac am- CircuHWeftphalicf* ft? amplum , par nimirum longitudine 10. lathrudine ver6 quibusdani in locis fex milliaribus Germanicis. Urbes inEpifcopatuLeodien^ fi funt Leodium , guttid). HujumSed.Epifc. Dinantum. Mafla* cum # Traje&um, Sftdflrict)* Stokemium. Vifetum. HafTele- tum. Tongri. Franchimontium. Thuinum. HornanusComi- tatus, AbbatiaStabulenfis, (©td&IO* ) dequainferius. Lotfia,aIii$ Los, caftrum. Hasbania. His quondam acceflit Ducatus Bullionius inter Luxenburgum 8c Campaniam fitus > noftro primum tempore a Gallorum Rege vel cmptus ,vel redemptus, annumeratur Gallia? Provinciis. Authores, qui Epifcopi Leodienfis ftngulas Sc univerfas res fibi perlpe&as efte exiftimant » afierunt , eundem dominari 2.4. ur- bibus 50. Abbatiis > Sc 12.00. pagis. Verum talia deDominiopo- tius Ecclefiaftico , quamSeculari oportere intelligi rcor. Reditu- um annuorum tantam computant fummam, quanta longe fuperat unum alteriimve rlorenorum millionem. Epilcopi Leodienfes vo- cantur S. R. J. Principes , Duces Bullionii , Marchiones Franchenion-* tenfes , Comites de Loos 8c Masban* DE ORIGINE ET PROGRESSU EPISCOPATUS LEODIENSIS. EPifcopatus Leodienfis ad initium Seculi II. a D* Materno infti* tutus eft primum Tongris 3 Hunnis dein omnia Scculo V. late vaftantibus, Trajeclum translata eft Sedes Epifcopi. Tandem circa annum 709. D. Hubertus Leodij Epifcopus fcdere ccepit. -r Inter Leodienfes Epifcopos laudatiflimos , eosque vere maxi- mos eminent D. Maternus ter vita donatus , ter mortuus * uti ha- bent annales & libri varii : itcm D. Servatius annis 373. inter vivos fervatus, fi crederc fas fit. Monulphus & Gandolphus tempore Ca- roliM. dumAquhgrani D.LeoIII. templum maximumconfecravit, convocatis 365. fed 363. tantum de convocatorumnumerocompa- rcntibus , b tumulo tantifper reliclo advenilTe dicuntur , .ut defide- O o ratum J8* Tabula Topographica ratum a Pontifice numcrum adimplerent. Infignc nomen fortiti non minus funt DD. Amandus &; Hubertus uterque Aquitanus no- biliflimus , quorum prior Gandavum ad Orthodoxa Sacra conver- tit , &: Sigebertum Dagoberti I. Regisfilium baptizavitomiflaclau- fula Ame n * (vide Epifcopatum Argentoratenfem ) quam tamen continuo adjecit legicimx formula? infans non ita pridem in lucem cditus. Pofterior die Parafceves venationi intentus , cervum om- nis innatas feritatis oblitum , &, inter cornua Crucirlxi Dei hVnum geftantem confpexitj Roma: vero D. Lamberti pedumoperaccelc- ftis genii translatum a D. Sergio I. clavem vero auream aDivorum Apoftolorum 8t Pontificum PrincipeD. Petro accepit, Prxful fane miraculis clariffimis confpicuus. Haud filentio pretereundus eft D. Notkerus natus Oettingar in Suevia Comes , cui Leodium ob- ftrictumeftmagnopere, utpote quodmcenibuscircumdedit, &fm's hoftibus bberavit , fuis vero virtutibus implevit. Sileo plures alios Leodienfes Epifcopos miracuiis , virtutibus , nobilitate do&n- na &c &c maxime confpicuos. Canonici dicuntur efte 6o* ViU %ii>.ncbfmayr 3 Henric.Schtrer. galerum & alios. §. VI. DE EPISCOPATU PADERBORNENSI. EPifcopatus Paderbornenils inter Ducatus Brunfuicenfem & Weft- phalias , nec non Comitatus Lippienfem , Pyrmontanum 8c Dietbergenfem atque Waldekenfem medius, duodccim millia- Tibus Germanicis longus , decem eftlatus. InEpHcopatudicuntur elfe urbes 25. Prafedurar 20* Monafteria 16. Paroehia; 14. inter urbes veniunt Paderborna Sed. Epifc. Salkota. Lippi* fontes. Nienhu- fium ad Lippiarn. Beverunga. Horftalla. Borcholta. Boren- tricum. Bura. Wevelsburgum. Brakela. Driburgum. Luda, Peckehhemium. Warberga. Alifo. Fons Amiuj. Delbrug- gum. Stadberga. Brunsberga. Lada. His temporis fucceffu acceflerunt Ditiones varia: donationis, hsreditatis & emptionis beneficio acquifit* , qu# omnia fimul in an- Circuti WeftphahH i%9 annos fingulos ter centies millies florehos facilecomparantPrincipi fuo, , §. VII. DE ORIGINE ET PROGRESSU EPISCOPATUS PADERBORNENSIS. CAroIi M. Jmperatoris zelo maxima ex parte debetur origo hu- jus Diaecefis , quam devi&is Saxonibus ad finem Seculi VIII. fundavit, principem vero ejusasdem D.LeoIII.Pontifexcon- fecravit : proventus auxerunt Jmperatores natione Saxones, pra:- fertim vero Otto II. &. D. Henricus, cujus pohxrioris AuguftaCon- juxD^Cunegundis Paderborna: an. 1001 fuit coronata. Inter Epifcopos Paderbornenfes fingularem fui memoriam Epi- fcopatui prafertim fuo reliquitMeinvvereusinSaxonia natusComes egenereM. Witikindi oriundus , qui Epifcopatum fuum ad illud ufque tempus in comparatione Monafterienfis egenum, multis bo- nis ac donis locupletavit , a geminis Jmperatoribus D. Henrico&i Conrado II. infignes, eafque complures Ditiones emendicans, Emen- dicatis Dominiis adjecit ipfe ex paterna haereditate novem partim oppida, partim pagos . Noftris Seculis optime meriti funt de Dicecefi Paderbornenfi Epifcopi b ftemate Fiirftenbergico 8c Metternich, utri- que natione Weftphali. Horum enim ultimus Hermannus ad an- num setatis fua: 79. plurimos collegit fru&us, Princepspacisaman- tiffimus - y Theodorus vero & Ferdinandus Furftenbergij poft pro- (criptos Lutheri afieclas Academiam Paderbornenfem pofuerunt,6c confervarunt > quinfuismet exemplis Sc literis illuftrarunt. Exem- plum certe illuftriflimum doctrince fux nobis prasbuit Ferdinandus librofuo ^ cui titulus : MonumtnttTaderbornenfia. Canonici inCa- thedrali Ecclefia funt 24. §. VIII. DE EPISCOPATU OSNABRVGENSI. INter primos hujus Cireuli Status venit etiam Epifcopus Ofna- brugenfis , cujus territotium 12. milliaribus Germanicis lon- gum , 7. &. quibusdam in locis j. millianbus latum , aSepten- Oo 1 trio- Tabula Topographica trione jungitur Epifcopatui Monafterienfij ab Ortu Principatuf Min* denfi , a Meridie Comitatibus Ravenfpergenfi & Tecklenburgico » ab Occfdente demum Comitatui Lingenfi & Epifcopatui Monafte- rienfi. Urbes Epifcopo fubditas funt O/nabruga. Jburgum Sed. Epifc. Honteburgum* Meila* Forftenoa. Quakenbruga. Vorda. Witlaga.&c. Hasc aliaque bona 6c jurainannos fingulosEpifcopo fuo dicun^ tur parere circiter 200000 floren, §. ix* DE ORIGINE AC PROGRESSU EPISCOPATUS OSNABRUGENSIS. ETiam Oihabrugenfis Epffcopatus Carolo M. Saxonum vi&ori Catholico fuam adfcrfbit ongmem ,. utpote a quo circa an- num 776. eft fundatus dotatus , atque a Romano Pontffi- ce confirmatus. Si ullus alius , Epiicopatus hic certe mira & dura fuftinuit fata , nunc a domefticis , nunc ab externis hoftibus in an- guftias reda&us. Dum tamenEpifcopi Mindenfis 8t Verdenfis ali£- que Boream verfus penftus fuis valedicere Ecciefiis funt coacTif , Lu~ theri afieclis in Weftphaliae finfbus Marte ftabilftfs, id demum infta pace , utivocant, Weftphalica pepigrt fcedus, ut fnaudfta per fe- decfm Seculamethodo alternis vfcibus Ofnabrugenfem infulam fer- ret nunc Praclul Catholfcus ,, ntmc Prades Lutheranus. An. 1635- O/habruga a Suecis expugnata , vieirlitudinis novx fnitfum durifii- mum experirf ceepit, nam Francifcus Wilhefmu&Bavaria: Comes War- tenbergicus jam annai6z j.OfnabrugaeelectusEpffcopus^am 1634» Sedem fuam occupari a Guftavo Guftavi Suecorum Regisfiliohaud legitimo , obortfs pra; dolorelacrymfs afpexhx Annisduodecimafcr Ovjli fuo Paftor abfuit vi & armis repulfusj anno demum 1648* Philippeorum 80000. Rex Suecorum filio fiio folvi poftulavit , ufc relinqueret legitfmo fuo Antiftiti maxime oneratum novfs debitfs Epiicopatum. Eo ex tempore annis 15. Francifcus Wilhelmus oves fibi fubditas cuftodivit fedulo» Mortuum fecutus eft Erneftus Au- guftus Dux Brunfuiccnfis Eie&or Hanoveranus , per annos 30. 0£ nabriu Circulr Weftphalid. %$\ nabrugas fi&us Epifcopus > quo temporis intervallo Archiepifcopus Colonienfis Catholicorum caufas & curas in fe fufcepit. Cajterum nomen Ofnabrugasinnotuitmagls Europ*e eo etiamexcapite , quod inter Jmperij Status & Suecos iniri cceperit , 6c Monafterij abfolu- ta fuerit pax , dicta Monafterienfis ,. eui conftanter contradixitln» nocentius X. Pontifex Romanus » quod eadem Ecelefias Romanx plurimis 6c maximis in rebus eftet fumme noxia, quam necerlitas omni confilio potentior extorfit, Canonici in sede fumma nume- rantur 25. inter quos veniunt tresLuthero devoti. Vid. Prff.Mo* najlerienf. MmchJmayr.Chron, Ojnahrug. &c, DE ABBATIA PRINCIPE CORVEJENSL SEquitur in Circulo Weftphalico Epifcopos Princeps Abbas Cor- vejenfis Ord. S. Benedi&i , cujus Ditiones fitse funt ad Vifur- gim fluvium juxta Epifcopatum Paderbornenfem , 8c funt fer- me fequentes > Corbeja Sedes Principis, Huxaria» Walbazena* Blankena- ria. Gelema. Tanneberga. Monafterium Corbejenfe in Weftphalia adimitationemMona- ffcerij Corbejenfis in Gallia a Ludovico Pio Jmperatore fundatum, & bonis ampliflimis lnfou&um y infulam Rugiam ( 9ltl do&ifiimo & vere Apoftolico r utpote ex quo prodie- runt viri non pauci , qui Provincias Boreales rftecredere docuerumv Alij eorundem fcribendis libris 6c explicandis feverioribus ac raan- fuetioribus Mufis intenu non modo Weftphaliam , fed Sc alias Re- giones atque Regna do&rina? radiis; iiluftrarunt^ §. xr. DE ABBATIA PRINCIPE STABULENST. Abbatf Principi Corvejenfi junge proximum Abbatem Principem Subuienfem, Ord. S.Benedi&i, cujusperanguftumterrxfpa- O o 5 tiumi *9* TabuM Topographica tiumintcrEpircopatuLeodienfem,iteminterDucatusLimbur^cnrem & Luxenburgumeftmedium. Urbs Stabletum fubjacet Abbati Prin- cipi. De ongine Abbatia: hujus recenfet Hermannus Hermes fe- quentia: Abbatta Stabulenfis nomen forttta a ftabulo luforum , auomm magna ibt coftafutt temfore S.7{e maclu unde hodte lufm in tnfigntbusjbbatps S/J^maclusEftfcofus Trajettenjis reliBoEfifcofatu frtmus hic Abbufutt, aui m extrutlione Ecclefit ufus eftoferaafim ad fortandum lamdes , auem lulut Vwaytf j unde ex mandato S. fcm Lufm ofcram afint jufpleytt. Mortum eft S. Aemaclus an. ppu §♦ XII. DE RELIQUIS IN CIRCULO WESTPHALICO STATIBUS ECCLESIASTICIS, HOrum primus eft Abbas Mona/lerij a S. Cornelio nomcn ha- bentis , quod Aquifgrano non procul diftat ; fundum dedit D. Benedi&i Rliis Carolus M. & LudovicusPius Jmperatores. Hufc proximus fit Abbas Werdenfis Ord. S. Benedidi , cujus Uominium elt adfitum fluvio Rur* m Ducatu Montenfi, Author Monafterij hujus eft D. Ludgerus. ; ^qunturPrincepsAbbatifTa^utidicimus^Eirendi^NobiliumVir. ginum , cujus Daiones funt intraDucatum Monteafem ad rluvium fcmfer. Conditor Collegij hujus fuitD. Alefndus Hildefienfis Epi- lcopus circa annum 877, y AbbatiiTa Burfcheidenfis, cujusDomus Religiofacumbonisad- ims in Ducatu Juliacenfi extrucla authorem fuum agnofcit D.Gre- goriurr 1 Nicephori in Orientequondam Jmperatorisfilium, quipri- moD. Norberti Monachislocum diciffefcnbitur. Verum an. 1120. luejusdemOrdinisMonalium Domu converfumefthocCcenobium. His quondam annumerabatur AbbatifTaHerfordienfis. Hodie ^omui huic pr*eft princeps fcemina , cui fubduntur Nobiles fili* ^alviniana; , aut potius Lutheranar. CoIIegium hocquondam Ca- tnolicum fundationc beavit Seculo IX. Walterus Dvnafhi Ludovi- cus i'ius vero amplius confirmavit. TA- CirculiWeftphalici. i?J TABULA TOPOGRA PHICA. DE STATIBUS SECULARIBUS IN CIRCULO WESTPHALICO, §. XIII. DE DUCATU JULIACENSI. SEcularium Statuum hoc in Circulo primus, aut certe fopremo «equaliseflDux Juliacenfis,Eie&orfcilicetPalatinus, cujusDu- catus cis Mofam 6c trans Rhenum inter Colonicnfem Archie- pifcopatum &; Belgium Auftriacurn atque Epifcopatum Leodienfem fitus , longitudine fuacomple&iturcirciter 14. latitudine 7. millia- ria Germanica. In Ducatu urbes eminent Juliacum caput Ducat. 5t?IffJ). Aquifgranum urbs Jmper. SJcfem Marcodurum. ©urett. Berckhemium. Betbura Bri- iiacum. Aldenhovium. Erkela. Euskirchium. Gelnkirchium. Gladbachmm.RadaDucum, £evgOgenSHiet>t Linnichium. Mo- nafterium Eiflfse. Nidekium, Rimagus. Sinziga. Sittartum» Titium. Wieda. Suftera. Addunt quidam hoc compendium : in Ducatu Juliacenfi mi- noraDominianumerantur 84» item Prasfe&ura? 24. Seculo Chrifti X* Comes Gerardus Henrico Aucupi Jmperato- ri fortiter contra Hunnorum turmas adfKtit. HujusGerardi nepo- tes Comitatu Juliacenfi & Bergenfi inter fefe jure hxreditatiYdivifo ^enus fuum propagarunt. Ex Eorundem ftemmate Wiihelmus IV. a Ludovico Bavaro Marchio , a Carolo autem IV. Dux an. 13 56. Metis eft ereatus. Wilhelmus VI. unicam reliquit hliam Mariam 3 Jtaeredem fimul Ducatus Juliacenfis &. Bergenfis, eo qu6d Linea Ber- genfis penitus emortua conjunxerit utrumque Ducatum. Eadem Maria Joanni fll. CliYenfium Duci deiponfau , Ducatum geminum * do- 294 Tabula Topbgraphica docis nominefponfofuo attulit : unde tres Ducatus velut in unum converfi > divitionem dein litibus multis & bellis fubje&am doip- re fuo maximofuftinuerunt: Joannes enim Wilhelmus fineha?rede mortuus forores quatuor numeravit, feilicet I. Mariam Eleonoram , quam duxit AlbertusFridericusMarchio Brandeburgicus. II. Annam > quas nupfit Philippo Ludovico Duci Neoburgico. III. Magdalenam , qua? matrimonium celebravit cum Joanne Co- mite Palatino Bipontino , unde defcenderunt Reges Suecia% IV. Sybillam fponfam Philippi Marchionis Badenfis , & hocmor- tuo Caroli Archiducis, Burgavienfis Marchionis. Ducatum Juliacenfem jure ha^reditatis fibi deberi etiam dixe- runt Duces Saxonias tam ex Linea Albertina , quam Erneftina nati\ Quin etiam fibi jus eundem in Ducatum vendicare laborarunt Dux Nivernia; Gallus, & Comes Manderfcheidenfis. Inter tot compe- titores Marte&morte rem totam tranfigendam rati maximeDuces Neoburgicus &Brandeburgicus,polT: pugnas varias 6c tranfadiones minus fecundas anno tandem 1666. inter fefe ita convenere , ut Brandeburgico Ducatus Clivenfis & Comitatus Marchix fimulque Ravenfpergicus in parttem cefierit j Duci autem Neoburgico Du- catus Juliacenfis & Bergenfis , feu Montenfis cum Dominiis &c Winterthal & Brefquefand fuerintadjudicati : Ravenfteinium etiam 50000. Philippeorum DuxNeoburgicus redemit, tantapecuniarum fumma Brandeburgico foluta. Atque tranfa&io hajc anno 1678. a. Leopoldo Cxfare rata eft habita , invitisfere partibus omnibus reliquis, ob pacem tamen publicam nunc contentis. §. VIII. DE DUCATU MONTENSI. DUcatui Juliacenfi jungatur itaque a nobis etiam hoc loco Du^ catus Montenfis, cis Rhenum interDucatumCIivenfem,Du- catum Weftphalias , Archiepifcopatum Colonia* & Comita. tum Nafibvia; fitus $ qui longitudine 1 5. cfrciter , latitudine vero quoadpartem fuperiorem par edy, milliaribus Germanicis. Quam- vis CirculiWeftphaltci aj>f ^is permuitis diftinguatur montibus ( undc montenfis dickuf) ta- nien etiam fuus &: quidem Jonge major efl locus planitiei , quas omnisgenerisfrumentumgignit. Urbes in eodemDucatufunt DiiTeldorpium. Mulhemium. Sigeburgum. Solinga. Ra« tinga. Lennepa. Evervclda. Rada , alijs Raida. Wipperfur- tum. Hoinberga, Atque hi Ducatus gemini , nimirum Juliacenfis &; Montenfis Ele&ori fuo annis propcmodumfingulis fupra Philippeorufn millio- nem parerc creduntur 5 imo majorem fummam praefumunt alijV qui exactorum norunt induftrias , 6c variorum Ducatuum fertiiita- tem ftudiose explorarunt, 5. XV. DE DUCATU CLIVENSI. INter Status hujus Circuli Seeulares Ele&oriPalatinotanquam Ju- liacenfi ac Montenfi Duci aequalishabeturEle&orBrandeburgi- cus, utpote Dux Clivenfis > unde in convocandis , vel alias dirigen- dis Statibus locum principem alternis occupant vicibus. Ducatus Cliviarad Rhenum conftitutus maxima fui parte Sep- tentrionem, Meridiem &c Occidentem verfus circumdatur Ducatu Brabantix, Geldrias 6c Comitatu Zutphaniai. Orientem verfus contfngit Epifcopatum Monafterienfem & Comitatum Marchiar,uc appe.Ilant. Longitudine fua circiter 12. latkudine 4. aut 5. acquat milliaria Germanica. Urbes in Ducatu numerantur Clivia Caput Ducat. Burikum. Calcaria. Dinslaka. Teu- toburgum , aliis Duisburgum Embrica. Gritta. Murfa,aiiis Meur- £um. Orfoya. Refa. Xantum. Vefalia inferior &:c. Comites CJivia? ab Jmperatore SigifmundoConrtanti^fuerunc creati Duces Jmperij. Qua autem ratione Ducatus hic translatus fit ad Ele&orem Brandeburgicum , yide §. §. XVI. DE DUCATU VERDENSI DUcatus hodie , olim Epifcopatus Verdenfis, Seculo VIII. a D. Bo- nifacio Germanorum Apoftolo cft eretl;us,adjutore maximo p p Ca- $ s $ Tabula Topographica Carolo M. Epifcopl hac inSede omnium primi, virturisfua: radiis late populos illuftrarunt D. Suibertus , D. Patto, D. Tanco. Quin Verda multis Seculis gratulata eft fibi Epifcopum fuum Brunoner», Jmperatoribus Ottoni L II. 8c III fanguinis propinquitate conjun- ctum> creatum Rom«e Supremum Epifcopum , Gregorium hujus nominis V, appellatum. Octa itaque Seculis more Epifcopatuum aliorum fub Romana poteftate conftitutus, tempeftates quaivisfuperavitj verum inita pa- ce Weftphalica Orthodoxaj Ecclefias ereptus , ScSuecorumRegiper- miflus, temporis fuccelfu Duci Hanoverano tributa folvit, ls mter Ducatum Bremenfem, Luneburgicum 8c Comitatum Hoyenfem me- dius, Sc longitudine Sc latttudine fua compleclitur circiter <>♦ milliaria Germanica, Sunt in Ducatu urbes Verda cap, Ducat. Rotenburgum &c. XVII. DE DUCATU WESTPHALLE. INter primos in Circulo Weftphalico Duces jure mertVflimo cen- fetur 5c fufpicitur Ele&or Colonienfis > cujus poteftati adjecit, utt fuperiusmemoratum,FridericusI. Imperator Ducatum Wen> phalias , dum Henricus Leo Saxoniae Sc Bavarias Dux fuit profcrip-, tus , Sc fuis exutus Provincijs. Archiepifcopi munere eadem xtatc fingulart fui encomio fun&us eft Reinoldus IL & hoc mortuo Phi- Iippus L uterque Comes j priorLuneburgtcus, poftcriorHeinsber* genfisj uterque Cxfari gratiffimus» $c ideo tanto beneficio ho- noratus. Ducatus Weftphalia^ iongitudine 14. circiter, Iatitudine potib- ribus in partibus 6. aut 7* numerans milliaria, a Septentrione ad- junclum fibi habet fuperiarem ComitatumMarchix Sc LipptcnfenH ab Oricnte Epifcopatum Paderbornenfem £c Gomitatum Waldc- kenfem v aMeridie Comitatum Witgenftcinianum 6cNaiIbvia:>ncc nonpartcm Arehiepifcopatus Colonienfis 5 abOccafu Comuatum inferiorera Marchi*. In Ducatu urbes funt Arcnf" CirculiWeflphaficfc iff Arensberga. Menda. Nehemium. Ervelta. Haka. MeU fcheda. Frienothum. Gravenfteinium. Oldendorpium. Anf- runcaj. Ruda. Beelika. Neohufium. Werla. Stadberga. Kal- dehartum. Brilonium. Mosbacum* Hallenberga. Droshaga. Olepa. Bifteinium. Hx alixque urbes & oppida piura fupraunumflorenorummiU lionemquotannk Archiepifcopo fuo colligunt. $. XVIII. i DE PRINCIPATU MINDENSL INter hujus Circuli Status Seculares numerantur hodie Princeps Mindenfis(quondam Epifcopus) 6t Comes Marchia: Weftpha- iicx fimulque Ravenfpergi , quorum nomen ,. poteftas ac dig- nitas, cum in uno Eledore Brandenburgico hodie refideatj hinc dc his agendum eft hoc loco. Principatus Mindenfis ad Vifurgim vifendus jungitur Epifco- patui Ofnabrugenfi , Sc quatuor Comitatibus , fciiicet Diepholdia- no, Hoyenfi, Ravenfpergico & Schaumburgenfi ; miiiiaribus 7. longus,& fere totidem iatus eft. A Witikindo M. adAras Roma- nas converfo Principatus hic in Epifcopatum mutatus» ufqueadSe- cuium XVI, fub Romanis Pontificibus floruit. Tum vero everten- dis ArisprcbuitanfamurbsMinda, a Saxonum Duce &; Haffiaj Land- gravio ad defectionem peliecta , eo.ex tempore crebrius oppugpata 6l expugnata , mukis defunda eft periculis. Poft varias rerum viciffi- tudines Epifcopatus liic perantiquus in Principatum Secularem tranf- verfus , an. 1649. Eledori Brandeburgico tanquamFeudum Jmpe- rij more aliorum Principatuum eftconceflus, poftquamisSuecorum Regi Pomeraniam ceffit Citeriorem. In Principatu hoc urbes funt Minda. Berga. Lubeka. Haga Petrw Renneberga. Schlit- telburs:um. §. XIX. DE COMITATU MARCHLE WESTPHALIC^. •Omitatus Marchise inter Rhenum & Albim Comitatuum om- nium maximus , Ducatu Clivenfi, Montenfi & Epifcopatu Pp j Mona- 23 1 Tabula Topographica .Monaftcrienfi cingitur # atque trianguli inftar porrigitur , lon* gitudine fua &. Jatitudine 14. milliaria Germanica ada?quans # Ur- bes in codem funt Marchia. Hammona. Kama. Lynia. Sufatunn Unna. Dortmunda , alijs Tremonia urbs Jmp. Gaftorpium. Bokum. Effena. Wcrda. Hattinga. Hardenberga* Brekenfelda. Wer- doeJa. Neoftadium &:c« Comitatus hic anno i666 t partem haereditate, partim tran- factione Ele&ori Brandeburgico adjudicatus, cum abundet frumen- to> pecoribus, fylvisfrugiferis , metalli fodinisSc Japicidinis j hinc proventibus annuis facile aureorum millionem poflet xquare , nifi lucro obicem poneret tempeltas varia , fortunadiverfa, &,omnium Regnorumac Regionummutario crebra» §. XX. DE COMITATU RAVENSPERGICO, COmitatus Ravenspergicus longitudine 10. Jatitudine jfecundurn potiorem partem 5. par milliaribus Germanicis, circumcingi- tur Epifcopatibus Monafterienfi , Paderbornenfi , & Ofnabru- genfi , nec non Principatu Mindenfi & Comitatu Lippienfi t In Comitatu Ravenspergico funt Ravenfperga. Bilefelda. Sparenberga» Herfordia» An- gria fepultura Witikindi M. Comitatus Ravenspergicus eodem modo> quoComitatus Mar- ehias an, 1666% Ele&ori Brandeburgico eft alTertus. Atque ex di&is hactenus apparet , quam amplam WeftphaJiae partem Ele&or Brandeburgicus hodiepoflideat : longitudo enim Di- tionum harum univerfarum jo. circiter, Jatitudo 40. milliariacom- pleclitur, quse colligendis io t florenorum millionibus annuatim vi- dentur abunde fufficere. §. XXI, DE PRINCIPATU EMBDANO > SEU FRISLE ORIENTALIS. DUces inCircuIo Weltphalico fequiturproxifne^rinccpsFrifia: Oricratalis ? quem. Fridericus IY t Jmperatox Auiiriacus an- 00 Circuli Weftphalici, ^01458- ob prseclara in Romanum Jmperium merita Comita- tu Embdano, hodie Principatu donavit. Anno 1654. Enno Lu- dovicus a Ferdinando III. Casfare in numerum Jmperij Principum eft adfcriptus. Casterum ejusdem Principatus inter mare Germa- nicum, Comitatum Oldenburgicum , Epifcopatum, Monafterien- fem & Groningammedius 5 longitudine fua n. latitudine 7,fuperat fere milliaria Germanica. Urbes in Principatu funt Effena. Witmunda. Fredberga. Remda. Aurieum. Ol- darfum. Emda. Norda. Reditus annui fuperare creduntur centum florenorum miilia. §. XXII. ? DE COMITATIBUS VARIIS IN CIRCULO w£ST- PHALICO. COmitatus Hoya: Vifurgt adjacens meridiem verfus attingitPrin- cipatum Mindenfem 3 verfus OccidentemComitatumDiephol- tianum. Comitatum hunc poft emortuos Comites inter fe divife- runt Eledor Hanoveranus St Landgravius Haflb- Caffelius. In Co- mitatu fedes funt celebriores . . Hoya. Novoburgum. Barenburgum. Libenavia. Vech- tum. Freudenburgum. Steigeberga. Stoltenaugia. Comitatus parker Diepholtianus nunc Ele&ori Hannoverano eit fubjectus. i qui inter Epifeopatum Monafterienfem & Comkatum Hoyenfem locum obtinuit. " Comitatus Benthemienfis fat amplus inter Epifcopatum Mo- mfterienfem & Confa^deratas Provincias , prefertim Zutphaniam & Tranfifalanam intermedius habet urbcs prae reliquis nobihores Ben- themium. Northemium. . . Comitatus Teklenburgicus Epifcopatum Monafteneniem habe t a finiftris , Ofnabrugenfem ver6 a dcxtns. ; ComitatusSteinfortenfis fere circumcingitur parte Epifcopatus Monafterienfis Meridionali. Eft is ipfe medius inter Comitatum Benthemienfem & Tecklenburgicum. Atque hi Comites ejusdem ftcmmatis&origmis intres excrevereramos msipfis nominibushoc logo cxpreffos, & hacde caufa conjun&os* Co- $eo Tabula Topographica Comitatum Cronsfeldenfem vide in Ducatu Limburgenfi. Comitis de Holzapfel jura & bona in Comitatu Naflbvienfi Hadamarenfi funt fita. Comitatus Lingenfis in Monafterienfi Epikopatu medius, ovi fi- guram exhibet. Verfus Orientem jungitur Epifcopatui Ofnabru- genfi. EftDitionisBrandeburgfcse. Comitatus Reckemienfis in Epifcopatu Leodienfi eft inqui- rendus. Comitatus de Sayn partcs tres poflident Ele&or Trevirenfis, Dux SaxO- Eifenacenfis &. Burggravius Kirchbergenfis. Comitatus hic Confluentiis haud procul diftat. Comitatum de Styrum&. BrockinDucatuMontenfi eftvidere. Comitis de VehlenDitiones funtper Weftphaliam variis in lo- cis difperfx. Comitatus Lippienfis proxime adjacet Epifcopatui Paderbor- nenfi , Comitatui Ravenfpergico & Schaumburgico verfus Orien- tem, Elector Brandeburgicus &: Comites Lippienfes m duas divi- fiLineas, fcilicet Dethmoldicam & Bukenburgicampoflident Lip- piam. Dethmoldiam. Lcmbgoviam. Biikenburgum. SecularibusStatibushatlenus recenfitis accedunt ComesOlden- burgicus &: Delmenhorftanus , cujus gemini Comitatus inter ma- re Germanicum , Vifurgim rluvium, Comitatum Diepolthianum, Epifcopatum Monafterienfem, 6c Principatum Embdanum funtme- dij 5 longitudine ij. fumma latitudine n.miJiiaria Germanica cir- citer comple&untnr, Urbes in eisdem funt Oidenburgum. Jevera, Kniphufia. Wildfiufium. Del- menhorfta &c. Uterque Comitatus hic priori Seculo Anthone Gunthero abf- que liberis mortuo cefiit denique Danorum Regi , poftquam lis de iucceffionis jurc inter ipfum&DucemHolfatixaliquo tempore fer- vcbat. ^ r Comitatus Schaumburgicus in finibus Circuli Weftphalici ver- fusOrientem fituseft. Comitatum huncfecundum partempotiorem jure ha^editatis adeptus eft Landgravius HafTo- Caffelius, pr* reli- cjm* m codem eminent Schaum- Girculi Wcftphalici. jo f Schaumburgurn. Rintelia, Saxenhaga. Rotenberga. Ol- dendorpium. Brukenburgum & StathagaComiti Lippixfubduntur. Comitatus Spiegelbergenfis inter Principatum Hildefienfem 6c Hameliam in Ducatu Hannovcrano eft medius j hujus ipfius Du- cisFeudum eft Comitibus Nafibvix oli»n collatum. Comitatus Pytmontanus eft propeDitionesCorbejenies, qu* fubduntur Comiti de Waldek. Comitatus Rietbergenfis juxta Epifcopatum Paderbornenfem verfus Orientem confpicitur. Comitattis SteriTbergeniisnonltapridem diciturefleconjundus cum Comitatu Lippienfii v Tot Comitum lb'rpes,aut fingulorum in Circulo Weftphalico lo- cumacfedeuliaque jura,vix rite injurifperitispublicis, autHiftoricis invenietLector foIert.iTimusj cum diverforum diverfafint his etiam inrebus capita &. fententi«e, quas quidifcutere velit, prajfertim no- ftraa2tate,cribro haurietaquam , &. ipfe vapulabit amuitis. Sufficiat nobis omnium Circulorum nofie Prafi des, feu Capita^ & membra > ordinem prioris aut pofterioris inter fefe componant 6c tranfigant prior&. pofterior, major & minor > fenior &c junior &c« §• Ultimus. DE URBIBUS JMPERIJ IN CIRCULO WESTPHALICO. URbes Jmperij in CircuIoWcftphalico funt tres duntaxat, nimirum Coloniaad Rhenum , Aquifgranum &. Tremonia , de quarum prima, cum mentio fuerit fa&a in Circulo Electorali , hinc cjusdem hoc loco multisnon meminifie oportet. Aquifgranum inter Rheuumgc Mofellam Jmperij urbs, tanto eft ccIebrior,quanto abipfisjmperatoribuseftfrequentata magis. Gra- Xius Neroni6 Jmperat6ris frater , fi tamen hujus nominis quifpiam Seculo I. vixerit , eam urbem condidille anonnulliscreditur. Au* thores alij Carolum M. AquHgrani credunt authorem , utpote de 0$ fit inclu/us, fimulque magnas in anguftias reda&us; Ditiories poffi- det quatruplici in loco pofitas , quac fi unotra&u forent conjun&x, latitudine & longitudine facile asquarentduodccimmilliariaGerma- itfca. Urbes Epifcopo fubje&a: funt - Hildcfium,aIijsHildefia. Alefeldia. Bockena. Elza. Gro- «ovium. Sarftedium. Peina, Popenbergum. Daflela. Bin- derla* Hunnorum tra&us minor. Leinenburgum. Liebenbur- gum. Rutha. Schladeshemium. Winzenbruckum, Woldcn- bergum &c Sufficiunt urbes hx feptem Comitatus & Prcfeciura: colHgen- do in annos quosvis facilc dimidioflorenorum millioni. Ita multi, &lvo quasftorum in Hildcfienfi Epifcopatu judicio aut arbitrio. $ III. DE ORIGINE AC PROGRESSU EPISCOPATUS HILDESIENSIS. EPifcopatus Hildefienfis authore Principc EpifcopoRomano ( mo-i re Epifcopatuum in Germania aliorum ) Adjutoribus Caroio M. & hujus filio Ludovico Pio circa annum 796. eft inchoatus. Fundamento firmamentum addiderunt Epifcopi» tum coemptisno- vis Ditionibus, tum loco pulfis jure optimo adverfarijs, tumfupe- ratis periculis alijs profeclo plurimis , quod teftati funt noftris ma- xime Seculis ultimis Erneftus IL Ferdinandus Sc MaximilianusHen- rieus , tres Duces natione Bavari , qui Epifcopatum Hildefienfem ab hoftibus vaftatum reftitucrunt maximopere. In numerofa Scrie Epifcoporum Hildcfienfinm Archiepifcopus Colonicnfis tenet nunc locum quinquagefimum fextum. Eminue- runt intcr eosdem maxime D. Bernvvaldus ex ftemmate Comitum Somersburgicorum j D.GothardusComesSchyrenfis Bavarus, quo- rum hic Monaftferium Salzanum , illc S. Michaelis erexit. Epifco- patui huic favcbant etiam Otto III. Henricus II. cognomento San- dus , Fridericus ^nobarbus , Philippus > Sc noftro tempore Jm- peratores natione Auftrij; D, Bernvvardi enim conftanter propug- navit partes Otto III, Cum D. Gbthardo Hcnricus Sanctus com- Oq mu* 3©4 Tabula Topographica municavitconfllia , & utrique multacommuniafueruntbona. Her- mannum & Adologum permagni arftimavit Jmperavit -^nobarbus-, Epifcopo Ferdinando nato in Bavaria Duci partim confervarunt* partim reftitueruntDitionesjamieculaXVJ. circaannum 1 520. erep- tas Ferdinandus H. fic UL Jmperatores. Canonici in Cathedrali Ec- clcna funt 40* JDE STATIBUS SECULARIBUS IN CIRCULQ SAXONLE INFERIORIS- £ IV.. DE ORTU ET PROGRESSU DUCUM BRUNSUI- CENSIUM. IN Circulo Saxonia: Inferiori* inter Seculares Status primum.aut certe primos inter occupat locum Dux Brunfuicenfis Hannove- ranus , nunc nonus &novus Jmperij EledoriLeopoldoM. Jra- peratorean creatus , &an.i 7 o8. a Jofepho Gefarc confir- matus, confentienribus denique Jmperij Statibus univerfis. Duces Brunluicenfes, utiin Circulo Saxonia: Superioris memora- vimus, ex ftemmate antiquiffinio & nobiliffimo, nimirum Welffo- rumptognati, pnmum generis fui authorem eundem fortiti func cum Elector.bus Sc reliquisSaxonia^Ducibus ex Wernicke Witikin, * & frat ! ,s Bninonfsgeniiore , atque ex hujus & Majorum Se- rie longa onundi omnes. Quamvis ver6 Cunigunda ihferions Ba- varis ha^res nupferit Azoni Eftenfi Marchiont Jtalo , Welphus ta, men III. Cunigunda: frater Dux Bavari* Lineam Welphorum feu Wel- rorum continuavit , & ,nf U p er ih Henrfco Nigro nepote fuo Duce pa- mer , Bojorum B.lbngorum Lineam conjunxit , dudainthalamum Henna Nigr, Wulphilde Billfnga , Magni Saxonum Ducis filia. Quamvis etiam Henrici Nigri filius Henricus Superbus * & ex hoc nepos Hcnncus LeofuerintprofcriptiaFriderico Latque ade6Du- catus Bavanx fuerit translatus adComites Whelfpachios, & Duca- tus Saxonia: Superioris ad Lmeam Afcamorum 5 nihilominus inter tres Hennc, Leoms fihos ea methodo liint bonadivifa, utfiliuspri- mus - • «■ Circuli Saxoni* InferiorisJ ?of mus Henricus Junior fuerit Dux ^ellcnfis & Comes Talattnu* ^tytm y eujus filia Jrmengardis cum nupfiffet Hermanno IV. Marchioni Ba- denfi i hinc etiam hujus srominis Marchiones Welphorum fanguine cocperunt tiobilitari. Filius Henrici Lconis alter Otto Srmfuicenfii eft di&us > & tandem€a:for eleftus , qui fine hxrede eft mortuus. fratrum tertius Wilhelmus inchoavit Lineam Luncburgtcam* cujus filius Otto cognomento Putu *»nt filio altero Luneburgenfi. Alberti M. filij tres una cum Bnmruicenfi trcs conftituerunt Lineas 5 fcjltcet Htm ricns MtrabilisGrufonbagtnfem, jtfrtrtmThguis Goitingtnftm» Uml* btlmus 'Brunfutccnftm. Grube«hage«fi dein Seculo X VL abfqtte faa;*. rede maiculo emortua , & Wilhelmo pariter abfque libens defuncto* Aibertus Gdttingenftm ac3^n/«zcf»pm mrfusconjunaamin Ernejh 6c Magno /. ffiis divifit y -quin in fiii]s tribusiraauxit, utOttoDuxGzt- tingenfis , Ludovicus Luneburgtnfis &C MagnuslL BrunfuicenfisDux fuent appellatus. De Luneburgenfi poftea: nunc hoc loco lolum Brunfuicenfem profequemur j cum Gdthingenfis etiam fit in Otto- neCoclidcextincta. ^ t . h Mao nus IL cognomine Torquatus relinquens Henncum nhum > inhujus iiato Wilhelmo Seniore fundavit Lineam Brunfuicenfem Uenlervicam-* & in filioaltero Henrico PaaticoZrunfuicenfm P?oL fenbutelianam, Harui* prior Seculo XVL abfque mafcula prole eft finita y Wolffenbuteliana pari ratione in Fridenco Ulrico an. 1634* abfqueliberismortuoeftterminata , fedita, ut AuguftusBrunfuiceri* fis hseres Friderici Ulric! effeclus Jn filiis tribus , fciiicet in 7{udulpho Brunfuiccnfem, in Jntonio \Jlrico pMffenbutelianamcontxnuwetxt^ in Ferdinand. Aiberto Btytrnitnftm , feu vulgo dt Btyern mchoave- rit, Brunfmcenfis finifienb tittliatta ftorethodie. Jam hoc loconotandumeftMagnoILTorquatotrcsfiliosfuper- ftites fuiffc , quorum primus Fndericus Ca:far ad modicttoim tempus creatus , & mox gladio percuffusan, 1400 Dneam L^^ Wminchoavit&finiit, non nifi duasnumeransfilias. tercius Hcnmm Vrunfuictnfem propagavit, uti percepimus j fihorum QjCJ Z altCr } Tabula Topographici altcr bernarJusLunehurgicam altius evexit > & ampliusdivjfitj inab^ nepote enim fuo Henrico Juniore , qui trcsgenuitfilios, initiavit Lu neam Harhurgenfem y fcilicet in Ottone Seniort > in Ernefio Lineam £jllen~ fem j in Francifco Lineam Giffhornenfem. Harum ultima absque filus efl «crminaca feculo XVI. Prima vero Seculo XVII. Erntfim ZAenfxu Dux in filio Henrico Lineam Vannehergicam inftituit , ex qua enati imt Duces Guejpherbytani , vulgo tVolffenhUtelianimoderni , WBe- ytmenfes extinctw Lineam Lunchurgicam in Wilhelmo Juniore auxit pater filio- rum feptcm & filiarum ocTo. Filij duo primi Chriftianus Ludo- vicus & Georgius Wilhelmus fuccefliitemporisfinieruntZ^w^ lenfem; fihus tcnuis Joannes Fridericm Lineam Hannoyeranam inchoV vit, FidemRomanam amplexus , 6c Augufhe an. 1679. mortuus, cujusfratcr Erneftus Auguftus an. 1692. Eledor, utldidum , crea- tus in filio Sc nepote propagavit genus fuum. Atquc ex hadenus recenfitis elucet , Ducum Saxonum genus per Brunfuiccnfes in duodecim Lineas fuccefTu temporis fuiiTe divi- lum, fcilicet. i.InZellenfem i.Brunfuicenfem 3.Lunburgicam 4 Gru* bcnhagcnfem 5. Gdttingenfem 6. Calenbcrsicam 7. Wolf- fenbutelianam 8. Limbcckenfem 9 . Harburgenfem 10. Giif- fornenfem. 11. Dannebergicam ii. Niverncnfem. Ex quibui nominibus hodie ferc trium duntaxat meminit Geoeraphica ni rnirurn Ducum Zrunfuiccnfium 9 miffenhutelianorum & TSruncuiccnf. Lunehurgico- Hannoyeranorum. Atque hos inter maximam ferme par-' temSaxomarinferiorisdiilribuemus, poftquam Lineam Lunebur- gicam paucis confideraverimus , cujus Ditiones fuis iam conjun- xit Eledor Hannoveranus poftJuliumFrancifcuman. 1*89. fineha:. rede mafculo extin&um. ■ Su P^ius memoratum fuit , ab Ottonc Divite Afcani* Co- mite m fponfam cledam fuhTc Eliken e Ilirpe Billungorum na- tam, atquc adco Wclffos & Billungos affinitatis vinculo connc- ^cauJamdediiTenov^ cx qua fucccifu temporisdefc e nderintEleaorcsSaxoni*primi, Ele- &ores Circuli Saxoniac Inferiorfe. 3*7 Aores Brandeburgici , Duces Lauenburgici & Anhaltini : de Du- cibus proin Lauenburgicis haec accipc. Inter Ele&ores Saxonia? Al- bertus I. Ottonis Divitis pronepos > Bemardi primi Ele&oris filiu* Seculo XIII. reliquit filios duos Albertum II. &Joannem 3 hic Inf. Saxo- niam hxres adeptus Lauenburgi fedemfixiti undeDucesLauenbur- gici di&i filij Joannis ufque ad annum 1689 ♦ genus fuum propaga- runt 3 hoc enim anno Julius Francifcus Ducum Lauenburgicorum ultimus mortalem claufit vitam reli&is duabus filiabus, quarum primam Annara Mariam Francifcam duxit Philippus Wilhelmus Comes Palatinus Neoburgicus anno. 1693, mortuus. Alteram Francifcam Sibyllam Augultam defponfavit fibi Ludovicus Wilhel- mus Marchio Badenfis an. 1707* defun&us. Hinc Mafculo ha?re- de deficiente Ducatus Lauenburgicus poft lites varias inter EJe&o. rcm Saxonia:, Ducem Luneburgicum 5c Anhaltinum agitatas, Duci Luneburgico Hannoverano eft concefTus» §. V. DE DUCATU LUNEBURGICO. ELe&or Hannoveranus in Circulo Saxoniaj inferioris poflidet Ducatum Luneburgicum \ qui tum longitudine , tum latitu- dine fua circiter 20, milliariaGermanica adsequans, a Septen- trione attingit Ducatum Holfatia: & partem Ducatus Lauenbur- gici 3 ab Oriente partem alteram Ducatus hujus^ Comittatum Dan- nenbergenfem, &. Marchionatum Brandeburgicum 3 a Meiidie Du- catum Brunfuicenfem & Epifcopatum Hildefienfcm 5 ab Occiden- te demum Ducatum Verdenfem &; Bremenfem. In Ducatu Lune- burgico urbes funt Luneburgum. Dannebcrga. Hizgcra. Schnaggenburgum. Berga, Triera. Berdovium. Harburgum, Ulza. Dalenbur- gum. Dodendykum. Wittinga. Gifrhornia. Fallerslebia. Mei- nerfa. Utfa. Borgdorffium, ZelU Winfa. Walfroda. Soi. tavia. Stipshornia* <1<1 1 |0t Tabula Topographici J. VL DE DUCATU LAUENBUKGICO; DUcatui Luneburgico fubjungimus:merit6 Ducatum Lauenbur- gicum , utpote vicin i tati s 6c jurisdi&ionis vinculo pri ori con- jun&us eft pofterior, uterque hodiefub poteftate Ele<5boris Hannove- , rani conftitutus. Ducatus itaque Lauenburgicus inter Ducatum Lu- neburgicum , Mechlinianum.&. HolfatiaMnedius, &. adAlbim fluri- um iitus, longitudinefuacirciter 12. latitudine iumma 8. milliaria Germanica numerat. Urbes in eodem funt Lauenburgum. Damum. Neohuftum. Wirtenherga infe- rior, Weninga. Razcburgum. Molla, alijs Mollhemium. Ducatui Lauenburgico junge Regionem Halderlandiam in an- gulo Ducatus Jkemenfis ad mare Germanicum fttam , vix quinque- milliaribus longam , vix quatuor latam , in qua urbem magni no- minis invenire vix datur. Halderlandiam fuarndixit quondamDux Lauenburgicus : xiunc quis poffideat &; impofterum ^ forfan fub ju- dice lis eft* & vit DE DUCATUS BRUNSUICENSIS PARTE. DUcatus Brunfuicenfis totus intres partes a medio Hildefienu* Epiftopatudivifus , exparte Orientali jungitur Marchionatui Brandeburgico St Magdeburgico quondam Archiepifcopatui> ex parte Septentrionali Principatui Anhaltino , Eichfeldiae&Ditio- nibus Haflb-Caftelianis , nec non Epifcopatui Paderbornenii > ex parte Occidentali Comitatui Schaumburgenii & Hoyenfi. Longi- tudinem & latitudinem ob partium difperilonem vix licet metiri. In Ducatu Brunfuicenfi ex farte Occidentali pollidet Eleftor Han* noyeranjts Hannoveram, Neoftadium. Wunsdorffium. £x Tarte "Meridiontli, Hameliam. Grondam. Bodenvver- dam. Oldendorffium, Principatum Grubenhagenum. Embec- cam. Ofterodam, Herzbergarru Elbingerodam. Montem & Andrex. \ Itx Circuli Saxooifc Infericti», In Trineipdtu Sylyeftri Superiori Northemium. Gottingam. Mundam. Wolpam. Lutherbergam* Eberfteinium &c. Tot Ditionibus fi jungas Ducatum Verdenfem ,> olim Epi/copa** tum , item Comitatum Hoyenfem &c Diepholtanum , aliaque bo- na per varios Jmperij Circulos difperfa , non miraberis > fi legas Ele&orem Hannoveranum non minus >■ 'quam Duces alios , ex fuisj Ducatibus, Prineipatibus Sc Comitatibus fingulis ac univerfis colligere quotannis feptem aut o&o florenorum milliones. Cacterum in Collegio Efe&orum S. R. Jmperij i. Oceupat Sedem ultimam. 2. Eft Archifigmfer in Romano Jmperio. 3. Gau- det ijsdem privilegiis communibus , quibus donatf funt Elect.ore$ reliqui. 4. Eft Prxfes m Cireulo Saxonias Inferioris* Vide muita alia in Jurisperitis publicis* VIIL DE DUCATUS BRUNSUICENSIS PARTE ALTERA* IN Ducatu Brunfuieenfi in parte Oecidentali poffidet Unea Guel- pherhytan*urbes Goslariam, urbem equidem Jmperij ,. Duci tamen Brunfuicenfi fubjedam ex parte. Item Beveram» Cellerfel- diam. Wildemannara» Gmndam. Lauthenthallium,. Duxuterque poffidet jure comuni. Homburgum. Harzburgum. In partt Orientali poffidet Brunfuigtim. Guelpherbytum. Helmftadiuim Luteram. Luteram regiam. Schoningam. Wal- ckenriedam. Supplinburgunu Blankenburgum. Dux Guelpherbytanus, quamvis poteftate Sc Du^atibus minor fit longe Eleclore 6c Duee Hannoverano Brunfuicerifi , non mi- nor tamen felkitate & benedi&ione ccelefti , habet cur gratule- tur ipie fibi , & eidem Jmperium pra^cipue Germanicum > cujus fo- latio maximo dedit Familia Guefpherbytana ftemmate vix ulliGer- manorum etiam Ducum fecunda, EIiTabethamChriftinam Jmpera- tricem , Domiham Noftram Auguftiffimam , quse divitiis terrai quibufvis major , dum Jmperio fert fru&us omnipretio pretiofio- res , Familias Guelpherbytanse parit horiores nulli pretio compa- randos» Tabula" Topographict §. IX. DE DUCATU BREMENSI QUONDAM ARCHIEPI* i SCOPATU. DUcatus Brcmenfis hodie , quondam Archiepifcopatus , fnter Albim & Vifurgim medius, aSeptentrioneproximumfibiha- bet mare Germanicum 8c Ducatum Holfatix ab Oriente Duca- tum Luneburgicum & Verdenfcm 5 a Meridie Comitatum Hoyen- fem , &partem Ducatus Lauenburgici. Longitudinc fua ferc 16. Latitudinc complccliturmiJIiaria 11. InDucatu Bremenfi urbes&c iunt Brema, urbs Jmperij , quod vix conceduntSueci. Stada, Buxtetuda, Freiberga. Bremervoerda &c. Ex his aliisquc urbibus 8c oppidis cxterisque annexis Ducatui bon is, unum florcnorum millioncm extorqucbunt facile quasftores ieduli. § X. DE ORIGINE ET PROGRESSU ARCHIEPISCOPATUS BREMENSIS, ET HUJUS IN DUCATUM SE- CULAREM MUTATIONE. EPifcopatus quondam Bremenfis fuam ob origfncm plunmum fuit obftriclus Carolo M. cujus potentiflimis auxiliis adjutus & animatus D. Bonifacius annuente Romano Pontifice Wil- lehadum nationc Anglum , parcm fibi interGermanos Apoftolum, primum Bremenfibus dcdit Epifcopum. Annis fux artatis ultimis idem Jmpcrator Carolus fccum ftatuitHamburgi Archiepifcopatum crigere. Opus agcnitorecccptum profecutus denique filius Ludo- vicus Pius ad finem perduxit, pallium enim mittente GregorioIV* Pontifice Archiepifcopus omnium primus creatus D. Anfgarius Ham- burgi haud longo fedit temporc : a Danis namquc & Normannis hoftibus ex urbe fua ejedus, annis pluribus in villa Ramfol ab Jbia vidua libi oblata Epifcopi munus obibat. Tanti tandem exulis mi- fertus Germanorum Rex Ludovicus cognomento Germanicus eo remperduxit, ut tam Hamburgenfium Archicpifcopatus , quimBre- men CircuII Saxonte InferidrK rtienfium Epifcopatus itacoalefcerent, ut ArchiepifcopoBremasno- , vo utriufquefpes & rescederentur. Etfi veromutationihuic fefefor-* ! titer opponeret Colonienfium Archiprxful , utpote cujus Suffra- ganei olim fuerunt tam Hamburgenfium » quam Bremenfium Anti- ftites , nihilominus rem ratam habuit an. 8j8*D.NicolausM.Pon- tifex. D. Anfgarius itaque Hamburgi iimui & Bremse Archiepifco- pus conftitutus & confirmatus , ejusdem nominis Succeflbres eft na- ctus ufque ad Seculum XII. Cum vero non Hamburgi , fed Brema; pleriqueeomndem fedem fixiflent fuam , eam ob rem in Archiepi- kopis fuis Hamburgi nomen penitusevanuit. SurFraganei Archie- pifcopo Bremenfi aD.NicolaofueruntfibjectiLubeccenfis, Schlef- vicenfis, Razenburgenfis, Schvverinenfis, LebufenfisSc Camfnen- fis Epifcopi. Archiepifcoporum Bremenfium omnium ultimus Chri- ftophorus, natus Dux Brunfjicenfis Henricum Zutphanienfem pra> conem Lutheranum fuftulit an, i fz 5. utLutheri dogmatisobexpo- neretur : verum Bremenfium civitas more aliarum in Jmperio civi- tatum excuflb omnis obedientia: feno , a forenfi tumultu prolapfa temere in Ecclefiam,pro arbitrio difponebat omnia » Sc nova do- ceri facra poftulabat , pofito in fede ArchiepiTcopi facerdoteapofta- ta, quem Suferintendentem nominavit. Interea Chriftophoro Ar- chiepifcopo m Fide Rorriana conftantiflimo fucceflit deniquefrater Georgius Dux Brunfuicenfis , qui Ecclefix Qrthodoxx defertorfa- dus,poftfe traxitSucceflbres fibi haud diflimiles. Unde hicetiam Archiepifcopatus pace anno 1648. Monafterij inita inDucatumSe- cularem mutatus , eo ex tempore Suecorum Regi collum fubdiditj igitur ob DucatumhuncaliafqueDitionesin Saxonias InferiorisCir- culo fitas Suecorum RexunacumElecT:orenuncHannoverano,nun l c Brandeburgico vices mutantibus , Supremus eft Prafes in eodem Circulo. Cajterum Regum Suecorum Genealogiam & jura eorun- dcm alias vide inferiiis de regno Suecia:. §. XI. DE DUCATU MAGDEBURGICO , QUONDAM ARCHIEPISCOPATU. DEfcripto per SynopfimBremenfium Archiepifcopatu,per Albim R r fluvium 1 1 1 Tabula Topographic» ffuvium ad Archiepifcopatum Magdeburgicum&EpifcopatumHal- berftatenfem > hodie Secularem Ducatum geminum afccndimus. Horum prior > nempe Magdecburgicus femi- circulo non multum abfimilis,a Septentrione includitpartemOccidentalem Marchiona- tus Brandeburgici > ab Oriente jungitur aiterl ejusdem Marchiona- tus parti, a Meridie Principatui Anhaltino j ab OccidenteDucatui Halberftatenfi 2c Brunfuicenfi. Longitudine fua femi - circularipar eft 3^.1atitudine plerifqueinfuispartibus 6 milliaribus Germanici** Urbes funt in Ducatu Magdeburgum. Burgum^ Rofenburgum.. Salza» Sanda- via, Alchslebia» Calba. Hala Saxonunu Volmerftadium. i XIL DE ORIGINE ET PROGRESSU ARCHIEPISCOPATUS MAGDEBURGICI , AC HUJUS IN DUCATUM SECULAREM MUTATIONE. ARchiepffcopatus annftente plurfmum Ottone M* Cac/are ere~ ctus Seculo X. numeravit Archiepifcopos Romanis, Aris ad- diclos 42. inter quos Adalbertus primus, ultimus veroAlber* tus IV. Marchio Brandeburgfcus anguftias multas pro Religione con- fervanda fuftinuit ,. feditionibus, fubditorum &Martis tumultibus ad~ modum oBnoxius. Inter univerfos morum fan&irate > animarum Zelo, do&rina & miraculisclariflimisnumeroXIIL Archiepifcopus. D. NorbertusOrdinfs Prasmonftratenfium Author , eminuit , jam fuo; tempore, feculo nfmirum XIILtefte Jmperatore Lothario II. a civi- bus Magdeburgi feditiofiS: dure habitus.. Ca*terum tam Magdcbur- gfcus Archiepifcopatus. > quam Halberftatenfis Epffcopatus meta- morphoiintriftirlimam perpefli , 6c habitum profanum induere co«* a&i , ac denique Eleclori Brandeburgico fubj ecii > tEi butorum copi am eidem folvunt permagnam : florenorum millionem unum alterum- ve fiquis annis finguJis coll igi dicat,, a veritate non procul aberrat >, I folus enimDucatus Magdeburgfcus ad Aibfm optime: locatus, tum fuamet naturafertiiis* tum tradandis mereimoniis peraecomodus* tumeuammagnumimpIensipatium^copiofo&Duci /uo gignit con~ ftaa^ Clrculi Saxoni* Infcriotis, V% ftanter proventuj, Ducatus vero Halberftatenfis tametfilonge mi- nor y /uis tamen rainime caret frudibus \ Martem proinde prion Seculo non tam acccndit Religionis novas , aut, uti , ajunt meho- ris ardor, quambonorum Ecclefiafticorum amor St auri facra fa- mes , qua inflamati Boreales praefertim Viri Principcs ardentiffime pro focis novis certlrunt, ut aras Antiquas everterent. Carterum Archiepifcopo Magdeburglco a Romano Pontifice olim uibjicie- bantunr Epifcopi Merfeburgenfis , Naumburgenfrs » Mifnieniis > Bran- deburgenfis & Havelbergenfis. §. XIII, DE DUCATU HALBERSTATENSI, QUONDAM EPISCOPATU. DUcatus, Epifcopatus quondam , Halberftatenfis inter Duca- tumBrunfuicenfem, ArcbiepiTcopatum Magdeburgicuni, Prin- cipatum Anhaltinum medius , Longitudine 10. latitudine nunc 3. nunc^.nunc j. milliaribusa:qualis eft. Numerantur in eodem urbes Halberftadium , alijs Hemipolis. Afcherlebia , abjs Alcama. Gatterslebia* Gruinga. Oftervvikum. Hornburgum, §• XIV. DE ORTU ET PROGRESSU EPISCOPATUS HALBER- * STATENSIS, AC HUJUS IN DUCATUM SECU- LAREM MUTATIONE. EPifcopatus Halberftatenfis , antea Sclingftadienfis appellatus, adjutore maximo Carolo M. circa annum 780.^ inchoatus. Numeravit eo ex tempore Epifcopos univerfim legitimos 48. quos inter omnium primus Hildegrinus nationeGallus , Catalauni natus, D. Ludgeri frater, per Annos 47. Dixcefin perbenc curavit. Cele- brc nomcn pofteris practer alios Epifcopos reliquerunt Heymo 5C Ditmarus uterquc editislibris clariffimus. Epifcoporum omnium Halberftadij ultimus Leopoldus Wilhelmus AuftriVe ArchiduxFerdi- nandi II. Cxfaris fllius, fata profcdo fuftinui t graviffima , odiis expo- feus hoftium plurimorum maximis > qui denique Epifcopatum in ^ t 4 Tabula Topographlca. Pnncfpatum", feu Ducatum Secularem immutarunt, parum folliciti de incremenco vel damno Eccleiia:. Ele&or Brandeburgicus loco amiife Pomerani nimirum L In Ducatum Megalopolitanum, qui adjacet Holfatix &: ma- ri Balthico. II* Principatum Vandalix. III. Principatum Sueri- nenfem IV. Comitatum Suerinenfem* V. Principatum Race- burgicum. VL Dominium Roftochienfe* VII. Dominium Star- gardienfe» Septem has partes poflident hodie duo diverfi ex Ducum Me- galopolitanorum ftirpe rami , alter Snerinenfu , alter Streli^enft didus. Qux omnia ut uberius intelligantur, tabulam Megalopoii- tanorum Ducum Genealogicam prxmittimus. Si rite meminerunt Veterum Annales &; Regum obfervatores, tunc jam ante Chriftum natum Seculis tribus Megalopolitanorum Ducum majorcs late dominabantur populis ad mare Bakhicum : Anthyrius enim Herulorum Rex circa annum mundi 3700. ftirpem propagavit Regiam, ex cjua defcenderunt Reges Vandalorum Secu- lo CirculiSaxoniaelnferiom* 31 f lo fchrifti V. in Germaniam , Jtaliam , Hifpaniam & Africam ip- fam perlati , ubi partim omnia expilarunt , partim fedes Regias ere- xerunt. Ufque ad Seculum Chrifti V . Reges Herulorum 3c Van- dalorum fanguinis cognatione conjun&i, tam ad mare Balchicum , quam in Africa perdurarunt, quo eodem Seculo VI. a. Juftiniano I. fuerunt expugnati Giiimere ultimo Vandalorum Africanorum Rege m triumphum Conftantinopolim abftra&o» Reges Vandalorum ad mare Balthicum abfque fucceflionis interruptione adSeculum XII. afcenderunt , quo tempore Miftevoius Vandalorum Rex in fllio jindracho & lldone T^egium fanguinem frofagayit , in filio autem III. 'Bugislao initium dedit Ducibus Pomeranise. Bugislai nepotes ad finem ejusdem Seculi XII. Pomeraniam in Citeriorem & Ulteriorem jam diviferunt : fucceflii temporis enati funt rami IVolgaftinm & Stettnus > 7tygianus> $artianus 3 Ttygenyyal- denjis &.c. Ex parte altera Pribislaus ab Henrico Lcone Saxonum Duce poft varia: fortunaj pugnas tandem ad internecionem deletus, depofito Regis titulo VandaiorumDux t eftnuncupatus, fimulque di&o Pontifici Romanofacramento Orthodoxa Saeraquaexemplis , qua auxiliis propagavit: profedus^etiamcumHenricoSaxoneinPa- larftinam j redux vero Monafteriispluribus & urbiRoftochio angu- larem lapidem pofuit. Bribislai filius Henricus Burevinus cognomento Senior in hlio primo Henrico Lineam Giftroyye^ifem fcu pVerlenfem inchoavit 5 in filio altero Nicolao Lineam Megalopolitanam continuavit , ita tamen ut hic mortuus fine hxrede Joanni ex fratris Henrici filio pri- mo bona Megalopolitana reliquerit: fratres vero Joannis tres reli- qui Lineas , Gvjlrovvenfem, Ttyftochienfem&Tarchinenfem partimpro- pagarint , partim inchoavennt. Tam Roftochienfis , quam Par- chinenfis brevi absque harrede mafculo funt emortuae j Megalopo- litana vero & Giiftrovvenfis amplius floruerunt 9 de harum priori nunc, de pofteriori poftea. Henricus Leo Henrici Burevini junioris pronepos ultimus Prin- ceps Megalopolitanus Dux creatus a Carolo IV. Carfare in Alberto L fiho Lineam %legalopUtmam confervavitj in filio Joanne L Stargar- Rr 3 dienfem % 1 6 Tabula Toptgraphici Henfem fundavit. Stargardienfis tres generationes in filiis non (u- peravit j Megalopolitana vero in Joanne IV. in Li*e*m Suerinenfem &. CUjlroyyenfem fuit divha : Adolphus namqne Dux Suerinenfis > frater ver6 Joannes Albcrtus II. Dux Giiftrovenfis di&us, Ditiones in- terfe/e di viferunt. GuftrovveafisLineaan. 169 j. inGuftavo Adolpho finita, Linea? Suerinenfi cefiit omnia. Verum hsec priori Scculo in Suerinenfem, 'Miroyenfem* GrAboyyenfem&cStreli%enfemdivif2i, tali mo- do dcnique Ditiones diitribuit , ut Suerinenfxs & Streli^enfts fere a:qua- les partes hodie pofiideant , Mirovenfibus &c Grabovcnfibus modi- co relido. §. XVL CAroIus Leopoldus itaqueDuxMegalopoIitanus Sucrinenfispot fidct hodic IN DUCATU MEGALOPOLITANO Megalopoiim. Gadebuskum. Grevifmcellam. Buckovium, Wilmaria Mctropolis cft fub DitioneSuecica IN PRINCIPATU VANDALLE Guftrovium. Parchimum. Domitium» aliis Domizam. Gra- boviam. Stcrnbergam. Varenos. lyiakhovium. Plaviam. Sta- venhagam. Jvenacum. Malchinum &c. IN PRINCIPATU SUERINENSI ET COMITATU Buzovium olim Epifcopi Sedem. Suerinum. Wittenbur- gum &c. IN DOMINIO ROSTOCHIENSI Roftochium. Ribnitium. Sulzium. Warnemundam. IN DITIONIBUS ADOLPHI FRIDERICI DUCIS STRE- LIZENSIS SUNT Stargardia vetus. Brandebur^um novum. Strelizuim Sedes Uucis. Nemoroyia. Miravia, Feldbcrga. Fridelandia,acceditSc Pnncipatus Razcnburgicus. Atque Circuli Saxonfc fafcrions. . % \ 7 % Atque unir erfx Di tiones li» u na cum mercim oniis terrl mari- ^ue frequcntibus parlunt in annos quofvis aliquot florenorun* miliiones, XVIL DE DUCATU HOLSATLE- DUCatus rfoI(at!« longituciine fua u, Iatitudine 16* millraribus Germanicis paraut major, verfus Scptentrionem Laufatiam attingit 5 verfus Orientem mareBalthicum ; verfusMeridiem Ducatum Lauenburgicum, Bremenfem & mare Germanicum, Ducatus Holfatise iu quatuor provincias dividitur , nimirum I. In Holfaticam propriam , IL Wagrienfem » III, Stromanen- fem, IV. Dithmarfienfem» & XVIIL DE ORIGINE DUCUM HOLSATLE. REges Dania? Simuf & Duces Holfatix Ducatum Hol/aticum 5c Schlefvicenfem » diviTo tamenDommiopQilidentes, originem fuam trahunt non minus > quam Saxoniar Duces a WJtikin- do M, Wigbcrtus enim Witikindi fiiius ittBrunonefilioprimoflem- ma Saxomcum propagavit „ in filio autem altero Walperto Comi- tum de Ringelhaim Lineam inehoavit : Wafperto huic tres na- ti filii tres inchoarunt Lineas diverfas» Dietricus nimirum Comkum de Oldenburg & Dolmenhorft , Witikindus junior Marchionum & Ducum Montisferrati * Beroaldus Ducum Sabaudias v De Com i- tibus OIdenburgfcis& Delmenhorftiishoc locoduntaxat erit dicen- di campus, Joannes X» exLinea Oldenburgica^feuRingelhemfanaortus,!» filio primo JoanneXLComitum Oldenburgicorum genuspropagavit Seculo XIV. In Chriftiano autem IV» DelmenhorftiorumLineam inchoavin Secuio dein XV. TheodoricusFortunatusOidenburgi- cus in filio primo Chriftiano modemorum Regum Danire ftiFpem futtdavit; in Mauritioautem Comitum Delmenhorftiorum genus nu- pcr cx parte emortuum propagavit, Gerardus filius medius Comi- |i8 TabuJa Topographlca tcs Oldenburgicos in filijs & nepotibus ufque in diem hodicrnuflf confervavit. Chriftianus I. Theodorici Fortunati fiiius , Rex fimul Daniae > Suecia: & Norvvegiaj coronatus,jurehxreditatis vendicavitfibiDu- catum Hol/atio; & Schlefvicenfem j unde Chriftiani I. filius primo- genitus Joannes patri in folio triplici fucceflit j Fride/icus vero I. fi- lius fecundogenitus primo Dux Schlefvicenfis Sc Holfatix , poh: varios tumultus denique etiam Rex Daniac&Norvvegiaj eft crea- tus , depofito Chriftiano lh Chriftiani I. filio. In tres deinLineas diftributa eft IKrps Schlefvico-Holfaticaj Fridericus enim II. Chri- ftiani III. filius Regum Danicorum propagw it progeniem> Joannesfra- tcr Ho\fatico-Sunderhurgicam,in([ituit Lincam j Adolphus Frideri- ci I, Holfatico- Gottorfienfem fundavit. HoKatico- Sunderburgica miris excrevit incrementis : Joannes enim Sunderburgicus l$. libe- rorum genitor in Alexandro filio Sunderl>urgicamLineam> in Frideri- co Neohurgicam , in Philippo Glickshurgicam , in Ernefto Tlonianam. Alexandri dein fiiij inchoarunt Lineam Fran^enhagianam , Catbolicam aliam^ utvocaruntj Auguflohurgicam , 'Beckenfem & pyifenhurgicam* cx quibus omnibus fblaCatholicahabeturprormitaSc moitua,utpote hasrcde unico mafculo fuperftite, quem in Ecclefiaftica dignitate Ura- tislavias&: Olomucijconftitutumnovimus. Ex Ploniana&Gottor- piana enatas funt Lineaanova: complures , ita ut fere filijs fine nu- mero cx ftirpe Witikindiana prognatis , prarfertim in Holfatica &c Schlcfvicenfi vix fuperfint Ditiones antiqua^St nova nomina \ unde ^uturorum commodorum Sc incommodorum providi Reges Dano- rum 6c DucesSchlefvisenfeseo paclo interfefcconvenere ,utDitio- r\cs in Ducatibus Holfatiaj & Schlefvicenfi inter duas duntaxat par- te$ principcs dividerent; partes vero reliquse vel cx bonis Ecclefia- fticis rcditus qiuererent , vel divitias Martis beneficio impctr^rcnt, vel fauftis nuptiis augerent, vel denique deconfanguineorummen- fa vichim acciperent. Tantas anguftias patitur multiplicata nobi- litas! In Provincia Holfatica poffidetur % Danorum Rcge Rensbur- gum. Jzehoum. ADu- Circuli Saxonfe Inferlorfe. $1* A Duce Holfatias Gottorpienfi poflidetur Cfailonium. Bor- disfaolmium. In Wagrienfi Provincia Regis Danorum funt Plona , quam ceilit Linea: Ploenfi. Segeberga. Oldesloum* Heiligenavium, Ducis Holfatias funt Oldenburgum. Ranzovia. Eutinum, InProvincia StormarienfiRegis Danorum funt Gliiknradiurn feu Tychopoiis. Altenovia. Krempa. Pinneberga cum Comi- tatu, Gottorpii Ducis funt Trittovia. Rhenobecca. Barmfleda. In ProvinciaDitmarfienfi RegisDanorumfunt Meldorpium. Brunsbutelia. Gottorpii Ducis funt Heyda*. Lunda* S. XIX. DE DUCATU SCHLESVICENSI. DUcatum Schlefvicenifem jungimus Ducatui Holfatia: > utpote vicinitatis 8c languinis viriculo in Ducibus utrifque cpnjun- dum. DucatusScblefvicenfis a Septentrione ad Meridiem excurrit milliaribus Germanicis i y. ab Orientevero ad Occidentem milliaribus S. Eft inter Germamicum mare §c Balthicum , Regnum Danijc & Ducatum Holfatiae medius. InDucatu Schlefvicenfi Regis Danorum funt Flensburgum. Gliicksburgum. Haderslebia. Urbs Chriftiani. Alfena infula. Sunderburgum. Norburgum. Arroa infula verfus mar. Balthic. Roma infula verfusmar^ Boreale. Amroma infula verfus Boream. Fora Infula verf. Bor. * DucisHoIfatixeftparsmedia^&urbes fequentcs: Scfalefvicum, Gottorpium. Appenrada. Tundera, Hufumum. Tonninga. Fri- dericopolis. Ecklenforda. Strandia Septentrionalis* Sylta. In- fula fan&a. Fimiera infula verf Orient. Infulse verf Bor. Tam Holfatia: , quam Scfalefvicenfis Ducatus gemino vicinus mari&AIbi fluvio, promovendis mercimoniis eft a natura adapta- tus 5 unde ve&igalia & alia varias notac & nominis tributa ex mer- cibus fimul & pifcibus , pecoribus > lignis Scartefa&is omnino di- S s verfis *!• Tabula Topographica verfis admodum augcnt tam Danorum Regis i quim DucisHoIfa- tiae proventus annuos j hinc fi rite divinarunt nonnulli , cx Ducam utroque fupremus Dominus uterque annfs fingulis unum alterumve florenorum miliionempoterit hoc temporehaud difficulter colligere; §♦ XX DE PRINCIPATU OLDENBURGICO SEU LUBECEN5I, QUONDAM EPISCOPRTU &c, IN Ducatu Hollatfar ab Ottone L circa annum 9 divitiis abun- de eft inftru&us&ere&usEpffcopatus Oldenburgfcus,quemDux. Henricus Leo an. ixiu annuente Romano Pontifice Alexan- dro III- Lubecam transtulit,, unde nomenobtinuftEpifeopatus Lu- becenfis, qutSeculo XVI. fecundum potforem fuipartem Lutheri doctrfnam eft amplexus * longo* tamen tempore inter Principatus Seculares non eft numeratus. Canonki fn Cathedrali Ecclefiad^ cuntur efle 30. equorumnumeroquatuorOrthodoxiftationemfuam confervarunt multo minimum tempore. Ab anno 1 5 3 y. federe ccc- peruntPrxfules(fta appe!larenonnefasfit)Lutherani ,quorumprimi non aufi funt publicenuptias contrahcre > hoc etiam tftulo gloriofi, uc uxoribusfaltem adfpeciem deftftuti potins inter Prfncipes Ecclefiaftf- cos , quam Seculares cenicrentur* Joannes vero X. Dux Holfatias Juliam Felicitatem Wurtenbcrgfcam duxit cfrca an. 1634. ex q u <> temporeeocperuntfibfEpflcopiLubecenfesreffgioni ducere non nu- bere. Canerum Canonicf Lubecenfes Ifbertatem fn Epffcoporum ele- dionibus nunquam nonfervandam fibimetademerunteopaclo ,quo prornfferunt Holfatia? Ducibus ex Gottorpfana Linea natis & nafci- turis , fe fucceflii temporis fex filfos ex Gottorprana Familia eleclu- ros in fuos Epffcopos,cujus promffli jam multos ferfo fed fer6 pcenituir» E)itfones Epifcopi Lubecenfis funt per Holfatiam 8c Schlefvi- cam dffperfas ampla? tamen* & alendfs multis etiam Lutherano- rum EpiTcoporum uxoribus &: liberfs pares. In Ducatu Schlefvicenfi&Hollatfx fueruntEpftcopatus Schkf- vicenfis & Razenburgenfis>quosmaxfma ex parteelapfis multis feculis ercxft Adelbertus Hamburgenfis fcu Bremenfis Archiepifcopus: ii- dem - ' - " s Circuli Saxoniac Infcriorfe, fu dem vero Epifcopatos una cum alijs Seculo XVI. coepcrunt mutari in Principatus Seculares. Huc pertincrc videtur AbbatiflaquondamLubcccnfisadS Joan- ncm , cujus tamen or &73* *rces> ofpida » yicos fr*ter diyerfa alia tedificia ftlendidapjjedemnt. Hact-enus Hermeu §. Ultimus, URbes Jmperij in Circulo Saxonia: Infcrioris funt fex , quas vc- niunt noc ordine: Hamburgum ad Albim fluvlumurbs Jmperij a mercimoniisce- lebrc admodum nomen habet. An. 787. dicitur cffe condita ab Uthone Duce quopiam, cui ob fingularia merita regionemhuicur- bi adiitam , dono dediflc ajunt CarolumMJmperatorem. Lubecam in littoremaris Balthici asdificafle circa annum 1 1 40. imperanteConrado Ill.dicitur Adoiphus Dux Holfatiar. Brema ad Vifurgim extructa authorem alterum Seculo XI. ha* buifle dicitur Umanum Epifcopum , dum hic prius asdificatammce- nibus cinxifle traditur. Goslaria in Ducatu Brunfuicenfi quondam pagus aut oppidum ab Henrico Aucupe Jmperatorc creditur efle circumdata. Miilhufium in Thuringia ad fluviumlnftrut eredum ,condito- rem fuum vix bene prodidit. Rex Thuringias HerminfridusSecu- lo Chrifti VI. urbis nominc & privilegiis donalTeexiftimatur. Ss 1 Nord- i % 36 . Tabuld Chorographicsi Nordhufuim in Thuringia prope Mifni* fmes fita Merovin- gum Francorum Regem fuum agnofcit conditorem. Canerum di&os Romani Jmperij novem Circulos Geographo- rum multi pequaquam dignitatis , fed regionum ordine confidera- runtea ratione , ut tres Circulos ad Danubium, tres alios adRhe- num > & tres reliquos inter Danubium & Rhenummedios, adMa?- num Albim, Vjfurgim& Viadrumfitosnumeraverint, nimirumcer- nitur in eorundem ordine Cireulus ad Danubium Auftriacus , Ba- varicus > & Suevicus ad Rhenum Rhenanus Superior , Inferior & Weftphalicus 5 intermcdij CirculiiuntFranconicus , SaxonjieSu- perior 8c Inferior. ^s^s^^'-^^^^:^ msm- '*m$&r TABULA CHOKO. GRAPHICA TOTIUS BOHEMIiB §. i. REgnum Bohemiae inter nobiliifimas totiirs Germanix partes numerandum merito , hoc primum venitloco, tametfiBo- hemorum Rex dignitate prascellat in Romano JmperioEIe- aoribus quibusvis SecularibusiMaximjlranus eniml Jmperator quam- vis univerfam Bohemiam more Provinciarum aliarum meditatus fit dividere in duos Circulos , atque adeo univerfum Jmperium Ger- mamcum in duodecim Citcolos diftindumdefiderarit intueri, nun- quam tamen Auguftodefiderio refponditeventus,quoniamBohemo- rum Rex 6c Status non admodum propinquam cum Jmperio Ro- mano conjunctionem admittere ratum fixum habebant , remotiori - vmculo & fcedere contenti. Eft item Bohemia in Corpore totius Eu- ropas ha&eiius dcfcriptx eum in modum locata > ut hunc fibi ordi- nem jpfa depofcere videatur* nam infra Europ* pedus Geooraphi- cum Tdtius Boheftii» cum quadantenus fita cft , vicina maxime infirriis, hoceft, Borea- libus Regnis & Provinciis : Bohemiaenim a Septentrione jun&am fi- bi attingit Lufatiam &. Silefiam 5 ab Oriente Poloniam & Hunga- riam > a Meridie Auftriam 3 ab Occidente PalatinatumSuperiorem, Franconiam &, Voitlandiam , numerans fualongitudine circiter 50. latitudine vero 40. milliaria , imo 11 Moravice Marchionatum ad- ditum velimus , fere 50. Ab hoc vero Marchionatufeparata Bo- hemia confuevit dividi in o&odecim Circulos minores , quorum dux fint clafles 5 Circuli nimirum eorundem alij funt in Bohemia intermedij, alij verolimitanen Omnium primusin medio eft 1« Pragenfis , in quo funt urbes Praga nova , Praga vetus 6c urbs minor. II» Raconizenfis, in quo funt Raconicum. Burglicium* III. Slanenfis , in quo Slana. Velvvaria. Domafinum. lV* Beraunenfis , in quo Berona , alijs Beraunum» Garoloftei* nium. V. Chaurzimenfis, in quo Chaurzimum. Broda Bohcmica. VI» Czaslavienfis , in quo Czaslavia. Cutna. Colinum* Bro- da Germana. VII. Moldavienfis, in quo non funt urbes* CIRCULI LIMITANEL VIII. ChrudimenfiSjinquo Chrudima. Bamberga. Brandifium. Litamislia. IX. Glacenfis , in quo Glacium. Havelsvvertha. Mittevvalda. Xf Gradicenfis , in quo Reginashardecum , alijs Reginxgrade- cium. Jaromitia. Chlumnitia. Trantnovium., Nachoda eft inter Ditiones Principis Picolominij. XI. Litmerocenfis , In quo Litomericum , alijs Litomericia. Auftia, alijs Auftiga. Teplicium. Melnicum. XII, Boleslavienfis , in quo Solcslavia vetus. Boleslavia nova. Fridlandia. Nimburgum. Tornovium. . XHL Egranus , ah js Egrenfis , in quo Egra* XIV. Cubitanus > in quo Cubitus. Ss 3 XV.Ziat. ? *4 Tabula Cfadrographica XV. Ziattenfis feu Zatenfis , in quo Zatecjum, Comotoviunt, Cadanum. X VI Piinenfis, in quo Pilfna, alijs Pilfenum. Glatovium. Tacho- vium, Taufa* XVII.Pracenfis, inquo Pifccum. Crumlavium, alijsCrumlavia: Prachatiza. XVlll Bechinenfis, in quo BudovilHu Thabor, alijs Taborum, Becninum* Vitigenoa. $. n. DE PROVENTIBUS EX JBOHEMIA COLLIGENDIS, BOhemia ferc quarumvis rcrum abundantia vix ccdit ulli in uni- verfa EuropaRegno, fi tamen jpar-ij magnitudinem excipias nam &: Hifpania , & Gallia , quin & Hungaria Bohemorum Rcgno funt majoresjonge:abundat iiquidcm Bohemia tritico , fili- gwe , hordeo, avena, & multipiicisalterius inagris colendi fru&us genere ; funt ibidem fn collibus & montibusfodina: varix , exqui- ous eruitur aurum , argentum , ftannum , cuprum, ferrum, plum- bum , mercurius, quin etiam adamantis adeife dicunt copiam. Spatium pcrmagnum vendicant iibi fylvae & prata, quibus pafcuntur greges copiofi equorum , boum , ovium , imo cervo- mm etiam , & aprorum &c, Eft fuus quoque arboribus ingcns fru- etus, quibus acccdunt lupuli pxtcxh nationibus , quam Bohemis pretioilores^ Aerc fruuntur aves , $c aquis aluntur pjTces maximo numero : vifuntur adhax therma: maxime falutares. A mercimo- nus abhorrent minime Bohemi 5 hinc Hebraris ctiam plurimis fuus conceditur habjtatiom idoneus locus fat caro emptus , crebro rc- demptus , & merito redimendus, Ex tanta rerum abundantia, etfi non minimam fibi copiam vindicatam fciat Nobilitas Bohemorum ampMima 5 quamyis ctiam partem abunde magnam poflideat Sta- tus Eccleliaflicus , ultra duodecim tamen florenorum millioncs ju- deben quptannis fibi affirrit Bohernorum &c Rex & Jmperator §.DE Toriwt Bohemiar* %% ^ $• III. DE BOHEMLE STATU ANTIQUO ET MEDKX TErram , quanf hoc terripore colunt Bohemi > coluerc mul- tis ante Chrifti incuriabute Seculis Suevi* Suevis fueceiferunt Boij f Boijs uitra Danubium translatis Marcomanni y Marco- mannis iedem deferentibus Siavi 5 qui quondam Mofcovia* amplifl iimum traelum tenuerunt , dein vero fpatium iftud ingens oecupa- verc > ubi nunc cft Hungaria, Selavonia> Bohemia > Silef^Polo- nia &c. ^ An vero Slavorum inde migratio contigeritSeculo V. VI. vel VII a Servatoris noftri nativitate,, lis eft inter Scriptoreslitem parturiens alteram , quam de origine & antrquis Bohemorumfacris Ijmulque moribus moverunt authores , litem fanc nunquam facile aecidendam, Id communius traditum efl, circa annum 640^0- hemis ceepifrekges_fern aDucibus duodecim ufque ad Jmperium OttonisM. qui D. Wenceslaum Regem regno dediile primum nof- citur, Secuti funt Wenceslaum partim Reges , partim Duces nu- mero XX, quorum ultimus Uladislaus III. fratri Primislao conceffit ultro Bohemi^ fafces^ca legc , utfibi MoraviamRex frater lartam teclam relinqueret. Primislaus itaque cognomento Ottoearus a fra- treDux conftitutus > ^lum partes Philippi jmperatoris adversusOt- tonem aanulum defendit, ab eodem Jmperatore BohemorumRex creatus an, h* demas modica interregnorum inter valla* In tres claf- les eos fere diftin&os novimus : cla/Ks primai dica.tur%obemica> altera LU^elhrgka > poftrema AupUca 5 eos tamen hie Reges exceptos eupimus » quos fuis intervaliis elegerunt Bohemi > quales fuerunt Reges HenricusCarinthiar, 5c LudovicusBavaria; Dux, Jmperatoris Ludovici fllius , GeorgiusBodiebrodus>acMathias firnul Bohemiai &: Hungariae Rex. Ex claiTe Bohemicaerant RegesPrimislai duo , didi Ottocari, & Wenceslaf tres r ex clafTe altera Joannes > Carolus > Wenceslaus,, &c Sigifmundus: ex clauereliqua Rudolphus Alberti h Jmp. filius , Albertus II. Ladislaus- Alberti hujus filius 6cc. Vide $ lura inferwu Quan- $ U Tabula ChofCgraphlca Quantis vcro tlimultibus fuerint fubjectl , aut verius fponte fua fe fubjecerint Bohemi a Wenceslai hoc nomine ultimi Regislui a^tate ad annos ufque Ferdinandi II. Jmperatoris &gloriofiffimiBo- hemia: vi&oris , dum apprimenoruntplurimi , avent fortaffis mui- ti alij paucis intelligere. Wenceslaus Bohemorum Rex, & denique Romanorum Jmpe- ratorhaudquaquamCaroloIV.paariparnlius , dumNorimbergaseft natus, omen multiplex prodidit, Copronymo fimiiem natum elfe Succeflbrem. Pubes fadus Joannam e Bavaria; Ducum fanguine natam duxit conjugem, cui thori ndern fervavit parum, Reginx mulris virtutibus ornata: a confeffionibus erat D. JoannesNepumo- cenus , quem de ponte Pragenfi in Moldavam dedit prajcipitem , quod Reginar labes divini figilli facramento rnunitas Regi facrilego non prodidiflet. Defunclra anno 1 388, ex animi verius, quam cor- poris dolore conjuge prima , fuffe&Q injmpe- Tt nj jit Tabula Chorographica rij foliumSigifmundoWencesIai fratrej qui cum Conftantienfe Con- cilium qua confiliis , qua auxiliis conftanter fuffiilciiiTet , fimulque Joanncm Hufs & Hieronymum Pragenfem e mediofuftulhTet, Bo- hemorum inde plurimorum adeo incurrit odium , utpa/fim Regi Sigifmundo obedientiam negarentj quin an. 141 8. in apertasflam- mas erupitnon unius duntaxat harrefis incendium maximum. Ha> reticorum & feditioforum dux fupremus Joannes Zifca monoculus intra fex annorum fpatium 550. Monafteria folo aiquavit. Haud fatis erat rebelli populo fevire in Bohemos fuis partibuscontrarios, fedinMiTniam, Silefiam, Laufatiam, Auftriam , Bavariam &c fre- quentes tentarunt impetus , ubi urbes &; oppida non modo fpolia- runt, fed magnam earundem partem demoliti (unt, nec incendiis , nec pradationibus , nec Janienis ponentes modum. Ultimo vita; fua? triennio orbatus erat utroque oculo Zifca, fupremi tamen ducismu- nus non relinquebat , non femel tantiim copioiorum exercituum, quos Germania mifit , haud csccus vicior. An. 1414. per Praga: viciniam grahante peftilentiaemorboplurimicadebant : eodemcor- reptus malo Zifca decumbebat; igitur rogatus in agone, qua ratio- ne fepeliretur, refpondit: peiiem meam corpoii demitc , &eamin tympani modum extendite : carnes ver6 meas feris &. avibus in pa- bulum projicite. Brevi moriturus munus fuum eedebat fuo ex fo- rore nepoti Procopio,qui cum avunculo ter fupra decies contrava- rios hoftes victoriam reportavit , & folus deinde victoriarum nu- merum auxit Mifnias » Franconia; & Bavariar maxime infeftus , un- de aliquando in Bohemiam reducem victoremfequebantur equitum 22000. peditum jiooo.plauftraauro, argento aliifquerebusprartio- fiTimis gravata trecenta * quorum fingulis quatuordecim equi fuc- runt alligati. Sileoplura vicloriae teftimonia fuo tempori marftiffi- ma. Anno demum 1434. inter Procopii exercitum , & hujus ho- ftes Nobiles Bohemos amicitia & armis conjunclos acre certamen commiifum fuit , in quo Huffitarvi&oriam, & horum dux Proco- pius amifit vitam plurimorum malorum compendium 8t fere termi- num nam paulo poft ad incitas & anguftias reda&i Huffita:,nec au- rum ut antea , comparare , nec virum conducere Yalebantampliiis, pro- Totius Bohemiar, jff probe & ipfi illius di&i memores, quod adhibere folebat Bohemo- rum Rex Sigifmundus > nimirum tunc denique vincendos efle Bo- liemos Huflitas, quando vellent vincere Bohemi nonHuflita:. An- no 1 437. abfque hasrede mafculo valedixit Jmperio& Regno Sigif mundus, &. ftemmatiLuxenburgico impofuit finem, aliumlibi haud depolcens Succeflbrem , quam Albertum II. Auftrias Archiducemge- nerum fuum , de quo fa?pe dicerefolebat, T^egna fore beata > quibtts talps Trincefs imferaret. Imo fatis immacurii excinctum profeque- bancur univerli ms encomiis : mundm in maligno fojitits tantQ Cafare & T^ege dignus haud erat. §. IV. DE STATU BOHEMLE ULTIMO, REgnante brevhTimi ternporis fpatio Alberto Rege, res mult*'in Bohemia compofita: , eodem mortuo funtdiflolutaecontinuo j unde denuo diverfafacra , 6c diverfa capita partes in diverfas traxerunt fententias , quarum alia hunc, alia alium fibi Regem poftu- labat,nullius damno majore, quam illorum > qui ita decernebant. Anni circiter nonaginta fluxerunt ab Alberti I. obitu ufque ad Fer- dinandi I. annum in regno Bohemia? primum, quo temporis inter- vallo harc fere rerum erat facies : Alberti I. filius pofthumus Ladislaus multis placuit , multis di- fplicuit 5 unde pars alia Fridericum IV* Jmperatorem , pars aiia Al- bertum Bavaria: Ducem defideravit Regem veriim ab utroque re- pulfam tulit , ut Ladislaus in folio ftaret firmior. Tum ver6 tres Duees a partibus delecli inter fefe deRegno Bohemia: decertare fta- tuerunt, nimirum Birchenfteinius, Mainhardus, ScGeorgius Podie- bradus , quorum ultimus dum Ladislaumpofthumumin thronocol- locare , vel collocatum confervare videri poterat, permultisfubla- to morte Ladislao eft prarhabitus aimulis coronam Bohemix qua armatis , qua deauratis precibus avidc pofcentibus. Inter smu- los tunc denique numerabantur Fridericus Jmperator , Albertus 6c Sigifmundus Auftriar Archiduces, CarolusVlI. Gallorum , & Ca- fimirus PoIonorumRex,Ludovicus Bavarix Dux, Alb^rtus Brande- Tt z bur- 3}©^ Tabula Chorographica. burgicuSjWilhelmus&FridericusMifniasMarchiones; RexGeorgius Huffitisaperte favens expertuseftmeritohoftesinfuometRegnoBo- hemia: fubdicos , quorum pars potior elegic Regem Uiadislaum Ca- limiri Polonorum Regis filium , cuihoftes armati occurrerunt Ma- thias Corvinus Hungarorum Rex, & Wilhelmus Thu-ringiar Marchio» Tandem ita pax inter Uladislaum& Mathiam eft firmata, utufque ad vit* terminum BohemiamUladislaoceiTentMathias ,Mathia; vc- ro Moraviam , Siiefiam & Laufatiam Uladislaus. Mortuo citius Mathia, Uladislaus a Bohemis confirmatus , Hungaris pariter Rex placuit, cujus denique fiJius Ludovicus fimul Bohemorum & Hun- garorum Rex in flore juventutis prope Mohatium in pradio cecidit an. 1516. Ludovici fororem dum duxit Ferdinandus I. Jmperator Sc Bo- hemorum Rex, felicitfimo vinculo Bohemiam junxit Airftriaj, aqua deinceps nufpiam eft avulfum Boherni* fceptrum } namperpaucos umus hyemis menfes , quibus Fridericus Palatinus regnare magis defiderabat , quam regnabat , haud attendendos efle putamus. Ferdi- nandus nimirumatribusBohemiie Kegiis Stacibus, Ecclefiafcico y Equeftri & Urbium confenfu unanimi eiedus Bohemorum Rexpar- tim cunaando,partimproperandoreitituitrem, foliicitus maxime de Bohemorum Ecclefia Romana; fervanda. An. 1 jjg. dum Pra- gam triumphantis more eit ingrefius, occurrerunt Regi triplicis Sta- tus tna hominum millia ex nobilitate potiffimum deleda. Civium odo miiha eodem tempore in armis ftabant Regi placitura , mille quinquenti parvuli albis induti veftibus dum occurrerunt Ferdinan- do, fpe&acorum maxime in fe rapuere oculos : parvulorum duces erant odo pygma^i. Hos fecuti mille fenes omnes canitie vene- rabiles. Senibus proxims eranc odingenc* paupercs vidua: 5 & denique agmen clausere duomillia virginum honeitiffimo cultuor- naca, quarumprincepsLacinaeaque eleganti orationeFerdinandum Regem excepic inter feftiva urbis, quinRegni univerfi gaudfa. Pa- as optatiifima. fruclibus frui poterant fub Ferdinando I. Rudolpho II. Mathia & Ferdinando II. Regibus Bohemi , nifi Jibercacis & reli- gionis nov* larva cx terius fpeciofa , imerius fccdiifima ad feditio- aem Totius Bohemi*. 3J t nem denuo coflcitMetplebem maxime, cujus fufiofi duces C*faris & Regis fui miniftros Jarolaum Martinizium , Wilhelmum Slava- tam,& Philippum Fabritium ex editiori loco dederunt in profun- dum pracipites , ut bello trigirita annis longo & alias difficillimo m«efta darent initia. Libertatem itaque dum anhelarunt nimium, libertate priftina magnam partem haud immerito privati funt 3 mu- nicipij nomine mutato in mancipium , quale nimirurn non refpuit Chriftianum nomen. Hoc ipfum nomen 6c jugum non grave nu mium , Bohemia? accidit maxime falutiferum 5 ad Aras enim R 0 - manas & obedientiam Regi debitam fic reducli plurimi , prx ulla alia natione Germana ferviunt in pace Deo & Carfari jam ultraSe- culum, incrementum accepturi , utl fperamus , identidem majus, imo maximum. Forejliusi Florimund. ^aimutid . Hiibner. Stc&c. §. V. DE DIGNITATE AC POTESTATE REGIS BOHE- MORUM. I. Rcx Bohemorum inter Ele&ores Jmperij Seculares principem tenctlocum. II. In ele&ione Romanorum Jmperatoris aut Regis fuffragium fert ; . Joco tertio. III. In Actibus ad Curiam Jmperij pertinentibus prascedit Augufbe Jmperatrici. IV. Vocatur Archipincerna Romani Jmperij 5 unde V* Jmperatori menfar publica? accumbenti fcyphum argenteum vino aqua mixto plenum porrigit. VI. Quamvis CoronamRegiam, dumpotum Csefariporngit , aut Feudum ab eodem accipit, capiti impofitam non ferat 5 fert tamen eandem in fun&ionibus publicis alijs. VII» Sedentis fuper thronum Csefaris occupat dexteram* VIII. Conveniri in judicio non poteft , nih* in regno fuo a Statffeus fibi fubditis. IX. Iisdem fuis in Bohemia Statibus poteft concedere copiam cu- dendi aureas & ar^enteas monetas, & quidemcudendasetiam Hebra:oxum opera t Xjm- )f* Tabula Chorogriphica X. Jmperatori Romam pctenti Scc , tamctfi copias fuas numero definitas mittat , non tamen obligatur ipfeefleperpetuus C*- faris comes. XI. Rex Bohemorum a Romanorum Jmperatore infignibuspropriis indutus , eadem infignia reftituta fibi recipit integra. Xli. Infignia hax non extra , fed intralirnitesRegni fuipetereSc in- duere poteft, XIII Si Rex Bohemorum necdum annos majorum, utlvocamus, attigerit , curatores Regis non alios , quam Bohemia: Status habet. XIV. Si de Bohemorum Regum ianguinenullusfuperfit harresfcept- ro idoneus , iisdem Regni Statibus competit libertas eli^cndi Regem. XV. Inter infigniaRegnihujus eminet leo duplici cauda in altam ere- da infignis tanquam eximiar fortitudinis teftimonium , quam Fridcricus ^nobarbus & Jmperatores SucceiTores multi mul- tis encomiis & privilegiis exornarunt. Ptde ffara tnjurifperi* tis fuflicis, cit, TABULA TOPOGRA- PHICA I. §. VI, DE MARCHIONATU MORA- PRoxime , utl di£um , adjacet Bohemia^MarchionatusMora- vi# , qui quoadmaximam fuipartem cingiturSilefia, Hun- garia& Auftria, Milliaribus Germanicis fere 30. eft longus &. quindecim Jatus, Urbes nobiliores funt in Marchionatu Olmutium» Brinnum, Hradifca. Znoimum. Iglava. Urbos Totius Bohcmi», ^ Orbes ti* minores funt Stcrnberga, Neoftadium, Tribo- Via, Gevvitium. Profnitiura. Aulteriitiurn. Gddinga. Straf- nitium. Fratinga* EvVantium. Trebitium. Maferitium. p 0 j. na. Krumlovium poflidet Princeps Lichtenfteinius* Nicolobur- gum habet PrincepsDietrichfteinius. Maf chionatus Moravia* fertilitate par aut fuperior eft Bohemias Regno> pene nulliusrei inopiam pati ens 5 unde merito numeratur inter Marchionatus totius Europa: nobiliflimos a ditiilimos 5c ma- ximos , fruclus fane ex hoc Marehionatu annuatim coJledi fupera- runt fepe Ducatus in Romano Jmperio a proventuum copia per- magni a>ftimatos 5 namque tres florenorum miJJiones vel jam fxpe folverunt ,vel folvere potuihent facile inannosfingulosfupremofuo Domino, niTi tamen fpesanni * quod fepe folet , decipiat multos. _ Alia Moravorum propria fere funt commun/a cum Bohemis unde fi hos laude dignos cenfeas , illos encomiis digniifimos dicas. TABULA TOPOGRA PHIGA II. §. VII. DE DUCATLT SILESI7E. SUefia? Ducatus fecatur Viadro fluvio in partes propemodum *equales . numerans longitudine fua maxima fere 5 o. & latitudine fumma 20. milliariaGermanica. Boream verfus jungiturMar- chionatui Brandeburgico 5 verfus Orientem Polonise 5 verfus Meri- diem Moravias & Hungarias 5 verfus Occidentem Lufatiae & Bohe- mix. Fluviis minoribus rigatur admodum multis , qui rara abun- dant pifcium copia. Silefias Ducatus dividitur in duas partes, quarumSuperioruna, Inferior aitera dicitur ; h«c pars JLufatise & Marchionatui Brande- burgi^ $ 34 Tabufa Topographlca burgico , flla Moravias & Hungarise eft proximior. Atque partes haj geminx comprehendunt XVII* Principatus & VI, Dynaftias j ni- mirum in Superiori Silefia funt /♦ PrincipatusTefchenenfis 3 in quo funt urbcs Tefchena» Jabe- liincka. II. Princip. Oppavienfis , in quo Oppavia. Engelberga , & alia huc pertinentia fubjacent Equitibus Teutonicis. III. Carnovienfis , in quo Carnovia. IV. Ratiborienfis , in quo Ratiboria. Sora. Oderberga &c. V. Oppolienfis, in quo Oppolia. Rofenberga. Kofeiium. Glo- kavium 6cc. VI. Grottkovienfis , in quo Grottkovia. Nifia. VII. Munfterbergenfis , in quo Miinfterberga. Frankenfleinium. Quibus accedunt Dynaftia Pleflenfis , in qua Pleflia. Dyna- Hia Bethanienfis. IN SILESIA INFERIORI. I. Principatus Wratislavienfis, in quo Wratislavia. Namslavia. II. Schvveidnizenfis, in quo Schvveidnitium. Strigavia. Lan- dishutum. III* Jauravienfis, in quo Jauria, alijsjavera. Leoberga. Hirf- berga. Vallis amoris. Boleslavia. Gryphimontium &c. IV. Lignitienfis, in quo Lignitium. Goldberga. Lubena &c. V. Brigenfis, in quo Briga. Olavia. VI. Oelfnenfis, in quoOelfna, alijsOelfa. Bernftadium, Julio- burgum. VII. Wolavienfis, inquo Wolavia. Leobufium. Steinavia. tlern- Itadium &c. VIII. Glogavienfis,inquoGlogaviamajor. Sprotavia. Grunberga. IX. Saganenfis, in quo Saganum. Prybufium. Princcps Lobko. vvicenfis elt in poiTcfiione, 1 ; X. Grofhenfis , in quo Grofna* Zullichavia. Sommerfeldia^ Principatibus accedunt I. WartenbergenfisDynaftia. II. Militienfis, III. Trachenber- genfis. V. Bethavienfis. Tot Ducatus Silelfc; 5jf Tot Principatuum &. Dynaftiarum fummammulti Mfifoiinam* dut terrx finguedinem dixere non pauci , qui cominus naturam Silefias explorarunt affirmarunt enim , quamvis noftro tempore auri 84 argenti fodinse non ita venas auri feraces forte aperiant , ut quon- dam , adeffe tamen metalla alia multa minori* pretij. Quin intef fluvios minores reperiri ajunt uniones non contemnendi pretij. Eft etiam lini, Iana2&; canabis in Silefia ingens copia adeo, uttamvi- cinar , quam remotiores etiam Provincia: exinde lucrum quserant non modicum. Pecorum variorum armata in campisherbiferiscernun- tur numerofiffima, quibus deelt minime pabulum , ficut nechomi* nibus frumentum. In Silefise montibus fcaturiunt fontes faluberri* mi. Paucis multa* Locorum natura eft talis , ut bonitate fuaplu* rimos faciat non bonos ) certe Silefiorum multi in Ecclefiam Ro- manam & Romanorum Jmperatorem dicuntur efle fide nufpiam coii- ftanti : id ipfum experientia teftis docuit majores noftros , &. nos paucis abhinc annis, dumimperavitFerdinandus II. & Jofephus Au- guftiffimi. • Noniniquoproin animo ferendumefi:, fi jugum impo- natur gravius » & tributorum pondus exigaturin annos quosvis Jm- peratori folito-majusj namferendis feptem florenorum millionibus Silefia eft par , tametfinunc partem de Silefia vindicarit fibi Rex Bo- ruffise. Seculo primum X* OrthodoxaSacra dicuntur admififie Sile* 11 j. Sat fero j nec fat bene : elapfis enim Seculis incolarum non paucis dum non difplicuit Zifcka & Procopius , placere ccepit Wiclefrus, Huffius , Calvinus, Lutherus & Libertinus* Cum Bohemis nimi- rum Silefiorum pars coepit defipere 5 utinam cum ijsdem refipifcc- rent. C*eterum inter Catholicos tamen eft tanto major conftantia , quanto major in adverfariis pertinacia. Ita teftatifunt Silefijintervi» •pos fuferftites. Carterum , de Regno Bohemia? univerfo videatur Fuggerus , Foreftijts , Scherer > Munchfmayr & Tockjus &c t Vu 3 ?6 Tabntt Chorographic» TABULA CHORO- GRAPHICA HUNGARI^E REGNI UNIVERSI* §• i. HUngaria:Regnum a Septentrione jungitur Regno Poloni* j ab Oriente Tranfylvania: & Waliachia:, a Merid.e Servia: & Sclavoni* ; ab Occidente demum Stiri* , Auftria: &. Moravia;. Longitudine fua asquat fere 90. latitudineveroultra 54. miUiana Germanica. Fluvij in Hungaria celebriores funt Danubius , feu Jfter. Tibifcus. Savus. Dravus. Rabus. Hernathus. Waga. Hungariam divisere Majores in Comitatus feuPalatinatusplu- res , quam feptuaginta , quorum nomina etiam hodiedum legere elt in qmbusdam chartis Geographicis. Hodiepterumque Geogra- P^conrenciduabustotiusHungariEdivifepartibus, parte earundem alteram Supenorem, alteram Inferiorem Hungariam appellarunt. §■ II , DE URBIBUS HUNGARLE SUPERIORIS. SUperiorem eamque majorem Hungariam dicimus, quaminter Da- nub.um » Aurtriam, Moraviam , Poloniam & Tranfylvan.am elte htam mtuemur 5 in Superiori itaque Hungaria funt urbes „„u- ° quam in- ter Jftrum, Stiriam , Sclavoniamque comprehenfam videmus , urbes ineadem lunt ; ^ Sopronium,vulg;6Edenburgum. Jaurinum. Strigonium» Vi- cegradum. Buda. AlbaRegalis. Canifia. Fanum S. Gothar- di. Pappa. Quinquc Ecclefia% Mohatium, Colocia* Sabaria. Titulum^ Veiprinum. §-IV- DE HUNGARI^E ET HUNGARORUM DOTI- BUS ALIJSQUE REBUS. HUngaria? Regnum orienti fol i obvium, fertiiitate fua certat cum qiu bufvis in univerfa Europa Regnis j cum eidem terra fit adeo facilis atquefcecunda,utetiamfinoncoIaturfere,ipfatamenfru- 6tum ferat copiofiffimum j nimirum omnis generis frumentum, vinum generofiifimum &c: unde 6c hominibus 6cequisimbibuntur fpiritus ad audaciam, fortitudinem , velocitatem, &£epe etiamfelicitatem maxime idonei. Equis pernicibus mifcentur crebro armentaboum & ovium pinguiffima , quibus accedunt animalia fylvis > pratis montibus magis , quarn prsefepibus affueta. Nondefuntpifcesflu- viis , inter quos Tibifcum copia admodum magna abundare du cunt. Rebus his pretio permagno digniffimis accedit ipfum preti* um , nimirum , aurum , argentum, cuprum , ferrum, mercurius & uniones in Hungaria velut inmatris uteronatu His accenfenda funt commercia, qux Hungaros inter & vicinos circumquaque po- pulos tradantur. Singula hxc ac univerfa, tametfi Hungarorum Re- gi & hujuspopuloferantfrudus ingentes , nihilominus perexiguum cft pretium , quod hodie Jmperator fimulque Hungarfac Rcx Garo- lus VI. quotannis percipit : graviflimam namqueproventuum fum- mam abfummunt urbes , arccs & munimenta pcr Hungariam fre- U u z quen- )3S Tabula Chorographica quemia , & in ijsdem hodic conftitutus vigil miles magno numero, Vendicant 8c fibi magnam redituum copiam Hungaria: Palatini,feu Comites & StatusRegni. Inter eos , qui multa capiuntfc rapiunt, numerandi veniunt collocati per univerfumRegnumprxfedti, con^ filiarij, quretfores Sc alij varijs nominibus diftin&i collediores Re°ij haud pauci, Partem non minimam tribuit etiam, fibi StatusEccfe- fiafcicus. Quemadmodum natura loci > ita etiam Hunaarorum indoles aut genius neutiquam eft vituperandus. Sanguis vividus & calor nativus . prcdominantur ea ratione in Hungaris , ut pcrinde ad ar- dua qua^que fuamet natura non firic inhabiies. Id potiffimum do- lent Hungarorum amici , quod eorundem Regnum nobiliffimum eam {ibi a perpetuis Seculis impofitam fcrat neceffitateem , ut inter ar~ ma oporceat nafci & educarf. Docuit vero expenentfa , quod in- ter perpetuos armorum ftrepitus Regiones &Regna confuevcrint mu- tan adeo , ut haud iongo temporum intervallo mores hominura fenfim fine fenfu evadant omnino diverfi ab iis, qui placebant pacis tempore. Inter arma nimirura filent Leges , Mu/* 6c Merces , qui- bus tanquam inftrumcntis habiliffimis finguntur, formantur Sc ornan- v tur homines ita , ut ex muitis etiam truncis prodjre poifint multi Mercurij. Cum itaque Hungamrum pars magna ,prafertim turca- mm finibu&propinqua,nunquam noninarmkftaredid^cerit, parunx ad leges.civiies fefc adftringi paiTa , plerumque & Mufis & merci- monus multo temporum fpatiomterdixitufum Reipubiic^pernece^ janum : inde enati mores Germanorum moribus multum diffimj- Ics, parum probantur hrh hadenus Politia^ aiTuctis populis, quiab- Hungari^defideranint haud paulo majorem in rebusminimum pau- cjsmodeitiam, manfuetudinem , conftaiTtiam& obedientiam, prar- fcrtim erga fuos Reges, nulJam item amicitiam cum Mahometanis Ugis Chrilhana;hoil:ibuspertinaciffimis* Inter Hungaros principem tenet locum RehVio , quam Ro- manam appeliamus ; cernuntur tarnen etiam plurimi pfeudododo. res, q^ mter tritkum Zizanfc feminant 5. Lutherani, Calviniani, Aiuni,, Anapaptift*, M^mcum & Hebr*i AgrumDomini in- vadere Hungari* Regni univcHl, 3?I$( vaderc non ceflant. Cultus in Deiparam cximius a multrs omnino Seculis vigec in Hungarica Ecclefia > quam in duodecim Dicecefes more Regnorum aliorum Orthodoxorum confentience Romano PrazfuleReges diftinxeruncGeyia,& hujus fiiiusD.ScephanusHungaro- rum diclus Apoftolus* Epifcopis Hungarias univerfis pr^efidet Stri- gonienfis Archiepifcopus eam inter gentem Primas» Inter infignia Ecclefia; Hungancas decoraprauerD. Stephanum eminent D*Marti- nus Turonenfium Antiftes in Hungaria nacus Sc educacus 3 Emcri- cus S. genicoris Stephani filius San&us > &. D, Ladislaus Belad. Re- gius natus. Sceptrum Hungaricum olim eiigencium fufTragifo efl concefium Rcgibus : hodie yero ob Augufta in Hungariam merita Auftriacis hsereditarium eft fadum* Stacuum in Regno tres funt Ordines, ni- mirum Ecclefiafticorum, Nobiiium > Sc Civitatum » quibus incum- | bic poft RegemRegno profpicere, Suus multiscemponbus fuicHun- jgarisPalacinus Supremus maxima? auchoricacis ac dignitatis. Inur- bibus Scnacus juradicic fuis civibus > in cireulis Judices prajfidcnt Provinciales. Caufas leviores in oppidis & pagis decidunt Nobiles. In Comitatibus conftituuntur etiam Vaivodas > uc vocanc » &; Ca- picanci > a quibus fas eft appellare ad Regni Paiacinum & Judicem Curix , acque ab his omnibus ad Regem. Hungaricas milici quas Huflarorum, Heidb- num leu Hiedukorum tk. Rufiianorum appellanc, Clafiemprimam Confticuunc equites ; alteram pedites j, tercia fere mixra > & cum Gras- cis fere credere docla, exiguam fpem facitHungariajRegibus, Vid» Hornium* Scb*rerum> Forejhum > Funccium §♦ V, DE ORTU ET PROGRESSU REGNI HUNGARLC HUngarf originem featw extendunt ufque ad Japheti filij Noe secatem an, Mundr eircirer zooo, mortui: qua vero authori- tate^talia dicendi nitantur Hungari , fi qua^ras , vix inter ip- fbs virum , qui dicat r invenias* Nos reli&is fabulis certiora fe- ^abimun. U u | M v % 40 Tabula Chorographica In Pannonia Seculis nato Chrifto proximis fibi varie fuccefle- runt Romani , Gothi , Hunni, Longobardi , Grarci , Slavi , dc- nuo Hunni, Francones , tertio Hunni 8cc» NomenRegnoHun- gariar inditum eft ab Hunnis, qui circa mareNigrum fedem fixere quondam : inde vero in Pannoniam, feu Hungariam exeotempo- re etiam appeilatam cum Romanis variafortunadecertarunt. Quar- to Seculo contra Hunnos cum exercitu venerunt Romanorum Du- ces Macrinus feu Maternus , Theodoricus &: Mammertus , qui re- lata de hoftibus victoria occiforum Hunnorum 125000, numera- runt, ilmili ferme fuorumcopiadefiderata. Eodem Seculocircaan- num 373. victores evaferunt Hunni , qui vi&oria longo tempore ovantes , & locorum in Hungana fertilitate allecti, ntiili unquam ho- flium cedere una decreverunt; : quam ob rem , cum unius fupremi capitis impcrio /Ibi opus elle probe intelligerent, circaannum^oo. in Regem fibi delegerunt Attiiam , cujus hunc ajunt fuifle titulum : jittila flltus *Bendegu% , nefos magni Nemrod , in Engadi nutritm, Dei gratia Hunnorum, %Iedorum, Gotborum Dacorumque 7$ex > metui orbpi , flageUumDei, Attila itaque Hunnorum Rex am 440* conduclo quingento- rum millium exercitu Theodoflum II. Jmperatorem eas redegit in anguftias , ut pacem graviflima auri fumma emere necelTe fuerit. Eadem tempeftate cum Attilar frater Buda arcem recens extru&am fuo de nomine Budam appellafTet , fufpicatus Rex fratrem corona? infidiari , eundem mox manu propria percuflit. Grarciam deinde adortus plurimum fanguinis fudit. Ex Grccia in Germaniamtran- iiens,inProvincias Jflro & Rheno proximas feviitmaxime. Inter urbes folo arquatas numeratam fuine Argentinam tradunt , quam a fuis ruinis Strasburgam appellarunt. Bafileam ufque afcendifTc fcri- . bitur , inde vero in Franciam tranfiu , ut Gothos procul pelleret. Verum fpem barbari fefellit eventus 5 Merovasus cnim Francorum, Theodoricus Gothotum , Gotharus Burgundorum Reges , & Ae- tms RomanorumDux, conjunctisarmis an. 451. in campis Catalau- mcis centum o&oginta Hunnornm miliia partim occiderunt , par- tim ceperunt, Theodoricus in pugna cecidit , cujus filius Thurif- mun- Hungariat Regni univerfi, ~ r ^ t fflun dus vi&oriam profequi ftatuit eo profedu , tit AttiJa hac de re i aildito nuncio equorum ephippia unum in cumuhim eongeri man- darit, cui fuperimpofitus ipfe concremaretur , ne vivusHunnorum Rex veniret in hoftium poteftatem. Verum dum Aetius a Thuri£ mundi propofito diverfusvicl:oriampluribusprofequiintermi(it, At- tila fuga: locum impetravit : quae res adeo commovit Valentinia- num IIL Jmperatorem > ut an. 453. Aetium Hunnorum viclorera non dubitarit fuamet manu trucidare. Attila ubi vires collegit , in Germaniam StGalliaminftartor- rentis rediit, perCampaniam maxime depopulatus univerfa. Inde expeditionem adornavit in Jtaliam , ubi primo fere impetu fupera- vitMediolanum, Mantuam, Brixiam, Bergomum, DucatumFer- rarieniem , Ra vennam &c 5 unde Superioris Jtalias populi ingentium malorum metu ac terrore perculfi, vieinas infulas petiere , & extruen- dh Venetiis initium dederuntin medio aquarumexfpedaturihoftem. Sola Aquileja tam fortiter Hunnis reftitit , ut horum Rex de obfi- dione folvenda deliberarit. Tandem tamen augurio ciconia: cujuf- dam fretus, eam etiam urbem fuperavit , & occilis 37000. hominum folo arquavit. Hoc rerum fucceflu Ixms Romanis minitatus eft ex- trema 5 verum dum D. Leo Pontifex obvram venittyranno/hic ve- Iut ex lupo inovem converfus, & Roma/ & Romanis vim inferre non eft aufus s pariter confeftus palam , a fe confpe&um effe Ange- lum D. Leonislatus ftipantem , & Attilar interitum minitantem , Ci Romae Attila non parceret. Quare in Hungariam reverfus in urbe Sicamhria dum fecundas nuptias celebravit cum Pa&riana fponfa, prlma eonnubi j nocle apoplexia, vel alio haud abfimili morbo fuf- focatus,annum Chrifti viverc ccepit 45-4. astatis fua? , ut nonnuilis placet 1 14, Reliquit Attila duosfilioslegitimos Adalrfcum & Cha- pam , quorum prior in pugna adversus fratrem adornata cecidit , Chaba vero a Dieterico Veronenft pulfus in Grasciam aufrugit > ubi annis 13. delituit. Poft Attiiam tenuerunt Hungariampopuli/upe- rius relati ufque ad Jmperium Caroli M* 54* Tabula Chorographica §. Vh DE STATU HUNGARL£ TEMPORE CAROLI M. ET SUCCESORUM. Clrca annum 805. cum Carolus M. contra ThaiHIonem Bavarix Ducem forti/Iimum bella gereret , hanc ob caufam Hungari cum Bavaris i&o fccdere Jmperatori fortiflirne reftiterunt : is tamenBudamiooooo.fuorumaraiflimaobfidioneprelTamdeniqueita expugnavit , ut devicti per annos centum Carolo & hujus SucceiTo- nbus obtemperarint. Eorundem unus Arnulphus Jmperator fub pnnapiumSecuIiX. haudprofperafortunaRomanumJmperium mo- derabatur , cum fubito feditioneexortaHunniThuringiam maxime mvaferunt, feritatis barbare relictis monumentis quam plurimis. Suc- cefior Arnulphi Ludovicus IV. Hunnorum impetus aditu prohibe- re pro viribus equidem laboravit,prope Auguftam tamen Vindelicoru bis ad internecionem fere deletus, vicloribusHungaris grandem pe- cuma?fummamin annosfolvit fingulos. Conradusl. dein Jmperator ex AuftriaatqueBavaria bis expulitveteranoshoftes,quitamen cum permultisalijs in Jmperiohoftibus Caifarem eas in anguftias compu- Jere,utcoa&usfueritpacem verius petere abHunnis,quampoftulare* Tanti malicaufampartim miratus,partimmiferatusHenricus Auceps, provide in annos novem inducias cum IioftibuseftpacT:us , ut nern- pe interea mcenibus ac vallis urbes cingeret , & conduclis ftrenuis militibusDuces ftrenuiffimospr^ficeret: hac enim artebellicaHun- nos deniquefuperari& penitus enervari pofTe confidit prudentuTi- rl' (vu^° novem annorurn fpatio tributorumlocoftrigofummi- . Iithoftibus canemj qui igiturauditonuntio , utnunquammagis exa- iperati , in Germaniam cum exercitu validiiiimo redierunt , fed & pro- pe Merfeburgum in Saxonia 40000. fu^rum cladem acceperunt. Sub Ottone M. Hunni cum Ludolpho Ottonis feditiofo filio conjunclis copiis per Bavariam penetrarunt in Sueviam , ubi propc Auguftam m campisLyceisJmperatorpericulorum cOmiteD.Udalrico Auguftano Epifcopo copiofiffimos hoftes penitus proftravit , tribus eo- rum Regulis ex arbore fufpenfis. Interea ultimi Hungarorum Reges aut Hungarise Regni univerfi. S41 aHtveriusDucesregnarunthisdefcripti nominibusiAlmus, Arphadus» ZuIthan,Toxus&Geyfa, quorum poftrcmus circa annum^o. Ro- | manis Aris accellit, omnium ha&enus Regum in Hungaria rite cre- dere , pugnare & virtutes armis foeiarc do&us , ncpos ex Attila; ftem- mate nonus aut decimus an. 999. defun&us. f. VII. DE REGIBUS HUNGARLE CHRISTIANIS NATIO- NE HUNGARIS. Annis fere fexcentis Attila , filij Attilse &. feri nepotes nondum Chriftianis Legibus imbuti, Hungariam, & non tantumvi- cina , fed etiam remotiora Regna turbarunt. Tandem ex codem ftemmate prognati Reges Pannonia: Orthodoxis Sacris 8c moribus exculti, per trcccntos annosHungariam &remotioresquo- que Provincias multas cxornarunt > fi tamen non paucos ex vigin- ti duorum Regum Serie excipias, Primuspoft Geyfam genitorem eorundem fuit D. Stephanus an. 1001. Rex Hungarorum corona- tus > ultimus vero Andreas III. an. 1 30 1 . mortuus > quam vis ftirpi Attilas annumerare nefas non fit WenceslaumL Wenceslai IV. Bohemorum Regis fllium, Annac Hungarica: avias nepotem , imo fi fexum foe- mineum attenderc lubeat , ad Carolum VI. Jmperatorem noftrum fimulque Hungarorum Regem gloriofiffimum oportebit defcende- re , & nunquam Attilas femen aut fanguinem penitus extin&um ju- vabitdicere, quod§» fequenti demonftrabimus. NominaRegum cx patre Attila per annos trecentos defcendentium funt fequentia : I. D. Stcphanus poft Geyfam Regium genitorem. II. Petrus Alemannus D. Stephani ex forore nepos. UU Andreas I. Toxi Regis nepos D, Stephano fanguine propinquus. IV. Bela I. Andrear I. frater. V. Salomon I. Andreas I. filius» VI. Geyfa Salomonis I. natus. VII. D. Ladislaus L Gcyfx frater. VIII. Colomannus Geyfa: filius, IX. Stephanus II. Colomanni prolcs* X x X. Bc2 344 Tabula Chorographica. X. Bela II. ccecus Colomanni ex fratre Almo nepos. XI. Geyfa Bel* II. fitius* XII. Stephanus III, Geyfe II. natus. XIII. Ladislaus Ili Geyfa: II. frater. XIV. Stephanus IV» Geyfc frater /ecundus. XV. Bela III. Geyfas fihus fecundus. XVI. Emericus Behe III. natus. XVII. Ladislaus III. Emerici filius. XVIILAndreas II. Hierofolymitanus Emerici frater. XIX. BelalV. Andrea^ JI. natus. XX. Stephanus V. Behc IV. filius. XXI. Ladisiaus IV. Stphani V. filius* XXII. Andreas III. Andreas II. ex Stephano filio nepos. Atque ex hac Regum Serie ftmulque di&is loco fuperiori alla- tis abunde Jiquet, Regni Hungarici fceptrum primis & mediis a fui cxordio feculis non ele&orum fuffragiis obnoxium , fed ha^redita- tis juri fuilfc adftri&um : provide igitur fadum , qu6d & noftris temporibus pergant Hungari majorum fiiorum hac etiam in parte infiftere veftigiis Regiis. Cxterum optimorum in hac Serie Regumpauca eaque notiora merita paucis exprimimus , tacituri de Regibus minori nominis gloria dignis. D. Stephanus quantusfit futurus in Hungaria Rex , jam matri Sarolta: uterumferenti pr«dixit D. ProtomartyrStephanus de nafdtu- ro filio. Natus itaque & optimis moribus inftru&us Princeps, dum matrem morce abreptam In adolefcentia doluit \ novcrcam matre mehorem fortitus eft : Adelhaidis eadem fuit Micislai Polonorum Ducis foror, qua: ChriftianisDogmatisinftru&a, docuit ritecrede- re Geyfam fuum conjugem j unde feliciffimum inuniverfa Hunga- ria accepit Doftrina Romana exordium. Eadem xtate Romanum Sohum tenebat Sylvefterll. Pontifex, qui dum Micislao , authu- jus fiho BoIeslaoPolonorumDucibus coronam Hungaricammittere paravit, ex Angelica voce intellexit , coronamhancStcpanoHun- gari* DuaaRegumRegeefTefervatam. Coronatus itaque an. 1001. ' Hun- Hungarise Regni univerfi. f 4f Hungaroram RexStephanus, Giulam Tranfylvaniac Ducem avun- culum fuum maxime ob Romana Sacra extremum expertus cft ho- ftem , quem tamen anno iooi. vi&um eo feliciffimo rerum eventu ccepit , ut jam tumTranfylvaniae Ducatum conjungere Licuerit Ste* phano cum Hungaria? Regno : Giula etiam majori felicitatc fua vi- &us , quam vidor , nepotis fui ac Regis Religiofiffimi dojftrina 6c exemplis commotus, facramentumuna cum univerfa Familia dixit Chrifto 6c Pontifici, Pari propemodum fbrte fuperavit CeamBul- garia; Duccm , maxime ver6 perduellesHungaros, qui idololatrias & polygamixpertinacius adhaircbant. Sanclo eoque perpetuo ami- citia: vinculo Jmperatorem Henricum cognomcnto San&um fibi ar&iffime jungerenunquam non ftuduit Stephanus-, quade caufaGi- felam Henrici fororeminRegiamSponfam fibi delegit , &: Jmpera- toris augufta excmpla tum jn plantanda Ecclefia , tum in augendo Regno conftanter efta^mulatus. NecfatiseratRegi ApoftolicoStrl- gonium urbem natalibus fuisiiluftratam Archiepifcopalipallio exor- nalfe , Alba: Regali Epifcopum folius Pontificis poteftati fubje&um dediiTe , decemalios Epifcopos per totidem Dreeceles diftribuifte» ampliffima templa per univerfumRcgnum xdificMe, &iisdemom- nibus munifkentiffime providiffe 6cc j nam in Jtaliam prajfertim 5c Pataftinam ufque Rex manum fuam largiffimam fimiilqne longiffi- mam extendit , dum Romc ac Hierofolymis xdes facras St his propinquas, diclas pauperumdomos extruxit quare brachiumejus dextrum fatentibus ipfis Heterodoxis permanfit poft fata imegerri- mum. Belal. utD, Stephani gefta fuis fere fimilibus in fubditorum memoria renovaret , creatus Rex crimirtofis quibusvis etiam Reg^e larfie Majeftatis reis veniam conceffit , monafteria Sc templa con- didit , Regum omnium in Hungaria primus aureas 5c argenteas monetas ufui publico idoneas cudi mandavit, nundinarum morerrt «ntroduxit , & commercia emolumento Reipublica: maximo infti- tuit i unde Regi anno Regni 4. jam mortuo plurimi parentarunt tacrymis fane copiofiffimis an, 106 j. Xx i Ia* 14^ Tabula Chorographica Ladislaus h ob miraculorum multitudincm San&us appella- tus,regnavit tempore ^olomiri ultimi Croatia & Dalmatia Regis , qui cum prole deftitutus foret , fororem fuamLadislaiconjugemRegni fui fcripfk hxredem. Sedobhanc ipfam caufam foror Regia a mul- tis iimul oppugnatasmuIis,ftrenuum nacta eft defenfbrem Ladisla- um , non Regnum magis ambientem , quamajquitatemamantem* Hx ahieque multre virtutes Regice amicam vim inferebant Reoina; paulo poft pientiffima morte extinda; , ut neminem alium Pro^vin. ciarum fuarum hceredem eligeret , quam maritumLadislaum, etfi liberis deftitutum : atque adeo Croatia & Dalmatia fub Ladislao Sando Hungari* Regno funt adjeda% Confueverunt nimirumfu- gientes fequi honores multi ; preter alia multaargumento nobiseft JmpenjRomaniSceptrum a Germaniac Statibus Ladislao Hun^a- rorum Regi oblatum, ut Henricum IV. Pontificum Romanomrrt hoftem perpetuum Jmperij diademate privarent. Haud admiijc Rex ahenoshonores, quipertarfusproprios, invitaHungariauniver^ sa, eosdem Salomoni de victoRegi reftituere penitusdecreverat. Pau- cis multa: xqm rerum&Regum arbitri , qui Ladislai dotes probe- perfpeaas fibi habebant, Tog3 & Sago clanffimum Regem> Cheru* hinum in Eccefia , # Oraculum in Curia appellabant. Bela II. aRegeColomannoin juventute ocuIisorbatus,infoIium tamen promotus, annis Regni fui prionbus a fubditis Argo ovium cuftodi cft comparatus , ubi dicere non raro confueverat • potius Superis grates hafecndas eue pro forte advcrfa , quam profpera : cx hac namque fuperbiam nafci & nutriri , iM ver6 manfuetudinem generari & educari. Item neminem n6iTe frui bonis, ouimala non ^uftant. Finis tamen hujus Regis haud bene refpondit principio j a Regina emm vindidae cupida fcemina & vino depravatus % Ar eosdem Hungari* Rcx privilegiis variis ftabilivit, Ao- Hungarise Regni univerfl. Andrcas II. prxftantiflimi Regis idea ab Honorio III. Romano Pontificelaudatus, & SupremusSacrasMilitiasDux ele&us, Damia- tam expugnavit. Filia Regis Andreae fuit D. Elifabetha Ludovici Thuringia? Landgravij , ut vocant , conjux. Bela IV. Rex longe melio? , quam felicior , dum Cumanis a Tartarorum mukitudine fupprefris Hungariajque vicinis populis fuccurrit adeo , ut eorundem 40000, Baptifmate EcclefiajRomanse fb- ciata fuum in Regnum receperit^ & clementiafumma confervarit, tantum ob hoc fuorum incurrit odium , ut hi Cumanorum Recrem Zattum nomine , ex edito loeo pracfpitarint. Quare Cumani fi- mul ac Tartari conjun&is armis univerfam Hungariam depopulati funt. Bela primo in Poloniam , & inde in Auftriam fugere com- pulfus haud invenit amicos. Tandenv opera 1 Equitum S. Joannis Hungaria; reftkutus , dum vicit Fridericum Auftrise Archiducem, mox vi&us eft ab Ottocaro Bohemorum Rege. Re quo auditis de fratris Andrea? morte fama & nuntio, periecutus Joannam fratris viduam de Regicidio, ut vocant,fufpeclam> anno 1349. Rex Neapolis , Si- ciliac & Hierofolyma; fuit coronatus. BeUo altcro ea felicitate vicit Venetos, ut iidem Dalmatiam ccntum militum millia numeranti ultro reliquerint. Interea fa- rf« Tahula Chordgraphfc* fatfs conceffit Cafimirus III. Polonorum Rex 5 unde & Poloni Lu~ dovicum fibi Regem depofcebant : argumento Polonis inter alia crat , qu6d Hungarorum Regem Romanis Aris noflent efle addi- clum adeo , ut Hebraris Hungaria: maximopere innutritis , multis Jicet difTuadentibus interdiceret aditu , & Romano Pontifici in ro- busmomentimaximi promptam exhiberetobedientiamRex ad nu- tumparatoshabcnsfubditos, ad nutum & ipfe paratiflimus. Promp- tiffimis profe&o inftrudus militibus ter Lithuanos fuperavit , & ter Jtalisvicrorfuccurrit, quorum compofitis rebus in Bofnia feditiofos compefcuit ita , u t eorundem Ducem Statimirum Jmperatoris nomen arrogantem fibi , captivum duxerit. Etiam Jmperator Carolus IV. partiminvidiaacccnfus , partim a Venetis perfuafus , poftquamad armaprovocavit Ludovicum , ab hoc prxventus, & partim infini- bus Hungariaz: Superioris, partim inMoravia devictus , amicitiam, Ludovici exoptavit priftinam. Inter virtutes Ludovici Regias ce- lebrantctiam hodie Hiftorici fingularemprudentiam, fortitudinem, juftitiam, Religionem &c, Sigifmundus Tranfylvanos & Wallachiarpopulos fubigerelabo* ravit , quos inter conatus diem extremum obiit Maria fine hjcrede Hungurias Regina. Nova; igitur feditiones exortar, prefertim in Hungaria & WaJIachia Reipublicce Chriftianar univedx obfuerunt plunmum : Wallachi enim Bajazethem turcarum fupremum tyran- num in fuppetias vocarunt ultro venire volentem j contra quem ta- metfi ingens Chriftianorum exercitus pugnaflet , viaoria tamen ex parte hoftium ftetit , Francis primum pugna; honorcm ambicnti- bus , fed parum in propofito conftantibus. Rex itaque amifla vi- dona triftis, & ab Hungarorum furore male metuens fibi , fecun- do Danubio cognitus paucis, fere Conftantinopolim ufquedefcen- dit j inde vero per Gracciam , Dalmatiam penetrans rediitinHun- ganamj ubi rcducem Regem duris adeo modis excepifTe feruntur Hungari, utalij barbam Regiam vellic^re, alijcapillos evellerenon fuerint veriti. Quin in carcerem datum Regem.nifiprecibus libe- rafiet vidua , de capite fortafiis periclitatum funfet /upremumHun- gan* caput. Ufquc adeo difficilc cft ctiam Regibus pugnare & non ^incere. A j w / Hungari* Regnf umVeH?, tft Albertus Auftriacus Sigifmundi gcner Rex Hungariae, Bohe- inise& Jmperator, eodem fere anno Corona triplici coronatus, dum vicit in Hungaria hoftemmaximum, hoftifuccubuit morti, vixnon cruentis defideratuslacrymis. Elifabetha Alberti viduaplurimis in- vifa Hungaris » ut ingruentibus malis publicis obicem poneret, quar- to poft natales men(e filium Ladislaum pofthumum Corona Regi& curavit exornari ; dein vero tanquam re profpcre gefta in Auftriam afcendit clam fecumafFerens Coronam Hungarise Regiam, eamque cun&is co in Regno Regibus communem ac propriam. Interca Hungarorum pars forte maxima Uladislaum Polonia; Regcm Coro- na Regia exornatura, ciim Diademate Ce deftitutum comperiflet» Coronam alteram h tumulo D. Stephani ablatam Uladislao impo- fuit , eventu lub principium Regni fauftiflimo, fub fincra funeftiffi- mo. Rcx namque Amurathem II. Turcarum Jmperatorem debel- laturus, fele&is liiis copiis prsefecit JoannemHunniadem , qui rela- tis crebro de hofte potentiffimo vi&oriis tantum terrorem incuffit victis, ut non raro Hunniadis tantum audito nomine aut pra:fenti£ pugnam detre&arint. Tandem vero Uiadislaus datse Turcis fidei , fed non fervatce reus, & confilij ab Hunniade fubminiftrati parum obfervans, amifit in pugna decretoria &; vitamSc vi&oriam 4«dun* taxat annorum in Hungaria Rcx. Sepulto Uladislao cum Hungaria? Status Ladislaum pofthumum in Auftriam a Regina matre clam translatum nec precibus impetra- re , nec armatis manibus extorquere valerent ab Jmperatore Fride- rico III. eam ob rem per annos 8. Supremus Hungarorum Modera- tor conftitutus eft Joannes Hunniades totius Regni &. Ecclefise emo- lumento permagno : vigefies namque Turcarum copias ftrage ma- gna proftravit, & poft Conftantinopolim an. 1453. expugnatam, tanta conftantia Albam Graicam ar&iflima obfidione a Mahome- te II. Turcarum Jmperatorc circumcinclam propugnavit , ut licct Mahomctanorum exercitus numeraret 150000 , &: horum parsr tertia tentatis aflultibus cecidiflet, hoc tamen munimentum mi- nime expugnarint : unde Calixtus III. Romanus Pontifex fucceflii rerum Hungaricarum lsetus,diem Transfigurationi Dbminicse facra* 3fl Tabul» Chorographica tiorem efie prascepit, Tum vero de Mahometanorum vi&oribus mors triumphavit j ejufdem enim falci fuccubuit Joannes Hunnia* des, cujus filiiis primogenitus Ladislaus per iiividiam a Cillejenfi Comite potentiftimo ad Regem delatus, & ut ficri folct in Hunga-» ria prasfertim , patratis mutuis necibus vulncribufque inflidis, poil occifum a Ladislai famulis Ciliejenfem Comitem, etiam caput La- dislaus Hunniadesamiftt, carnificis manu timidaterpercuilus inthe^ atro publico. Mathias frater Ladislai m carcerem conjectusj Rex; veroLadifiaus pofthumus, ciiman. act. 17* nuptias RegiascumMag* dalena Caroli Vii Gallia? Regis filia celebrare pararet ,. immaturg- morte defun&us eft an. 1457. Nemo ea tempeftate Solio idoncus magis Hungariae Statibus fuit vifus, tum ob parentis Joannis Hun- niadis menta, tum ob fratris carnificis manu interfccli necem, tums ob jpfius Mathias in carcere detenti #rumnas& doteseximiasjquam jhicipie* Hunniadum pars reliqua: e caicere igitur Boheinico im Thronum Hungaricum elevatus eft Mathias Corvinus non abfquc prarvns vaticiniis. 6c fauftis omfnibus ,, quibus refpondit uberrimus. in Hungariam maxime &; Eeclefiam Romanamfruclus. Anno 1 49 o\ apoplexiar morbo fuccubuit Rex Mathiaseodem die, quo BudxLe- ones ad recreandum Regem maxjme (ervati>fimul oranes concrde- runt exanimes. Erat profe&o Mathias Rex fortiflimus & Ducis & gregari} munusimpleredoctus,, teftibus ipforumetiam hoftiumc- culis» Ex facinoribus, quam plurfmis unum alteriimve huic infera- tur compendib* Cum Mathias Friderici Jmperatorisquopiamtem- pore hoftis Viennam obfidione premeret, intcr tormentorum roni- trua & globos paflimin Regemvolantes , LegatumTurcfCum pras- fentis pericuU metu fere exanimem Rex eodem loco , nec corpore nec animo motus , orationedimifitclegantifiima* Diealia x cum to- tus exercitus pridem debfta j & recens denuo promifla fuotempo- re non jam peterct* fed poftularet ftipendia, Rex^vero ipfe auro, veluti noftrfs etiam temporibus fiert amat> lndigeretmaximopere, in arena promptiflimum ihvcnit confilium* quo fretus gregariis va- lere optime juflis , Ducibus vero ad pretiofos iufus provocatis r tan- tum auri brevi temporis lpatio lucratus eft * ut par fuerit fblvendo de~ Hungari* Regni un!vcrfi# I f t ffebita univerfo excrcitui non rnodica. Alias cum explorarct Ma- hometanorum caftra» & cxplorata fatis vix haberet» agreftis habi- tum indutus, annonam inTurcarum tentoria Rex aurigafa&usinve- xit, fcx horarum Ipatio per hoftium Infidias vagatus. ^Eternaspro- hi laudes dicunt Hungarihuic Regi, qui pmer alia multaeneomiis digniffima facinora faluberrimis legibus Hungaros inftruxifle , viros «lo&os fummo in honore habuiue, & barbaros mores fubditam fibi gentem per annosRegni fui 32, dedocuiiTe fcrtur ab Authoribus fidc «digniffimis* Mathias deniqueSoIium potius onerarunt, qaam ornarunt Uladis- lausll. Hungariasfimul&BohemixRex, atquehujusflliusLudovi- cus II. fubquibus Hungaria feretota eft diftoluta ac defolata: Uladis- aum enimin utroq, Regnoluoa^mulicomplures, nimirumMaximilia- Hus Auftria? Archidux, Albertus UJadislai frater PolonorumDux Joanes Corvinus junior, & rebelles inBohemiaHuffita:, acdenique duo parum fdlcem reddebant Regna , quorum utrumque co praArtim tempo- re prxfentiffimum pofcebat Regem : Ludovicus vero nimium cito iiatus, & anno artacis o&avo decimo jam caniis refertus > dein poft trium annorum intereapedinema Solymanno vi&us ac fugatus, vel -Danubij aquis, vel paludi immerfus, Aibam Gracam &. Regnifui par- tem maximam vi&oribus barbaris in prasdamreliquitan. iyi6.Pra> ter trucidatos Epifcopos, Duces , Comites Sc inter Hungaros nobi- litatis numerum copiofiffimumferuntur incaptivitatemabftradaho- «linum 300000, §. X. DE HUNGARLfc REGIBUS EX STEMMATE JMPE- RATORUM AUSTRIACORUM. IN triftiadeoftatudereliaum cftHungariacRegnumRegibus ex fanguine Auftriaco natis , ut non nifi duorum feculorum inter- vallo longiffimo potucrit c dura Mahomctanorum captivitate e- ripi j quam in rem momenti profeclo maximi opus crat nonpauco- rum Regum ac Ducum ftrenuiffimorum Chriftianis auxdiis, Rcm paucis accipe Le&or Bencvolc» r Yy i Fer- |f4 Tabula Chorographict Ferdinandus I. Caroli V. Jmperatoris frater, Ann* Ula^fslai 6* liaj conjux Regius, cum an. 1517. ab Hungarorum parte m Regem foret elechis, pars Hungarorum aJtera Joanncm ZapoliumTranfyl- vaniae Ducem Ferdinando oppofuit. In armis ponenda erat Coro- nas ipes ultima: armis igitur vi&us Zapolius- ad Solymannum perpe- tuorum malorum caput auffugit , a quo in bellis deuiceps focio Sc arnico redu&us, Jaurino capto Viennx Auftriacorum y exercrtum va- lidiflimum admovit, cui^licet feptuaginta afTultibus tcntatas, 6c ar- cliiiTima obfidione circumcincbe , haudquaquam tamen prxvaluit 200000. Mahometanorum Jmperator Solymannus Tanta Vien- nenfium conftantia au&ores Sc £>uces fuos venerabatur in Phiftppc* & Friderrco utroque ad Rhcnum PaJatino Comite, quorum pofte- rior an. 1531» 1 5000, Turcarum adagendas prasd^as §c procul ar- cendos Chriftianos emifta ad unum omnes itadelevit, utne quidem cladis nuntius ad Salymanmim redient. Tandem inter Ferdinan- dum & ZapoJium ea lege pax eft frrmata , utnon rninus huic,quam iJli Regis nomenmaneret > adhasc fi Zapolio fifim nafccretur, is Tran. fylvanis Dux praefTet. Verum natus poft aliquot annos filius. noa xnodo Tranfylvaniae, fcd & Hungraias fere exitium peperit: infam cnim recens in lucem editus> a. genitore mortuo Solymanni cura* eomi- miflus , & hujus inftin&u ab Hungarorum feditiofls. copiis in Re~ gem ek&us* Hungariam univerfam complevitMahometaiMs i ho« rum cnim fupremus Jmperator Solymannus pulfis Fcrdinandi Regis nec numero nec robore paribus eopiis,Budam Turcico pramunivi* pradidio , & nefando dolo Hungarorum plurimis exarmatis > nec non Zapolij filio in caftra Turcarum clam abJato , propemodum inp- pune expugnavit complura munimenta; nam brevi temporfs fnter* vaJIo fubjugatum eftStrigonium, Quinquc Eeclefe, Alba Regalis & Vicegradum. Alternantibus dein nunc bellorum, nuncinducia- rum temporibus, fub Ferdinando & Regiis SuccefToribus plurimum fanguinis fufum cft,prasfertim cum nunc Heterodoxi ,. nunc feditioil Hungari ipfi, nune Jmperatorum Auftriacorum perpetui hoftesGal- JijjuratosEccIefiaj hoftes adcapienda arrna adversus Jmperium Ro- nunum & Hungariam animare ©qnr dubitarenu Tandem tamen trl- Hungaritt Regni univerfi. ^ tribas maximc poftremis. Seculisexoptata falus multis vi&oriis a Le- ©poldo M. & duobus Auguftis fili/s Hungariaseft reftituta : quinque cteriim fuerunt fuprema Turcarum capita, Mahometesnimirum IV. Solymannus III. Achmetes I. Muftaphall. 6c Achmetes II. Quos omnes vicerunt armis 6c vidoriis in Hungaria relatis Jmperatores _& Reges gloriofiffimi. Viderunt quippe victores Gcrmani tum alias ia*pe , tum vero cladibus affligi maximisTurcarumexercitus ebpio- fillimos in Hungaria ad S. Gothardumj indeViennce in Auftriaj rur- fus in Hungaria juxta Mohatium & Salankemumj poft aliquot ve- ro annorum fpatium prope Zentham urbem j alias adTibifcum flu- vium , nec non prius inBofnia & Servia vincentibus & triumphan- tibus Ducibus maximisj nunc Joanne III* Polonorum Rege, nunc Maximiliano II. Ele&ore Bavaro s nune Joanne Georgio Ele&ore TJaxonico, nunc Carolo Lotharingo, Ernefto Starnbergico s Ludo- vico Badenfi , Eugenio Sabaudo Scc. Omnium jucundiffimae fue- runt nobis victoriae ultimas fub Carolo Jmperatorc VI. &Hungaro- rum hujus nominis III. relatae, quibus expugnatse& reftitut&Chri- ftianis funt Temesvvaria & Alba Grascacum adfitislat&Regionibus, quarum prior ab anno 1551. ufque ad annum 17 16. pofterior vc- ro ab anno 1522. ufque ad annum 1688. tanquam Hufigaria: Scvi- cinarum Provinciarum claves fn Turcarum manibus rctentas funt - y quin Alba Grasca copiofiffimo Chnftianorum fanguine an. dempra, lapfis annis non nffi geminisChrifto rurlum erepta* ad an- aum ufque 171 8. fubMahometis jujgo ingemuit. Hungaria itaqise fub gloriofiffimis Caroli VL aulpiciishofte gemino* domeftico ni- mirum ac extero feliciffime liberata , gratulatur plurimum fibi cum affini Auftria, imo Regnis ha?reditariis,&Jmperio Romano univer- fo eum Cxfarem ac Regem* cx quo vclut ex IpeculoelucentCada- farum ac Regum optimotum virtutes Reg/as y quem igitut ut diu- tiffime /bfpitem , fortiffimum , invi&iffimum di gloriofiffimum in fe & fuis ha^redibus confervent nobis Superi , nunquam non vota faciemus. Vtdc Fuggtrum^ Forefiium» Schcrirum > Lexkon Mffimfe* Toc^ium &c &c. DE 3 f £ Tabula Chorographica §. XI *P» DE VICINIS HUNGARLE REGNIS ET PROVINCIJS HUNGARORUM REGI HODIE 5UBJECTIS. HActenus Hungariam a. vicinis Provinciis feparatam confidera- vimus, quas fi Hungarias conjundas, & veluti inunum Reg- num compofitas intueri malimus Hungarorum Regi fubje&as hodieRegiones lingulas& univerfas , tunc enimvero Regnum pro- fecto permagnum lua longicudine & non minori latitudine arquare videbimus milliaria Germanica plura centenis. Quoniam vero qui bene diftinguit, clarius docet, hanc ob caufameum nuncfequamur ordinem, ut poft Hungariam primo collocemus loco Sclavoniam, fecundo Serviam, tertio Bomiam, quarto Dalmatiam,quintoCroa- tiam, fexto Traniylvaniam. •••€4» -«38**- ~«2S»-» -*%S&h TABULA CHORO. GRAPHICA § t DE SCLAVONIA, SCIavonia inter Savum & Travum fluvios media, long? tudine 66. circiter, latitudine yeroplerifque in locisnumeratmilliariaGer- manica io. A Septentrione adjacet Hungaria:, ab Oriente Servias, a Meridie Bofnia? , ab Occidente Croatia; &: Styria?. Sclavonia olim Ionge majoribus defcripta finibus comprehen- debat Sclavoniam hodie reftri&am , Bofniam , Serviam, Bulgari- am, Dalmatiam, Croatiam &c; hoc amplum terra? fpatium Secu- Jo VI. Juftiniani Cxfaris aitate a Sclavis ex Scythia tranfmigrantibus populis occupatam conati funt vendicare " ilbi Jmperatores Suc- cetfores, prafertim vero Conftantinus IV. &SeculoIX. Ludovicus Pius, quo temporeDoclrinamChriftianamampledi cceperunt,Co- ¥ dicem Dc vicinis Hungariae Provincij* % ^ dicem Sacrum & Orthodoxa Dogmata lingui promulgantespatria, cujus diale&os fcd admodum diver/as imitantur etiam hodiernj- ftria, Dalmatia , Boinia, quin & in Bohemia , Silefia » Laufatfa, & Po~ lonia populi &c. Jmperatores dein Ludovicus IL &; Otto L nec non Danorum Reges Canutus Sc Suenon contra Slavos pugnirunt, donec denique ab Hungaria? Regrbus magnaex parte domiti tribu- ta lolverunt. An. 1544. armis vidncibus fuccubuit haec Provin- cia. Seculo huicproximo cum ah. 168 7. amffsi vi<5t orfa Turcarum exercftus jufla Vezirij fur , ut vocant , drutfus exequi detreclarer, Sclavonia Romanorum Jmperaton llmulque Hungarorum Regi caput fnclinavit , fub cujus pradidio etiam rloret hodie. Carterum prarcipuar urbes in Sclavoniafunt fequentes : EiTecium, alijs ErTekium„ Varadinum* Wafpo. Porega. Gradifeu Co- pranrcra. Verovitia. Salankemum» Selinum. Fanum S. Cru~ cis # Vivannum, §- IL DE SERVIA. Ervia longrtudine fua xquat 70* mfllraria Germanica, Iatitudr- ne ver6 34. Jungftur a Septentrione Hungarias , abOriente Wallachfa: & Bulgarfa?, aMeridie Macedonrar & Albania* , ab Occidente Bofnia? &ScIavonia:. Servia aRomanisquondamMce- fia fiiperior di&a , 6cinterThraciarpartesnumerataehV. SecuIoXIV. Ubfan aut Dufan appellatus Servix Rex primus, cum fimul Bulga- xiam, Bofnram &c fuar fecrilet Drtionis: Regis ServiatSc Jmperato- ris Grarcrar nomen attribuit fibL Verum codemSecuIo Stephanus Serviae Rex ultimus extinclus, relrqurt Regnum luum nuncTurcis, nunc Bofniac Ducibus fubjeclum. Duces alrj denuo Servia? fupre- mi excuffis penrtus Mahometanorum habenis vim vf repellere non ceiTabant. Aa 1 38 LazarusServia? Dux contra Amurathem Tur- carum Jmpcratorem prope Caflbviam in apertos progretfus eft cam- pos, ubi quinquaginta militum millia utrinqueiuntdefiderata. [Cc- cidit in pugna Lazarus, poft pugnam vero Amurathes, quem ni- mirum Ducis Lazari fidiffimus miles intercasfos &ipfeaeceptogra~ If $ Tabula Topftgrajihiea vulnere proftratus, colleais viribus ere&oque inpede* eorporeperfc cuffit fubito, cum fortc Amurathes interfe&orum corpora obam- bulandooculisluftraret, An 1420* Amurathcs altcr tcntato inSer- viam impetu Nevomentum ,■ Scopiam & Sinderoviam Servise ur- bes expugnavit, ubi GeorgijDucis duobus filiis in captivitatem ab- ftraftis,&: probrofiffimum in modum mutilatis , horum denique du- xit fororem amcns fimul & amans nimium quantum. Atque hoc ex tempore Servia fere perpetuo gemuit fub barbarorum poteftate, donec dcnique fub annum 171 8. aCaroIo VI. Alba Graeca poftre- portatam denuo vi&oriam multorum fanguine eft redempta, &tan- dem initis in annos 24. induciis Servia: pars maxima Hungarorum Regi eft reddita, cui adjeclum novimus Wallachia: tra&um taiem, ut fluvius Akutha inter HungatixRegnum & Turcicum Jmperium terminus fit conftitutus j proximse iluviis Savo & Dravo Provincias Hungarorum Regi etiam confirmata:, & terminus alter Unna Cro- atiai rluvius fit flxus, Urbes in Servia Principes funt Alba Gr*ca,alijs Bellogradum. Semendria, aliisSenderovia. Nifla. Widinum. Scopia. Novo- forum, Novibazar. Glifcovatium , ©ItfcOtVaj. Vid. GUdoy.J^oh^ lerum, AtUntem JWeigelij &c, §♦ NI. DE BOSNIA. BOfnia Iongitudine 40. circiter Germanica milliaria, latitudine vcro plerifque in locis n. numerat, jun&am fibi habet Scla- voniam aSeptentrione, Serviam ab Orientc^ Dalmatiam k Meridie & Croatiam ab Occidente. Bofnia vetuftiffimis Seculis pars Pannoniar, i Gothis dein & Slavis, feuSIcavoniis, utvocant, in Regni methodum eft recla&a* Seculo XIV. fubefte coepit aliis Ducibus,quiHungarorum Regi Ca* rolo & Succeflbribus tributa folverunt. Seculo XV. Bofnias Dux ultimus Sigifmundo Hungarias Regi promhTum tributum mittere pa- lam renuens, Mahometanorum imploravit auxiliares copias, aquo tempore nunc Hungarise, nunc Bofnia: obedivit Regibus, quorum om- Dc vicinh HungariK^rovjncils. 3^ omnium ultimus -Stephanus an. 1472. a Mahometefraudibus exur- be Jaickza pelleclus, abarbaris tortoribus inter cruciatus maximos pelle eft exutus 5 Bofnia vero dehinc Mahometi Sc fucceilbribus ty^ rannis fubje&a gemuit, donec denique Auftriacorum Jmperatorum vi&oriis Turcarum jugo eft liberatahocSeculonoftro XVIII. fecun- dum partem non minimam. Urbes inBomia funt Prifrenda, Prifrendi, Novopyrgum, No- vomont» Priftina» Oraeum. Serajum» Banjalucum. Cettina, Jaitia, Jaickza. Dubitia, Dubitcka. ViL Mneam Syhium* Cluw* rium & Forejlium &c de T^gno Hungaria. §. IV. DE DALMATI A. DAlmatia longitudine fua numerat circiter 60. latitudine ver6> fi fimul terreftrem & Jnfulanam intelligamus , potioribus in terminis, 18. milliaria Germanica. A Septentrione & Ori- cnte jungitur Bofnia:, a Meridie Albanias 6c mari Adriatico 9 ab Oc- cidente Croatix, Dalmatia quondam pars Jllyrici longe amplius fpatium occu- pavit, quam occupat hodie. Gregorius VII. poft Concilium pcr Legatos fuos Salonx an. io/^. habitum Dalmatiam dixit Regnum, cujus Regemomniumprimum coronavit Demetrium. Concilium alterum ibidcm celebravit an 4 1 199. JnnocentiusIII. pariter perLe* gatos Pontificios* Dalmatiam etiam fuis natalibus celebriorem reddidit D. Hieronymusj obfcuravit vcr6 Diocletianus tyrannusin Dalmatia natus , 6c poft abdicatum Jmperium in eadem mortuus, Jncola: in Dalmatia pleriquc Sacra profitentut Romana. Eadem in quatuor hodic partes dividiturj partem enim fuam dicit Jmperator tanquam Hungaria^ Rexj partem alteram retinet Refpublica Vene- taj partem tertiam Respublica Ragufinaj partem quartam occupat Prcefe&us Turcicus. Prasfidet fuus Dalmati^ Archiepifcopus in ur~ be Jadera fedem figens. Ex urbibus , Hungaria? Regi fubjacct Senia , OB^MP Zz * REI-> 1 44 Tabula Chorographica REIPUBLIC^E VENET^E, Climma. Jadera, gata. Sebenicum. Traguria, grait. Clif- fa. Spalatrum. Caftellum novum. Cattara. Nerenta, aliisNa- ro, Narenza. Salona quondam Sedes Regia. Butua, Budoa. REIPUBLIC^ RAGUSIN^ Ragufa. Portus S. Crucis , S. Croix* Vega, Veglia* Cor^ cyranigra, Curzola. Melita, Meleda. TURCIS SUBJACENT Arcegovina. Scardona. Vid» Strahonem* Ttolomaum, Lexi~ tm Liffenfe , Hubnerum 7 Cladoyiumficc Scc. §. V. DE CROATIA. CRoatia longitudine fiia asquat milliaria Germanica 5 6. Iati tudine, fi terreftris & Infulana fimul metiantur , 1 j. A Septentrionc adhasret Sclavoniac, ab Oriente Bofniae, a Meridie Dalmatia; & mari Adnatico, ab OccidenteCarnioLe. Superius memoratum cft, ultimum Croatia: & Dalmatias Regem Zolomirum Seculo XL defoncfcum fororem fuam &. Regnum S. Ladislao reliquilTc j k quo tempore Hungariar, ft quxpiam intervaila excipiantur, conjun&aj hx Provinciar>aut Regna hodie AuftriacisfimulqueHungarise Regi- bus fubduntur » & per Prasfc&os Regios aliofque verbo & operc, fcientiis & confilijs inftru&os viros gubernantur. Bannum Croa- ttac nominare confueverunt Prasfe&um fupremum. Urbes Hungaria: Regi fubdita: funt fequentes : Caroloftadium» Petrina. Warasdinum. Caftanovvitium. Chraftovvitium» Siffe- kium,aliis Sifacum., UrbesaliaspoffidcntTurcas. & VI. DE PRINCIPATU TRANSYLVANLE. TRanfylvania? Ducatus 54. circfter milliaribus iongus , & 40. latus> a Septentrione contingtt Rufliam Polonias Rubram » ab Oriente Moldaviam& Waiiaemam, aMeridie ComitatumTe- univerfi Polonise Regnn |*i mefvvarienfem , aliis di&um Temefvcnfem , ab Occfdcnte demum Hungariae Regnum. Flu vij pras reli quis nobiliores funt in Tranfyi- vania Ala&. Merifcha, nominibus hispotiusGermanis, quam Latinis BOCU Tranfylvania quamvis montibus magls & fylvis, quam Hun- gariafit diftin&a, eofdem tamcn inplerifque plagis fert frucTus &. o- pcs, quibus abundare diximus Hungariamj undc 6t ipfa Hungaro- rum Regi in annos fingulos poflet parere (eptcm aut o&o floreno- rum millioncs , nifi in petris & montibus obftarent quasftorijs obi« ces varij nunquam facilc amovendi. Inter obiccs jure cenfcntur Heterodoxi, quorum multis arrident placita Lutheri , aliis Calvini» alijs Arij , alijs demum do&rina ne quidem fuismet a:ftimatoribus abundc cognita. Vagari paflim dicuntur etiam Arabes , Cingari r & histion abfimilis fasxhominum. Catterum in trcs potiilimum clafles diftinguunttir per Tranfylvaniam cives 8c incolas reliqui , ni- mirum in Germanos origine Saxones, Hungaros & Siculos Germa- nice gccf^ler dicfcos. Urbes prac reliquis in Tranfy lvania nobiliores fimt Cibinum, alii* Hermanftadium. Braifovia, aliis Corona^ Alba Julia. Biftri- tia» Segesvaria. Claudiopolis. Neoforum. Fogarar. Agnetti- num. Branfea. Marofia. Marienburgum. Fanum S. Michalis. Rodnotum. Ulpia Trajani* VideLexicon Lifjienf. IQhUrum Hi* Jloriam nojlri temforis &c. TABULA CHORO- GRAPHICA UNIVERSI POLONIi^E REGNL §. i. POlonte Regnum a Septentrione Mari Balthico & Livonix ad- jacens, Oriemem verfus jungitur Ruffiae Nigra: feupartiReg- Zz » n> 3 €% Tabula Chorographica jii Mofcovitieis verfus Meridiem WalIachiaj>Tranfylvaniar&Hun> garias - y verfus Occidentem Silefix St Pomerania;. Longitudinefua ^quat miHiaria Germanica fere ducenta, latitudine centum trigin- ta circiter. Separatur a Livonia fluvio Dvvina y a Mofcovia Bori- fthene , a Tranfylvania & Hungaria montibus Carpatiis. Memo> ratis duobus fluviis aceedunt alij duo>nimirum Viftula,qui percur- rit Poloniam ftricte diccam &; Prufliam : Tyras feparat Podoiiam k Wallachia. Dvvina, Borifthenes , ^SRieper. Viftula, SBetCbfel. Tyras, SRtefftr. Univerfa autem Pofonia dividitur divifione prima & raaxima in Polonia: Regnum & magnum Lithuanias Ducatum, olim diver- fis capitibus fubditum ac feparatum , hodfe vero.uni Polonorum Rcgi fubjectum. Utraque pars hajc magna , imo maxima dividitus ihdiverfas ProYincias, quas in fequentes $$, dividimus. 5. il de regno polonl£ a lithuania separat^e. REgnum Poloniar tres. comple&itur partes* quarum prima dici- tur Polonia Minor, altera Polonia Major, tertia Ruilia Rub- ra 3 feu etiam Minor. Polonia Minor Ducatui Silefia? proxima continet tres Provincias, qnas Poloni Palatinatus > feu Gexmanicis. Bon ignoto nomine ^optt>Ot>fcl)apett appellant. PALATINATUUM OMNIUM EST fi Cracovienfis 3 in quo funt urbes Cracovia caputRegni* Co- rona-Regni. II. Sandomirienfis Palat. in quo Sandomiria; Racovia. Pinczo- via. Opatovia.. II. Lublinenfis Palat. in quo Lublinum. Cafimiria. Schrode- lium» Luloia &c. $. lEf. DE POLONIA MAJORI, POlonia Major pariter tres complectitur Provincias feu Palatina- tus, quQrumprimusdickurPoiojuiaMajor ftndiori modo fum- pta ttmverfi Polonia: Regaiv pta : alter Maflbvia , tertius Cuiavia. In Polonia ma jon hoc mo* do reflri&a funt Palatinatus h Pofnanienfis , in quo funt urbes Pofnania* Frauenftadium. Lemus. II* Califfinenfis in quo Gnefna. CalhTium. Cofmina. III. Siradienfis, in quo Siradia. Petricovia. IV» Lencizienfis, in quo Lencizium» V« Ravenfis, in quo Rava. $. iv. DE MASOVIA. MAfovia Pruffia? Brandeburgica; proxima indaas mlnores divi- ditur Provincias , quarum prima hoc ipfb nomine dicitur I» Mafovia ftriaiori modo accepta, in qua funt urbes Warfovfa, Villa nova, Dobrinum. II. Podlachia , Palatinatus e tiam Bielcenfis di&a , in qua funt Bi elc« # Drogiczinum» $ V. DE CUIAVIA/ CUiavia ad Viflulam Mafovia^ adfita, duos duntaxat complcctu tur Palatinatus , fcilicet L Breftienfem, in quo BrefKa. Uladislavia* Crufvicia. II* Jnoloczenfis > in quo Inoloczinum* $ VL DE RUSSIA RUBRA SEU MNORL RUffiaRubra di viditur inquatur partes , nimirumin Rufiiam Rub* ram pofteriori voce acceptamv Vdhyniam a PodoIiam &:Uk- raniam. Ru-ffia Rubra hoc modo reftri&a Tranfyl vamV &c Hungarise propinqua contihec Palatinatus tres, quorum primus effc 1. Lembergenfis, in quo funt Leopolis* Preraislia» Halitia» Ja- vorovia. ZoIkievia.< H r Blezenfis*in quo Belzium. Zamoifciuni* Zz j, HL Chel- ;*4 Tabula Chorogttphici III. Chelmenfis , in quo Chelmum. Caftoftovia. Volhynia in Palatinatus non dividitur^ ipfa tamen crebro ap- pcJJatur Palatinatus , in quo funt urbes Luceria. Leflbvia. Podoliaeft Wallachiacpropinqua Provincia, caquc fertiliflima, in qua eft Camenecum, Munimcntum SS.Trinitatis. Ukrania a rluvio Boryfthcne divife continet Palatinatum Kio^ vienfem&BracIavienfem. Provinciam hanc inter fefe diviferuntan- nis proximis Poloni, Mofchi 8c Cofaci i PoJoni fervarunt Braclaviam. Bialaquercam &c. Mofci occuparunt Chioviam&c. Cofaci rapuerunt Baturinum. Czyrcaflium. Kudacum, Tech* timerovam. Pultavam. $. VII. DE MAGNO DUCATU LITHUANl^. DUcatus Lithuania? dividitur in tres Provincias , nimirum in Li- thuaniam ftri&iori modo intellc&am » in Rufliam Lithuani- cam & in Samogithiam. Lithuania hoc modo accepta comple&itur Palatinatus tres, quo- rum eft I. ViJnenfis, in quo funt Vilna. Ofmiana. II. Trocenfis , in quo Trocum. Grodna. Lida. III. Breflicenfis, qui vocatur etiam Polefia, in qua eftBreflicia feu Brefcia. Pinskium. Ruflia Lithuanica comprehendit fex Palatinatus , quorum I. Novogradcnfis , in quo Novogrodecum, Lachovicum. II. Minfcienfis, in quo Minfcum. III. Mcfislavienfis, in quo Mcsislavia. Mohilavia» Holovcci- num. Lcznum. IV. Witepskienfis , in quo Vitcpfcum. Braslavia. V. Polocenfis , in quo Polocium. VI. Smolefcenfis , in quo Smolenskum fub potcftatc Mofeorum. Samogithia inter Prufliam & Curlandiam fita continet urbes Rofiennam. Medniciam. Birfam* Huc pcrtinent Ditiones Principibus dc Radzi vil fubjedK. ' $. VIII. univerfiPbloniftRegni, $tf §. VIIL DE CURLANDIA. QUamvis Curlandia Equitibus Ordinis Teutonici quondam ere^ pta, & Gotthardo Kettlero a Polonorum Rege Ducatus no- ' mine fuerit reli&a > in eam tamen jus amplum fibi /ervavit idem Polonias Rex : quamquam & hoc noftro & priori Seculo nec Polonorum Rex, nec Kettlerus Duxindemultos collegeruntfrudus, fipenumero a Suecis &. Mofcis , quin &: aliis hoftibus occupatn Curlandiam proinde Polonix Provinciis addimus, in quafunturbes Mittavia. Doblinum. Sclburgum» Nithavia. Lunka. Pars altera vocaturSemgallia* inquafunt Goldinga. Vinda- via. Liba. Pilta &c §. IX. D£ NATURA POLONLE ET COJUNCTIS PROVIN- CIIS EARUMQUE PROPRIETATIBUS. IN plerifque Provinciis ha&enus enarratis datur abundantia fru- menti &. aliorum diveriiifimorum rruduum , quibus accedunt apes mellifera?, gregesequorum, boum,ovium> animaliumfylve- ftrium, & copia pifcium maxima. Non deeft Poionis etiam in Regno fuo ampliffimo argentum, mercurius, ftanum & plumbum. Sal quoqj ingens gignit prctium. Verbo: fola vini copia Polonis deeft, quibus tamen concedunt maxime Hungari mercimoniis Poloniac notiffimi. Unde Le&ori licetcolligere,quantampoffitparereproventuum fum- mam Rcgnum latiffimum fimulque Jongiifirnum , fua natura nequa- quam fterilc > ob hoc fere infelix folum , quod hyemis perfrigidaj injuriis fit fane obnoxium. In Polonia nihilominus major eft co- pia omnis generis fru&uum , quam pccuniarum 5 quare exmultorum opinione Polonorum Regi non nifiunum alterumve rlorenorum mil- lioncm concedunt Polonia? Status Provinciales, ut inde fe Regem poffit gerere. Curia? & neceifitatibus publicis iidem Status provi- dent , prsefertlm cum Mars ad arma vocat. An vero his noftris Se- culis, veluti quondam, inmedium bene confulant, & commodum privatum publico poftponant, feotentia fit penes ipfam Poloniam. Sta> Tabula Chdrographica Statuum horum 6c Nobilium fngens cft potentia, divitiarum abundantia, in fubditos visfaspe&ruperbiaiquinbilem&fanguinera inefte plurimum Polonis tradunt & Medici & Philofophi} unde va- rios eofque vehementes oriri afFedus & efFeclus experientia docuit. Iram , gulam & luxuriam non in poftremis numerare dicuntur vi- tus. In Polonias Regno floretReIigioRomana& Lingua LatinaRo- mana: Ecclelias admodum amica: non defunttamenctiam inPolo- nia feclarij omnino multi: quin & Hebrasorum paradyfumnuncu- pant Polonia: Regnum, quibus accelTerunt Mahometani interPolo- nos non una in urbe duntaxat toleratn Plura intellige ex dicendis, §. X. DEORTU ET PROGRESSU REGNI POLONLE,AC DE PRIMIS POLONORUM DUCIBUS, TT^VE Ducibus Polonorum primis diverfam ajunt efle Authorum -L/ fententiam: communior eorum eft, qui affirmant, Lechum, l . ^echum &Ruftum tres fratres ex Jllyrico profugos tres Pro- vincias abundc magnas inter fefe ita di vifilTe, ut uni Polonia, alteri Bohemia, tertio Ru/Tia obtfgerit vel forte , vel forti haud abfimili partitione circa annum Chrifti yjo. Lechus itaque Polonorum Dux primus, dum in Regionem fuam, Polonorum lingua Poloniam primo di&am pervenit , conftruchim ab aquilis nidum invenifle fertur, unde urbi afe conditse nomen in- didifle tradunt, quam Gnefen appellavit. Eam forte ctiam ob cau- iam Polonias infignibus inferta eft aquila candida expanfis alis ad vo- landum provocans aquilas juniores. Quanto tempore LechusPolonorumDux fueritj item an hasredes reliquerit, non conftat Hiftoricisj authoritatenoncaret, quodtra- dunt PoIoni, nimirum poft fata Lechi Dacis omnium in Polonia primi a conferto populo ele&os efle duodecim Palatinos pacis & beJIi arbitros : unde etiamnum in duodecim Palatinatus Poloniam diftingui norunt pofteri. Monarchias itaquequopiam temporis fpa- tio fucceflit Ariftocratia, qua?.tametfi altiflimas cgerit radices, ean- dem unlverfi Polonise Rcgnl J67 item Lcchus & duo Popelli semulationibus mutuis &fceleribusmultisPolonorumres turb^runt plurimum,ade6 ut duos poftremos aDeo vindice murium morfibusenect.osinterreg- no caufam dediiTe tradatur. Vidc Gaguinum in yiips Tfygum Toloni*. §♦ XI. DE DUCIBUS POLONLE EX PIASTINO STEMMATE. ANnus Chriftiagebatur 83o.cumPiaftusCrufvvicenfis intergen- tiles,etfi rure natus 8c educatus, raris nihilominus virtutibus exornatus, & Superis ade6 prcbatus fuifle fertur, ut cumfa- mes univerfam Poloniam premeret, cceleftes Genij venerint mul« tiplicaturi panem Piafti dextera porrigendum famelicis, qux etiam caufa fuit, cur in Ducem prxter fpem fuamfueritelechis, Scejus de- nique haeredes in duas Lineas,nimirumPolonicam Sc Silefianam di- ftfncti per annos omnino feptingentos, aut his plures rloruerint. Vi- xifTe fcribitur Piaftus annis 120. Filij Sc nepotes proximi Piafto fatri fere fimillimi fuerunt Zcmovitus, Lefcus , Zemovislus Sc Mi* cislaus I. quorum ultimus necdum Chriftiano Dogmate imbutus, cum more gehtilium plures duxiffet uxores, hsercdibustamen defti- tucretur, dolore fuo maximo ob hochaud femcl duntaxat a Chri- ftianis Do&oribus fuit commonitus , ut Aris Romanis accederet, Or- thodoxorum more unica contentus conjuge: monitis denique mo- rem geflitj Dux enim damnatapolygamiaBaptifmatis aqua ablutus, thalami confortcm fibi junxit Dambracam Bolcslai I. Bohemorum Ducis filiam Catholicam, quas poft initum conjugiumanno proxi* mo peperit marito filium Boleslaum Sctoti Polonise falutem: exeo enim tempore haud deftitit Micislaus exemplo fuo potentiffimo ad jgg Tabula Chorographica imitationem pertraiiere Polonos univerfos, qui fimul Chrifti vexil" Jis fefe fubjecerunt , & facramentum Romano Pontifki dixerunt> in cujus rei reftimonium inter Sacra conftitutiPoloni evaginatisgla- dhs ftare decreverunt, quoties deinceps facra Evangclij verba lege- rentur fuo tempore. Sedit eadem xtate Beneditftus IX. Seculi X. Romanus Pontifex, qui Poloniamuniverfam innovemDicecefesdi- ftinxit more aliarum Provinciarum &Re£norum coniueto. Ha- c*benus Poloni^ Duces vidimus , deinceps Reges confiderabimus. §. XII. DE REGIBUS POLONLfc EX PIASTINO STEMMATE. BOleslaus L Micislai I. rilius eo Poloniam rexit tempore , quo D. Adalbertus Archiepifcopus Gnefnenfis a BorufTis interfedus» & inde in Poloniam inter rara miracula translatus ad fepul- chrum fuum etiam coronata pertraxit Capita. Ipfe enim etiam Jmperator Otto III. eo venire haud gravatus, & a Boleslao huma- niifime exceptus , quanti Ducibus interfit honorare Caefares often- dit: Boleslao quippe Coronam Regiam manu Jmperatoria impo- iuit an, iooi. confentiente Romano Pontifice Sylveftro II.' Annis fequentibus ad pugnasprovocatusabhoftibusdiverfis nunquampug- gnavit, ubinonvicit 8c triumphavit : Pragamenim expugnavit, Lu- fatiam &; Moraviam occupavit; Mokos procul finibus fuis repulit &.c. Socios duodeeim nuncSagonunc Toga indutos fecum ducere con- fuevit, SenatoresnimirumRegni publicos, exquibus deinSenatum Polonicum confcriptum efle intelligimus. Secutus eftinSoIio Micislaus II. impar patri filius > nam jura & bona , qua* pa- ter vittoriis impetravit , fere cladibus amifit. Ipfa Regina Ri- xa nomine b Palatino Stemmate ad Rhenum nata, Regis6t Con* jugis fui conniventi£ deterior fa&a, fubditos tributis nimiis & o- neribus aliis fuppreilit, contemptis Polonis Germanos advocansr unde inSaxoniamcumCafimiro fiIiofugerecompulfa>ConradumII. Jmperatorem in fuppetias vocavit. Cafimirus ex Saxonia in Fran- ciarn Parifios dimifliis, & literarum ftudiisartibusqueliberalibusex- cultus, dum Jtaliam luftravit, aD, RomualdonuntiumSecuIomit- tere univerfi, Poloniae Regnk }6f tere do&us , Cluniacenfe petiit MonafteriumD. Benedicliannume- ratus flliis : verum inde a Statibus Polonias retra&us , annuente Be- nediclo IX. Pontifice Romano in Poloniam rediit occupaturus So- lium ea lege, ut Polonia annuum tributum folveret Pontifici,&ca- piilos Monachorum more attonderent fiibditi Poloni. Cafimirus hic ob geftorum gioriam 7$eftdurdtor Tacps & nuncupatus, Po* loniam univerfam illuftravit virtuteSt Religione. Boleslaus II. Micislaill. filius, etfiabinitioRegniYuilaudarime- reretur, Polonis tamen temporis fuccefTu vitio afTuetis , ipfe etiam Ve- neris mancipiumfactus, fceleribusfrajna laxavit: D.Stanislaum pro- in Crocavia^ Epifcopum fcelerumpra^fertimpublicorumoforemcon- ftantiflimum, perfequi haud deftitit* a Gregorio VII. Pontifice pro- pterca anathemate conrixus; cum D. Epifcopum per condudos fi- carios occidere haud potuiffet, manu Regia> aut verms facrilega & impia Sacris operantem occidit> occifor denique etiamfui fa&us> auc fi rite fcripsere alij , Monafterio incluius. Uladislaus Boleslai II. frater egregiis factis fcelera fratris tegere & abfcondere laboravit, ob id folum infeliciffimus, quodinjuven- tute genuerit filium haud legitimumSbigneumnomine, a quo tan- quam perduellium duce ufque ad fata ultima eft armis lacefTitus. Pars felicitatis maxima erat genitori Uladislao filio Boleslaus III. abin- eunte a:tate non nifi virtutis femitas Regia^ afTuetus. Quadraginta feptem vi&orias de hoftibus, fuis multis eum retulifTe memorant. Memoria fere omnium digniffimum eft pradium, quo viefcus eft iil PomeraniaHenricus V. Jmperator, ad quem finid pugna Bamber- gam ufque inFranciam OrientalempervenitBoleslaus, ut ipfe Rex nuntius pacis St Orator pacem ab Jmperatorc dandam referret. Rebus cum Jmperatore compofitis mifit Pomeraniis fcutum album & rubrum , indicem pacis & belli , quod mallent eligerent. Scu- tum utrumque fervarunt hoftes dato Polonis refponfo : Pomera- nios tametfi neutro hoftium fcuto indigos, utrumque tamen ferva- turos, ut nimirum pugnis & vi&oriis pacem impetrarent. Qua- re renovata pralia, in quibus Pomeranij vi&i , & Polonorum Regi fcChrifto manus dederunt,eo ex temporeChriftiana Sacra profeffi. Aaa i Sbig- 370 Tabula Chorographica Sbigneum rebellium dncem cum oblati venia fuas in partes haud poi1etpertahere,per fuos deiiique occidi mandavit $ cujus tamenne- cis adeo pcenituit Regem , ut tres eafque difficiles peregrinationes pcenitentixcausainlefufceperit,nimirumprimam ad D.Adelbertum, alteram ad D. Stephanum in Hungariam 3 tertiam ad D. ^Egidium in Franciam. Nunquam non Boleslaus hic pectori affixum gerebat pa- rentis mortui effigiem , ut ob ejus memoriam & imaginis paternaj prasfentiam non nifi fortiter ageret. Agoni propinquus Re<*num Polonias inter filios quatuorhac divifit methodo, ut nimirum Uladislao Cracovia, Siradia > Lencizium & Silelia obtingerent Boleslao data eft Mafovia, Cuiavia, Culma 6c Bobrinum 3 Micislaus III, impetravit; Gnefnam, Po/haniam & Pomeraniam> Cafimirus II. fratrum xtateminimus , tametfi teftamento paren- tis fere excluderetur > temporis fuccefiu tamen hasreditatis jure im- petravit omnia. Fratres hi Regii omnes parcntis in SolioSucceiTores,ita regna- bant, ut Cafimirus multis encomiiscelebratus, reliquivero univeru* publicis etiam querelis fuerint reprehenfi. Memoratu dignum vi- deri poteft , quod recenfent deMicisJao lll. is cum tributis vix non fup- primeret fubditos, horum probe mifertus Gedeon Cracovia; fupre- mus Antiftes , fubornavit texcndas fabube habilem fceminamSt viros idoneos. Mulier morem gerens Epifcopo,lugubrem induta habi- tum & vultu mcerorem fimulans,audienti Regi conquefta cft, a fe filioperquam prodigo commiffum effegregem oviumjatfiliuminer- tem in famulos totam transtulilTe curam domefticam : Rex igitur de- raififfime rogatus cognofceret caufam & «quam pronuntiaret fen- tentiarcw Audita fcemina mox aRege citati famuli ad refponden- dum Regi rite inftrucli , repoluerunt, aculpafe immunes, id potiiTi- rnum conqueri, quod filiusfamilias nimium multos alatcanes vena- naticos. Vocatus denique in judicium etiam larvatus filius,causa cecidit Sc matri & famulis fatisfacere a Regio judice juiTus, obedien- tiam 6c emendationem fpopondit feriam. Tum vero Antiftes pra> fens judicio furrexit, & his didis latam fententiam excepit : mater b^cPoloni^Regnumeft^ c ie$ oRex;famuli iuntyz- univerfi. Polonf» Regni j 7Ii ri a confiliis Regi: canes venatici funt caufarumexecutorespeffimi: inRe^is poteftate fuiflet&matri&famulis profpicere pcr canes ve- naticos paucos eofquefideles. Quibus auditis Micislaus dolore 8c mcerore fuo maximo a Polonias Statibus eft exauthoratus. Longe diver/um a Micislao f uiffe Cafimirum fratrem legimus: cum enim proxime futurus Rex cum Joanne Conario lufibus certa- ret, & hunc ludendo longe fuperaret Rex, victufque Conarius ira fubito effervefceret 3 ut non dubitaret Cafimiro acerbam infligere alapam , nihilo tamen motus aut mutatusRex, veniammox reocon- ceffit, palam teftatus, non oportere facile Regem aut Ducem lufi- bus certare cum fubditis. Carterum ex ftemmate Piaftino Polonis imperarunt prarter recenfitos, oclo Reges, quorum legeharcnomi- na: LefcusAlbus, Boleslaus V. cognomento Pudicus , Lefcus Ni- ger, Primislaus, Uladislaus di&us Cubitalis, Wenceslaus , Cafimi- rus Magnus & Ludovicus fimul Hungaria3& PoIonijeRex, quorum ultimus mafcula prole deftitutus duas reliquit filias > Mariam fcihcet & Hedvvigem; quarum prior Sigifmundo Jmperatori, pofteriorvc- ro Uladislao Jagelloni Magno Lithuanias Duci nupfit an.1386. §. XIII. DE REGIBUS POLONL£ EX STEMMATE JAGELLONICO. JAgello Magnus Lithuania; Dux Olgerdi filius , Gedimini praepo - tentis inter Lithuanos viri nepos, paclis fequentibus eft ele&us Po- lonorum Rexj primo ut fidem profitereturOrthodoxam; fecun- do, ut Lithuania: Ducatum conjungeret cum Polonix Regno indiC- folubili vinculo : tertio, ut Wilhelmo Auftrix Archiduci , quem Ludo- vicus Polonix Rex filiar Hedvvigi Sponfum jam deftinaverat , nu^ meraret ducenta Philippeorum millia : quarto, ut bello avulfas a Po- lonia Provincias reftitueret. Di&o facramento promifit hsec om- nia Jagello. Nec animofius fidem dedit, quam fervavit - x Ortho- doxa enim Sacra ante nuptias Regias publice profeflus ,ut Regis fui exemplum ftrenue fequerentur Lithuani univerfi, nulli ipfe pepercit labori: unde cum minus callerent lingqam Polonicam Lithuani , &. Aaa } Sa* 37» Tabula Chcregraphica SacerdotcsPolonilinguaeLithuanicac parum periti habercntur, ip/e Jagello poft fufceptum Baptifma Uladislausapellatus, prseconis mu- nus perfepe in fe fufcepit Rex animarum zelo ardentiffimus. Et(i vero ante omnia molirctur Lithuania? Ducatum Polonias penitus jungere, optatiffimus tamen hic eventus primum an 1566. fecutus efl: pleniffime. Vi&orias, quas haud parvo numero de hoftibus, pra> fertim vero de Equit/bus Teutonicis reportavit, aufpicari eft folitus a votis pubiicis, quse in confpeclu totius cxercitus ad Superos dire- rexit. Synodus Conftantix cum haberetur, tertias contraxit nuptiasj ubi ElifabethseSponfe Regias Coronam inter applaufiis populiimpo- ni mandavit. Concilio tumprxfens aderatNicolausGnefnenfis Ar- chiprasful, cujus invitiloco interea Coronam Regina; impofuitRef- fovius Lembergenfis Antiftes. Ne igitur abfentia iua Nicolao in hoc rerum articulo obeiletmaximopere, partim aConcilio, partim etiam aPoIoniarStatibusimpetravit, utRegni Primas creatus fimul adeptus fuerit copiam coronandi deinceps Polonia^Reges perpetuo. Quinhiseametiamadjeclamefieaffirmantcum dignitate potentiam, utnimirummortuoRegedeincepsmunusRegis adimpleret Polono- norum Primas, tanto tempore, quanto nondum Regem elegiflent Po- loniasProceres. Annis 8o. vixit, annis 48. regnavit Jagello Rex, Regumnullifere/ecundus; quem idcirco maximi etiam hoitesfece- runt,8c laudibus celebrarunt eximiis non folum Poloni, fed quivis alij, qui de Regibus fcripferunt Hiftorici. Ex tanti Regis ftemmate defcenderuntUladisIaus V. dcCafimi- rus IV. Jagellonis filij, Joannes Aibertus I. Alexander St Sigismun- dusIL Sigifmundi I. natus, exilirpe Jagellonica Rex Polonorumul- timus, fi fexum duntaxat mafculinum attendamus: fecus enim tres Reges, fcilicet Sigifmundum III. Uladislaum IV. & Joannem Cafi- mirum annumerarc oportebit, quorum primum ex Catharina Sigif- mundi I. filia, Sigifmundi II. forore natum eflenovimus: is veroSi- gifmundus III, genuit utrumque ultimum. Profe&o ferc omnes encomiis raris Reges dfgniffimi, prafer- tim vero Cafimirus IV. qui magni parentis gloriofiffimis vefbgiis iniiftens, annorum 45. Rex contra EquitesTcutonicostredeciman- nis univerfi Poloniae Regni 3 y$ nis longum idque cruentitfimum fua laude maximacontinuavitbel- lum, nunquam magis ad funderidum, quam fervandum fanguinem pronus, merito dicendus Trincefs Tacps, quam dum hoftes vi&i ro- garunt, continuo' impetrarunt an. 1467. ea ratione, ut deinceps Cul- ma, Micheloa, Mariarburgum , Elbinga aliasque inPoloniaurbes ab Equitibus Germanis occupata? vi&ori redderentur i item ut Magi- fter Equitum feRegis va/allum, ut vocant, diceret , di&oque facra- mento obedientiam perpetuam fponderet. Atque hoc maxime mo^ do Bomffia Polonorum Regi tributaria eft fa&a* Circaidem tempus Status Poloni^authoritatifuseaugmentumad- diderunt tancum, ut tribunisplebis Romanis penepares fuerint^fti- mati eo ex tempore: quare Poloni Regni fuiStatus animam Liberta- tis Tatria cceperunt dicere. Anno 1458. Carolum VIIL Suecorum Regem in urbcmDega- num venientem in Monafterio Olivenfi excepit fumma humanitate Cafimirus > cum vero Carolus lingua? Polonica^ ufum nonhaberet, & Cafimirus Latina? parum feperitum noflet, quam tamen callebac Rex Carolusj hac eadem lingua per interpretem locutus Cafimiro j hinooccurfus hic Regius adeocommovitCafimirum, utLatinorum lingnx non minus quam patria? locum efle voluerit in fuo Regno : unde Latinos in Polonia nafci dixernut exteri admodum tarde facti Latini. Inter haud poftrema caque Regia decora Cafimiro erant fex fi- lij 6c filia? feptem , omnes loco maximo apti nati : quatuor enim eo- rundem Reges partim Poloniar > partim Bohemia;, quincus Cafimi- rus ab ejufdemRegniStatibus expoicebaturCoronseHungaricar, quam certo certius confecutus fuiffec, nifi cceleftem Coronam ipfe pra> habuifiet, Virgineus Sponfus in flore astatis mortuus , & ob fua me- rita maxima anno 1 52 1. aLeone X.Pontilice Divorum Alboinfer- tus« Filiorum ultimus Fridericus Cracovia: Epifcopus, & mox Gnef- nenfis Archiepifcopus , nec non S. R. E, Cardinalis creatus, Eccle- fiam Polonicam fua Purpura maximopere if luftravic. Paucis multa : Jagello fuitPoIonias Sol, filij, filias Scnepotes fueruntfyderalucidif- fima. DE *74 Tabula ChorOgraphfcfc §. XIV. DE REGIBUS POLONI^E EX DlVERSO GE- NERE NATIS. REgum omnium horum primus Henricus Valefius Gallus,vixa Polonis Rex ele&us, mox etiam mortuo Carolo IX. aFrancis Rex poftulatus,cIamauffugit, prehabens longeCoronam pa- triam Polonicaj, quce multis vepribus erat intertexta, tot nimirum quot paclis & pundis erat adftridus Henricus, fi Polonia: fafces ex- pofceret. Quare abfque mora Henrici loco in Regcm delechisan. 1575-. Stephanus Bathorius Tranfylvania: Princeps,tanta omnium Sta- tuum fatisfa&ione Polonise Regno Rex per annos undecim pr^fuit» ut hoc cidem epithaphium unanimi calculo fcripferint: In templo plus quam Sacerdosj In Republica pJus quam Rex; In fententia dicenda plus quam Senator: In judicio plus quam Jurifconfultus, In exercitu plus quam Jmperatorj In acie plus quam milesj In adverfis perferendis 6c Injurijs condonandis plus quam vir ; In publica iibertate tuenda plus quam civis; In amicitia fervanda plus quam amicus j In convidu plus quam familiaris; In venationibus ferifque domandis plus quam leo* In tota reliqua vita plus quam Philofophus. Bathorio fucceffit Sigifmundus III. Joannis Suecorum Regis Sc Catharina? cxftirpe Jagellonica nata^filius, qui ateneris inSueciaan- nis afluevit Sacris Romanis haud invito gcnitdre Regio , fpe nimi- rum freto, hoc maxime modo futurum efle, ut tam Suecis, quam Polonis Rex filius fecurc imperaret. At dum extindo patre Rex promulgatus antiquiflimse Religioni locum poftulavit inSuecialccu- rum ac iiberum, aSuccorum Statibus procul rlnibus fuis an. 1(304, exadusjbella geflit graviilima contra Guftavun>Adolphum, contra Turcas,Mofcos & rebelles Polonos,plurimisprofed6expolItusma- lis univerfi Poloniae Regni. $yf •lis, qu# perferendo id faltem eiFecit , ut proteftantium & do&ri- na &. numerus plurimum fuerit diminutus in Polonia. Secutus eft in Solio Sigifmundum III, filius Uladislaus 3 qui an. 1^34« tanta fua felicitate Mofcosfuperavit, utProvinciam ioormil- liaribus longam Uladislao poffidendam coacli fintrelinquere. Sueci etiam prope Ndrdlingam in Suevia vi&inon exiguam Boruflias par- tem Polonis reddiderunt* Nimis mature mortuum Uladislaum ex* cepit frater Joannes Cafimirus If. qui dum juvenis Jtaliam 6c inda Hifpaniam petere decrevit,a Gallis prope Mafiliam interceptus,diu in cuftodia Gailica detcntus latuit. Demum hbertati reftitutus,8c Societatem JESU ingreftus , biermio fe probatiffimum exhibuit. Ar- gumentumiiocfuitJnnocentioX. Pontifici, quodfacraPurpura dig- niffimum ajftimarit, 8t S. R.E. Cardinaliumnumeroinferuerit. Fra- tre immatura morte vivis erepto, Rex afubditis poftulatus, 8c annuen- te Pontifice Corona Regia exornatus» poft editas pugnas egregias a perduellibus Cofacis Mofeorum jugo fefe fponte dedentibus,8tdein Mahometanorum fuppetias implorantibus vidus,nec non A Carolo Guftavo Suecorum Rege fuperatus Borufliam fere totam amifit. Mo- \ nafterium Olivenfe denique Polonos inter&BrandeburgicosacSue- cos firmavit inducias verius, quam pacem j ubi Polonorum Rex ju- ri fuo in Sueciam, Livoniam 8c Borutfias magnam partem renuntia- re eft eoactus. Perpetuis his bellis aliifque curis domefticis fatiga- tus, hasredibus deftitutus 8t Conjuge orbatus palam depofuit Sce~ ptrum an. 1668. Cafimirus, in Gallia deinceps vitam auclurus re* Jiquam, quam Niverni finiit an. 1672. dans documenta pofteris,ra- ro prodefte Reipublicse , Pedum converti inGIadium, Romanam Pur- puram mutari Purpura Regia, 8c Clericum fieri Maritum. _ Ex multisa^mulis denique in Regem ele&us eft Michael Kori- buthius Polonias Princeps, qui Polonis eam maximeob caufampla* cuit, quod inter avos fuos numeraflet Jagellonis acceptiflimi quon- dam Regis fratrem Demetrium. Adeo probantur inferis etiam ne- potibus optimorum Regum merita. Annis quatuor duntaxat reg- navit Rex Michael, quibus a Turcis in Podolia barbarorum more graflantibus , 8c in ipfam Poloniam penetrantibus , ad eas pacis leges B bb ac ^6 _ ' Tabula Chorographica accipiendaseft: adactus, ut Poloni Podoliam univerfam Mahometa* norum jugo relinquerent j adha,c in annos fingulos 22000» aureo- rum folverent.Sc deinceps Coracos fui juris ene permitterent* Succeflbr Michaelis Joannes III. ex Polonise Regum fanguine natus Princeps, exercitumPoIonorum fupremus Dux eftmoderatus, dum in Regem fuit eledus: hujus proinde Regis duclu & imperio Turcas in Podolia vi&i , ejufdemProvinciaspartem maximam re_K- tuerunt* Enituit nonminus Joanis virtusRegia, dumViennamaTur- cis obfidione prefTam una cum fociis Ducibus liberavit. Fcedus quod cum Leopoldo C*efare & Venetis pepigit , conftantiifime fervavit, tametfi Orientis imperator omnem mo verit lapidem, ut Joannem Re- gem ab eorundem fbcietate &, amicitia avelleret- Defun&o Joan- ne per unius anni intervallum turbavit Poloniam interregnum, quo* clapfo denique k majori Polonorum parte inRegem ele&us eft Fri- dericus Augufms Saxoniai Elector a duobusmaxime asmulis impedi- tus, primus eorundem erat DuxCondaeus Gallus, alter Stanislaus Lefzczynckius. uterque incafium cuns ac defideriis Coronam Regiam ambientibus fatigatus. Annis 28. Polonis Rex jam prasfuit Fride- ricus Auguftus fere continuas inter turbasj uthis flnitistot faltem annis optatifiima pace frui liceat una Sc Regi & Regno , cum bonis omnibus exoptamus. ForeJlius 3 Scherer 3 Funccim&c* TABULA CHORO GRAPHICA PRUSSI/E POLONICiE § i- PRuffia ( allis Boruffia ) Polonica inter mare Balchicum, Pruf- fiam Brandeburgicam > Ducatum Pomeranix, Cuiaviam 8c Mazoviam interjacens, fere ejuldem eft magnitudinis, cujus eile dicemus PruffiamBrandeburgicam: dividitur autem inquatuor Palatinatus nimirum in Pmffifc Polonicse & Brandeburgfcse* 9?y I. Palatinatum Pomerellia: > in quo funt urbes Dantifcum. OH* Va. Dirfchavium» II. Palatinatum Mari#burgicum> feu Viridariam* in quo funt Ma« rienburgurm Stumersdorffium. Elbinga. Neutichium. III. Palatinatum Culmenfem> aliis Culmigeriam > in qua funt Culma. Thorunium. Strasburgum. Golupa. Graudentium. IV. Epifcopatum Varmienfem > in quo funt Heilsberga. Brunf- berga* Frauenburgum. Wartenburgum. Allenfteinium. Lau* terburgum dtc. Vid . j^bblerurn) AtUntem jmml & $*g* S7J* §. II. DE PRUSSIA BRANDEBURGICA. PRuffia Brandeburgica inter mare Balthicum> Samogitiam> Li- thuaniam, Poloniam 6c PrufTiamPolonicamjnterjacenS) com- ple&itur milliaria Germanica longitudine fua circiter 15. &.fe« re totidem latitudine fua* Di viditur ha:c eadem Pruffia in tres Pro- vincias, fcilicet in I # Sambiam, in qua funt Mons RegiuSj aliis Regio*Mons. Pil* lavia. Velavia. Captura pifcium* aliis FifchuYium. Nemelia» II. In Natangiam> in qua Brandeburgum arx infignis. Heiligen- peila. Bartenfteinium. Raftenbirrgum. Johanniburgum. III. In Hockerlandiam, in qua Werda Mariana. Hollandia* Gil- genburgum. Chriftburgum. Rinfenburgum. Ofteroda* Urbes alias videin?. HenricoScfarer, de translatione autem Ducatus hujus adElecT:oremBrandeburgicumc^nuncRegem vide pag. & 375» T ABUL A CHORO- GRAPHICA TOTIUS SLTECIiE. REgnum Satcix Septentrioni propinquum, tam latitudine quam Bbb \ loB ' l€l Tabula Chorographica longitudinefuacomprehendit plura quamducentamillraria Germa~ uicaj Boream verfus jungitur Norvegia: St Lapponiaij ab Oriente jun&am reipicit Mofcoviam ■& Lithuaniamj a Meridie mareBalthi- cum. Separatur itaque Regnum Suecias fecundum magnam fui par- tem aMofcis lacubus Ladoga & deOnegaj a Polonis & Lithuanis Duna feu Dvvina fluvioj a Germanis mari Balthico 5 a Danis freto Orefundico. Ipfa Suecia diitinguitur flnu duplici, nimirum Both- nico verfus Septentrionem , & Finnieo verfus Orientem terram fin- dente. Univerfum Suecia; Regnum dividitur infex diverfasPro- vincias, icil: I. In Sueciam proprie diclam* J3k Gothiam, III. Nordlandiam» IV. Finniam, V* Ingriam* VI. Livoniam. Tot Paragraphis has ipfas jamdiftinguimusv §. II DE SUECIA PROPRIE DICTA. SUecia hoc modo reftrida inter Nordlandiam , Gothiam & finus u- trosque media dividiturin quinque partes, fcilicct in I. Uplandiam , m qua funt urbes Holmia. Upfalia. II. Sudermannfam , in qua Nicopia. Grypsholmiuml III. Weftermanniam, in qua Arofia. Arboga. Kdpinga. Sala* IV. Nericfam, in qua Orebroa. Hamaranga. V. Dakcarliam , in qua Jdra» Hedemora^ * f . ii£ GDE GOTHIA» Qthia inter Norvvegiam , Sueciam propri^ di£tam, mare Balthi- eum & linum Codanummedia,dividiturcrebroin tres Partes, nimrrum h fnGothiamOrientJcm.inquaOftrogothia.Regiopnma.Nord- kopinga. Lincopia. Stegeburgum. SmalandiaGothia:, Regio lecunda,in quaCalmaria. Jeneco- pinga. Tocius Sueciar. pinga. Vexfia , aliis Vexium Veftrovicum. Bromfebroa. Olandia Gothix Regio.tertia, in qua Borckholmia. Oftenbua. U. In Gothiam Occidentaiem, inqua Weftrogothia Regio prima & urbs unica Gothenburgum. Wermelandia,Regio fecunda, in qua Philippoftadiurru Caro- lofladium. Dalia,Regio tertia, in quaDaleburgum. III. In Gotiam Meridionalem 5 &hujus Hallandia Regio prima* fn qua Helmoftadium. Laholmia. Varburgum. Scandia Regio fecunda , in qua Lundis. Coronia. Malmo- gia. Helfingoburgum. BleckingiaRegiotertia,in quaChriftianopolis. Portus Caro- linus. Chriftiania> aliis Chriflianoftadium. Corona Caroli* §. IV. DE NORDL ANDIA. Ordlandia fat magna Provincia inter Norvvegiam & finum Bothnicum media, dividitur in feptem Regiones minores >om- nium fk I. Geftricia, in qua funt urbes Gervalia . Fahlunga . Cupnmontiurn. II. Helfingia Regio, in qua Dilsboa. Sylva Hudvki» III. Medelpadia Regio, in qua Indalia. IV. Jemptia Regio. V. Angermannia Regio , in qua Hernofandia. Nordmalfnga. VI. Bothnia Regio Orientalis » in qua Jlla. Silmaria. VII. Bothnia Occidentalis Regio, inqua Torna. Lula. Uma. Inter RegionesNordlandias numerant Authores nonnuIIiLappo- niam Suecfcam polo Ar&ico /at propinqua , quarconftatquinque par- tibus, feris quamhominibuspenenotioribus: diverfis fluviis diftfn guere docuerunt Rccentiores Topographi lequentem in rnodunu L Uma Lapmarck ad fluvfum Umam; IT. Pitha Lapmarck ad fluv. Pitha. III. Lula Lapmarck ad fluv. Lula. IV. Torne Lapmarck ad fluv. Torne* V. Kimi Ladmarck ad fluv. Kimi. 5 80 Tabufc Chorographica §. V. DE FINNIA SEU FINNONIA AUT FINLANDIA. Flnnlandia inter iinum Bothnicum & fines Mofcoviaj media, fi- mulque fpatii amplitudine interProvinciasSuecias maxima, di- viditurin Regiones feptem, quarum I. Finnilandia ftri&ius fumpta, in qua funt Aboa. Bicrneburgum. II. Cajania, in qua Cajaneburgum. III* Savolaxia ablque ulla civitate. IV. Thavaftia, inquaThavaftia. V. Nilandia, in qua Rafeburgum. Helfingfordia. VI. Carelia, in qua Viburgum. Piti/a. VII. Kexholmia, in qua Kexholmia. Notteburgum. His proxi- mc accedit VIII. Jngria, in qua Jvanogoroda. Coporium. Jamagoroda. §. VI. DE LIVONIA. Llvonia inter finum Finnicum , Curlandiam, Jngriam&; Poloni- cas Ditiones media, dividi confuevit in Regiones duas,nimi- rum in I. Eftoniam , in qua Narva. Derpatum. Pernavia. Felinum. Hapfela. Revalia. II. Lithlandiam, inqua Riga. Cruceburgum. Dunemunda. Ko- chenhufium. Hoc Ioco advertendum & monendum eiTe duximus, tresulti- mas ex hadenus relatisProvinciishocSecuIo XVIII. eSuecorum ma- mbus ereptas poflideri hodie aMofcorum Supremo Duce. E con- tranoprioribus Seculis vendicaruntfibi Suecorum vidricia arma, aut argumentaalia L Provinciam Bahufianam in Norvvegia. II. Ducatum Pomerania: , quam diviferunthodieSuecorum vi&o- res Rex Danias 6c Borufliar. 8> Br emenfem etiam Dani* Regi hodie alTertum. iv. Principatum Verdenfem. V. Ducatum Bipontinum. $ t y][ Totius Sueciafc §. VII. DE SUECLE Sc SUECORUM DOTIBUS REBUSQUE ALIIS HUC PERTINENTIBUS. SUecias Regnum pra?terquam> quod polo Ar&icofitinteruniver- fa Europa? Regna proximius, denfiffimis etiam fylvis , fpatiolif. fimis paludibus 6c magna; altitudinis nivibus alnfque aeris 6c a- quas injuriis eft ufque adeo fubje&um 5 ut in Suecia; Provinciis paf- lim inveniantur Regiones fere fteriles 6c feris fylveftribus, quam ho- minibus notiores» ii eos excipias,quicum brutis animantibus com- munemferme vivuntvitamincultisfanemoribusagreftes. Frumen- ti inter Suecos eaeftcarentia, ut vix fufficiat patrias: vineas prope- modum ignorant: greges boum maxime 6c pilcium quasftum abun- db magnumfaciunt. Inter beneficianaturenumerantur mel, cuprum, ftanum, ferrum, metallum 6c ligna ccedua* Hasc £c alia Ci nunc llngilla- tim,nuncuniverseinunumquafi fafciculum colIigantur,veIuti colle- gerunt rationarij nonulli, florenorum viginti millionesSuecorumRegi exampliffimoterrx ipatiocorradipofteautumant. At ver6 permag- nam tanta? fummas copiam ademerunt Suecorum hoftes praslertim Mofci, qui hodie Finniam, Ingriam, Livoniam 6c Regiones Sue- corum alias fere totas occupant. Cxterum Suecorumpleriquefunt viribus robuftis, frigori 6c duris laboribus aflueti, tra&andis armis & durx Martis fervituti perquam idonei. Qui- Germanias vicinio- res 6c Dania? propinquas incolunt terras , funt civiles , tra&abiles , non abhorrentes a literarum ftudiis : qui vero ad Boream propin- quius accedunt, a multis vitiis y quin etiam a magia , veneii ci is 6c fuperftitionibus nequaquam iunt remoti. Intelligere plura lubeat de Suecorum moribus ex T. Scherer qui hunc in modum difterit : > Sunt SueciinterEurofaos adTolum ArUicumfere remotijfimu nihilomu nus a natura bene formati, fatis ciyiles atque humanu Sed & inter fri- gora > quihufcum magnam anni fartem confliUantur , edque atrocia & fafe diuturna 5 Sueci hona gaudent yaletudine, funt rohujii, & yitam fape ad centum & triginta > aut quadraginta annos incolumes froducunt > quantum- w (faltem fkbei ) yi^dio mmtur ednlio? $u#mhrd9& carm aut fifcu m Tabula Chercgraphica fumo & *»eHtO ficcdtts , quibus ut flurimum, deliciarum loco fumm e tabdto accedit > qui canam & frandtum condit. Totus yix altus fuffetit quam fngtda : rarior autem & dtttonbus duntaxat in ufu ejfcereytjta & yinum adujhm : ut adeo iffa yitlus farjimonta & moderatio ( accedit aeris furttas ) ftt atatis ac yita longius frotraUte caufa. Sed neque ingenio de- ftituuntur Sueciy tefte namque exferientta ubi in aliarum T^egionum Liceis & Academiis excoluntur , non raro aquales eyadunt , aut ettam inter cx- teros excellunt. Sunt yerb in fatria fua erga exteros & hoftes beneyoli: extra fatnam tamen fmferttm ubt ytncunt & imferant , duri immites & crudeles. Hoffitia fubltca tnSuecia ferenon habentur, fed quilibet ctytum caufonem agit, & hofpttes , quantum foteft 3 Itberaltter exctftt. Tlebet fere omnes callent artes tlla* mechantcas, qu dum trahar impofitus templo appropinquavit Rei facras adfuturus animo non corporefubSuerchero Viri Religio- fi coeperunt fedes figere ftabiles in Regno Suecia;. D. Ericus ex perilluftri Suecorum genere natus, ealege Suecias Rex eft elecfcus, ut ipfius 8c Suercheri Regis familia gemina alterno tempore deinceps in Suecorum Solio eonftitueret Regem* Annis fere centum tenuit lex pluribus conftans capitibus Regiis* Om- nium pnmusexalternisRegibusEricuSjUtRegio munere fungeretur non nifi optime, Divorum quorumvis Regum imagines ante oculos a- nimi&corporisconftanterpofuit, qua regendi methodo id confecu- tuseft,ut Tdtria &fauferumT^ter fuerit paffim appellatus* Libidinis mo« leftias uttemperaretjglacialem aquam& cilicium Regio corpori acl- movit. Bella gerebat* non ut fuum magls, quam Chrifti augeret Regnum: cum itacjue Finlandiam non nili multorum fufo ianguine Chn- Totius Suecise. 38 f Chrifto lucraretur, cxCis Evangelij hoftibus fertur lacrymfs multis parentafle. Leges Suecicas emendari , atque in Codicem referri cu* ravit, qui liber etiam hodie ( @f. (£ricf)6 £(it> ) Codex Erici voca- tur. Munera Regi ofFerentibus refpondereconfiievit: mibimeafuf* ficiunt, yobis yeftra falya fmty non expeto aliena^ pojleritas indigebit. Tan- tus tamen Rex ab Henrico Suenonis Danorum Regis fiilo 6c conju- ratorum turba eft occifus an. 1 161. an. Regni 13. Carolus Succeflbr Suercheri fllius Archiepifcopatum Upfalen- fem annuente Pontifice erexit. Carolum trucidavit Canutus D E- rici filius, quod perfuafum fibihaberet,patremEricum, confciofce- leris Carolo b medio efle fublatum. Canutus in Caroli occiftconfanguineos quoque feviit: tandem tamen pcenitentia ductus mortem Chriftiano Rege dignam oppetnc an. 1 192. Suercherus II. a D. Erici iWedibus semulatlonis ergo fublatus eft in pugna: unde alcerna Regum methodus univerfo Regno cce- pit difplicere maximopere, pracipue eo etiam excapite, quodSuer- cherus asmuiationi dediflet caufam , trucidata ex infidiis fere univer- sa D. Erici Familia. Ericus ex D. Erici nepotibus nepos fuperftes Rex coronatusRem- pubiicam civilibus ja&atamflu&ibusloco reftituit quieto,firmatade- nuo amicitia intcr Ericorum &. Suerchorum partes. Joannes I. ultimus ex Suerchorum Farnilia in juventute, cjuam raris virtutibus cxornavit, fatis concefllt prxmaturis , omni deftifu- tushsercde an. 1213. unde D. Erici harredes per fefqui Seculum 6c amplius poiTederunt Suecia: Solium , ufque ad annum nempe 1395» £x iifdem Erieus III. cognomento Balbus author extitit Collegii Upfalen- 0$, quod Sixtus IV. iis temporis fucceflii privilegiis donavit, quibus donataeftAcademiaBononienfis in Italia. Canutum fororiumSce- ptri semulum fuperavit, acfecuripercuti mandavit , ut Regnum bellis domefticis agitatum optato reftitUeret ftatui. Taneftia; Provincia; populos idololatrias addi&os, Chrifto fibique fubdidit meritis dives Rex anno 1250. mortuus fine liberis. Ccc z Wald- 386 Tabula Ghorographica Watdemarus ex Ingenburga Erici IIL fororc natus, &interdi£ fidentium multas partes ablente patre Rex ele&us eft eo pacto, ur, patrem nancifceretur curatorem, quem pater converfa in virtutem tieceflitate egitprovidentiflimum 5 in adverfarios tamen etiam per- Jfidum, quos contra fidem datam 6t juramento conflrmatam occi- dit. Extrucla dein Holmia Birgerus genitorRegius dum morteeft extin&us , multorum malorunTprodromusefie coepit : filiusenim Wal- demarus, dum luxuria? indulfit, Regni Statibus 8c fratribus cxofus fa&us, inter res univerfas eam prasftitit optimam r qu6dniPal£eftinam iuicepta peregrinatione fordes animi pcenitentiapublicaeluerelabo- rarit. Interea & deinde Rex Suecis exoptatus. Magnus I. Waldemari frater tanto juftitiae rigore in fures anf- madvertit, ut etiam minime villis agrefttum opus fuiiTe fens , di&um fuerit. Reliquit Magnus Rex fllios Ericum, Waldemarum, &om- ttium natu maximum Birgerum, qui fratres de a^mulatione&proditrone fufpedosad arma provocavit : verumab iifdem captus, poftquam fimulata ami- citia ifoertatem recuperavit, talionis pcenam fuiiinere juiTbs fratres in vinculaeonjecit, abje&is in proximi fluvij abyflum clavibus, ne earcer aperiretur denuo , & vincuJa folverentur. Pulfus igitur a fob- ditis inter exules vitam claufit, Magnus II. Birgeri exfratre nepos cognomine Schmeeck, re~ bus proipere geftis ab initio fuit feliciflimus : verum du&a in conju- gem Blanca Cbmitis Namurcenfis fiJiideteriorfa&us jtuhlicifradate- tis infame -nomen ex malefa&is retulit : unde etiamexauthoratuspu- blice una cum filfo doiuit Regnum fuum transferri fn Albertum fbrorfs Blium y a quo ipfe avuncuius maternus in vin- e.*ala conjedus, Hoimia; anni* fcptem delituit* Fuit ver6 ex D. Erici fanguine Suecorum Rex uttimus Albcrtus a Margaretha Dania?, Nor- vvegia? &: tandem etiam Sueciac Regina captus , ac Jibertati reftitu* tus m Monaftexio cudieit fatius longe eife obedire quam impcrarc Totius Saecfsr* |j 7 §. X. DE REGIBUS SUECORUM PARTIM EXTERIS, PARTIM NATIONE SUECIS POST UNIONEM REGNORUM SUECI^, DANL£ ET NORWEGLE. SUecorum Status exauthorato Rege Alberto pofl: lites graviffimai Margaretham)amDaniaracNorvvegu^Reginamelegeruritetiarn in fuam hoc pa&o, ut nimirum Suecorum provincise univerfse ac fingulae fruerenturdejncepsprivilegiisomnibushadenusconceilis. . Deltituta eratliberis Margaretha j ut igitur nancifceretiir Succcflb- rem inRegnis&flbi & fubditis aceeptum, Ericum ex fororis fua: fi- lia pronepotem Pomeranias Dueem in Rcgem eligf curavit , atquc adeoSueciam, Daniam, Norvvegiam & Pomeraniam corijunxit* Ericushic, cum nimiis tributis fubditosoncraflet,fim&lqucDa- nos negle&is Suecorum proceribushonor^flet, bcilis hine domefticis multo tempore agitatus , & tandem ornni Rcgia poteftate ac diVnr- tareexutus* inPomeraniam fuam fe recepit, ubi perannos zo.pri- vatorum hominum morc vixit. Interea Regis loeo habenas Regni iRoderabatur Carolus Canutfohnius genere elariflimus Suecus , donce denique Rex placuit. Chriitophorus Bavarus Erici Pomeranij ex forore nepos Ducfs Bavari ac Palatini filius , qui toto deeennio in pace Regna fua corr- fervavit, in fine fbrtunatus longcminihsj cum enirrr profe carercr, & colle&os in Suecia thefauros in Daniam transferre pararet, nau* fragioque perderet , nec non adversus Lubeccen fes infauflro Marte pugnaret, publicum incurrens odium vitam parum felicem feliciori morte terminavit : undc Carolus Canutfohnius in Thronnm evect.tfs simh novem arrf- Jente fortuna regnavit, dein vere> procerum molitionibusgraviflr- mis turbatus reliclis Sceptris Gedanum auiTugftv Carofi igiturin Thronum invitatusvenit DanorumRex Chriitiernus, cujus a^mum viri a. conflliis Regiisconftituti adversusStatum Ecclelafticum adeo accendebant, utbellum graviflimum inter Regern & Epifcopos ex^ o rtum cgerit omnia transverfum» Ipfcmct profcdo Archiepifcopus Vp&ienils armata dextsti contra Rcgem pugnavit y verum ab hoc ; 88 Tabula Chorographica inpraelio captus, fed &breviabEpifcopi$Iibertati reftitutus fuit Au- thor, cur Chriftiernus Regnopulfus, Carolus vero Rcx fuerit re- petitus, Poft variaeaque bellis civilibus maximeobnoxia fata. Steno Stur Caroli Regis ex forore neposRegismunus infefuf- cipere multis perfuafus argumentis Chriftiernum hoftem expertus eft fortitfimum , qui tamen in prarlio vi&us & fagitta vulneratus re- verius eft in Daniam fpe Coronse Suecorum recuperanda? penitus depofita : Steno interea Regij Gubernatoris nomineappellatusinter varias Regni procellas duravit ufque ad annum 1503. Interea temporis contraStenonem ftrcnue pugnandum erat Jo- anni Regi Chriftierni filio, ut fecure tandem liceret regnare* In Solio confirmatus bellum Ditmarficum infefufcepit: ubiveroamif- sa vi&oria inSueciamrediit, aproceribus Regniinfeftis armisScani- mis petitus, domi forifque hoftes timuit. Itaque Regis loco nn> lum placuere Regno Gubernatores vari]. ChriftiernusII. cum multis Suecia^proceribus diu conflixit acer- rime: omnium denique vielor Holmiae Rex an. iji^.coronatuseft, etfi privilegia omnia more Regum pnorum di&o etiam Sacramen- to confirmarit, &; fe non tam Regem quam parentem fore promi* ferit, nonaginta tamen & quatuor Suecorum fere nobiliflimos pub- lico in foro capite plecli jufiit an. 1520. quse multiplex cxdes di&a eft Holmiana Laniena. Ob nanc itaque & alia multa inufitata exem- pla e Sueeia fugatus per avia & invia in Daniam pervenit, ubi cum non minus fievire perrexifiet in fubditos , a Friderico Holfatise Du- ce patruo fuo itidem fugatus cum Conjuge Ifabella Caroli V. Casfa- ris forore aufFugit in Seelandiam eorundem Rcgum ultimus, qui fi- mul Suecis, Danis & Norv vegis Rex imperavit. Tlura yide in Serie Tfygum 7)ani*. ^ ^i, DE REGIBUS SUECLE EX STEMMATE REGUM EJUS- DEM REGNI ANTIQUO POST SEPARATIONEM REGNORUM SUECLfc ET DANL£. GUftavus Erifchon Stenonis Stur nepos fanguinis propinquitate contingebat D.ErieumSuecorumRegcm,fi fexum foemineum reipiciamus* Is inter obfide* Chriftiano II, Rcgi miiliis, atque / Totius Sueeise, ^9 in Daniam du&us > clam cuflodum fefellit oculos , 6c magnis icine- ribus cerrl marique fa&is in Sueciam rediir, ubi convocaca agreftium curma primo concra hodes pugnare, mox vero condudo exercitu Regni Gubernacotem ie gerere, Danos vincere, Archiepifcopos &. horum focios fubjugare, Ecclefiafticos proventus fuos dicere, atque his veluti gradibus in Solium patrium afcendere perrexit. Trede- cim prasdiorum miilia partim Epifcopis, parcimEquicibusTsuconi- ei Ordinis, partim viris Religiofis aliis eripuuTe fcribicur. Eadem cempeftacepulfis SaerdotibusRomanisLaurentius & OJausPeterfoh- nij fratres quondam Lutheri Wittenbergaz: difcipulicum fociisrnultis nova piacita in vulgus fpargere, Regis caufam projbare, atqueadeo Regem ad fuaspartes traherenoveranc, utGuffcavuscontemptaqua- vis poteftate EcclefiaftieaLutheridodrinam confirmarit8c Regnupi hasredicarium viribus fretus maximis effecerit fexui fcemineo Coro- na &c Scepcro interdiclo , quod Regis deiiderium magis quam pra> ceptum brevi cum eodemexlpiravit: qui An. 1560. defun&us maf- culos hseredes numeravit quatuor quorum primus Ericus Revaliam &. Eftoniam Provincias Regno reftituit* Le- gatos is mifitin Angliampetituros in Sponfam Regiam Elifabetham Reginam 3 quce hunc in modum abituris refpondifie fert-ur: Itemifa, eft. Sponfas Principes-ahas cum incarTum in thalamum Regium 1*11- vitaflet, ignobilem tandem fibi junxit fceminam Corona Regia afe exornandam. yEmulum Sceptri vel libi fecit vel finxit Joannem fra- trem, quem eamobcaufamannispluribusincarceredetinuit. ^Multa alia partim crudelitatis, parcim malefanx mencis teftimonia prodi- dit, unde omnibus merito exofus redditus eundem in carceremfuit conje&us, ex quo paulo ante Joannes frater rediit Solium Regium occupaturus. Confcenfo igitur Throno Joannes Rex bellum con- tra Danosfufceptumannisfeptemcontinuavit, inita verotandempa- ce de tribus Coronis quondam unitis Stetini ovantium more crium- phavit. RufTos poflea aggrefTus Narviam ucramque occupavic fi- nibus RegniSueciciquadraginramilliarium amplitudine auclis. Con- ftanter monente Regina Polonorum Regis forore Catharina Aras Ro- manas cuftodivit Joannes j unde 8c hujus iilius in carcere natus Ca~ , tholi- l$o Tabula" Chorographica tfoolicorum more eft irnbutus Romansefidei dogmatis. Regi vero Romana facra propugnanti vchementer obftititCarolus frater, Mi- nifterium Stokholmienfe , Doftores Upfalenfes , & Academise in Germania corruptae. Interea morbis & morti fuccubuit Catharina Regina, Patres Societatis eRegno ejcdi, Joannes Rex poft initum cum CuniJJa fccmina inter Suecos principe Joco nata, & Luthero jam de- vota connubium alterum&fuperatasadverfitatesplurimasan. i J92. iter anernitatis adiit. Sigifmundus Joannis Regis fiJius intelle&a parentis morte ex Polonia in Sueciam properavit, ubi proceres in conciliabulo Upfa- r lenfi jam ita convenerant , ut, nifiLuthero fedes inSueciarelinque- retur jam pofTena, & aditus Catholicis Do&oribus interdiceretur penitus, nunquam admitteretur Rex Sigifmundus. Tametfi nihilo- minus Sigifmundus Rex coronatus in Orthodoxa Fide defendenda foret conftantiffimus, apatruo tamen fuo Carolo Sceptri quamRe- ligiofx Fidei longe avidion una alterave in pugna fuperatus in tan- tas reda&us eft anguftias, ut SueciarStatusProvincialcsin Sigifmun- dijlironum primo Joannem Regisfratrem, Stmox mutata fenten- tia Carolum Regis patruum promoverintparumanxij de jure hxre- ditatis, veritate & antiquititate ReJigionis. ^ Carolus Guftavi filius ultimus Joannis Regis frateran. 1604. a pia?potentibusSuecorumStatibusRexeJedus& annisfequentibus a. Polonorum Rege in pugnis vi&us an. 161 1. mortemoppetiitdolo- re animi magis, quam corporis eneaus. Interleges Regni eamfir- mari confuetudine optavit ma*xime legem , quaprarccpit, ut,nifino- biles doftrina excolerentur, inter nobiles deinceps non numcraren- tur. Jn-ter viros a confiliis Regiis conftitutos eos parvi seftimavit> qui Camera?,utvocant, Regisefidem fuam verbismagis, quamfa&is demonftrabant; undc auditus eft dicere, quodfi vir parum perfpe- cum Gallis ido fcedere dum bellis Germanicis fefe immifcuit, Ditiones in Germania amifit ferh univerfasv quas nimfrum Rex Dania:> Eie&or Brandeburgicus, nec non Duces Brunfuicenfis&Luncburgicus armorumfocietateinitavi- dores occuparunt % pace nihilominus NGviamagiftabiIita>annitcn- te plutimum Gallorum Rege Ludovico XIV* pene recuperavit uni- verfa. InComitiisdeinan* idSo.HoimixhabitisitafupremoinSueci. am au&us eft imperio,, utStatuumacSenatorumRegni authoritas ad- modum diminuta fancitiimque fuerit, ut Rex in negotiis etiam pu- biicis liberapolleret authoritate adeo , ut fi eidem abfqueprolecon- tingeret mori, penes Regem poteftas foret colloeandi in Solio fuc- ceuorern Regium* Ut adnutumetiamparata&haberet militumco- TotiusSuecise. hortes,imperavit, ut deinceps fex ruricolarumequitem, auteormi* dem tres peditem unum alerent : quare pacis etiam tempore o&o- gintamilitum millianumerataeflememorant. An. 1693.0^ Lutheri doclrinam Suecorum regno abhincannis centum illatam jubilasum ce- lebravit, uti fpes eu% primum &ultimum: anno ipfe 1697. annum ae- ternunTccepit viverej felix fi inter vivos! Carolus interReges Suecorum hujusnomimsXIJ. prioris filius, poftquam a:tatis annum octavum fupradecimumattigitjRufvvikia- nam pacem urgere, & Ducatum Bipontinum fibi vendicare non de- ftitit. Rex juvenis Martius pugnavit cum Danis > Polonis & Mof- cis, k quorum primis prope Pultavam an t 1709. ita eft fuperatus, ut amhTo fere univerfoSuecorum exercitu ad Mahometanos auffugerit, inurbeTurcicaBenderannispluribuscommoratus. Demuman. 171 in Sueciam reverfus, dum a traciandis armis & gerendis beliis non quievit, amiffa Regnifui parte notabili , amifit inter pericula vitam, Rex in armis natus, educatus 8c mortuus an, 171 8. aetat. 37* Ulrica EleonoraCaroli XII. Regis foror, Friderici Haffoeaffelij eonjux , ut Regnum diuturnis iifque graviffimis belli motibus quaf- fatum, &muldsProvinciisdiminutum futuris faltemmalis liberaret, cum RegeDanoruminduciaspa&a, fimuletiam cumRegibusBoruf- fise & iriagnas Britannias inire pacem decrevit : undeDucatus Bre- menfis atqu e Verdenfis Britanniar Regi relidus, Prufforum ver6 Ste- tinum urbs aflerta: vi&oribus reliquis, fcilicet Polonorum Rege Sc Mofcorum Duce fuas fibi partes vendicantibus. Canerum vel gra- viffimi oncris pertaefa Regina, vel fatius efle viro Regni fafces cre- dcre perfuafa, an.i^io.menfeFebruarioFridericumconjugem fuum promulgari Regem curavit, fupremo Regni univerfi imperioineun- dem penitus translato» Foreftw? Fmffiusj Hiihnen Gladoy* J^ohler* Lexkon Lipjienf. Ddd % TA- |94 Tabufct Chorographics -*$2§** :@ **^gf» «$g$|C TABULA CHORO. GRAPHICA REGNORUM DANI£ ET NORWEGU $. r. CUm RegnurnNorvvegix & Dania? uni fubfitRegf, inde utrumqy velut in unumconjungemus,, fa&otamendifcrimine, ubifa- ciendum eft. Unde &hic primum conccdamus locum Da- nix x fecundum Norvvegfx* Regnum Itaque Dama? unfverfumt ferme flu&ibuscircumdatum>fecundum maximam fuipartem inclu- ditur mari Septentrionali & finuCodano: atque hac rationc ab in- fulis Seelandia, Fionia, alfifque minoribus feparatum,Jongitudine fua comprehendit 60.. milliaria Germanica j fi tamen Schlefvicenfem dc Holfaticum Ducatus una computemus* Latitudo plerifque in par- tibus efl milliarium o&odecfnK Hac igitur ratione Regnum Danias. dividitur in L Jutlandiam. IL Schrefvfcfam. HL Holfatfam. IV. Sec* fcandiam.. V. Fionianu VL Infulas Minoresv DE JUTLANDIAy SCHLESVICIA ET HOLSATTA. JUtfandia peninfula Septentrionalis dividi confue vit inquatuor Dice* cefes y nimirum in Arhufienfem , Alburgenfem , Viburgenfem 6c Ripenfem, in qulbus funt urbes fimilium ferenominum ,(cilicet Arhufia, Alburgum * Viburgum & Rijpa» quibus accedunt Coldinga* & Friderici-Odav Ducatus Schlefvicenfis inter Jutlandiam & HoMatiam medkrs continet urbes partim DaniasRegi,partim Duci Gottorpiano fubditas. Dani« Regifubduntur FlenP Totius SucciK. Flensburgu-m, I Alfena,. Gluksburgum, Jnfuke I Arroa, Haderslebia Sc \ Roma, IAmroma» Fora> DUCI GOTTORPIANO SUBJICIUNTUR. Schlefvicum* Gottorpia» Tundera. Hufiimunn Tonninga, Fri- dericopolis. Ecklenforda. StrandiaSeptentrionalis I Infula fan&a | Infufa^ Fimera. \ Dehis vide, Ikut & deHoIfatia Circulum Saxonia; inferioris. §. III. De SEELANDIA, FIONIA ET MINORIBUS DA- NLE INSULIS. Seelandia infula in mari Balthico inter Gothiam U Fioriiam mc- di a>complec1;itur longitudine fua miiliariaGermanica ij.latitu- dine 12. Urbes in eadem fvtnt Hafnia Sedes Regia, ^OppCft^ j)CK}Ctt. Rofchilda. HeHingora. Corona?burgum. Fridericopol^s» Fionia in eodem mari Balthico inter Jutjandiamdc Seelandi^m media infula longitudine fua comprehendit milliaria iz t latitudiriQ io. Urbes m eadem funt Ottonia, £>bettfee. Neoburgitm&c. INSUL^E MINORES. Lalandia. Falftria. Mona. Langelandia» Arroa* Sanv fba» Amaka* Soltholmium. Bornholmia» TABUL A CHOROGR A PHICA ALTERA §1. DE REGNO NORWEGLE. REgnum hoc fnter Oceanum Septentrionalem, Sueciam &utmultum Ddd | fope- ? •) 6 Tabnla Chorographica fuperet loo.milliariaGermanica. Latitudopropartiumaut Regfo num diverfitate eft varia, nunc nimirum miliiarium Germanicorurr 40* nunc 30. nunc 20. dtc. Regnum Norvvegia? divifione prima dividitur in continenterr & infulanam. Continentis ftint Provincia: fex, nimirum I. Bahufia , in qua ejufiiem nominis urbs. II» Aggerhufia, in qua Anslogafeu Chriftiania. Fridericopolis , aliis Fridericoftadium. III. Berghenfis in qua Berga. IV. Stavangrienfis , & hujus nominis urbs* V. Nidrofiana , in qua Tronthemium. VI. Wardhufia , in qua Wardhufium. Has funt prccipua: totius Norvvegia: urbes. Inftilana dividitur potiflimum in duas infularum prascipuas* ii Islandiam nempe &. Groenlandiam. Islandia inter Europam & Ame ricam Septentrionalem interjacens infula ultra 60. milliaria Germa nicalonga, & fere totidem lata,dividitur inquatuorpartesquaturor bis finibusrefpondentes, nimirum in Septentrionalem, Onentaleni Meridionalem &; Occidentalem , in quibus invenirc eft partim ut bes,partimoppida: HornamPromontorium. Langam> incolis Nel diclam. Halariam. Katrium Promonton Mokrafeldiam. Ra dagunparium. Scagam Promont. Singlunum. Tiarium Promom Haneram. Haskam. Heciam. Reikrium. Scaholtum. Gilfam Fulva Stapium. Kallam. Katurium. Kolbenftafium. Ondutum Straunium. Sugarium> Promontoria. Jnfulaj minores Islandia: proximiores funt Beeren Eyland, Ana nyma, Grims &c. Paulo remotiores funt Schetlandia &. Hiltlan dia, Ferro, Glefslaria: &c. Groenlandia America; Septentrionali proxima, antota,anperi infulana dubitant Dani, Angli aliiquehucnavigiis ve&i,nimio tame frigore glacie & nive, qu6 minuspotueruntpergcre, impeditu Di viditur Groenlandia in novam & veterem j in nova pr« aliis celc briora Promontoria funt I. Prorrontorium Confort didumj iU Defolationis caputj Di Dc Regno Nprvvegi*» jj 7 III. Difcordix caputs IV* Farevcl caputj V. Bon* ipci caputj VI. Promontorium Hcrnoldij VIL Liecefter caput» $♦ V. DE DANORUM ET NORWfiGORUM MORIBUS ET DOTIBUS DIVERSIS. QUi mores gentium & nationum fingularum oblervant hodie> fi sequi fint rerum arbitri> invenient facile in Regnis Europa: ' fingulis, quod reprehendant>citius tameB,quod laudibus ex- tollant. Danos & Danis ad Boream propinquos populos qui di- cant barbarisnon abfimiles» per Germaniamoccurruntejtiam. Ve- rum abfit a nobis hajc barbara verius > quam Gerrriana fententia: G enim per fingulas feredo&orum virorum claflesdefcenderelubeat, teftibus Foreftio, Scherero 6c alfis e Societate JESU Patribus, inter Danos reperiuntur numero multi &. adtimatione magnu Tanta cft etiam in Danorum plurimis morum humanitas, ut ccdere vix cre- das illis Germanis> quos a morum humanitate xftimamus maximi» Mercimoniis occupantur Danorum non paucr > natio dirigendis eti- am adremotiora Regna navigiis maxime habilis & afiueta> parabili vi&u veftituque contenta, ventis* nivibus&c maris flu&ibus nonce- dens facile: unde eorundem Regi obveniunt ex copiofo naulo per innos quofvis proventus maximi * quos augent tributa a fubditisfe- * ere exigi folita > prazfertim ubi Mars Regem vocat ad arma> quibus traetandis> fi ulla natio> Danorum certe etiam eft habilis 6c idonea. Non deiunt authores virtutum m hoftibus arfti ntatores, qui affir- mant Anglos a Danis decies, Hibernos vero o&iesfupradeciesfuif- fe domitos. Victorias pares eripi fibidoluit Sc otia,quselongotem- pore homagium, uti vocant Jurisperiti, Danorum Regi prasftitit. Saxoniam quinquies Dania? tributariam fuifte fa&am teftantur pari- ter: quin prioribus feculis poft o&odecim pugnas& totidem yi&o~ rfas mirati funt Danos vi&ores fuos Sueci, nec hodie in armis ma* jores Danis. Quibus in morepofitum* & legibus probatum fuifte 5 ? 8 Tabula Chorograpriica Icgimus, ut nccferam fenc&utem, nec periculofosexipechrentmor- bos, fed armatiftarent, pugnarent, &gloriofam mortem oppeterent: undc probrofum & infamiseloco habebaturex prselio vivum,nilivi- clorem reverti. Verum mutata tandem tempora& facra mutarunt Sc mores & leges $ quarc noftra setate tot confcribi milites ex natio- nibus extcris a Danorum Rege, quot ipfa darct Dania, noneft va- na opinio : ncc dedecori cft aut vitio vertitur hodieDanorum mul- tis iifque claris profapia viris, curtam fuppelle&ilemcuftodiredomi, 6 quidcm frequentius extra, quamintra urbes&oppida: italucrum quarrere , aut qusefitum fervare,& luxumfugere coegit rerum neeef- iitas,& plurimorum inDania egeftas. Rex ipfe tametil ex utroque Rcgno fuo & infulis multis in annos pene fingulos colligat ultra 12. florenorum milliones 3 horum tamen abunde magnam partem ex- pcndit in ftipendia militum natione Germanorum adeo, ut fi fimul carteris Regnorum fuorum neceilitatibus profpiciat, fere reliquum nihil habeat. Casterum inter Danorura vkia numerant non pauci. luxuriam ob duo rerum capita'majorem j quod nimirum interpa&a, fponforum prasvia,& nuptias longum temporis intervallum crcbro intcrcedat, & nemini liccat fponfam ducere, nifi loco vicinam aut parochia* ejufdem finibus inclufam; quare ajunt, Danis permultos nafci liberos ante nuptias. Norvvegi aliique Danorum Rcgi fubje&i , quemadmodum Se- ptentrioni magis acccdunt, ita amplius a morum cultura recedunt, Danis nec lingua nec literis, nec armis,necmercimoniis' pares. Plu- ; rimi Norvvegorum occupantur capiendis pifcibus pncfertim afelhV marinis: alij c^dendis lignis & ad Batavos per marc Germanicum transvchendis annos confummunt & lucrum quarrunt. Alij pafcen- dis pecoribus dant operamc alij demum in variis terrxfodinisdeli- tefcunt, ut velferrum, vel plumbum &c cruant. Lapponcs Norvvegis longe detcriorcs, queinadmodum pelli- bus ferinis tegunt humana corpora, ita moribus parum a ferisdifFc- runt, gcnushominumfimplex, barbarum, fylveftre» fuperftitiofum. &Iegitimo Marti vix idoneum. Regi fuo ex eo folum capite funt utilcs fere Lappones, quod ferarum pelles magno numero compa- rent, De Rcgno Danf* & Norwg?*, t$f rent, & pifces mittant etiam remotis Pro vinciis charos. ftfdf 4 ie Dd* ms dc Noryyegis yide faginis fejuentilus. §. VI. DE ORTU ET PROGRESSU REGUM DANIJE ET NORWEGLE. SI veritas fubefletfabulis, tuncDanorumRegesauthore Dano jan* an. M. 2980 ante Chriftum natum annis 1073. exorh* fuiflent Danias Regnum; cum vero Hiftoricorum plerique, qui hac de re fcripferunt, primos Danorum viginti fep temRcgesnon nififabu- lofos efle dixerint , quin de multis aliis eorum fuccefforibus dubij har- reant, ideo hoc etiam loco certiora fe&aturi eos folum confidera- bimus Reges, qui a Scculo IX» ad noftram ufqueastatem inDania8c Norvvegia infigne nomenpofteris reliquerunt. Horum itaque om- nium primus efto Ericus II. ex Unguini feculi IL Regis fanguine, ii foeminas computare lubeat, defcendens. Propagavit gcnus Regium Ericus II. ufque ad Seculum XV. quo Chriftophorus cognomento Bavarus abfque prole Regla eft mortuus. Diftinxit tarrien Haquini ftirpem Urfus Nobilis Danus, cujus pronepos SuenoIII. exEftritha Haquini, aut fi mavis Erici II. Regio fanguine natus Rexpoftfetra- xit Reges fuos nepotes &c. ProfapiaRegum Danorum tertia & ul» tima authore Theodorico Comite OldenburgicodiVlaeftOldenbur- £ica : hinc in tres paragraphos diftinguemus Danise Reges per no- vem Secula fat multos. . §♦ VII. DE NOTIORIBUS DANLE REGIBUS EX UNGUINT SEU ERICI STEMMATE. ERicus Haraldi Regis frater a D. AnsgariodogmateOrthodoxo imbutus , & Baptifmatis unda ab originali labe mundatus cum copiis profeclus eft in Germaniam & Franciam, unde a Nor- ananis (ita Danosvocabant) Normanniasnomenccepitviresliimere. Ericus II. Erico fanguinis propinquitatejun&us Sivardi III. Re- gis filius dum farviit in Chriftianos, a D. Ansgario mitiora confilia cdoclus ere&a diis templa folo sequavit, extru&is Chriftianorum mo* xe Chriftianis, Eee Thro* Tabula Chorographfcra Throtb Normanorum in Germaniam Rcx & Dux prope Mc* guntiam an. 89 i< ab ArnuIphoCasfare viclus 1 00000., fuorum defi- deralle fertur. Gormo IIL du&is in Franciam copfis provinciam Gallicam, Normanniam dein appellatam > penitus fecit Ditionis fux„ A Chri- Aianis aris multum abhorrens Henricum Aucupem expertus eft ho- ilcra , a quo in anguftias reda&us, Orthodoxis Sacris optatam con- ceffit libcrtatem., Eadem aetate Henricus JmperatorDucatum Schlek viecnfem erexit> futurumadversus Danos feu Normannos munimen- tum, quo impediti, minus deinceps penetrarent in Germaniam. - HaraldusVIII. GormonisIII. rllius vehementerindignatus,fibi obi- cem efle pofitum Ducatum Schlefvioenfem , conduclo valido exer- citu praefidia Caeiarea partim trucidavit, partim fugavit: quare Ot- to M. Jmperator rem reftituturus, 6c dato augmento confirmatu- rus deviclo Haraldo. fuis. damnatus eft votis : Rex enim cum Sueno filio RomanaSacra pleniu& edoctu&Pontifici &. Jmperatori &fe & Regnum fubdidit vi&ori. Emendati Regis teftis fuit Dioecefis qua- druplex,. nimirum Arhufia * Schlefvicenfis , Odenieenfis &.Ripenfk tum erecta:,& Bremenfi ArdiiepiTcopo fubjettje». Suen-Otto genitoris fuiter viclor, ter vi&us & captus eft ab ho~ ftibus, ter tanto auri argentivepondere libertatem redemit, quanti ponderis erat Rexcaptus & armisfndutus. Primo aurum & argentu inj serarioRegiofervatum redimendoRegifufficiebat.SecundoDitionumi Regiarum multa: divendebantun Tertio gynaeceum ornatum fuum li- berandoRegi ofFerebati unde nobiles fcemina: etiam hodie Regifs; gaudereprivilegiis perhibentur. Abhoftibusdein Suecis Regno fum pulfus, fedtandem denuo reftitutus, asrumnarum fuarum caufam ipfe; xnterpretatus, dixitfuifle negle&am a Rege Religionem : adaras igi- tur Romanas u t confugeret rurfum , perfuafit Poppa vir a virtute lau- datiffimus^qui clariffimis miraculis muItaDanorura millia comovit ad. amplexandam do&rinam Chriftianam . Casterum memoratis qua- tuor Dicecefibus ^ddidk quintam , nimirum RofcMdenfem. Canutus cognomento Magnus devietis Angl>s&Norvvegis tri- jpiicis regrxi Rex efle promeritus efl.. An. 1 03 o t in tres filio^ trfa di~ ftribuic Be Regibus Daniae & Norvvegiar* 40 1 Regna ea Tatione^ut Haraldum Anglias, CanutumDanias&Sueno- nem Norvvegije venerarentur fubditi» Expeditionum Canutus M. omnium ultimam direxit in Eranciam , NoTmannis adversus Rober- tum II. Regem auxilio -furarus 3 Terum cum fubito morbo merribra languerent, mox moriturus Rex mandavit cadaver Regium feretro imponi , & pugnaturo Danorum «xcrdtu I anteferr i * ut vivi^um Re- ge mortuo dimicarent &; vincerent» S VIII, DE REGIBUS DANORUM EX STEMMATE URSL SUeno III. Urfi clarifiimi Dani pronepos Eftrutha? ex Erici Dano» rum Regis ftemmate natas filius m principio Regni fui adeo fa> viit in mafedicos proceres, ut audito Regis mandato in sede fa- cra capite ple&erentur non pauci, Igitur .a Wilhelmo Rofchlldenfi Epifcopo aditu Eccfefiaj prohibitus velut ex lupo in agnum conver*. fus Theodofi j magni imitatus eft exemplum . Agoni proximus ro- gavit Danos, ut ex filiis, quos habebat tredeclm, tanto eligerent Re- ges tempore,quanto inter vivos fupereilent : unde quinqueSueno- nis filij temporis fucceftu genitoris Solium confcenderunt , quorum hsec funt nomina : Haraldus iimplex, Canutus San&us , Olaus fame- licus , Ericus Bonus & Nicolaus. Diceeefibns jam ere&is annume- ravit Sueno III. Lundenfem ScJBalbgenfem in Scandia, 6c Wiborgen- fem in Juttlandia. 1 S. Canutus EpiTcopis &Parochis ex fru&ibus decimas more alia- rum Provinciarum concedi mandavit 5 unde in Regem conceptar iras & odia 6c violcnta mors, Ericus Bonus a Romano Pontificeimpetravit Lundenfiumcivi- tati &. Regno Danias Archiepifcopum j unde ab anno circiter 1 100. Epifcopi Dania? a Bremenfis Archiepifcopi poteftate fuerunt excmpti. * Waldemarus I. cum Henrico Leone Saxonum Duce conjun&is armis Vandalos fuperavit, ubi Julinum folo asquans Gedanum ex~ truxit. Canutus VL vi&os Livonise inquilinos mh credcre docufa fiee n 401 TabuJa Chorographica Waldemarus II. Canuti VI. frater DitionisfuajfecitHoIfatiara,. Dithmarfiam , ^Stormarniam , Vagriam> Ducatum Megalopolitanum, Pomeraniam, Boruiliamj Curlandiam 8c Livoniam, quastamenfe- re omnes amittendi occafionem ipfi prabuit adulterium > &. ob hoc captivitas triennio continua. Morti proximus leges Cymbricas ira fynopfin redigi imperavit. Author is etiam fuit Equeftris Ordinis de ccelefti vexiJlo di&i, infigni commotusmiraculo>dumcontra Li- voniam incredulam pugnavit. Ericus VI. a fratre Abele clam eft interfe&us , projeclo in mare Regio cadavere an. 1 250. A D. Wenceslao Bohemorum Rege fa- ta haec efTc pra;dr&a dormienti feruntur Erico. Abel cum omnibus tanti fceleris confciis riris triftirlima morte iiiblatus cft tefte Danorum Hiftoria. Ericus VII. luxuriofus ob fornicationes & adulteria anovem per- ibnatis viris 56. vulneribus eft confoflus. Olaus VL mortuoHaquinoRexNorvvcgiamjunxitDaniarha?- reditatis jure, utpote Haquini Norvvegias Regis ultimi rllius. Margaretha Haquini Norvvegias Regis conjux, Waldemari IIL Danorum Regis fjha> Olai VI. Mater> ob raras animi dotcs Semi- ramis Danica paflim dicla> poft /uperatum Albertum SuecorumRe- gem tria conjunxit Regna, triplici coronasnon impar Regina. Margaretham in Throno funt fecuti Ericus Pomeranus & Chri- ilophorus III. 2)e ftihus yide Hifioriam Suecorum in Forejli, Funccio 2tc. §. IX. DE REGIBUS DANLE ET NORWEGL£ £X STEM. MATE OLDENBURGICO. CHriftianus I. Theodortci Comitis Oldenburgicr fiJius Adolphi Schlesvieix &. Holfatia: Ducis exforore ncpos,poftextindam ftirpem Suenonis &; ErieiRegum, Rex aDanis dc Norvvegis ac tandem etiam aSuccis eh&us mortuo Adolpho Schlesviciam & Holfatiam denuo conjunxit Dania% Eidem Holfatia? poftea annu- cnte Friderico III. Jmperatore Stormaria & Dithmarila unita utra- $u.e Ducatum Jmpcrij ciFecitan, 1474. poftquam abhincannis zj. De Regibus Daniae & Nprvvegicr, 40 j mfuIamGothlandicam Suecis eripuit, vi&us 8c ipie,atqueSo!io de- pulfus a feditiofis Suecis ,authore 3c duce maximo Carolo Canuth- fonio. Academia Hafnienfis,& forte etiam Ordo Equitum ab ele- phanto nomen habens Chriftianum I. fuum dicit conditorem» Joannes ChrifHani feu Chriftierni I. filius a Danis Sc Norvve- gis nullo negotio Rex probatus, poft. varia tandem pada&promif- fa Regia admifTuseft etiam a Suecis. Quamdiu Dorothea mater Re- gia confiliis fuis Regem filium rexit, in pace Regna confervavit: at vero fepulta genitrice fortunam Joannis fepultam fuifTe dicebant: k Republica enim Dithmarfienfi anno 1501. fuo dedecoremaximofu- peratus, &aSuecorum proceribus contcmptus,quam difficilefittri- bus praefTe Regnis & didicit & docuit JoannesRegurainDaniain- ter Catholicos fere ultimus. Chriftianus II. Joannis fiJius Caroli V. Jmperatoris fororius, qualis fit futurus, ejufdem nativitas palpabili omine oftendit, na- tus enim Princeps Kegius dexteram fanguine plenam in lucem pro- tulit. Multorum dein malorum prodromi comitabantur nuptias Re- gias. Tres Coronas annis duntaxat decem unitas fervavit, quarum divifioni anfam dederuntipfius Regis crudelitas, Iuxuria, 6c in Re- ligioneminus perfpe&a conftantia. Qtiare fubditis propemodum univerfis exofiffimus, amifTo Sceptro tripjici a Friderico Holfatia? pu- ee , 6c hoc ipfo demum Danorum Norvvegorumque Rcge fugatus , Sc temporis lapfu in captivitatem abflra&us annis 27. partim Sunder- burgi, partim Caleburgi in tenebris delituit, vix non cruentis lacry- jnis deteftatus fua fcelera. Fridericus Chriftiani II. patruus primo Schlefvicia; &, Holfatias Dux,acdemum RexrelidloSueciajRegnoDanos&Norvvegos con- junclos fervavit, exdufis penitus Chriftiani captiviRegish#redibus Joanne & forore gemina. Duobus vinculis Regnum utrumquear- dius conftringere Sc alligare fibi laboravit Fridericus > primum erat fcedus cum Guftavo Suecorum Rege initum 5 alterum vero Lutheri do&rina invitis Epifcopis plerifqueperDaniam & Norv vegiam pro- pagari ccepta an. 1524. Friderici hujusfilij ChriftianusSc Adolphus continuarunt Lineam panorumRegiam&; alteramDucum Schlefvi- ci« k HoJfctisc, Ece 3 Chri- 4©4 Tabula Chercgraphica Chriftianus III. Friderici filius promulgato per univerfiim Da« aiae & Norvvegiar Regnum Lutheri dogmate , ut proventibus Rc- g is augmentum accederet maximum, Epifcopos &: facerdotes Ro- rnanos vel regnis difeedere, vel matrimonij vinculo ligari prascepit contentus paucis verborum miriiftris , qui Veteris Ecclefise rigorem b cathedris damnarent, nullis Pontificiis legibus aures prsebendas di- cerent, genio una cum Rege indulgerent, 6c tamen in Chrifti me- ritis maximopere confiderent. His igitur argumentis ftabilita inter Danos Religio nova Sc Rex novus, cum judicem fupremum in ter- ris nunqnam deinceps admiferint , exipe&ant ,diem extremi judicij Ipe iua futuri fani, falvi & fan&i. Fridericus II. veiligiis parentrs fui infiftens aditum negavit Le- gatis Pontificiis. Symbolum fibi formafle fertur hac verborum fy- nopfi comprehenfum : In Deo folo fpes mea ; fides ejl caro ferina. JEfti* rnatio fidei profecto exigua,ii carne fenna plurisnon fiat fides Regi. Religione nimirum & quavis fide pretiofior erat Friderico Corona Jmperij, quamfpe iiia jam devoraverat vicloriis elatus,& multiplici fretus fcedere, quod cum Jmperij viris Principibus clam adversus quofvis hoftes, prasfertim vero Casfarem jiaud obfcure initumcufto- divit. Chriftianus IV. Fridericianatusplurium conditor urbium &sedi- iiciorum ab arte commendatiilimorum , Mascenasetiam literatorum efle ftuduit. Reditus Regios utaugeret, mercatores ad Indos O- r entales cum navigiis mifitRegum jDanorum omnium primus fuc- ceflii rerum fecundiflimo. Eum in finem Hamburgum Jmperij ur- bem tributis oneravit, & naulum anavibus In anguftiis maris Da- nici pendi folitum cum graviflimo augmento poftuiavit. Multo igi- tur fretus auro & milite bis contra SuecorumRegem, femel vero con- traCxfarem Ferdinandum II. inftruxit aciem majori longe Dano- rum damno , quam lucro. FriderieusIII. Chriftiani IV. filius contra Suecos parum felici Marte certavit. Coronam Regiam ha&enus ele&ioni quadantenus obnoxiam reddidit Succelloribus plenc hasreditariam an. 16^0. Co- irritatum OJdenburgicnm 6c Delmenhorftium junxit Danise Regno# Chri- De Rcgibus Daniae & Norvvegiar, 40f " Chriltianus V. Friderici III. filius interperpetua ferh regnavit lella ,. quorum omnium difficillimum fuit bellum adversus Suecos jufceptum, quod tamen terminavit an. 1679* paxNovfomagenfis. Imitator Majorum fuorum dum efle laboravit in nannuilis virtu- tibus,[a veftigiis genitoris fui Sc avi in vitiis non receflit Chriftfanus V. qui non minus , quam illu pra^ter harredes legftimos; reliquit Danias fpurios* Fridericus IV. bellum a patre adversus Holfatias Ducem pridem fufceptum profecutus cogentibus Suecorum &; Anglorum Regibus £mulque Batavis* nec non Hannoveranis ScLuneburgicis Dueibus anno 1700» conceffit Friderico Gottorpfano 6c pacem & partem SchJefvicix abundemagnam , forte uttemporis fucceflu majorem vi dor eriperet j; qurppe Danorum Rex annislequentibus bellumcontra Holfatia^ & Schlefvicenfem Ducem majori,,quam ullo unquam tem- pore renovavit caufx Martfse implfcitis per BbrealesProvincrasRe- gibus & Ducibus fere univerils.. Tlura legemAnton. Forejlu T. Scbe^ rer. Albert ■ J^ran^ ^eiUr^CC £ X, DE REGIBUS NORWEGLC ANtiquiiiimis temporibus Regnum Norvvegias a diverds Duci- bus vel Regulis fimuf, licet ipfumin partes di vfftmregebaturj temporis vero /ucceflu in unumcoaluit Regnum , & tandem Seeulo' ab homihumredemptfoneXIV- Dania? Rcg.no unitum nun- qpam ab eodem efl divifum penitus. Omnrum Regum in Norvve- gia primum nomine Norum Danf Danorum Regis fratrem poh: duo millia $c pfura annorum SecularegnaiTe , dumlicuit, Iibuit noiv - nullis fcribere. Verum fabulis» au t rebus incertiiiimis locum Sc hlc non eoncedimus 1 igftur Norvvegia^Regespaucarumlinearum com- pendio comprehendimus» A Seculo ChriftiDC uique- ad annum 13 8y, numeratf funt m Norvvegia Reges tres fupra trrginta, quorum primusHaraldusL ul- timuj>> vero Olaus. V, Sceptro potitus eft. Horum prioris ajtateipfo - Rege maxfmo authore Norvvegia; Sacra Chriltiana illataiunt j po» ILerioris vero Margaretha Olai mater Norvvegia^ junxit Daniam. Ia 4©* De Magno Mofi:6viac DacatD. Jn Regum ferie interea eminuerunt fupra alios Haraldus I. Olaus f. Olaus 11 cognomento Sandus, Magnus, Bonus,aliique,quorumno- mina & gefta yidein Hiftoria Dania, quamcofiojijfmi fcrifferunt pratn fuferius citatos authores non fauci. TABULA CHORO. GRAPHICA MAGNI DUCATUS MOSCOVtfE- TARTARIjE MOSCOVlTlCiE ET ALIA, RUM PROVINCIARUM. §. I- DUcatus Mofcovias Magnus, imo maximus a mari Glaciali ufque ad mare Cafpium defcendensnumerat hac fualatitu- dfne milliaria Germanica circiter 380. A Livonia dein pertingens ufque ad ultimos terminos fuos inter Septentrionem & O- lientemfixoscontinetmilliarialonge plura, nifi Tartariam demptam confideremus; tunc enim 300. rnilliaria Mofcovias fufficient. Ver- fus Septentrioncm conftringitur mari Glaciali feu Sarmatico, di&o etiam Mofcoviticoj verius Orientem jungitur Tartaria: Afiatic#} a Meridie Tartariaj Europara , & mari Cafpio 5 ab Occidente demum Poloniaj, Livonia; &c Suecia^ Fluvij pras reliquis in Mofcovia; Ducatu funt Wolga , Obius , Tanais, Duina, Occa, Camma. Juxta diverfos Geographos Mofcovise divifio eft diverfa. Fors illaprx^liis placet , qua dividitur totum Mofcovia: Ducis Domi- nium inMofcoviam nobis proximiorem feuOccidentalem, &inO- rientalem j item in Tartariam Lappiam 8c Mofeoviticam, aliafque Provincias minores, de quarum nunc fingulis diccndum eft paucis. $, ii De Magno Mofcoviae Ducatu» 4oy §. II. £>E moscovia occidentau OCcidentalis Mofcovia dividitur in plures quam 20, Provincias quarum I. Sit Plefcovienfis Ducatus, in quo funt urbes Plefcovia. Pet~ zuria. II. Novogardia, in qua huius nominis urbs Novogardia. II L Tueria, in qua fons Wolgas fluvij. I V* Refcovia, V. Bielkia, VI. Smolenscenfis Ducat. in quoSmolenskum. Dnieperskovia» Dorgabufa. VII. Severienfis Ducat. in quo Novogardia Severi^. , VIII. Czernichovienfis Ducat. inquo Czernichovia. IX. Worotinus Ducat. in quo Kurfcha. Putivula» Rilefcha, X. Rezanenfis Ducat. in quo Rhezania^ aliis Rhezanura, Coluga* Doncogardia. XI. Poia. XII. Mordua, XIII. Novogardienfis inferior Ducat. in quo Novogardia. Ba- lagna. Bafiligardia. XIV. Wolodimerise Ducat. aliis Vlodimiria. I X V 4 Susdalia Ducat. in quo Susdalia. Caftromogardia. XVI. MofcoviasDucat.in quo Mofcua. Colomna. Cirpocum» XVII. Rofthovia , in qua Jbujus nommis urbs Rofthovia. Peresla- via. Uglicia. XVIII. Jeroslavia, in qua hujus nominis urbs Jeroslavia. RJebza» Roma nova. tXIX. Biela Ozora, in qua hujs nominis u. Biela» fXX. Wologda Ducat,in quohujus nominis u. jXXI. Kargapolia , in qua hujus nom. u. 4JXXII. Duina, in qua Archangelopolis. Atque ex his pofteriores Provincias funt in Alba Ruflia Citx> qui- fcus accedent alia?» Fff §< m 40 $ Tabviia Chorographica §. III. DE MOSCOVIA ORIENTALL MOfcovia Orientalis commode dividitur in feptem Provincias* quarum I. Jugria, aliis Jughora. 1L Petzora. III. Condinska.. IV. Permia 3l in. quahujus nom.. u.. Kaigoroda.. V. U ftiuga y in. qua hujus. nom.. iu VI. Viatha.. YH.Czeremin1a,. . |LtqueIxarimaPmvrnciarum.plerxque funt.in.Alba. Ruilia.. §. IV. DE TARTARIA MOSCOVITICA. TArtaria h.-ec dividitur in quatuor Regna paucas.Provincias. Regnorum omnium eit L Aftracanum 3 in quo Kujus nom. u. cui accedunt oppida permulta.. II. Bulgaria, in.quo hujus nom. u, Bira.. Kungura. III. Ca^anum, in quo hujus nom. u. IV. Siberia Reg., in quo Tobolium.. V. Samoteda Provincia*. * « bardinskos, Morduates, Cofakos, Pafcartos, °* quorum pletique in.o pp ida.diftinai.maguo numeto.habuant adTa- oaimfluv. • §- V. DE LAPPONIA MQSCOVITICA.. LApponia Mofcovitica.in.finibus.S.uecias. fita dividitut inttes pat- tes, nimirum in ; r Leporiam Maritimann. ih qua. pauca funt oppidula.. LeporiamTerfam.Jnqua.etiamop P idapauca. . .. Jil Leporiam.GrandYicenfem,in.qua.demumfunt opp.dafic vicu De Magno;Mofeovi'g DucatlU 40^ Caererum Geographorum nonnulli dividunt hac fatxone Ma~ ;gni Moicorum Ducis Provincias univerfas, ut loco;ponatur L Lapponia Mofcovitica. II. Samqjedia. HI. Siberia. IV, Ruffia Alba. "V* Mofcovia proprie dicla. VI. Tflrtaria Mofcovitica. His addi poilunt Livonia, Finnd- nia pars Ruffia; Polonica^ ferrum 6c Tnulta alia Mofcis quim Germa^ nis notiora» Non exiguum ferunt quoque lucrum tnercimonia ter- ra manque perpetua > ipfo mercatorum maximo Mofcorum fupfemO Duce, cujus feveriffimo mandato vetatur aurum Sc argentum Mof- covia e vehi aut exportari. Reditus procul dubio augcnt tributa fre- cjuentia fupremo Mofeorum Capiti rigore fummo exrgi folita. Hinc maximopere diiplicet eorum authorum opinio, qui re minus per- fpe&a aufi funt fcribere > Magni Mofcorum Ducis proventus an- nuos sequales duntaxat efle decem flor enorum, aut demum Philip- peorum millionibus. Profe&o a rationariorum^ uti dicimus, vel Fff % qu&* H ^io Tabula Chorographica quasftorum regulfs nonaberrant, qui decem aureorum , vel etiam longe plures rnilliones in annos numerari finguios Mofcorum Duci ex amphrlimis fuis Provinciis hodie magls excultis 6t habitatis pro- mittunt : tantam enim fupremo Mofcovia: Prajfidi prasfertim hac no- ftra cetate etfe potentiam novimus, ut pacis centum, bellorum vero tempore ultra ducenta armatomm millia, non annumeratis muni- mentorum 6c urbium prsefidiis perpetuo poflitconfervare abfquefin- gulari fubditorum difpendio. Imo leguntur parftm authores 6c au- diuntur rumores, qui trecenta Mofcorum militum millia PetroMo- fcorum Magno Duci ad nutum adefie memorant, quibus alendis 6c febus bello necelTariis confervandis fane fufficiuntnequaquarn pau- ci aureorum , non dicam florenorum milliones. Argumento fitno- bis, Mofcorum fupremum Principem ex eo etiam capite divitiisefie inftruclifiimum , quod in unfverfa EuropaMonarcha vixullirs infub- ditorum bona 6c corpora vel utatur vel abutatur jure tanto ac pote- ftate, quanta uti fcimus PrincipemMofcorum, quempopulares fub- diti in toto terrarum orbefibi firmiter perfuadenteiiepotentiffimum, dodifiimum ^cfapientiffimum; ipfi vero neque doclrina,nec pruden* tia, mirrus fapientia confpicui, eo quod lege patria prohibcanturad iiterarum culturam applicare fenfus 6c animum , abunde contenti, Ci elementa patria didicerint legere 6c manu exarare in modum ru- dirlimum. Religfo Mo/eorum/ irnonnullos exceperis ritus & ceremonias r fere eft eadem cumreligione Grascorum: fupremum namque caput Ecclefia; Patriarcha cum Metropolitanis, quatuor Archiepifcopis 6c duobns Epifcopis Ecclefiaftka jura & facra df&at: cui eximius re- ipondet honor 6C amor etiam afupremononnegatus Duce> quidie a palmis nomen habente Patriarcham afina vedumad templum uf- que precedit ex fede fua prfncipe inftar famulf frxnum dextera te- nentis. Exercitia Mofcorum in fpecfem facerrima funt multa alia Eg. ad aram Orthodoxos in faciendo facro imitari > aures prasbere confitentibus labes fuas > S. Crucis vexillum 5t imagines Crucifixi Det Divoriimque ex templisportare & reportare, comitantibus exomnt ixomxnum fiatu plurimis * vernum jejunium per quadraginta dies q1>- 1 De Magno Mbfcoviae Ducatu* ^ 4u ohfexvave-, S Bafilij Regulam in monafteriis muftisaccurate eufto- dire 6^c, Domus adhxc unaqiraque b Divorum Catalogo fuumpe- culiar} cultu profequicur Patronum, quem in ingreftu domus & vi- cini $c advenas profunda capitis inclinatione colunt, 8c tum adpro- pofitum flbi negotium fe convertunt» Jnter totius Mofcovia? Patro- nos principem obtinuit Jocum D. Nicolaus , cujus diemiater dies maxime feftivos numerant. Caste;um Mofcos legimus abhumore meianchofico vitium tra- hentes ehe timidos, lucn cupidos, tardos* fraudulentos, bibulos,pi- gros & caftigatoribus opus habere fere perpetuis , quales fuis uxori-' bus femetexbibent fepe mariti etiamcum amanc dc amantur: amoreni veroconjugalem inMofcorum animis extinguitfacile modrcaetiam cum fexu akerofamiJiaritas, qua; nonunquam perpetuo fufEcit divor-1 tio* Aiperitatem in moribus olim longe majorem deponereMofcos docuerunt piurimum Germani, Batavi, Galli,j\ngli"&c, quibuscutrj nunc commereiis, nunc fcederum focietateconjuncti > dum veftiturri patrium exuerunt, externorum mores cum habiru novo fenfim in- duerunt veftibus Gallicis hodie ornati plurimi. Potus idem fermd effc Mofcisx qui Polonisj nobilibus nimirum porrigitur fa^pevinum, plebeis cerevifia : non raro placet omnibus vinum, quod vocamus aduftum aut crematumj non difplicet etiampotusLatinishydrome- H di&us, cui jungunt ut plurimumpJacentasautpanemaromaticum» Barbam nutrire , radere vero confueverunt caput, quod potius gra- vant quam ornant confuto ex ferarum hirfutis pelllbus pileo, ferva- to inter diverfbs hominum ordines decoris diferimine. Ad talos ufque defcendit ab humeris veftitus longior, cujus pars anterior aci latus utrumque defluit, ut oblongaj caliga? promineant, & crailior venter Mofcorum decus oculis pateat. Linguam , dum facris ope- rantur , imitantur Sclavonicam j alias utunturpatria> quam ex varia- rum nationum dialeCtiscompofitam efle referunt. A n nu m aufp i ca n - tur a menfe Septembri , horarum primam ab ortu folis, undehoro- logiorum folis umbram excipientium crebernmus eft ufus. Severa cft Mofcis juftitfa, auro tamen venalis fa^pe 6c corrupta. Fur rota Irangitur^ facriiegus palo alligatus conngitur. 5 proditori caputam- Fff 1 pfc 4'* Tatula Chorographica putaturj dcbitor qui noneft folvendo debito, vapulat & fervituti addicitur. Patcr filium quater, forsetiam hodiepoteft vendere, ne- moque eft ha;res patris > riifi DuxMagnus dndulgeat. Tlurd collige txfeguentihus* §. VI, DE ORTU ET PROGRESSU DUCUM MOSCOVLE. MOfcorum nomen an a vetuftiifimisHebraisdatum^, an afagit. tis dirigendis delumptum fit, incertum habet ipfa Mofcovia» Alterum, nempe Ruflbrum namen fuis pofteris reliquifle cre- ditur Lechi&Czechifratrum frater tertius Ruflus , qui ampliflimum Ducatum fuum in Rufliam Albam , (Rubram Sc Nigram fertur divi- fifle. Quot vero aut quales RuflMiujus fucceflores venerata fit Mo- icovia, nec ipfis indigenis notum eft abunde Hiftori^e etiam patria: parum ftudiofis populis» 'Seculo poft Chrifti incunabula IX. Jngo- rem Mofcorum Ducem ab hoftibus fuis captum armis ftrenue vin- dicavit conjux Olga , quam Mofci.Semiramidis Mofcovitica; vene- rantur nomine. OJga 6c hujus nepos Wolodimer damnato idolo- rum cuku facra Gr&cis comrnuriia fufcepifle perhibentur. Reliquit AVolodimer fllios;duodecim •, quorum unus &: propemodum omnium fratrum vict.or Jaroslaus lnter qumque natosdum Ducatum diftri- buit, bellorum femen feminavit. Seculo XII. Polonorum Regibus inclinavit caput univerfa Mo- fcovia, fuis tamen etiam tum fubdita.Ducibus, donec denique Se- culo Tartarorum exercitus torrentis inftar Mofcovise Provin- cias inundavit, & ufque ad Seculum XV, occupatam confervavit ea methodo, ut Mofcorum Duces fidem promittere & gravia tributa folvere fuerint coa&i. Gregorius Dux omnium primus cum fratrc MichaeJe fuccubuit Tartaris. An. 1300. DuxDaniJovv Wolodimi- na principem fedem Mofcuam tranftuiit, a quo tempore Ruflia fre- quentius di&a eft Mofcovia. Danilovi fucceflbres fuerunt Grego- rius Kalita, Demetrius 3 Joannes Kalita, Joannis Kalita: filius, De- metnusll. Bafilius, Gregprius Bafilij frater, Bafilius hoc ordine II. cujus filijis Joannes Bafilides tandem anno 1477. Tartarorum jugo fe hberavit. Interea temporis partim Lithuani* Duces,partim Po* lonias De Magno Mofcovise D uca t 4 U IbniarReges aRuflia Alba & Rubra avulfas ProvinciasfuoRegnoSc IDucatui junxerunt , dolentibus hodie ja&uram Mofcis. §. VII. DE MOSCO VI^E DUCIBUS POST DEVI- CTOS TARTAROS. JOannes Dux cognomento Bafilidis, numerafifiimo ftipatus exer- citu occurrere Tartaris non veritus , non minori felicitate hoftes fuperavit, quam audacia oppugpavhv Victorias prcemium fuit urbs Novogardia. inter . Mofcoviai urbes tanti asftimata ,, utinvincibi- bilem crederent Spoliorum; ea ik urbe tantam fuifle copiam fcri- pferunt, ut folius auri: argentiqua pondus, onerandis trecentis curri- bus fufFecerit. Joanne defunclo filij,&:: nepotes per annos centum veftigiis fui genitoris ihftiterunt totius Mofcovia? Duces potentiflimi* a tyrannide tamen neutiquanTaKenisJnterquos Bafilius Joanni&rliius nomen C%*r fibiprimo attribuifle. creditur „ ut par haberetur Regi aut Casfari. Ajunt Bafilio argumenti primi loco fuifle verba * quibus, pronuntiavit, Grecorumjmperium aMahometanis extinclum* a Mo- fcorum Ducibus in Mofcovia efle ere&um Sc fervatumj hujusigitur fervatores appellandbs efle Cafares.* Joannes II* Bafilo v v izBalilij filius devi&is Tartaris* Regna Coia- num& AftracanumMofcoviasMagno Ducatuf adjecitanv 155 u An- nis fequentibus contra Livones , Suecos &. maxime Polonos pugna- vit,,, a quorum RegeSigifmundo Augufto cumiSponfam Catharfnam fororem Regiam petiiflet , Sponfeautem loco albicantemequamim- petraflet , ob ignominiofam repuliam; vehementet ira: exasftuans an . 1 563;.. 300000* militum.duxit exercitum ih Lithuaniami ubi expug- nato Polbnico munimento o&oginta hominum millia in durifllmam captivitatem abftraxit, &. tum hic,,tunr alias fere femper inaudita tyrannidis exemplareliquit. Tandem a Stephano Bathorio Polo- uorum , Joanne Suecorum Regibus <3t.TartarisJn anguftias extremas reda&us , pacem a vi&oribus petiit Scpartim impetravit : citius ve- ro ut impetraret, Romano etiam Pontifici in ipeciem humaniflimas mifitliteras, quibus feSacra Romana amplexurum vel ferio promf- 4? 4 Tabuia Chorographica fit> vel verius /lmulavit. An* 1584. fato tyrannis familiari cxtin- tlium in Solio, & poft annos duodeciminmortis femitapatremfecu- tus eft Theodorus ab/que liberis mortuus; unde fupremum Mofco- viae Jmperium intra 1 j, annos octo Duces invaferunt magis, quam rnore legitirno fibi vendicarunt. Quare inter tumultus publicos qua- tuor Pfeudo-Demetrij koc nomine fe mortui Ducis fratrem fingen- tes e medio funt fublati. Interea Polonorum & Suecorum Reges m turbido pifcati Mofcorum damno maximo auxerunt fuas divitias &L Provincias, Tandem ab anno 161 3. Michael Fedrovvitz a Mo- fcovia; ftatibus renitente animo electus , Sc denique ut imperaret^ multis argumentis perfuafus, Dux (upremus continuo cum Polono- rum & Suecorum Regibuspacem iniu, ampIiflimafqueMofcovia: Di~ tfones optato ftatui reftituit an. 1645. mortuus. Fortunam dein Mofcorum auxit Alexius Michaelis fucceflbr 8c filius, qui fublato quamprimum RegnoruminvaforePfeudo-Demetrio V. Polonorum Regi magnam Lithuania? partem repetitis victoriis eripuit, donec cfenique mutata belli alea Poloni vi&ores pacem vicbls dederunt Sc acceperunt. Idem elatus vi&orm, ciim a Clemente X. gloriofum Casfaris nomen concedi fibi aut petiiflet aut poftulaflet, repulfam pro merito fuo retulit, ^ Theodorus Alexij filius contra Turcas in aciem egreflus in ex- ercitu fuo numerafle fertur jooooo, Tanta igitur hoftium multitudi- ne primum territi* Sc mox vifti Mahometani inannos 20. pa&iiunt inducias eb potiflimum fjne, ut contra Hungaros liceretpugnare fe- curius. Joannes 8c Petrus Mtxivr-kz Theodori fratres , uterque rara inter Mofcos concordia,in annos fexcommuni poteftateMofcovia: imperarunt : tum verb Joannes nec corporis,necanimidotibus par fratri privatam vitam vivere juflus Sc compulfus a proceribus , foli Petro fupremam in fubditos eonceflit poteftatem, qua continub eft ufus contra Mahometanos 6c Tartaros. An, 1696. fcecius cum Le- opoldo Jmperatore initumMofcis placuit: annisfequentibus perBo- rufliam & Provincias Occidenti proximiores alias profe&us in An- gliamrediit inde per Germaniam in Auftriam acdemuminpatriam. De Magno MofcoViae Dueattf, 4Tf ubi fumptS de feditiofis vindifta feveriflima* cum Mahometaflis no* vas iniit inducias. E contrario Suecorum Regi nuntiato bello an- nis compluribus eapugnavit fortuna, ut non paucisiifque infignibus vidoriiS/potitus magnam Regno Suecico partem ademptam hodie teneat. Memorabilis antc aJias pugnas eft illa, qua an. 1709. Ca- roIunvXII. Sueeorum Regem Pultavam obfidione prementem tan- ta fuperavit vicloria, ut 9000. cxCis i^ooo.captiva duxerit,ipfoR^e- ge ad Mahometanos fugato. Cxterum ea eft gloria Petri Mofco- rum Ducis ultimi, utuniverfos anteceflbres fuos tum belli fortuna, tum totius Mofcovia: felioitate magna fuperMe dici poffit non im- merito. Adeo Mofcovise profuit nationes exteras propius intueri» mirari , imitari , cum iisdem fcedera ne&ere , auxilia pofcere. Ger- manorum certe Ducum £c gregariorum auxilio didiceruntMofci fe- Jiciu s pugnare, vincere, triumphare. Lege Ant, Toffeyinum* Lafitium* Sigifmundum Herberjlein* Taulum Joyium & multos alios. ^0** -4*3«*- -«3#S$*~ -«SR^ -44S8$*- DE IMPERIO TURCARUM. ANtequam de Mahometis origine & progreffii fiat mentio, mo* reha&enusobfervatoChorographiamaut Topographiam muU tarum Provinciarum rebusTurcarum variis pra^mittamus. Cum igitur conftet Geographia; & Status publici peritis, Mahometano- rum, quos Turcas appellamus, poteftati Provincias non paucas in tribus orbis partibus maximis efle fubje&as, hanc ob caufamprimo Provincias Turcarum in Europa, dein vero in Afia>& demum in A* fricaiitas obiter confiderabimus: tum vero Jmperatorum in Oriente Seriem a Seculo Chrifti VIII. ad Seculum XV, ufque brevi fynopfi comprehendemus, cum Jmperatorum Seculo odavo priorum gefta brevi compendio confcripta, inOccidente JmperatorumSeriesRo* manorum jam contineat> 6c lcgenda oculis offerat* Ggg TA- 4 ,g Tabula Tepcgraphica TABULA TOPOGRA PHICA DE PROVINCITS TMPE- RII TVRCICI IN EVROPA. §. I DE WALLACHIA ET MOLDAVIA. WAIIachia inter Tranlylvaniam , Moldaviam 6c Bulgariam media, atquehodie partim Hungarias Regi,partimPrin- cipi fuo Turcarumtributariofubje&a, loiigitudine fuafa- cile ioo. compleditur milliaria Germanica, latitudine vero multis in locis 20. alias vero 40. perpaucas numeraturbes,Provinciamon- tibus multis &: fylvis obnoxia. Prazcipua? urbes funt Targovifum, Targavifco. Buchereftum, Buchereft. Moldavia inter Poloniam, Bulgariam, Wallachiam &TranfyI- vaniam media, comple&itur longitudine fua ulcra 60. milliaria, la- titudine ver6 circicer 50. fubjacet h«ec etiam Provincia fuo Princi- pi tributa annua Turcis folventi. Urbes inMoIdaviafunt Bachonum, Jaflium. Soczova» §. II. DE BULGARIA ET ROMANIA ATQUE TAR- TARIA EUROP^A. BUlgaria ad Iftri ripam dexteram Orientem Sc Meridiem verfus ftta, longitudine fuaasquat facile milliaria Germanica 130. la- titudine vero nunc 30. nunc 20. pauciora* Wallachiam Sc Woldaviam fibi adfitam habct a finiftra, Maccdoniam vero & Ro- maniam a dextera. Orientem verfus adjacctPorjtoEuxino, & nu- meratur inter Provincias Turcarum Jmperatori fubditas. Urbes in Bulgaria funtSophia, Triadizza. Siliftria,Dorofthe- ro, NicoppIiSi Nigcboli. Ternova, Vidina. Varna* Axiopolis* Provada. Ro- Dc Provinciis Jroperij Turcici in Europa. 417 Romania inter Bulgariam, Pontum Euxinum, Natoliam & ma* rc JEgxum, nec non Macedoniammedia,longitudine fuaa^quatmil- liaria Germanica So. latitudine vero circiter 30. eft & ipfa Turca- rum jugo hibje&a & numerat urbcs fequentes : Conftantinopolim* Adrianopolim. Philippopolim. Gallipolim. Afperofam, Abdera* Selijuream , Selymbria. Dardanellos, Sefto & Abydo. Bulgariae St Romanisc jungamus Tartariam Europasam, quaeeft tra&us admodum longus infra Poloniam inter Mofcoviam , Marc Nigrum 8c fluvium Tanaim medius. DHiduntur Tartari in XIII. partes, quarum pars L Eft Tartarorum in Taurica Cherfonefo, cui impcrat Rex, Turca- rum Jmperatori tributafolvens: ipfi vero TartarorumRegiCham di&o fubiiciuntur Bacafara, Bacisaray. Crimsea, Krim. Prar- copia, Precop. Capha, aliisCavum,CafFa. Tanais, Azovv. II. ParseftTartarorumPracopenfium. III. Crimenhum. IV.Cir- caflbrum. V. Calmuchorum. VI. Naganenfium. VII Oc- zacovienfium. VIII. Beflaravienfium. IX.Bialogrodenfium. X. Budiazenfium. XI. Dobrucinenfium. XII. Ceremiflb- rum. XIII. Lipkovienfium , Quibus accedunt Cofaci» qui more aliorum ha&enus recenfito- rum nunc adharrent Turcis, nuncMofcis, nuncetiam Polonis, adeo ut ipficrebrointer fefe certent, rapto vivere, obedientiam promit- tere, & mox negare jam afluetus populus. TABULA CHORO. GRAPHICA UNIVERSjE GRJECVE- *• '• . . GRxciainter E)almatiam,Serviam,Bulgariam, Romaniam, Ar- chipeiagum 6c mare Mediterraneum media > dfviditur incon- Ggg x tintn- 8 Tabula Chorographica tinentem & iniulanam. Continens fualongitudineasquacfacile 110. latitudine vero nunc 80. nuncyo. nunc paucioralongemilliariaGer^ manica. Eft ipfa hodie fecundum maxfmam partemTurcarum ty- ranno fujecta. Dividitur continen* fn fex Provincias, fcilicet in J. Macedoniam. II. Albaniam. 111. Epirum. IV» Theflaliam. V. Livadiam Sc VI. Moream. In Macedonia funt urbes Theflalonica, Salonichi. Janitza o- lim Pella,aliis Zuchria. Amphipolis. Mons Sanctus, Athos. Ca- vila, aliis Bucephala, Cavalla. Sintica, aliis Heraclea, Bagna Bebufto, In Albaniafunt urbes,Dyrrachium, Durazzo. Scodra,Scutari. ^lbanopolis. LifTus, Aleflio. Antibarium, Antivari. Croia. Dol- -cinium, Dolcigno. Drivaftum &c, Dnvafto. In Epiro funt urbes, Chimera. jannina, aliisJoanninaolimCak •iiope, Janna. Antigonia, Argiro. Arta, Larta. Achrida, Oerida. Panormus,Palormo. Nicopolis, Prevefa. In hac Provincia fuic Promontorium A&ium. In Theflabafunt urbcs, LariflL Scocufa. Tricala,Tricca. Zi- tonia. Urbibus acccdunt montes QtitOtt. Olympus. Pindus, Par- mflus. Helicon,& montium anguftise Thermopila% In Livadia fcu Achaja, olim Gracia proprie di&a funt urbes » Athenac,Settine& Athen* Megara. Thebas. Dclphu SinusCo- rinthiacus, Dardancllen. Naupachis, Lepante» Pcgafa, Volo. Sa- lona, Amphifa. In Morea urbes funt, Corfnthus , Corantho. Patra:, Patraflb. CIarentfa,aliis Cyllene,Chfarenza. Elis, Belveder. Vicus longus, ©lim Olympia, Longavfco* PiIus,Zunchium 6c Dipolis, Navarin. Methone, Modon. Corone, Coron. Megalopolis, hodie pagu* Megalapoli, Caftrum Maina, Maina. Mintra,olim Lacedxmon. £pidaurus Limera $c Malvafia, Napolidi MalvafTa. Naupalia, Na- poli di Romania. Arcadia* Caftrum Torncfum, Caftel Tornefc. Chielefa. Zarnata* His urbibus acceflerunt Promontoria non pauca nimirum Cri- tos« Malea* Tsnariurm deSapientia» Scyllscum &c. Totius Orfleciat» 41^ $. H DE GR^CIA INSULANA, INfulana Gra;cia comode dividitur induas infulasmajores,fciIicec in Candiam feu Cretam & Chalcidem , quam Negroponte hodie appellamus : item ininfulas minores, quarum ali;u inmarijoni- co prope Jtaliam; alias in Archipelago funt verfus Afiam. Candiahaud procul Morea infra Archipelagum fita 70. circiter Germanicis milliaribus longa, fed nonnifi 10. & multis in locfs vix 5. lata an.1669. a Mahometanis Vcnetorum Reipublica* poft mul- torum annorum ar&uTimam obfidionem & iuperatos infultus plu- rimoseftdenique erepta. Urbes in eadem iunt Candia cum promontorio &: portu. Cy- donia cum portuj Canea. Rhytimna, aliis Rhy timum, Retimo. Cy- tasum, Setia. Caftra in Ditione Venetorum : Corycus, Garabufa. Spina lon* ga. Suda. Crium,deCrio. Promontoria : Samnonium, Salomone. Cyamum, Spada. Ge- reftum, Gerefto. Chalcis feu Negroponte, olim etiam Eubcea appellata, feparatur a Livadia angufto maris /patio. Longitudo infulae eft milliarium Germanicorum 30. latitudo vero circiter 8. Urbs unica hoc ipfo no- mine appellata eft hac in infula. Infulx minores circa Graciam funt multas > harum alias diftin- guunt mare Jonicum, fub poteftate Venetorum omnes: uti L Corcyra, Corfu. II. Leucadia, S.Maura. III. Cephalonia» Cefalonia. IV. Zacynthus , Zante. V. Echinades Cur- zolari. VI. Cythera, Cerigo. VII. Sapientia, JaSapienza. VIII. Strophades, Strivali. , Infuhe alias minores Mare JEgxum exornant fub jugo Otto- mannico plerseque conftitutse, harum I. Cyclades Candia; funt propinquas. II. Sporades ab Afiae finibus non fiint remotse. . - III. In An(hipeIago funt Lemnus* Stalimene. Lesbus feu Mityle* nc, Mitelino, Chiu^Scio. Scyrus,Schiro» Salarnis,CoIouri. Ggg 3 Sa- 4X0 Tabnla Chorographica Samus, Samo. Jcaria,Nicaria. Delus» Tenos, Tyne. An« drus,Andro. Parus,Paris. Naxus, Nafcia. Melus, Mylo. Pathmus, Palmofa. Tenedos,Tenedo. Corpathus, Scarranto. Tot ProvincicC & infula: Europxar Achmeti III. Turcarum Jm- peratori hodie fubje&se permultis fane funt obnoxia: coa&ionibus ar- gentariis & aureis: Camera: enim, uti dicimus, feu serario Turcico obveniunt quotannis florenorum milliones facile 20. Tantamjam fummam augent fere S.florenorum milliones a Chriftianis extortse ob praftandam fibi fecuritatem. Accedunt quatuor milliones ex bo- nis libertate donatis. Totidem milliones dicuntur folvere Refpublicas variajdt ViriPrincipesdiverfi,authorumLegati. Majus pretium pa- riunt gabellarum, vedigalium& tributorumaliorum varia nomina. Ingens item thefaurus ex mercatorum navigiis poftulatur. Cumu- lum denique auriadaugentbonamortuorum necteftamentorumpri- vilegiis exempta, nec kereditatum juribus tuta, fed arigidis exa<5to- ribus fupremo Domino exigifolita, portione crebro modica uxo- ribus Sc liberis relida. Moldaviaj Princeps ( utexemplis hic fit lo r cus) dicitur numerare 180000, Wallachiie 1 20000. Respublica Ra- gufana 50000. an vero aureorum , an Philippeorum , an denique florenorum Jmperialium, uti vocamus, incertum habetur. §♦ m. DE STATU ANTIQUISSIMO GR^CORUM. QUamvis Regna Gracorum dudum ante Perfarum Monarchiam iuum na&a fint principium , nihilominus exordium Grasco- ' rum Regno aut Monarchias faciunt Hiftorici multi ab Ale- xandro M. ut fcrvarentordineminter quatuorMonarchiasPrincipes in facro Codice variis imaginibus defcriptas. Venturum itaque Alexandrum M. multa eaque varia antecef- ferunt Gracorum Regna: vetuftiflimum omnium erat ab urbe Sy- cione diclum Sycionicum an. 1966. jamfundatum,cui praeerantRe- ges 25. Idem Regnum vocatum eft dein Achaja. Alterum inter Grccos Regnum fuit Argivoruminurbe Argos. an, M. 2200. circker exortum tempore Jacobi Patriarcha^. Ter- Totius Graci*. ^ i Tcrtium dixerunt Athenienfium circa annum 2490. temporc Moyfis inchoatum , in quo Rex omnium primus Cecrops fuit au- thor plurium Deorum. Qiiartum appellarunt Thebanorum ab authore Cadmo inccc- ptum circa annum 2580. Quintum vocarunt Mycsenarum a Perfeo inPeloponefo an, 2712. forte extruclum. Sextum in Grascia Regnum dichim eft Spartanorum circa an. 2 9^o.conditum 5 quodappellantetiamLacedajmoniorum aconditore Laceda^mone , & Spartanum a conditoris conjuge Sparta nomine. Septimum fuit Corinthiorum a principe Regni urbe Corintho hoc nomine di&um , St fere cum Spartanorum Regno natum. O&avum Lydorum Regnum appellatum efle novimus circa annum 2994. inftitutum in Afia: finibus, cujus RegniReges ex fan- guine Herculis fe natos efte non minus, quam Reges alij gloriati funt. Nonum Regnum fuit Macedonkum 3 cujusRexprimusCarau- nus cum fociis multis ex Peloponefo venit in Macedoniam an. M. 3 240. Regnum hoc ante M. Alexandrum numera vit per annos 440. Reges 19. quorum ultimus Philippus circa annum 3718. a. Paufania Duce in nuptiis Cleopatras filias Regias Alexandri fororis eft ex in- fidiis occifus. §. IV. DE CLASSIBUS VARIIS CLARISSIMORUM IN GR^ECIA VIRORUM. s Trima CUjfis fit Ducum , quos, eofque multos inter nominatiC ffmi fuerunt fequentes : Pififtratus, qui ingeniofiffimis ftratagematis Athenienfibus non raro illufit. Miltiades, qui Perfarum exercitum 600000. militum numeran- tem paucis fuis copiis fuperavit fubPerfarum RegeDarioHyftafpe* Cymon Miltiadis Wtk navigia 350. devi&isPerfis eripuit. Ariftides a totius Grsecias populo adtimatus maximi, Themi- loclis invidia vi&us in exilium abire juiTus eflv The- 4** TabuU ChorOgraphlca Themiftocles Perfarum gloriofus vi&or auchto nuntfo, eum, qui Themiftoclem Perfarum Regi captivum fifteret, ingentem auri fummam pro munere efle reportaturum , ultro fc Regi ftitit. Ageiiiaus Themiftoclis filius patrcnavali pradio Perfas fuperan- te, in apertis campis Perfarumcopiasfudit, minime veritusincaftra, hoftium advenire , & Macedonium Ducem , quem Regem efle au- /picabatur, fternere. Pericles pacis tempore eloquentia confuluit patria;, beili tem- pore gladio. Propter eximias virtutes dichis eftOlympius. Idem rogatus, ut pejeraret, mox reipondit: amiciu uftuead aras. Alcibiades Periclis filius patria Athenicnfis ad Spartanos hoftes tranfiit a popularibus virtutem invidentibus id facere compulfus: interhoftes tamen patria? prodefle plurimum perrcxit ftrenue. Epaminondas hoftium Gracinspotentiffimorum victor,dumab «mulis eleclus eft in Elearchum, feu in prasfidem plebejorumhomi- num, qui plateas urbium a fordibus mundas fervarent, amore pa- trias hocce viliffimum munus non refpuit. Timoleon utaflereret libertatem Corinthiacam , occtdit fra- trem hoftcm Iibertatis patrias publicum : faclus dein infular Sicu- Ix Pra:feclus,Dionyfium Sicilia: tyrannum exauthoratum conftituit Corinthi ludimagiftrum. Secunda Claffis fit Legislatorum , quorum primus Lycurguscir- ca annum M. 3410. Coronam Regiam fibi ieriooblatamnonadmi- fit« Lege publica conforrnitatem fimul &. xqualitatem tum in ex- truendis domibus, tum etiam confuendis veftibus ad vanitatem $C mala alia tollenda inftituit. Juvenem petulantem Alexandrumno- mine ob leges publicas legislatori vehementeriratum, & oculumei- dem eruentem, fed ob hoc ipfum crimen a fenatu traditum fibifa- mulum conduxit domefticum obftupefccntibus cun&is, prefertim ipfomet Alexandro. Draco rem minimam furto ablatam morte per leges fuas vin- dicandam ratus > lcees fanguinc, non atramento aut colore di&us cft fcripfifTe. Solon circa annum M, 3460. oblatam fibi ab Athcnienfibusfu- prcmani Totius Graecfas. 42$ ipremam dignitatem non admifit: feveras Draconis leges rnitigavit, fuas vero probatas primo omnibus in Areopago depofuit. Hasipfas ;denique leges a Grxcis oppido negle&as vendicarunt fibi Romani Ifru&u fuo maximo. Zaleucus Locrenfium legislator adulteros oculorum erucndorum ja&ura puniri prxcepit iege, quam S. Hieronymusprobavit obgra- jviflimum fcandalum ev adulteriis fequi folitum. Cum vero fiiius |Zakuci reus adulterij fuifiet probatus, 8c cives rogarent, ut falte-m filium ha:c Jex non tangeret, precibus tandem id tribuit, utalterurn oculum filio, alterum fibi erui juberet. j Charondus in Calabria legislator inter leges complures earm |pofuit, ut nemo pugione armarus ad concionem diceret, qui fecus fecuTet, morte facinus lueret. Verum gladij fui ad latus pendentis immemor , paulo poft in publico comparuit oratorj deli&i igitur jfui admonitus, ut legem fervaret integram, fe occidendum obtulit jjudici. TertU CUjfts fit feptem Virorum , quos feftem Sapentes dixe- runt, qui circa annum M. 3444. rara prudentia fimul & concordii Grxciam illuftrarunt. Concordiam maxime prodidit tripus aureus |in pifcatorum retibus una cum pifcium copia inventus ,8c ab Apol- (linis oraculo GrxcU fapientifftmo adjudicatus. Tripus igitur ad hos jyiros a fapientia iummi arftimatos ea ratione & ordineeftmiiius, ut a nemine eorundem fuerit admifius, fed Reipublicarreftitutus s aqua itaque Deorum maximo tanquam omnis fapienti^fontiinanathema perpetuum oblatus tripus fa&us eft pes idolo , fupra quem pofitum ,dixit oracula: unde ex tripodeloqui dicimus eos, quifententiasfuas inftar oraculi vendunt. Inter Graciae Sapientes primo loco collocatus eftTales, qui pro tribus beneficiis grates diis dixit maximas, quod nimirum eflet ho- mo, non vero brutum j vir, non foemina 5 Gracus non barbarus. Ma- trimonij vinculo alligari noluitcadibatusxftimator conftantiffimus. : loco dicere auditus creberrimein juventute & fene&ute 3 fe pro matji- monii lege fuijfe nimis juyenem } & nunc effe nimis fenem. Hhh ^ Tabula Chorographica. Pittacus tametfi belli Dux ftrenuus, Marti tamen valedixit, ut Mufis fe tocum confecraret. Veniam dedit filij fui ficario. Ob- latum a Crsefo aurum non accepit. Dicere auditus eft non raro: age quod agis. Bias fhebanusurbe patria ab hoftibus occupata,& civibus bo- na «i fecurum locum transferentibus, fuas hoftibus divitias reliquit & abiens dixitj omnia mea metum forto. Iram & prarcipitata coniilia in rebus vitare fuadebat maxime,dicens: fejlina lente Cleobulus inter alia monere folebat puberes : ft yisnuhere ,nnhc fm, . . . Periander mundum muliebrem moderatum toleravit, nimium damnavit. Gabellarum & vectigalium confuetudinem admifit, tri- buta alia remifit. Fadus cft denique tyrannus. Chilo Spartanus intcrrogatus ab Afopo, quid Deus ageret, re- fpondit convenicnter facro Codici : defonit fuferhos & exaltat humiles* Aliasrogatus, quse flnt inter difficillima? refpondit tria , nimirum/f- cretum ftkre , tcmfus afte collocare, & injurias fati. Dixit etiam, aurum frohat lafis Lydw> yirumfrohat aurum. Solon Athenienfis capti ab hoftibus patria in Lydiam auffugit, ubi Crarfo Lydorum Regi vcnuftiffime veftito refpondit,pavones& phafianosCrafomagisexcellere vcnuftatej horum enim flumas ejfe fro- frias, Crtfi yerb alienas. Interrogatus a Crsefo ctiam , quanti duceret felicitatem fuam Regiam, repoiuit neminem nifmortuum interfeltces cfe cenfendum^ Aurhor creditur cfle Areopagi. §. VIII. DE GRjECLE PHILOSOPHIS, MEDICIS, MATHEMATICIS* HISTORICIS, POETIS ET ARTIUM PERITIS ALIIS. TrimaClaffisft Thilofofhorum, intcr quosordinetemporummultis aliis prior extitit Zeno Eleatcs inventor Dialedicx. Zcnoni pro- ximuserat Pythagoras invcntor Philofophi* Symbolic* & magia: natura- lis, i ChalcLeis inftrudus Magiftris. Amator fobrietatis 3c caftitatis Gr#corum fceminas oratione fua tantum commovit, uc mundum mu- Totius Graeci*. 41$ imilicbrem anathematis loco Junonis altari confecraverint Annis quinque Pythagoram audiebant difcipuli, antequam ipfis prcfente Magiftro loqui verbum licuit: dum vero inter fefe verbis certarunt difcipuli, refponfum fupremum Sc ultimum in authoritate Magiftri fui pofitum cfTe credentes dicebant : iffc dixit. Anaximander didicit formare chartas Geographicas & horo- logia feu clepfydras arenarias. Anaxagoras ccclum fuam dixit patriam , quam elevatis oculis nunquam non confiderabat. Socrates reli&a Phyfica formandis moribus fe totum impende- bat. Interrogatus , an fatius eflet nubere, an liberum manere, re- fpondit, utrumque dtfficultate magna non carcrc : homines quiffe ferquat* finiiles ejfe f ifcihus in retibus &*xtra retia. Mcrcatores avaritia:, Ju- risperitos lnjuftitias, Poetas ftolidas vanitatis infimulavit. Delatus ipfe ad Areopagitas judices , quod deos contcmneret„ non negavit : intcrrogatus igirur, quam pcenam mereretur deorum contemptor? refpondit , fe promereri in Prytaneo , feu loco Athenis nobiliffimo communibus Reipublicae mediis lautiflimehaberi > quare ducentisSc odoginta Areopagitarum calculis condemnatus, veneno eft occifus, fed 6c mox ardentiffimis votis defideratus: defiderij teftis 6c indcx erat ftatuaarrea in foro publico Athenis inhonoremSocratisere&a. Laudatus faspepropter fcientiamreponebat: fcio mc nihil fcirc. D.Ju- ftinus M. Socratem in Beatorum numero colloCatum aflerit. D. Cie- mcns Alexandrinus 6c Eufebius Angelum tutelaremadftitifle Socrati affirmant. Xenephon ajt, nec quicquam dixifle, ncc fecifle con- rariumhoneftati. Vixit an. 3660. Plato cognomento divinus, audito Socrate de moribus, carmi- num fuorum magna parte Vulcano confecrata Socrati fcfe fubdidic difcipulum. Eloquentia adeo excelluit, ut Grasci dicere confueve- rint, fi Jupiter idiomate Grasco loqueretur hominibus, imitaretur Platonem. Antifthenes jam in arte Magifter, audito Platone feparvulum dixit, difcipulisfuisdimiflis omnibus, fa&us ipfePIatonis auditonubi tantum haufit profe&um, ut Stoicorum princeps multos denuo nu~ Hhh 2 mera- 426 Tabula Chorographica meravcrit di/cipulos, quibus prefcripfiiTe perhibetur fallium,haculum & harbam* Diogenes Cynicus Antifthehis difcipulus invitatusaPIatone di- vite ad epulas, lutulentis fuis pedibus menfamfcedavit intercachin- nos dicens, fefe calcarc luxum ac faftum Tlatonis : at refpondit Plato,/*- Jtum Tlatonis rideri afaftu Diogems longe majori. Idem Diogenes ab Aiexandro M. m dolio confpeclus , 6c cominus ab eodem interro- gatus, an nullam Regiamgratiamrogaret,repofuit,/ notiffimos Alfarabius, Algazelus, Avizenna '& Averroes comendare amplius laborarunt. Ex AfricainHifpaniam in libris redi- Vi vo fimilis Ariftoteles primo Corduba? & demum in urbibus pluribus eft explicatus, Verum Parifiis curn Philofophus Ameris nomi- ne luftratis Ariftotelislibris ha?refin docuitfet, partus Ariftotelici ha- denus plurimis ,pretiofiifimi in foro pubiico arderefunt jutfi* Infa- meshosigneshaudvituperaruntGregoriusIX. Pontifex& Philippus Pulcher Gallorum Rex, deprehenfis, ut ajebant, Ariftotelicis filiis ab hasrefi vix remotis. Hoc maxime modo Ariftotelis Philofophia eclypfin patfa, denuo inftar folis ccepit fpiendere , cumeandem in A- cademia Lutetias publice interpretari jufliis Alexander de Alesadfui imitationem pertraxit Db&ores maximos B, Albertum M. D.Tho- mam Aquinatem, Do&orem Subtilem alioique multos. Placuerunt plurimum hxc Do&orum ftudia fupremac' totius orbis & urbis Sedi-, Nicolaus enim hujus nominis V. Pontifex Rom. ad emolumentum totius Ecclefiar Ariftotelis libros nov is inprimi typis , littcrarise juven- tuti omni rweliori modo commendari, &. in Orthodoxis Academiis explanari mandavit. Xenocrates Ariftotelis condifcipulus donata auri 28. talenta quamprimum remifit curh diclis: non Thilofyhis 3 fed ^egibus oj>u*ejfe diyitiis. * Anaxarches Arfftotelis difcipulus tempeftate maris in Cyprum infulam delatus,6c a tyranno inmortarium miiTus , fimulque contu- fusreiponditidentidem: tunde, tunde Anaxarchi facculum, Anaxarchum non tundis. Linguam inde fuismet dentibus demorfam expuit in fa- ciem tyfanni. Polemon juvenis Venereus cum fociis venit ad fcholam Xeno- cratis, cum hic forte de fobrietatis & caftitatis prcftantia loquere- tur ardoretanto, ut Polemon a prioritotus diverfusdifciplinsefeim- penderet, & Magiftrum in cathedra fequeretur Magifter» Crates Thebanus Diogenis difcipulus mifit opesin mare hisdi- c"tis: mergam yos> ne mergar ayobis. Adversus Venerem difcipulis impuris tria prafcripfit remedia, nimirum fgbrmatem, feriam occufa- fienemi & fi hasc non fufficerent , reftim* Uhk 3 Epi- 4*S Tabula Chcrcgraphica Epicurus hominum felicitatcm non conftituit in voluptatibus carnis, fed in abfentia doloris corporalis & animi quicoc. Miflis hoclocoPhilofbphorumGrccorum nonpaueis, annume- rentur PhiJofophis duo Medicf, nimirum Hippocrates, qui tabulas Medicis peridoneas confcripfit, & irt templo ^fculapij /ulpenditj meliorique dein ordinc donatas pofte- ris commendavit. MenecratcsPhilippoMacedonum Regi charus,eo deniquepro- lapfus eft dementias ob recuperatam multis fanitatem, ut Jovifepa- rem crederct: quareMedico huic remedium fcripfit Rex> pro cpu- Jis nimirum copiofum fuffitum&c* Claffis fecunda fit Mathematicorum, inter quos Architas Taren- tinus invenit inftrumenta partim Mathematica, pai tim bellica. Hujus artefaclum fuit etiam columba lignea per aera volitans. Eudoxus Archita? difcipulus pauper, obpaupertatem a Platone ditiflimo non admiflus, fexdecim menfium fpatio fubMagiftris aliis ita profecit, ut Athenas redux Platoni Magifter fuerit oppofitus. Euclides fenior exorto inter Megaram & Athenienfes bello A- thenas ingredi prohibitus, fceminam veftitu fimulavit,&no&econ- cubia urbem ingreftus, pofitis veftibus Socratem audiit dicentem. Archimedes Syracu/anus Romanorum navigia vitris fimul & fo- lis radiis comburens, obfidionemannis tribus continuam ab eventu Romanis exoptato impediit. Percufius denique a Romano milite cecidit Archimedes, cum nihil motus tumultu armorum publico fuas inarena duceret lineas. Fata Archimedis luxit Marcus Marcellus Romanorum Duxfupremus. Clajfis tertia fit Hiftoricorum, quorum primus HerodotusHalicar- nafiusexGrsecia in Italiamcircaannum 3570. profugusfcripfitlibros novem, quibus dilucidavit gefta Regum Perfarum, nimirum Cyri, Cambyfis, Darij Hyftafp is&c. Librisfuis Mu/arum nomina impofuit. Tanti eft habitus a Cicerone, uthicHerodotum vocarit Hiftorixpa- trem. Thucydides patria Athenienfis fcripfit bellum Athenienfesintcr & Spartanos £eftum,di&um vulgo Peloponefi Hiftoriam,quamDe- moftheni adeo probatam efte ferunt, ut o&ies defcripferit. Xe* Totius Sueci». 425F Xcnephon Thucydidcm annis & arte fecutus, praeter Hiftoriam Peloponcfi ultimam reliquit pofterislegendaRegum Perfarum gefta* Theophraftus Ariftotelis difcipulus ob do&nnas praeftantiamhoc nomine appellatus, in cathcdra Ariftotelem (ecutuseft annis^j.Dif. cipulorum 2000. numerafie fertur. Scripfit Hiftoriam plantarum, characleres morum &c. CUjfis auarta fit Oratorum , quorum primus tempore Gorgias Leontinus de obvia quavis re ad auditores dixit fumma laude. Pa- ter eloquentias aCicerone di&usjfocratern difcipulum praxeptis opti- me formavit. Lycurgus pctulantium puerorum ofor,contra fccminarum lu- xum non raro verba fecit. Agoni propinquus in curiam famulb- rum manibus deferri poftulans ad Patres dixit, &rationempublico- rum munerum, quibus iy. annis fupremus quxftorum praefuit, cun- clis admirantibus, reddidit. Hiperides contra Demofthencm a Macedoniae civibus auro cor- ruptum dixit & librum fcripfit. Paulo poft cum morbo correptum, &: librum manu volventem inviTeretDemofthenes, dolorem vultu praeferens, ut morbum animi Demoftheni pelleret Hiperides dixit, fepro ReipublicasbonofcripfifTe. Demofthenes dum primo iterumque dixit ad populum , ob lin- guas balbutiem & indecoros corporis motushaud piacuit. Mirum di&u ! brevi temporis fpatioita commiflbserroresemendavit,utpras- ftantiflimum Oratorum Grxclsc etiam hoftes laudarint. Auro cor- rumpi fe finebat aliquando : unde cum Harpaium Alexandri M. quas. ftorem perfidum oratione reprehendere decuiflct, anginafelabora- re fimulavit. Quare invaluit didum: Demojlhenes argentangina, non mgtna laborat. Claffis quinta fuit Poetarum , quos inter eminuerunt Homerus, Hefiodus, Archilochus, Hipponax, Anacreon, Stefichorus, ALfo- pus, Si m o ni des, ^Efchilus> Pindarus, Ariftophanes, Euripides, A- rion &c. ClaJJis fexta numeravit piclores, nimirumAppollodorum, Parrha- fium, Zeuxem, Polignotum, Timantem, Appellem, Protogenem &c . In Tahula Chorographfca Jn Clajfe fefttma numcrati funt ftatuarij , quorum pnncipes fuc- runt Phidias, Polycletus, Lyfippus&c. Hac de Gracorum fapientia* doUrina & arte frofana. §. ix. DE GR^£CORUM SAPIENTIA ET DOCTRINA SACRA. INter Gracps gloriofumnact-aeh: principium Sapientia&Do&rina Sacra anteServatoris noftn nativitatemannis trecentis& trigin- ta circiter, cum Ptolomams Phildalelphus^gyptiorum Rex ar- tium liberalium & fcientiarum arftimator eximius, feptuaginta duos Hebrapos linguaj patria: fimul & Gracia: peritiflimos fibi adfcivit, ut VeterisTeftamenti Codicem eo ufque idiomate Hebraico duntaxac Icriptum , Gra^corum etiam J/ngaa donaret vel totum , vel ex mul- torum fententia folum Pentateuchum : Regis itaque defiderio lau- datiffimo intra 72. dierum fpatium non ablque concordise miracuJo /atisfecifle iidem perhibentur ab authoribus dodrina, vir- tute & antiquitate graviilimis. Interpretum proinde horum Codi- cem primis a nato Chrifto Seculis legerunt maxime Grasci, & La- tini, donec denique tumamanuenfium Jibrostranscribentiumerrore, tum fide Gra:corum&; Hebrarorum mala non paucis corruptus vitiis merito ccepit difplicere, & Scriptura?, quam Vulgatam appellamus* Jocum Jongc digniorem cedere. Annis pJuribus, quam trecentis de- niqj elapfis gentium Do&or PauJus in Areopago non veritus dicere, Sc Gra^cos fuos errores dedocere , in Grarcia Sacra; Sapientia: firmam ele- git fedem 5 hos omnes aliofque multos inEccle/iaScriptoresGraxos nobiliilimos ordine temporum kk De Jaiperfrtoribus Orleuti*. 4|t h\c allatos prace/Terunt annis, dignitate & forte meritis, utpote Mar- tyrij coronaexornatiRomani PontificesnationeGrasci DD. Anacle- tus,Evariftus, Telesphorus, Hyginus, Anycetus, Eleutherius, An- therus, Sixtus II. Dionyfius,Cajus, omnes Sccuii II, & III. Pontifices Oecumenich A Seculo VI. ad noftram ufque #tatem tyrannorum multorum verius, quam Jmperatorura Gracorum mensfiniftraDivinasSapien- tiaj, Fidei Magiftrse , inter Grarcos movit bellum gravillimum. Belli flammis fomitem addiderunt Epifcopi fchifmatici nonpauci, hasre- ticiplurimi, 6c tandem invalente Mahomete vis maxima,tyrannis, ignorantia> doctrinanovaexgentilium, Hebrarorum &; aliorum an- ti-Chriftianorum erroribus variis conrlata : unde Grsecia quondam S&- des Sapientias di&a , ioco pulfa fedem reliquit Mahometanorum in- fipientiaj. ^g^.. « ..^s^ »^2s^» •>&zm~ DE TMPERATORIBUS ORIEN- TIS, SEU GR^CIS POST DIVISUM DENUO ROMANUM JMPERIUM. §. I. SECULUM IX, A nno Salutis 800. Carolus M. a D. Leone III. Pontifice Roma- XJl no Occidentis Jmperator conftitutus Sc coronatus eft reli&o Orientisjmperiofuis Jmperatoribus,quorumSeriemadannuni 800. vide inSerieRomanorum JmperatorumiSeriem vero reliquam paucis hic amice Leclor accipe. I. Anno Domini 802. Nicephorus vir Conftantinopoli Patri- tius, Jmperatori ftemmate propinquus, Jrenem Jmperatricem res Jm- perij agentem in infulam Lesbum abire compulit. Confcenfoitaque fupremas dignitatis Solio cum fasviret magls, quam imperaret» paf- fim plurimis exofus > & a Crunno Bulgarorum Rege viclus , in taber- naculo fuo eft occifus. Occifi cranium auro illufum Crunno Rega phialas loco ferviifle fcribitur. Irap, an. 9, lii II, Stau- 434 De Jmperatoribus Orientis» II. Stauratius aNicephoro patre in thronum eve&us ob vitia &. haerefin Manicha^orum fceptro indigniiTimus, exhibuit femoribus in- durato Pharaoni fimillimum carcere digniffimum. III. Michael Curopalates du&a in conjugem Procopia Nice- phori gener, pulfo Srauratio concra Bulgaroshaud feliciMarte pug- navit: monafterio igitur fua iponte inclufbs fafces commifit Theo- phylaclo rilio una cum matre in exilium brevi abacto. Imp. an. 2. IV. Leo V. CrannumBulgarorumRegemfuditfugavitque. De- in vero in Iconocla/torum errores lapfus pariter Manicharos fovit: a Michaele igitur Balbo duce fuo errorum fuorum commonefa&us, dum monenti eft mortem minatus,. mortis vi&imacecidit aMicha- ele praventus* Imp. an. 7* V. . Michael Balbus gravia Leonis vitia auxitfuis majoribus: E- pifcopos enim facrarum imaginum cultores partim exilio, partim morte multavit, bardus verius,quam Balbus dicendus. Imp. an. 9. VL Theophilus Balbi filius. vitiofipatris asmulator Imaginesia- cras vetuit pingi, avium alioriimque animalium formas iisdem lon- ge prahabens. Imp. an.n.. VII. MichaelllL Porphyrogenitus Theophili filius Theodoram matrem Imperij columnam exaula puifam ccenobioinclufit,ut viam vitiis aperireu D.Methodius eadem xtate Theodorar auxiliis po- tens /acrarum Imaginum cultuivigoremreilituit multo confervatum tempore. Imp; an. 25. VIII. Bafilius Macedo humili loco natus promeritus efl hono- rum verticem, Jmperator infignis Religione & mulcis clarus virtu* tibusj Magiftratus quippe divifitinter viros. integerrimos : tribuna- Jia conftituit xquiffima :: placeas obiturus pramifit, qui nuntiarent obviis, adfuturum mox Ca^farem ope & opera indigentibus. Nul- lus Jmperatorum. facile ea artate plura templa condidit 8c inftaura- vit, quam Bafilius, cujusauxilio celebratum eitConitancinopoli Con- cilium IV. Oecumenicum an. 869.. Ruilbrum converfio Ca^fari huic debetur rnaxime. Imp. an. 20. IX. . Leo VI. Jmperator do&ior,, quam acceptiorfuitmultorum e Jmperatoribus Orientis. 41$ /uftis a ficario in altum libratus vitam certo certius ademiflet>nifi lych* nus in templo pendulus cadentem fuftemimpediiflet. Imp. an. i j. §. II. SECULUM X. X. Conftantinus VII. Porphyrogenitus48. annorum Jmperator annosfeptem numeravit> cum Leonemgenitoremtumuloinferrent» Mortem Conftantino attulitvenenum Jmeratoribus 8t Regibus mul- tis malum commune. XI. RomanusConftantininatus negle&a Jmperij cura annoPrin* cipatus fui tertio vitam inter epulas &. compotationes abfolvit hel- luoni, quam Principi ftmilior. XII. Nicephorus II. Theophaniam Ottoni II. Occidentis dein Jmperatori promiilam Sponfam ne dimitteret, ex Germania millbs a Gstfare Legatos in Calabria occidi mandavit. Otto igitur rei in- dignitate motus csefis Gra^corum plurimis, Saracenifque ex Jtalia pulfis Calabriam totam & Apuliam Occidentis junxit Jmperioj Ni- cephorus vero ob inertiam fuam St avaritiam Grecis maxime invi- fus, primum Iapidi6us impetitus, inde ver6 fomnum capienseftin» terfe&us. Theophaniaigirurmatrimonij vinculo Ottoni jun&acon- junxit Regna &. animos. Imper. an, 7. XIII. Joannes Zimifius ab eunuehis avaritia; causa eft emedio fublatus poft 6. an. XI V. Romani I. Jmperatoris filij Bafilius II. StConftantinus VIII# Saracenorum & focij & duces eftecli, Apuliam Calabriamque Ger- manis eripuerunt capto in pugna ipfo Occidentis Jmperatore Otto* ne II. cui tantumprofuit Gracorumlingua,quam apprimecallebat, quantum paulo ante obfuit Grarca fides: Grascas enim linguas bene- ficio libertati reftitutus ingenti ftrage Saracenos proftravit , relictis feveriftimaj vindi&as verius, quam juftitias exemplis. Im, an, 50» §. III. SECULUM XI. XV. Romanus II. Gonftantini VIII. gener, ciim prolem haud fuicepiftet ex Zo^fua conjuge, ab hac veneno & fune eft fuffocatus poftan t Imp, 6, Iii z XVL 4) 4 De Jmpc ratoribus Orientis, XVI. Michael Paphlago annis feptem potius cum morbis cer* tavitj quarn imperavit. XVIL Michael Calaphates imperavit menfibus quatuor > Zoe enim conjuxanimadvertens,Michaeli non Imperatricem magis, quam Imperium placere, Auguflum orbavit utroque oculo &Imperio. XVIII. Conftantinus IX. Monomachus , ut imperaret, conju- gem fibi junxit Jmperatricem Zoem, cum qua annos 12. vixit. XIX. Theodora Zoes fororan. 2. moderata eft Imperium. XX. Michael Stratonicus reli&o ImpenoinduitMonachum, u- nius an. Jmperator. XXI. Jfacium Comnenum adeo obcjecavit avaritia, ut bona fua domibus facris juxta acprofanis diripi mandarit. Docuit tan- dem glaucoma demere ocuiis morbus graviflimus multorum pecca- tcrum falutaris medicus : Purpurarn enim commutavit lacerna hir- futa inter ccenobitas adfcriptus. Imp. an. 2. XXII. Conftantinus X,'cognomento Ducas, & belli duces & confpicuos doctrina viros permagn* arftimans, id difcriminis mter utrofque notavit, qu6d doctrina longe prxCitt militras; Imp. an. 4. XXIII. Romanus III. ab Jmperatrice Eudoxia vidua in prx\io captus, mox ccepit eandem amoris vinculo, ob forma^ prarftantiam ex fervo a Domina Csefar creatus Captus idem a Saracenorum Re- ge, fed 6c libertati reftitutus, aequalem gratiam minime impetravit a fllio Andronico, a quo oculis orbatus nihil vidit magis quam filij fcelera. Imp. 2. an. XXIV. Michael Ducas Conftantini X. filius idoneus magis mo- nafterio , quam Imperio vifus > devi&us efl a Nicephoro fucceflbre. Imp. an. 7. XXV. Nicephorus Botoniates talionis pcenam ex fuo merita paflu5>a fucceiTore in monafteiium abire juflus eft. §. IV. SECULUM XII. XXVI. Alexius Jmperarorumfuitprimus ea ex famili^i cui va- tcs pra;dixit> tot fore eadem Jmperatores, quot literas numera- ret Dc Jmperatoribus Orientis, 4jj ret vox Graecorum aima* Oraculum fuifle eventus monftravitj Ale- xium enim fecutus eft XXVII. loannes 3 Joannem XXVIII. %lanuel x Manuelem XXIX. AUxim //. quorum primus imperavit an. 39 fe* cundus 15. tertius 38. quartus 3. Joannes cum venaretur> telo adeo la?iit dexteram, ut Medico- rum confilio foret prsecidenda. Verum Jmperator ahunimano Ctfa- u Jmferium regi non fojfe reipondens, mori maluic, quam mutiiari. Manuel Conrado II. Occidentisjmperatore expeditiones facras profequenti gypfum mifcuit annonas , unde copiofus miles interiic Germanus. Alexius II. ab Andronico ftrangulatus cecidit. XXX* Andronicus Comnenus fuis fufpicionibus femet occidife: nam vane metuens, ne occideretur ablfacio, occifus eft ab eodem, quem parabat occidere, caufam utriufque probante populo. Imp. an. 2. XXXI. J/acius Angelus eremicolam confuluit, quo fato Sce- ptrum eflet amiifurus : fatum igitur non verbofedfa&o oftendit va- tes : arrepto namqjje cultello eruit oculos Jmperatoris imagini, ipft vero Jmperatori frater poft 10. an.Imperij. XXXIL Alexius Angelus aFrancis Venetifque Conftantinopo- lis victoribus e SoJio dejectus SuccefTorcs duos Alexios nomine, ne quidem unius anni Jmperatoreseftna&us,poftquam imperavit an. 9, s. V. SECULUM XIII. XXXIH- Balduinus Belga Venetorum fretus copiis Conftanti- flopolim urbem & orbis Solium oceupavit. Profuit plurimum ea vidoria Venetis* ab eadem namque aetate Creta &. infulas per ma- re Mediterraneum multa^ aliae Venetorum Reipublieas paruere. Fe- lix hactenus, minimevero deinceps Balduinus a Bulgaris captus, & truneatis manibus pedibufque in campis reli&usexlpiravituniusan- ni Jmperator. XXXtV.HenricusBaIduinifrater,poftquam fere 1 1. annosim- perando fuperavit , abfque prole mafcula mortuus Jolantha? fllias Sceptrum opcavit* Iii 3 XXXV, Pe- 436 £>e Jmperatoribus Oricntis, XXXV. Petrus Antifiodorenfis Gallus Jolantha: conjux ex Gal- lia in Italiam, ex hac Conftantinopolim properavit. Sed Coronam, quam Roma? datam accepit, citius fere amifit, quam Conftantino- polim venit, a Gra^cis enim captus amifitetiam libertatem, Impe- rjum 6c vitam poftan. 5. XXXVL Robertusquoniamfibiavitiistemperare non novcrat, mfnus aliis imperare potens finiit an, Jmperij o&avo vitam , fa&us adulter fibi fuifque maxime noxiusj mater enim carceri mancipata* eonjux ver6 naribus mutilata inter aerumnas delituerunt. XXXVII. Balduinus II. Latinorum, ut vocarunt, Jmperato» ium in Oriente ultimus, contra Michaelcm Pateologum pugnaturus fruftra in fuppetias vocavit Venetorum auxilia, contra Genuenfem Rempublicam eodem tempore bellis occupata: reli&a igitur Jtalia dum Franciam adiit, invenit auxilij loco fepulchrum. Imperavit an. 2i, omnes vero Jmperatores vel Germani vel Gallifimul 58. XXXVIII. Michael Paia^ologus fugiente Balduino facile fupe- ravit Conltantinopolim , prxiertim cum proditio fuas etiam vires Marti jungeret, In votis erat Michaeli non minus conjungere Gra> camLatinxEcclefia?,quamconjunxit Conftantinopolitanum & Gra> cum Imperium j verum conatus plurimis placuit, eventus dilplicuit. Jnterea dum Balduini imperarunt, Gracorum Jmperatores fuerunt Theodoricus I. Lafcares , Joannes III. Ducas, TheodorusIL Lafca- res, Joannes IV. Lafcares, XXXIX* Imperante Andronicofeniore Mahometani Natoliam pcnitus occuparunt. Externis his hoftibus auxilio fuerunt domefti- ci Jmperatoris filij Conftantinus & Michael obperfidiam fere inau- ditam in parentem tentatam eodem judice b medio fublati. Fu- riofis filiis acceflit furor XL. Andronici nepotis, qui utimperaret, avum Jmperio ex- egit in monafterium ibidembrevi occifum, mortem procurante An- dronici junioris tutore Joanne Cantacuzeno. Hic regnandi libidi- ne obcaxatus, peravum & nepotem clientemfuum velut per gradus laboravit eniti in Solium: verum non omnis ex voto fluxiteventus: non enim foli, fed ambobus imperare conceflum : at duos cum unum nor* De Jmperatoribus Orientis. 457 non capiat Solium, Jmperatorern alterum Joannem ccepitmonafle- rium, multorum ctiam Jmperatorum capacilEmum, Imper, fenior an. 45. Jun. an. 6* §. VI. SECULUM XIV. XLI. Joannes-Palasologus aliis Calo di&us, ut Bulgaros hofles repelleret, Turcarum auxilia imploravit, qui ocyus venerunt hoftes veriusquam hofpites; reditus enim omnis oblitos fe hnxerunt A- drianopoli ditionis fuas fa&a, & felici rerum fuarum fucceffu elati adeo» ut univerfo Orientis Imperio minitarentur palam interitum: quin eo jam progreffi funt audacias, ut exauthorato Joanne Jmpera- tore filium prahaberent patri, qui imper. an. 43. XLII. Andronicus a Turcis datum & ablatum doiuitSceptrum, non nifi annis z. fervatum : Bajazethi enim tyranno mox diTplicujt, qui pauloante placuit,, ut fors fimilis Jmperatori tertio, Turcarum mancipio obtingeret, XLIII. Jmperator fimul & mancipium fuit Manuel PaLeologus Andronici IV. frater a Bajazethe Turcarum fupremo capite in ipe- ciem amatus, ut ampliorlocus eilet odio : nam Manuelpolt brevem temporis intercapedinem Turcarum armis impetitus, ut vel olorfo- fe vinceret, vel non impune vinceretur, multos ex Oriente Sc Oc- cidente vocavit in fuppetias populos. Tamerianes igitur Tartaro- rum Dux fupremus copiofo fbpatus exercitu prxfto adfuit, qui ta- menjmperij in Oriente ruinam uJtimam non tamprohibuit , quam brevi temporum intervallo diftulit y tametil Bajazethem in pugna de- cretoria vidum & captum ferrearque cavea: inclufum tenuerit acfe- cum triumphiteftem duxerit. Tam in annis Andronici, quamMa- nuelis numeratis non conveniunt authores 5, ultra 30. ambobus li- mul concedunt omnes.. §♦ VII. SECULUM XV, XLIV. Joannes VII. cognomine Palarologus mulcum fane co~ natus; eft Jmperium fuum fervare fibi 6c Eccleiia^ j eapropter in Jta- liami 41 8 De Jmperatorlbus OrientiS. iiam profe&us defideravitunice Grxcosunfri penitus Latims, fpdtve* tus maxima, perinde uniri pofle vinculofirmiffimo Occidentis ScO- rientis Impei ium, quorum ultimo extrema minitabatur Amurathes IL Turcarum caput fupremum, tametfi Joanni VII. promufam pacem fervaret, forte non fervaturus, nifi contra Hungaros 6c horumDu- cem ftrenuuTimum Joannem Hunniadem, & Scanderbegos aliofque Chriftianorum Heroes pugnandum fuiflet. XLV. Conftantinus XI. Palxologus quamvis fcedus pacisa Jo- anne genitore & Amurathe II. nexum, confirmatum Sc jurejurando promiiTum a Mahomete II. Turcarum Jmperatore acceperit, anno tamen 145 3 . Conftantinopolis a focdifrago hofte variis ailultibus ten- tata, tandem eft expugnata , poftquam undecim Seculis 8c 9 1. annis a Conftantino nimirum I. ad XI. itaftetit, ut nunquam Chrifti ve- xillum gloriofum fuo loco penituspotueritamoveri. Pugnavitequi- «. dem Conftantinus longo tempore > Sc Jmperatoris munere defun&us eft ftrenuej denique tamen a JuftimanointerDucesfupremo poftac- ceptum vulnus fa^di/Iimum in modum deftitutus, a civium plurimis dereli&us, a transfugis proditus, & ab hoftium multitudine fupera- tus nihil ardentius optavit, quam Grascorum trucidari manrbus, ne vivus veniretin Mahometanorum poteftatem. Verum tametfi ne- mo in Imperatorem manumauderetextendere* ex partetamendam- natus votifui partimfuorum,partim hoftium impetu proftratus,una cum multis commilitonibus pugnantium pedibus eft contritus. Ex- pugnationem Conftantinopolis prxdicere & Jmperatori & Jmperio Occidentis verius, quam Orientis jam dicendo vifa eft nubes raro fplendens lumine, quse cernentibus plurimis de ccelo defcendit, fed & aicendit terramque reliquit. §. VII. SYNOPSIS HJSTORI^ MAHOMETANO- RUM ANTIQU^E. SYnopfis harc comprehendit Secula feptem : anno namque Salutfs 570. fe&arum peflimae initium fecit Mahomet in Arabia ex pa- tre ethnico, matrevero Hebraa plebeis natus. Ab hiseduca- catus , 8c mercatori pra*di viti condu&us famulus, hero fuo mortuo re- li&am Hifloria Mahometanottim iatfqus, 4* 9 li&am vendicavit flbi fubftantiam dkMImam Sc vidtfaffl, DWhm fociavit dolos, prxftigias & religionem tartari prolem, do&rinam nimirum ex Hebraorum, ethnicorum & Chriftianorum dogmate rnale confarcinatam, ad quod preftandum operam fuam coxitulit Sergius monachus Neftori j fe&ator. An. 611, Mecca Arabica urbe fugatus Mahomet venk Medinam itidem Arabix urbem hodie Ma- hometanis Talnahi, hoc eft Prophetarum federa di&am. Pugara hanc nuncuparuntif^V^WjCujus tempusftatucrunt fibiceram, a qua: ndn minus dies aut annos coeperunt numerare, quam fuos numera- runt Chriftiani i nato Servatore Chrifto. Anno hujus Servatoris 631. e vivorumnumero evocatus Mahomet poft triduum fe vivis re- ftituendum falso pradixit pfeudopropheta, aijus cadaver diTcipuk ferreo facrophago inclufum vi magnetica in altum attraxerunt, uc oculis fucum facerent, fimplicem dc indodum populum fraude cir- cumvenirent , ac denique dodrinaj Mahometanasauthoritatcm con- ciliarent. Et faneincaffum haud laborarunt j ex eo enim tempore&: Meccam 8t Medinam exuvias Mahometis fui honoraturi vene- runt ex Pateftfna, ^gypto, Regno Marrocano & India remotifTima magno numero viri fceminxque, quorum divifas turmas nominare Camyanas confueverunt. Dodrinam Mahometis libro, quem AUotmum appellant, con- tentam amplexi funt ambabus, uti dicuntmanibusinterfuosaiftima- tiffimi doclores Melichi Arabum 8t Africanorum , Ali Perfarum, O- mari Turcarum, Odemani Tartarorum primi Magiftri , 6c recipien- das doctrinse Mahometicas authores, quorum univerfi cum fuis gre- gibus Saracenorum nomine funt appellati , vel ab urbe Sara Maho- meti amica, vel verius a Sara Abrahami conjuge , a qua originem fuam fe deduxilTe mentitus eft Mahomet. Nomen alterum Maho- mctanis indidit vel Agar Abrahx uxor altera , vel deditnominison- go non abfimilis, unde etiam Agarini dicuntur. Anni centum fluxerunr a Mahometis obitu, qua auate Turcar, olim Scythaj Latinis appellati, per Caucafum montem migratione fa&a occuparunt Georgiam, Turcomanniam aliafque fuperioris A- fi« Provincias. Arma cquidem armis oppofuerunt primaSaracenu Kkk ac 44© Hiftoria Mahometanorumantiqua. at tandem Europfcorum vfres &; roburreveriti utrfque, neinterduo* pugnantes gauderet te rtius, contra hunc ipfimet animos 8c copfas con- junxerunt ea Jege, ut Turcas advenas Mahometis Jegcm fartam te- ctamque fervarcnt fub do&ore 6t authore poft Mahometem primo Omari. Saracenis unfverfis Mahomcte inter vivos fuperftite mandata dedit unus Dux fupremus, Calipha, aut etiam SuJtanus cognomina- tus> eodem autem fublato, &. populo mirum in modum jam auclo conflituti funt Calipha; numero quadraginta. Inter dogmata illud etiam dTaafle fuis Mahometem ferunt, nu mirum ut firmiffimo tenerent anfmo, fa&u optimum fore & necef. farium* utgentem mukiplicarent* & fuam doctrinam quaquaver- fumpropagarent. Hocfgitur dogmate freti &. armis inftrucfci,atque in partes divifi prifcis fuis poflefToribus eripuerunt integras in Afia Pro- vincias, anno nempe 6$u ccefo Juzdegire Perfarum Rege ultimo» Perfidem. An. 6y6. Syriam & Pafasflinam. An. 648. Cyprum & Rhodum aliafque infufasv An. 671« minorem Afiam hodfernam Natolfam» An. 763* Provincfas fluvio Euphrati adfitas. Ad» i303*Ef e xeruntineademNatoJiaImpeFiumOttomanicum: Indiam vero aliaque Afia? remotiora Regna, quamvis non in- vafcrint Saraceni, do&rinam tamen fuam eo ufque dilatarunt mul- tis ibfdem populfs acceptam.* Pari propemodum modo inundaruntmaximam Afncxparterrt an. 647. fub Heraclfo Onentfs Jmperatorei &an«^9^ % totumHer- culeum fretum j unde fecuta eft Europar etiam pars Meridionalis 6c Orfentatis haud exigua r nam circa annum 714. occffo Roderico Hifpanorum RegerapueruntHffpaniam fereuniverfam» ex qua non nffi poft feptcm feeufa repelli 6c fongfus removerf potuerunt. Cfrca annum 823. mareMedfterraneum 6c Creta infula in pradam ceffit his barbaris. An.827 totumSfcilfarRcgnumj&an. g4 7 .magnamltaliai inferiorispartem itacxpugnarunt, ut etumRomxappropinquarenu Sa.- Hiftoria Mahomctanorum rccention 44t Atquc ade6 Saraceni intra duorum Seculorum brevc fpatium terrarum orbi univerfo partim dominari , partim dominio fuo vim minitari potuerunt. A Seculo Chrifti XI. Romani Pontifices, Jmperatorcs, Reges Gallia: & Angliac aliiquc in Europa Duces maximi collato auro & junclis viribus copiofiflimis quinque expeditionibus fupra reliquas ma- joribus , imo maximis profecere tantum , ut duodecim Regcs Hic- rofolyma: fedem Regiam confervarint ere&am per duo Secula-, at tandem longe major jactura fanguinis, quam viftoriseprctiumbello facro finem impofuit. Acceflerunt caufe alias multa?, intcr quas di- xerunt fuifle primas, Jmperatorum nempe in Oricntc defidiam , diver- lltatcmnationum inexercituChriftianorum 6c enatas indedifcordias; Jmperatorum in Occidente quorumpiam cum Romano Pontifice dif- fenfionem j 6c demum plurimorum mortalium tam inOriente, quam Occidentc inveteratam malitiam* Cseterum Hierofolynus Reges regnarunt I. GodofredusBullionius, II. Balduinus I. III BalduinusIK IV. Fulco. V, Balduinus III. VI. Almericus. VII. Balduinus IV. VIII. Balduinus V. IX. Guido. X, Almericus II. XI Joannes Brennius. XII. Fridericus II. §. XVIIL SYNOPSIS HISTORI^E MAHOMETANORUM RECEN- TIORIS, IN QUA SERIES TURCICORUM JMPERATORUM. SECULUM XIV- AB annno 1316. quo fundamenta JmperioTurcarum ja£a fimti ad anatem noftram numeramus Jmpcratores fex 6c viginti, quo- rum omnium I. Ottomanus v aliis etiam Ofrnan di&us , nationeTartarus,vei cx Grsecorum Jmperatorum ftemmatc oriundus , in dotem conju- gis fux Aladini filias acccpitOttomancziamurbem^ unde Ottomani nomen provenifTe autumant. Primus hic gradus dignitatis ac po- tcftatis viam altioribus aperuit j brevl enim Iconij Calipha crcatus Kkk z ia •^t Hiftoria Mahomctanorum reeentiok jn fuas parres pertraxit Provincias haud paucas , quibus omnibus ut Jmperator imperaret , Bruham Bychinixdixic Sedem Jmperatoriam, quam. Mahometanj Tortam r appellare folent, Nos non imraerico plu~ fimorum leelerum januam appellabimus. Imperavit an. 24. Filij fuerunt & nepotes ejufdem Turcarum Jmperatores ha&enus omnes. II. Orchanes. Ottomaiii filius di t ro nis, ilix fecit Nicxam By- ihinias urbem, dum filiusejuldem cum patre nominis Turcarum Dux armis fubegieCallipohm Romania? propugnaculum. Hic idem dein teporem perfequens ex equo prarcipitacus, eft filius, morcis viclimaj pater vero adversus Tartaros militans telo traje&uscecidit annorum 31. Jmperator. llh Amurathesl. an. 1560. in /uppetias vocatus JoannfPaIa:o«- logo fuccurrere potuifiet viden, nili Adrianopolim occupatam libi fervaflet , vim inferens maximam primo hoftibus Bulgaris,. inde ve* ro etiam Joanni Jmperatori & Ecclefue Chriflianorum univer/k i ex co enim tempore fui parentibus liberi erepci, &c a teneris annis inter armaeducatijjanjtzaronim, utvocant, turmasconiKtuerunt. Du- cem fupremum his copiis prasEciendumappelkvit Vezirium magnum hocce nomine deinceps conftanter appellatura. Irap. an. 32.-. IV. Bajazedies reportata prope Nicopolim vidoriaadv.ersus Lr> dovicum Hungaria: Regem ad fupremura gloriaj verticem fere per- tigiilet, nili Tamerlanes obicera pofuiwet inNato!ia y ubi trecenta milicum utrinque dicuntur efle defiderata. Vicloria Tamcrlanis fuic proemium , quo gloriofus Bajazethem ferrea: inclufum fervavit cavea?, quod non abfimilem poenam Bajazethes Tamerbni optaflet&mini- tatus fuilTet, fi captum ihtueri liceret. Imperavit annis 10. Capti- "vus longo tempore non vixit, dum vivere diutius noluit vitse pro- priie judex Se camifex, caput enim impetu tanto impegit in ferreos cavea* clatros, ut efrufo cerebro rara avis exfpirarit. An* 1401* Faca Bajazerhis longe diverfa fuiiTc teftatur Forepm. *. IX. SECULUM XV. V. Jofua, Solimarraus I. &. Mufa tres Bajazethis frlij ita fiiccene- runtfrb*, utprimus afecundo^fecuncks atercio> certiusaquarto fie- nt s medio fublatus. VL Hiftorfa Mahometanorum recentfcr. 443 VI. Mahomcti fratrum quarto ne occurreret Germanorumex- crcitus, obicempofuit Huffitarumifeditio pertinax: per annos igitur 8. quibusrmperavit, Imperium fuum auxit terminis Ionge amplio- libus^ Vn. Amurathes II. Janitzarorum promotor Conftaneinopolim incalTum obfidione cinxit 5 Theifalonicam vero expugnavit, & Jo- annem Caftriotum Epirotamm Ducem fuperavit tribu* ejufdem fi- liis in obfides requi&tis & in Afiarn abltractis. Dein ex Scrvia fua pulfus Dux Georgius, 6c Uladislaus Hungarorum Kex in pradio vi- &us atrxerunt tritrmphum Amurathisv Clades b contrario repetitis crebro vicloriis dederuat maximas Joannes Corvinus Hungarorum Dux gloriofis in Hungaria, atque ex parte altera Georgius Caftrio- tus , qui fuamet dexrera duo Turcarum miUia trucidafle^ fcribitur. Impe ra vi t Amu rath 1 9 VIILMahometesILan, 145^3% expugnavitConftantinopoIimnu- merans fub lTgnis 250000; 8i naves ducentas : tantis tamen copiis nec territus nec devictus Joannes Hunniades Albam Grarcam con- fervavir ab interitu deletis Turcarum 40000. Nequaquam pari fe- Ticitate pugnavit Georgfus Caitriotus-, qui patria fua pulfus irrfct- Kam venit 8c fepulchrum inVenit, cui lacrymis parentavit univerfa Ecclefra Romana; fub Mahomete II, didicerc, primum Turcas cer- tare fclbpis aut fclopetis, urvocant , poitquam arcanampulverispy- rei vim & virtutem fuisholtibus maximis prodiderunr ChriftianL Imperavitan. 30. IX. Bajazethes II antc alios fratrem Zizimum^ expemistllhch fiem potentiffimum , denique tamen fugatum in inflilam Cyprum ,.in- de ver6 in Italiam, ac demum in Hifpaniam translatum ,, ubi fatis eonceffitexmultorum opinione ChriftianisvIntereaBajazethiab.fnii- diis fratris libero,pene vitam ademilTet monachorum quifpiam^qui dum ftipem rogavit, ictum intentavit,fed incaiTumi quo ex tempo- re niauus ligantur ad Turcarum Jmperatorem accelTuns, Imp, an. 3 1; Kkki; 444 Hiftoria Mahometanorum recentior. §♦ XX. SECULUM XVL X. Selimus corpore parvus, major animo&fccIere,ne Achmet frater potiretur Jmperio , fratrem frater prodidit. ^Egyptum dein una cum Syria poteftati Ottomanica? fubjccit &: finem impofuitMa- melucorum in ^Egypto Regibus an. 15 17. Hungaria etiam potiun- di /pe fretus, poftquam venit adeumlocum, in quocontraparen- tem pugnavit quondam rebellisfih'us,peftifera Jue correptus intertfc an. Imperij 8, XI. Solimannus II. dum legit in Hiftoria patria, Albam Gra> cam,Rhodvimque infulamhaaenus ftetiileinexpugnabiles, tanto con- tra utiamque pugnandi cft incenfus defiderio , ututramqueunacum urbibusHungarorum nonpaucis expugnarit, ipfa etiam Viennafede Jmperatoria ardiffimaobiidionecinaa,& 70. alTultibus incalTum ten- tata. Imp. 46. XII. Selimus II. tametfi probememiniftetmandatipaterni,quo vini ufum prohibuit feverhTime, duos tamen pragrandes fcyphos mero plenos abfolvir Bacchi riiius, dum Imperij diadema induit. Cum Jciret ctiam, nefas elfe MahometanorumRegibusasdem, quamMo- A h j*£ m a PP dlanc ' co »dere,ni{lRegnoautJmpcnoaugmentumad- didiflent, hanc ob caufam & Cyprum infulam, & Natoliam vido- rus fuis prafixit metam. Verum terminos multum diverfos ftatuit Selimo Joannes Auftriacus an. 1 57 1 . poft navale pralium rara poti- tus vjdona. Selimus itaque aquis punitus & vinopotusnimio,poc- nas dedit ctiam Neptuno & Baccho poft 8. Jmp. an, XIII. AmurathesIILnon Herculis fed Venerisfiliusvideripote- rat fceminarum mancipium plurimarum. Eodem Imperante verius, quam pugnante vi&i Europxi Tartari, datumque initium in Hungaria bdloperannos ij.continuo, inquo Jaurinumtradrtumvelproditum Hardekio comiti infamem attulitnecem. Imp an. 20. XIV. Ut Mahometi hujus nominis III. foli liceret imperare, fratres novemdccim & concubinas patris decem b mcdio quampri- mum fuftuht, ne forte fupcrftes foret cx genitorc in utero matris fe- men aut fanguis. Tum ver6 armisintentus maxime, amifit tamen Stri- Hiftoru Mahomettnorumrecentlor. 44f Stngonium , Jaurinum & AlbamGra:cam> Agnam ver6 & Canifiam vtoorintravitjChriftianorum avaritia & proditione, nonTurcarum armis devT&am. Eadcm tempenrate vinum liberaliffimepotatum fe- ditioni anfam dedit graviiTima? > quare tanta vini copia Mahometis mandato in mare eft effufa* ut ejufdem pretium duobus aureorum nnllionibus par fuerit asftimatum. Imperium ejus fuit an. 8. §. XXL SECULUM XVIL XV, Achmet I. mducias pactus cum Romanorum Jmperatore Rudolpho Ih optavit fibi commune cum eodem Jmperatoris, quin 6c fratris nomen> diverfus longe ab iis Turcarum Jmperatoribus, qui vidoriis variis & audioldcntidem Jmperio fua Occidentis Im- peratores contemnere> quam venerari malebant. Impeno prafuit an* 14.. XVL Muftaphal. afratreAchmetin carcerecflcuftoditus Ion^ go tcmpore, ne infidias pararet. Licet vero obdiuturnamcaptivi- tatemnunc ferociret» nunc triilaretur, & demum ad infanfam re- digeretur fere Muitapha>e carceretamen mSolium eve&us* umbra potius Jmperatoris,, quam Jmperator fuit brevi tempore. XVIk Ofmannus Achmetfs filius bellum movft maximc Polo- nis> contra quos 400000. inaciemeduxifIememoratur>tanta tamcn multitudfne hoftium , ctft numerolongiflimernfenor, neutiquamta- men territus ■ , miniis Iongc fuperatus > nec Iatum cedere unguem fta- tuit Rex Sigifmundus III. Ofmanni viclor gloriolt/limus» Imperavit an.y. Multapha l denuo ex captivitate in thronum evocatus r vocan- tibus obedivit> utvidercturimperare. Obedientisigitur iimulacim. perantis mandato fune fuffbcatus eft Ofmannus nepos. Vix annis duobus nomen Jmperatons tulit> a fenatu enim exauthoratusimpe- rantibus fimul multfs paruit.. XVIII. Amurathes IV. an< aetatfs 1 2 . jam diademate cxornatus Jmperator juvcntutem fuam dotibus raris excultam vitifs denique de~ teftandfs fasda vit tant* avariti* ac ferocfar cy rannus efFeclus, ut facrirl- cu- 44* Hiftorla Mahometanotom recentior cuios fuos etiam fupremos contemptalege Mahometana,Duces ltem 6c gregarios, incolas & advenas abfque caufa legitima vel ipfetru- ■cidark, vel trucidari mandarrt. In delitris numcravit eam etiam, quibus tela in Vezirij filium ad metam fibipreftxumdircxit, 8calias aciem acinacis iui exploraturus, obvios quofque capite plexuit» Aa- nis i 5« imperavit. XIX. Jbrahim imperante fratre vinculis ligatus eft haud mo- dico tempore animo magis, quam corporecaptusjtametllenimgib- bofus, informis &. epiJepfoe morbo foret fubjectus, captivitate tamen iblutus carnisdeilderiisfrarnalaxavit&aliis multls vitiis, obqusede- nuo carccriinclufus reftifuit fuffocatus, poftquam annis 5. aut pluri- bus fratrem Amurathem tyrannidexquavit vel fuperavit. XX* Mahometes IV» pugnavit adversus Venetos , quibus Cre- tcimmfulam eripuitj item adversus Georgium Ragozium Tranfyl- vania: Ducem, cui Principisloco Michaelem Abaffi fubrogavitj non minuscontra Polonos, ^uorum Rex Joannes vi&ortriumphavit, & clcmum adversusCsefarem Leopoldum, cui Neofelium primo fupe- ratum ademit* eidem reli&urus nobtlem ad S. Gotthardum viclo- riam. Bello alteri materiam prarbuit Tekelius perfldorum Hunga- rorum non paucorum caput perfldiffimum, vocatis inHungariam bar- barorum copiis , ut rem affligeret Chriftianarm Ingemuit tum ma- xime Vienna, qus poft acceptam in Hungariaj flnibus cladem, ar- clam pertulit obiidionem. Docuere ibidem tres copiarum Duces fupremi, cjuantum poflent Viri Jmperij Principes , ftconjun- clis animis viribusque mallent adversus Chriftianse Reipublicarho- ftem eertare, quam connivendo eundem animare. Joannes III. Po- lonorum, Maximilianus Bavarix, & Georgius Saxonias Ele&ores ii- dem Duces fuere ftrenuiilimi, quiSedem Imperatoriamobfidioneli- berarunt. Vi&oriam hanc fecutum eft foedusCsefarem inter, Polonise Regem & Venetorum Rempublicam,quorum ultiminavalibuspradiis & vicloriis hoftes repulerunt, dum Jmperator in Hungaria palmas collegit. Mahomet igitur ob ciades varias e Solio in captivitatem abftra&us numeravit annos 39. Jmperator, XXL Hlftorfa Mahometanof um t eeentier. 44? XXI. Mahomete in carcerem dufto reducWeftfrater Sohman- nus> cui maxime Germanorum vidoriisereptaefuntinHungaria Al- ba Grxca, Alba Regalis, Segethinum, Mongatfchium 8c alianonin- fimx notie propugnacula. Verum &c hic & alias fxpc extrema lu- ctus occupaviti elapfo enim brevitemporis fpatio Alba Grasca apro- ditonbus Solimanno tradita poft fe traxit urbes minores. Pr^e Salankemum tamen Marehio Badenfis Ludovicus relatagloriosavi- doria rem reftituit magnam partem & multorum erexit animos, animis cadente Solimanno, qui imperavit an. 4. XXII. Achmetes II. juniorMahometis IV. frater ex carcere e- tiam in folium edu&us pugnavit cum Germanis & Venetis, quibus Cretam infulam proditio eripuit. Res paulo felieiorfuitinHunga- ria; in qua Varadinum Csefar expugnavit , Albam vero Grxcamin- caflum expugnare laboravit. Imp.an. 4. y XXIII. Muftapham Ih Mahometis IV. filfum fuperavit pnmo Fridericus Auguftus Saxonum Eledpr prope Temesvvariam , dein vero prope Zencham Dux Eugenius Sabaudus. Gloriofas has vido- rias iecmx funt inducia? in annos 15. duratura, fi fidem St pacem confervarc tanto tempore didichTet hoftis nec fick nec pace dignus. Imp. an. 8. '. §. XXII. SECULUM XVIII. XXIV. Achmetes III. dum juratam fidem fervavit Csefari , Mo- fcovia: Duci fe probavit hoftem, quem Mofcorum hoftis alter irri- tavit fuperatus prope Bultavam Suecorum RexCaroIus XILad Ach- metem fugiens, ut mortem effugeret. Venetorum deindevidorPc- loponefum occupavitj ubiantcelapfuminduciarum terminum ad ar- ma provocavit Carolum VI. qui inftar folis lunamTurcicam gravif- fima eclypfi obfcuravit, dum Temesvvariam & Albam Grecam cum finitima Regione vidricibus radiis illuftravit , & Romana; Fidei lu- mine denuo rccrcavit. Lege Foreftium> Schererum.Funccium &c. Lll §♦ XXIII* 44» Conclufio fimul & Reftexio §. XXIIf. CONCLUSIO SIMUL ET reflexio supra statum EUROP^E UNIVERSUM. T. Henricus Scherer inGeographia fuaPolicica, poftquamtotius Europa: ftatum mulcis defcripfit, tande m pag. }S6. fuccin&am rcrum mulcarum repetitionem & nacionum ih Europa fingularum breve compendium annexuic fequencem in modum: Lufitani cenfencur generofi & aftuti, eorumque milliones Hifpani lerij 6c cun&abundi, • - milliones Galli vivaces &: impetuofi, - . milliones Itali facundi &. fufpiciofi - - milliones Germani fijperiores liberales & creduli, milliones Germani inferiores confiderati & morofi, milliones Belgx frugales & obftinaci - - miiliones Angli ingeniofi & obftinati. - - millioncs Scoti militares & truees, - - - millio Hiberni benevoli & otiofi* - - millio Hungari & Croatac audaces & gloriofi, milliones PoloniSc Lichuani animofi & ja&abundi, milliones Valachi, Moldavi, Bulgan, Slavi & Cofaci bellicofi & inculti Graxi confiderabundi & infidi. Turcas laboriofi ac tumidi, Mofcovicas cenaces & arrogantes, Tartari crudeles &; barbari, Dani confiderabundi 6c obftinati, Sueci duri atque (everi, i) m Norvegi fimplices &. familiares, Lappones fordidi ac fuperftitiofi eonimque Hebrasi fecidi ac fraudulenti eoriimque millia 300000' Igicur Summa habicacorum totiusEuropaccmcrgct ad 1 ) 3000000 M09 eft 1 13. millionesj Omiffis 310660; Per' milliones milliones milliones millioncs millio millioncs millioncs millio millia 4- 6. 24. 7; 14. 9* 7- 4* i-L. 3- 2. 2« 7- *4 3- 4* iL fupra ftatum Europae univerfum 449 Pcrgit ibidem ?. Schererus tribus paragraphis , quos tres Politi- corum catalogos appellat, Europacorum mores fequenti methodo ob oculos ponere. CATALOGUS I. EUROP^EORUM. Hifpani aliis prasftant Theologicis &: fpeculativis ftudiis. Galli Critfcis. Itali Politicis. Angli Phyficis & expericntiis. Germani & BelgxHumanioribus. Dani &: Sueci Nauticis. Hollandi Geographieis. Hungari, Poloni, Mofci &Turcaj millitaribus. CATALOGUS II. Hifpani fcitiflime prasparant corium Cordubenfe. Galliexcclluntaliiscalcographil Itali Archite&onica.^ Germani manu 6c artefadis. Belga; texendis auheis. Hollandi ftruendis navigiis Angli Pannirlcio. Dani pafcuis & pifcacuris. Sueci & Norvegi caedendis ligms. Hungari arrifodinis. Turcse adornandis tentoriis. Poloni 5c Mofci praparandis ferarum pellibus. CATALOgUS III. Commcndatur Italorum urbanitas, Hungarorum audacia, Gallorum promptitudo, Turcarum vigilantia, Hifpanorum confilia,. Polonorum animofitas, Germanorumfides&conftantia. Mofcorum celeritas, Anglorum perfpicacia, Danorum dexteritas, Belaarum parfimonia. Suecorum liberalitas.^ ^ Batavorum induftria, Norvvegorum fimpiieitas» $. XXIV. * DE NUMERO HOMINUM IN EUROPA UNIVERSA. Dl&a paragraphi prioris fere ad verbum defcripta habes, Ledor, ex T.Henrico Schertro, cujus tcftimonio cum omnia accuratb fint collecla ex variisauthorumlibris, fuaequidemnoncarent authoritate. Attamen etiam adeo flrma cenferi non debent,utim- jlii i m- 4? 0 Conclufio fimul & reflexio pugnari paululum nequeant, prafertim fi cenfum aut hominum nu* merum penitus infpiciamus : concedamusnamque, in univerfis GaU lix Provinciis cenferi capitum miiliones 24. Hocdato plures,quam modo legimus, hominum miJliones concedere oportebit HiJpanis, ItaLs, Germanis, Anglis, Hungaris , Turcis & Hebrxis. DeHif- panis ordiamur, 6c ad Turcas ufque duclis rationibus defcendamus. Abunde conftat Geographis, a Regno Hifpanias univerio fu- perari Regnum Galliae & longitudine Sc latitudine. Conftat non minus fingulas univerla; Hifpania: Provincias non minuseilefertiies, quam funt in GalJia: unde Hi/pania: fertiJitas multos multisSeculis attraxit advenas. At vero obiicit hic rerum Hifpanicarum vir pe- xitus: Hifpani natura fuaad multiplicandam gentemfuntminusido- »ei } expulcre etiam procul Hifpania: rlnibus Hifpanorum Reges Mau- xos, Saracenos 6c Hebraos tantamultitudine,utRegnumfuummag- xia cx parte inquilinis orbatum denique lugerent. Repono, me quo- que hoc duplici argumento perfuafum, non aufum fuilfe tantamalle- rere Hifpanis hominum multitudinern, quantam Gallis: atfimulad- dendumexiftimo, nonpoileprobari eorumcalculum, quiGallis 24. Hifpanis vero 6. duntaxat hominum mfilliones dederunt, tametfi cnimHifpanos ad generandas proles minusquam Gallos naturama- ter voiuerit efte habiles^ non tamen eapropter Hifpani funtdicendi ileriJes,utpote pallimliberistot inftrudi, quot coronandismenfisfuf- iiciunt, utl exploranti Hifpanorum familias patebit» Fluxerunt e* tiam jam duo cum dimidio Secula, ex quibus FerdinandusCatholi- cus Hifpanorum Rcx potentiflimus Maurorum 6c Hebraorum reli- -quias fuis Regnis expulit, quorum loco invitati veneruntnumero ma- ximo Galli, Belga?, ItaJi, quin & Germani, qui Regionum fitu & feracitate>nec non Jucrum augendi fpe potenter allecU fedem inHi- fpania perpetuam fjxerunt, & tanto jam tempore Hifpanis ingens hominum augmentum addiderunt. Argumento mihi etiameft,quod ab annis 24. quibus Philippus V. ex GalJia migravit inHifpaniam, non modo Rex regiam auxerit familiam, fed & commilitones ex Fran- cia plurimi, fimulque cives numero Jonge pJures incrementum de- derint permagnum generi Hilpano: igitur non aberrant forte a le- giti- fupra ftatum Europae uni verfum, 45-1 gitimo calculo illi, qui hodie in Hifpaniaj Regno numerant homi- num milliones 8. aut omninp 10, aut etiam 12. De Italis quid dicam, fi huic annumerem propinquiores infu- las Siciliam, Sardiniam, Corficam &. alias Venetorum infulas procul dubio etiam fuperius numeratas, quas profe&ofimuleonjun&aecum univerfa Italia in tantam excurrunt longitudinem 6c latitudinem , uc faltem mediam Gallia: partem adasquent, autetiam multum fuperent. Jam vero norunt vel eriam Italise modice periti, Italiam & propin- quas Italiae infulas urbibus, & urbes hominibus itaefle inftru&as, ut forte non minus in domibus &. plateis denfenturhominum turmse» quam in Francia. Quare qui in univerfa , fcilicet continenti & in- fulana Italia numerarunt hominum milliones 10, aut etiam 12, ne fuo calculo deceptos dicamus facile. Germaniam univerfam Ci ob oculos ponamus, exccditipfaGal- liam multis milliaribus : quis vero Europasorum nefcit Germaniam urbibus, oppidis, caftellis & pagis ita elle repletam, ut ctiam fylvas in habitationes amamas paffim cernantur converfa*. Teftis fit fylva Hercynia jam non amplius fylva, fed villa continua frequentibus oppidis & Monaftcriisdiftincla. Dividaturobfecrodiviiione jamufi- tata GermanicumImperiuminnovemCirculos, quibus nimirumhoc loco non annumerabimus Circulum Burgundicum maxima ex parte hodie unitum Gallia: :ii jam in unoquoqueCirculotrescapitummil- liones numerari credimus, 27. milliones nofler numerabit calculus, quem a veritate multum aberrafle nemofuftineat dicere,ii nuncfin- gulorum, nunc univerforum Ciixulorum,&inquolibetCircuIoquo- rumvis Statuum capita non perfunftorienumeraverit. Minus mira- bitur Leclor h;ec dida, fi Germanicolmperio annumeratumhoclo- conon nefciaf totumBohcmiarRegnum cum vicinisProvinciis, quin &. Helvetiam cum Regionibusfcedereconnexis: namhas omnesin jiumerumGermania; venire voluit cum fociis Authoribus Schererw no- fter: unde tametfi ex novem Germanias Circulis fingulinon com- prehenderent ternos hominum milliones» facile tamen defe&um fupplerentcopiofiflimis fuis inquilinis Bohemia &Helvetiaade6,uta *o, hominum milhoaibus flon procul abelle poflit univerfa Germania, LU 3 quam* 4f% Conclufio fimul & Reflcxio quamvis Belgium univerfom in cenfumnon veniat. Confirmafle, imo multum excellifle opinionem hanc videri potuitChriftianus Func- cim tomulo i« pag. 107. & 108« qui hunc in modum fcripfit: quan- tas copm Germania in aciem educerc pojjit , inde apparet , qubd Jmperato- ri ultra ducentorum millium exercitum fuppeditarepojft. Et, Ji tantum C tlltfyue EccleftasTarochiales addi- deris > epuilihet autem locns unum fuppeditet militem , yicies centies millcho* mmes in promptu facile futuros effe> perhibent. Harc Funccius, quas vix alius invenict. Non placet etiam ufque adeo Anglorum, Hybernorum& Sco- torumSumma non magnaj cum fimul numeratorumnonnifi7.mil- liones ada:quare dicantur: quamvis enim latcat neminem, tria hxc Regna fua magnitudine neutiquam arquari uni Galliaj Regno fa- nc maxfmo, palam tamen etiam cft cunclis , Anglorum pra:eipuc Regnum prateritis pridem fecuiis adeo hominum copia eile ftipa- tum, ut non rarb Gallis majores vinbus, numero vix inferioresa> ftimati fuerint domi fonfque, hodie vero poftunionem triumReg- norum crevit, impari tamen Galli\emodo & numero , ut fatemur omnes: igitur qui numerat in triplici Magnae Britanniae Regnoho- minum milliones 10. aut n.acu rem propius tangit. Vix placere potefl etiam arquis rerumreftimatoribus Hungaro- rum & Croatarum computatio, pra:fertim vero, fiuna computen- tur Tranfylvani , Sclavonij &c, quos omiflbs alias invenimus eife hoc Joco computandos. Rcgnum itaqueHungariar cum Tranfylvania , Sclavonia , Bofnia, Croatia &c computatum eft magnitudine fua am- plf tfimum & multis refertum urbibus, quas copiofi inhabftant po- puli Iocorum fertilitate inefcati: hancob caufam a fcopo min£s ab- errabit, qui hodie in memoratis Hungaria: Provinciis Carolo VI. fub- jcetis exiftimat inveniri 6. quam 4. duntaxat hominum milliones. Vix capiendam exiftimoTurcarumhomfnum copiam fanenon nimiam, quam nimirum z. duntaxat millionum compendio con- ftrinxerunt Authores : ctfi enimTurca: Europsei folum, minime ve- ro Afiatici hoc cenfeanturloco,majortamen meritodefidcraturnu- merus. Conftantinopoli medius fldius non minor apparet homf- nurrt fupra flatucn Europa: univerfum. ^ j num cumulus, quam Lutetise, ubi vivere creditur integer variorum hominum millio. Talis actanta mortaliummultitudoTiParihis, cur non etiam Conftantinopolr Roma? ]xm veteris urbe armula, ijuam poftremis Seculis polygamia multis multfplicavit modis. Si adha;c folius Bulgarias &. Romanix, nec non inferiorfs Serv/ac multas Tur- carum urbes, & in urbibus confercam Turcarum multitudinem lu« ftraverimus, oquamfacile unus alterque, quin & tertius forteap- parebitTurcarum millio! Adderelubeat, quod infinibus Lithuania;, in ipfis ver6 vifceribus Moldavia? , Dalmatia: , univerfa; Gra^cia?, 6c infulis Archipelagi Europasis ingens Turcarum numcrus alon^otem* pore Chrfftianorum oculos lateat. # Tandem etfi optandum forct , ut omnes in Europa nationcs Hifpanorum& Gallorum exempIisanimatasHebraros fuis Provinciis pridem exegiflent,atque a if 3ttt>tamfd)e Wlttv. 8. Mare Japonicum, . : 3aponifcf)e SReer. 9. OceanusOrientalisambiensAfiam. ©roffeg 9J?eerumb AfienJ ?©♦ MareTartaricum feu Scyticum. £aitarijtf)e SWeer. 1 1. Mare Pacificum. - . <&tittt $Jlttt' 1. Euphrates in finum Perficum decidens. | 2. Obius inMare Tartaricum definens» ? Flumina. 3. Indus in Mare Arabicum defluens. J 4. Ganges in Mare Indicum defcendens I §. H. DIVISIO TOTIUS ASLE IN SUA IMPERIA ET REGNA. GEographi varij diverfa methodo diviferunt Afias partes maximas* Forte non difplicebit Le&ori ea etiam methodus, quadividi- tur uniyerfa Afia in fua Imperia & Regna, nimirum in Impe- rium Dc Afia Turcfc*. 4tr Hum Turcarum Afiaticum, in Perficum, Tartaricum, Mogolicum, Sinicum, Japonicum 6c Zeilanum : dein vero in Regna diverfis Re- gibus fubjeda,quibus accedent diverfie iniulse diverfis dominis lixb- dita^ Atque liunc ipfum nunc ordinem fervare liceat. §♦ III. TABULA CHOROGRAPHICA % JMPERIJ TURCICI IN ASIA. Imperium in Afia Turcicum aSeptentrione jun&amfibihabetMo- fcoviam; ab Oriente Imperium feu Regnum Perficumj a Me- ridie Africamj ab Occidente Europam , feu Imperij Turcicipar- tem Europa?am. Tam longitudo quam latitudo hujus Imperij, etiamfi feparetur ab Arabia, Tartaria Turcica & Provinciis ^Egyptiacis, efl: talis ac tanta, ut plerifque in locis «quet 300. milliaria Germanica. Provincise Jmperij hujus iunt partim cis, partim trans fluvium Euphratem. Cis Euphratem funt I. Natolia. II. Soria. III Arabia Turcica. Trans Euphratem I. Georgia. II. Turcomannia/ 111« Aflyria,hodieDiarbecker. §. IV. TABULA CHOROGRAPHICA II. DE REGNIS AUT PROVINCIIS TURCARUM CIS EUPHRATEM. I. Natolia inter Archipelagum, mare Mediterraneum & Pon- tum Euxinum fita ob merces Italis, Hifpanis, Batavis Sc Anglis no- tiflima , di viditur in quatuor Pro vincias , nimirum in i.Natoliam preflius fumptam, 2. inAmafiam, 3. in Cara- maniam , & 4. Armeniam minorem , hodie Alauduli di&am, Urbes in NatoHa funt pra:cipua:: Cotyasum, Cutaye. Smirna. Pergamus. Burfia. Ephcfus. Troja. Nicara, Ifnich. Cryfopolis, Scutari. Nicomedia,Ifmid. Phceda,Foya. Miletus,Milaflo. Phi- ladeIphia,FiladeIfi. Sardis, Sardo. Haud procul his urbibus Chalcedon , Laodicea 8c Coloflas urbes ftetifle feruntur. Mmm Urbes 41 * De Afia Turcica, Urbes in Amafia funt: Amafia, Amafan. Neocarfarea fcu To- cata,Tocat. Trapezus,Trebisonde. Amifus,Sifimo. Sebaftopo- lis, Sivvas. Hac in Provincia fuit Nazianzum. Urbes in Caramania lunt : Iconium,Cogni. Tarfus, Tarfo. Ac- ccdit Malatia in Alaudulenii Provincia. Canerum hseProvincias & harum partes longe diverfis olim funt appellata: nominibus , qualia fuerunt Phrygia, in quaTrojaj Myfia, in qua Pergamusj Ionia, in qua Smyrna dtc. Reliqua nominaerant Bithynia, Paphiagonia, Galatia, Cappadocia, Armenia Minor, Ci- licia, Licaonia, Pamphylia, Lycia, Lydia, Doris, ^olia &tc His Provinciis accelferunt infula; Natolicas fequentes, -Cyprus, Rhodus, Chius, Lesbus &c. II. Soria autmelius Syria, hodie Soriftan, inter fluvium Euphra- tem,mareMediterraneum media «:n tres minores dividitur Provin- cias, fcilicetinSyriam proprie di&am, Aleppo, Phaeniciam,Tripoli. & Palasftinam, Damafco, In Sy ria fiint urbes : Aleppum, Aleppo. Alexandria, Scandero- na. Antiochia, Antachia. Seleucia. Samofata, Samofat. Mons Libanus. Tripolis Syriar, Tripoli di Sora. Damafcus,Damas. Si- don,Sayd. Joppe, AfFa. Ptolomais, Acre. Samariahodiefub rui- nis. HierofoJyma, Jerufalem. Hiericus, Jericho. Nazarethum, Nazareth. Tiberias,Genezareth. Gaza&c. III. Arabia TurcicainterPalasftinam, Euphratem, ArabiamPer- ficam & mare Rubrum media abundat thure , balfamo , unionibus aliifque rcbus, Si non diyidatur ab ea, quas hodie tributum folvit Perfarum Regi aut Jmperatori, ejusdem funt tres partes, nimirum Arabia felix proxima mari Arabicos Arabia deferta proxima Eu- phratij St Arabia petrea proxima Palasftina:. In Arabia petraa prcter Medabam vix alias fiint urbesj funt tamen in eadem montes Horeb & Sinai. > r In Arabia deferta funt: Anna & Baflbra» In Arabia denique felici numerantur MeccapatriaMahometis. Zibithum (edes Regina? de Saba , Zibith. Medina aliis Methymna, Talnabie Adenum,Aden« Mafcatum, Maicatc. Masfa. Mocha. De Afia Turcica. 4W §• V. TABULA CHOROGRAPHICAIIL DE REGNIS SEU PROVINCIIS TURCARUM. TRANS EUPHRATEM. I. Georgia hodie Gurgiftan didum inter Pontum Euxinum & mare Cafpium fita, divi/a eft a nonnullis Geographis intresmino- res Provincias , fcilicet in In Iberiam feu Georgiam proprie appellatam. In Albaniam. In ColchidemfeuMengreliam. In harum prima funt urbes : Artaxata > Teflis. Cori. In fecunda funt Media, Chippich. Albaida, Stranu, In tertia funtCotates, Chiufathes. Alalzica, Alalziche. Hanc Provinciam plurimi Chriftianis Dogmatis, improbis ta- men etiam moribus imbuticoluntjquipartimTurcarum, partimPer- farum Jmperatori tributa pendunt. Ifi Turcomannia,olim Armenia major nuncupata ,& multis e- tiam Chrifticolishaoitata, inter TurcasSt Perfastrans Euphratem eft media, dividiturqueinArmeniam majorem&CurdiamTurcisCur- diftan di&am, b ^ Inpriorifunturbes Erzerum, Arziris. Charfe> aliis Chorfa> Cars* Majafareckinum. Manufcutum, Manufcut, In pofteriori funt Artemita. Tigranocerta, Bitlis. Schildi- rum,Chelate. JUl. Mefopotamia/Turcis Diarbeckdicta,eft infraTurcoman- niam, ubiEuphrates&Tigris rluvijinSinumPerficumfimuldecidunt, 8c Paradyfum fuifle traditur. Dividitur Provincia hax in Mefo- potamiam, hodie DUrfoiJ^ & Chaldxam fimulque Babyloniam,hodie Gerdcli In priori funt urbes Amida nigra, Caraemit. Scaphe» A» ifanchiff. Carra, Horfan. Ifinive,aliisMaufilum,MofuI. Orpha, ! olim EdelTa, Ophra. Arbela,Scherezul. In pofteriori funt Bagdadum, Bacdat. Cafa. Zigira> Gezira> Vefetum,Wafet* Mmm % Etiam 4f* De AfiaTurcica. Etiam his interris nondefunt hodie Chriftianis Sacris inftru&i incolie, qm partim Turcis, partim Perfis fubjacent. Hadenus de Turcarum Imperfo Afiatico plura dicere libuit, quam de fequentibiis. Argumentum longioris morarfuit terra olim Hebrarorum popuJo ha- bitata,&in SacroCodiceDei digito nobis defcripta, atque adeo fe- *is Le&cribus etiam commendata. -«2»*- *t&&- • -mm- fep^ DE PERSARUM IMPERIO TABULA CHOROGRAPHICA UNIVERS^ PERSIDIS. §. | PErfia Septentrionem verfus jungitur Cafpio marij ab Onentc Imperio Tartarorumj Ab Occidente A?abia:Turcica:3 aMe- ridie Arabico mari. Tanta: videtur cfle magnitudinis, ut longitudinc 400. & totidem fcre arqualis fit miliiaribus Germanicis latitudine. Perfia univerfa vel in XII. vel plures dividitur Provin- ciastotidemRegnis propemodumparesjEarundemhxcfuntnomina : t Perfis feu Perfia propria hodie • Farfiftan II. Sufiana , in qua Sufa, . . Chufiftan. III. Parthia, aliis Jraca, - . Erak* IV. Media Tropatia, - - Aderberzan. V. Scrvania in qua Derbentium. - Scirvan. VI. Gilania. - Ki j an VII. Chorofania oiim Bactriana, - Chomfan. ViII.Sabluftania, £ . Sabluftan. IX. Sigiftania,aliisSiftania, - - Sitziftan X Candaharia, - . Candahar. XI. Sindia, - _ Senc | XII. Chermania, olim Caramania. - Cherman. Imperium Perficum , aliis Regnum dichim frequentius maxr- mam fui partem cft urbibus & oppidis exculcum, multis abundans De Perfarum Imperio, 4^ & naturx 8c artium beneficiis. Perfie quamvis fpeltar & avena; fe- mina rejiciant, nihilominus copia magna feminant triticum, hor- deum, orizam, lentes> fabas, pifaaliaquelegumina. In pafcuis ma- xime frugiferis cernunturgregesovium, boum, camelorum,6t ma- xime equorum> quibus cx onza & hordeo pabulum projiciunt, ut ingens eorundem lit pretium & robur ad ferenda belli onera: nam Perfarum milicia fere foh^conftareconfuevitequicibus* Vineasco- lunt, tametli Alcorani legeprohibeantur vinum bibere, quodtamen permagni asftimatum vicinis vendunt Armenis, aliiTque advenis, 8c ChriftianaSacra vel ideo etiam tolerare didicerunt eum fere in mo- dum, quo Chriftiani in Europa tolerant Hebrarorum focos 8c aras. Menfas ipfi onerant ovina 8c alcilibus prafertim avibus, quibus ac- cedit potus ex aqua 8c vino decodo, Cavee, Thee, ut vocamus, 8c tabaco. Mercimoniorummaximuseft ufus,8c vigor Europaris etiam jucundiffimus: inter merces vcr6 eminent fericum, byflus 8c bom- byx, unde ingentes colligit proventus annuos Rex Perfarum. Ha- bitus, mores & religio Perfarum etfi multis inrebus fit fere eadem, quasTurcarum, revera tamenfuntplurimumdiverii,Schoftes eorun- dem perpetui * cum mutua pariant odia 8cmercimoniorum ratio,8c divcrfiffima Alcorani, quo utuntur& Perfa?8c Turca?, interpretatio. Gubernandi 8c confervandi methodusPerfis, quamTurcis,eftlonge mitior,& in exteros etiam manfuetior, unde Germanorum in Per- fide seftimatio magna, quod efFeros Turcarum mores 8c facra dete- ftentur, ac fiepe armis perfequantur communem Germanorum 8c Perfarum hoftem vi&ores Germanu InterPerfas non minus, quam inter Earopseos honoratur nobilitas > cui eam ob caufam ad honores &. munera publica ante alios patet acceffus. Nobilibus pares ha- bentur viri doclrina cxculti, ut puta, Mathefi, Perfarum HiftoriaSc Philofophia, quibus confervandisacpromovendis erexerunt Acade- mias8t Gymnafia. Imperium Perficum eft Monarchicum fimul 8c harreditarium adeo, ut fi deficiant proles legitimse,aditusadSolium patcat filiis ex concubina natis, Imperatores fiios appeliant Perfe Sofhi 8t Sebath , quas vox gemina Regem fonat, qut univerfas fuas Provinciasper duodecim Chanos ftu Sultanos gubernat: eofdemGer- Mmm 5 mam I Be Perfarum Imperio» v mani aut Latini RegisVicarios aut pro-Regesdiccrent, quorumin- tereft deftinatum fibi confervare militum numerum adnuturn RegJi intentum. Chtnis proximifunt Kalenteri& Daruga:, quorumhiur- bibus prarfunt, iili proventus Regios curant tanto numero, ut anni linguJi, quos Perfa: una nobifcum ex folis curfu dimetiuntur & dics 356. numcrant, ij. aureorum milliones jequarc dicantur. $. II. DE REGIBUS PERSARUM. N Serie Regum Pcrfarum reperiuntur quatuorclaflestribusinter- regnisdiftincte: claifisprimanafciturum pr^cciTitChriftumjclaf- fes tres natum Chriftum funt fecutx. Primam clahem abrupit Alexander M. Darij ultimi cognomcnto Codomanni vidor. Claf- fisfecunda eft extinda aSaracenis vidoribus an. Chrifti £30 & du- ravit mterregnum hoc SecuJis pluribus , donec nimirumTamerlanes Tartarorum Dux potentiffimus fub finem Seculi XIV. Saracenos Sc quosvis etiam in Perilde hoftes ad internecionem deJevit, reJinquens ex genere fuo h*redes fimulque Perfarum Rcges quatuor, quos de Antu ntgr* appeJIarunt. SecuIoXV. an. 1469. claffis quarta & ul- tima coepit regnare, & regnat ufque hodie: cuiusftemmati de Mu ctnti Jmn noiHeti indidcnmt Pcrfic. Totidemfunt ResumPerfa- rum ltemmata, vcluti prsefens Series demonftrat. CLASSIS l I. Cyrus an. Mundf 3 joo. Perfarum Rex. II. Cambyfes Cyri filius. m. Darius Hyftafpes nobiJis Pcrfa cxRegio ftemmate. IV. Xerxes Hyftafpfis filius. V. Artaxerxcs Longimanus Xerxis frater* VI. XerxesII. Longimani rllius. VII. Darius Nothus Longimani ex concubina fihus. VIII. Artaxerxes Memnon Darij Nothi fllius. IX. Artaxerxcs Ochus Mcmnonis rliius. X. Orfames Ochi flJius. XI. Da- De Perfarum Jmpcrio» 4*1 XI. Darius Godomannus Memnonis ex filia nepos* Regnarunt Rcges hi ad annum M. 3724. per annos 208. CLASSIS II. I. Artaxerxes ab anno Chrifti 217. Perfarum Rex* II. Sapores I. III. Hormisdasl. IV. Varanes I. V. VaranesII. VI. VaranesIII. VII. NafTes. yill.HormisdasII. IX. SaporesII. X. Artaxerxesll. XI» SaporesIII. XII. Varanes IV. XIILIsdigerdes I. XIV* Varanes V. XV. Isdigerdes II* CLASSIS III. I* CaraisfuffTamerlanis hasres ab an. 1409. Rex Perfarum. II. Amifcander. CLASSIS IV. I. Uflum-Caflan ab an. 1469. Perlarum Rex. II. Calif. III. Jacup Chior Zeival. IV. Dyafongor. V. Roftam. VI. Haymecbec. VII. Alvvambcc. VM.Morat. XVI. Perozes. XVII. Obalas. XVIII. Cabades. XIX. Zamafpes. XX. CofroesM. XXI. Hormisdas III # XXII. CofroesII. XXIII. Sirocs. XXIV. Adefer. XXV. Barazas. XXVLBorane Regina. XXVII. Hormisdas IV. prope Mergam urbcm a Sarace- nisvi&us&Regno pulfus, & fc- cuti funt in intcrregno Reges di- verfi. De Ariete nigro. III. Jooncha. IV* Acenhaly* Dc Ariete albo* IX. SophiJfmaeU X. Scha Tama. XI. Schalfmacl. XII. SchaMehemed* XIILEmirHemfe. XIV. Scha Soffi. XV. SchaAbas. XVLScha Ifmac! II. noftri Se- culi Pedarum Rex. DE 462 De Tartarorum Jmperfo. DE TARTARORUM IMPERIO TABULA CHOROGRAPHICA , TARTARIyE UNIVERS^. §. I; UNiverfa Tartana intra Mofcoviam, mareGIaciale,5inum Ja- ponicum, Chinenfe& Perficum Imperium,nccnonmare in- dicum JatiTime&longiffime extenfa tantareft magnitudinis, ut non multum inferior fit universa noftra Europa, tametfi Jmpc- rium Mogolicum aTartaria feparatum foret. Dividitur univerfaTartaria in Provincias fane multas 8c magnas,' nimirum in I. Tartariam Maritimam feu Lapponicam, quae eft mari Septen- trionali proxima, & compJediturnovamZemblaminfulamSepttn* trioni proximam. In Tartariahacfunt oftia, promontoria Scftatio- nes Lapponum inftar Regionum diverfarum circiterio. II. InTartariam Mofcorum Tartariar Lapponicse conjun&am, in qua funt fluvij prx reliquis celebres Obius, Jenifcea 8c Lena. Sub- ditur Tartaria hxc utraque Magno Mofcorum Duci. llh In Tartariam defertam , silus incultam fcu vagabundorum appellatam, qua: Tartaria: Mofcoviticse adrlumen Obium eft adfita, & vagabundis inquilinis eft repleta, quorum parsmagna pendittri- buta Mofcorum Duci. IV. In Tartariam Usbeckianam feu Zagathaianarn admare Caf- pmm 6c R e gnum Perficum adjacens , cui dominantur hodie diverfi Regulu Ol im erat Tamerlan is princeps fedes. V. In Tartariam Turcheftanam nonproculUsbekianapofitam, qua? fuit patria Tamerlanis. Perfis magnam partem tributorum fol- vit. VI. In Tartariam Trbeticam majorem & minorem, quas Mo- gohcum 6c Chinenfe Jmperium tenent medias, unde venerunt ohm Turcas in fuperiorem Aiiam Sc inferiorem Europam. VII. t De Tamrorum Jmperfd; 4** VII. In Tartariam Sinicam Orientalcm & Occidentalem , qua- rumultimam Catayum appellant, unde torrentis inftar cum exer- citu egreflus eft priori Secuio Rex Niuki totius Chinenfis Jmperij vi- ctor & triumphator, VIII. TartariamMogolicam, feu hodiernum JmperiumMogo- licum. Atque de his duobuspoftremis amplior ent fcribendi locus, poftquam de Tartarorum origine Scprogreilupauca fuerint pramif- ia, utinde Jmperij Mogolici principium, Jmperij veroSmicimuta- tio innotefcat amplius. §. n. DE ORIGINE ET PROGRESSU TARTARORUM. TArtari vetu^iffimis Seculis Scyta? nominati habitarunt cis&ul- tra montem Jmaum,nobis Caucafum di&um,verfus Auftrum &Ortumj vi&oriis dein celebres longe lateque extenderunt terminos, rapto vivere aftiietus populusj quiquamquam faspius ab exteris Principibus petitus armis, nunquam tamen eftfuba&us, vi- cloria autfugatutus & frctus: Cyrumnamque Perfarum Regemcum omni fuo exereitu Tomyride duce fcemina proftravifTefertur} Da- rium vero turpi fuga fefe recipere coegit- Aiexander quoque Mace- do fere univerfas perdidit copias, quas adversus Scythas eduxerat* Romanorum deniquefamamScytha: audierunt, virestamen & arma non funt experti. Nomen Tartarorum y aut veluti placet aliis, Tatarorum Scythis dedit fluvius Tatir Scythiam fuperiorem fecans, quod nomen non ita pridem invaluifTe tradunt : forte tamen antiquius eft, quam de eodem Europseisinnotuit, quiante 4oo 4 annos primumTartaroscce- perunt cognofcere fuo etiam detrimento maximo, poftquam nimi- rum Duce & Jmperatore fuo fupremoGingis-Chanouniverfam pro- pemodum Afiam jugo fuo fubdiderunt, & tumSeculoXIII.quatuor validiffimos exercitus adversus totidem mundi plagas direxerunt,ut univerfum terrarum orbem unius Monarcha? dominio fubjugarent* Nec fuo caruit fru&u fpes Martis Tartarici j vidoriis namqueovans non paucis penetravit in Poloniam, Hungariam, Bohemiam, Sile- liam &c, Verum haud longo temporeftetitere&um a Gingis-Chana Nnn Jmpe- 4^4 Dc Tartarorum Jmperio. Jmperium 5 eodem quippe Seculo XIII. inteftinis difTidiis convulfum in partes abiit, ubi Tartarorum Prarfe&i compluribus Regnis fuum incommodum inftitutis cxperti funt, Regna divifk facife defolari' autdnfolvi: quod tamen ne perpetuo eveniret Tartaris, Tamerla- nes Seculo XIV. Tartaricam Monarchiam reftituit, fed & in partes de- nuo poft ejuidem fata divifam, veluti fuperius allata Tartaria: uni- verfa; d.ftnbutio oftendif. Tametfi V er6 toties & tot in membra : fjnt divih Tartan, hodie tamen duo nobiliffima per Afiam univer- fam Jmpena tenent, nimirum Mogolicum & Sinicum. CasteruminterTartaros religionis diverfitas eftadmodum ma ntfi unus yerm Dem. Elatis m ccelum vocibus jungere dicuntur varioscorporis mo- tus periuafi firmiter, Deum non corde duntaxat aut fpiritu, fed to- to corpore dc cunclis viribus efTe adorandum. Tartarorumalijprx- iertim Sitiis proximi & man vicini funt idololatrx, quorum relioio eit duos credere deos, unum ccdi, terrae akerum. A priore, cui diebus fingulis thus adolent, petunt, ut mens fit fana in corpore fa- no: ab alteroabundanciamfrugum, & augmentum pecorum pecu- niarumque fiagitant. Infignem quoquehonorem foli, W, &qua- tuor elementis exhibent, nTque facnficia offerunt. Animas homi- num immortales dicuntnonuni corpori annexas, fedpromeritorum diverfitate in nobiliora autignobilioracorporamigraturas. DeTar- tarorum maxima potentia hunc in modum dffith P.HemicusSche- rerm Geograph. Polit. Pag. 778. Quodfitota Tartaria ab uno capitt regeretur, tam amflum yix efet in Afia , imb tn toto terrarum orbe jm- ferium , utfote quod ab Jujlro tn Zoream fer 300. & ab oftio Vanuhjyerfus Ortum ultra ipoo. leucas decurrit. Gens tom fere miiitaris, & lichho- die titulus%iagm Tartarorum Cham defierit, ipfumaue Jmfcriumincomflur* ^egna &domtmafitdtyifum i habent tamenfingula fotentiamformidabilem, ^auocunmefe yertit , fine clade inde non recedit, Ducenta & trecenta miihajubindeexfhribus Hordis fiyeturmis colletia eximfroyifb regionem Wtmm tnyadunt , & yeluft tmtns inmimt & offrimum, Caufa pro- grcf- De Magni Mogolisjmperio. 46 f grefTuum maximaeft conftans concordia fubditorum & reverentia in fupremum caput ad fuperftitionern ufque exa&a: vereri enim 6c revereri fummopere Principem ducitur honori 6c merito inter me- rita fupremo: a Principe Ledi, fpoliaribonis 8cvita non vertitur vi- tio. Vide dicenda de idogolis Jmperio. -*^s**~ *43 •"»*• ^3S**~ DE MAGNI MOGOLIS IMPERIO. TABULA CHOROGRAPHICA UNIVERSI JMPERII MOGOLICI. §• I. IMperium Mogolicum maximam totius Indix partem compre- hendens jungitur Tartarias verfus Septentrionem 5 tangit ver6 montes inter fe & Chinenfe Jmperium verfus Orientem, mon- tes alios & Regna diverfSt denique Perficum Regnum verfus Occidentem. Longitudo Sc la- titudolmperijhujusintra duos fluvios , nimirum Indum & Gangem maximam fui partem contentaeM: talis ac tanta, ut hxc 400, mil- Iiaribus non raultum inferior, illaverofitfuperior. Numeranthoc in ampliffimo Jmperio authores plerique 40» autplura Regna, quas ejusdem ferme mnt nominis, cuius funt urbes in Regnis principes, uti ab exemplis mox patebit» PARS I. In Orientis parte funt Regna , verius Provincix L Agra,cuiusnominisurbs8c XI. Karakatanka. Jmperatoris fedes. XII. Multan. H. Buckar. XIIL Nagracut. III. Kakarum, XIV. NavaL IV. Narvar. XV. OugelL V. JefTehmer. XVI. Patan. VL Gor. XVILPitan. VII. Gualeor. XVill.Raiapor. VIII. Hardvvare. XIX. Rantipor. IX. Jamba. XX» Sambal. X. Jenupar, Nnn 1 PARS II 4*6 De Magni Mogolis Jroperio, P A R S II, In Occidentis parte funt Rcgna» I. Attock. XI. Cambaya, II. Bando. XII. Gurchito. III. Beishar. XIII. Hendovvnc. IV. Bakar. XlV. Janagar. * V. Cabul. XV. Jenupar. VI. Candifdu XVI. Lahor. VII. Cafimer. XVII. Multan. Vlfl. Chitor. XVIIl.Patan. IX. Guzurathe. XIX. Suratte. X. Bembcr. XX. Tatta. $. II. DE ORIGINE ET PROGRESSU ALIISQUE REBUS JMPERATORIS MOGOLIS. IMperium Mogolkum Tamerlanis Tartarorum Ducis fupremidi- citur effe partus pofthumus, cui ante duo Secula datum exor- dium: atque adeo teftibus paffim multis Magni Mogolis Jmpe- rium aliud non fonat, quam Tartari Magni Regnum , aut Jmpe- rium Tartarorum Magnum, ob magnitudinemlocorum, multitudi- nem fubditorum &divitiarum copiam hoc nomineappeJlatum. De- fcripta jam fuperius multitudine Regnorum feu Provinciarum fas fit paucis etiam enarrare hominum eo in Jmpeno numerum maximum &: redituum Jmperatori folvendorum fummam fane nonexiguam. Varij varie de utrisque reIiquerenobispotiusdubiaargumenta,quara certa teflimonia* In fola urbe Jmperatoria Agra inveniri circitcr aooooo. hominum afierunt, quaiem acquantum numerum Chrifti- anus Funccim de folis militibus intelligendum elTeexiftimat: unde Cx cx eodcm authore totius Mogolici exercitus colluviem ihtelligere aveamus> teftis idem nobis erit, M, Mogolis Jmperatorcm ex uni- verfis fuis Provinciis equirum computare 300000 pecfftum vero muV lia fere abfquenumero praner quinquagefies mille elephantos in pr«- lium educi folitum Hyperbolem mtelligimus, fed fimul ex ungu* leonem colligimusjfi namque tantusfit M. Mogolisexercitus, quan- tumnunc iingulorum, nunc univerlQrum inc|uilinorum fummarium dSk DeMagniMcgolis Jroperio 467 cfle cenfebimus ? longe ultra jo. millioncs qui dixcrit, nimiumdixif fe nemo Zoilorum dicat facile! Redituum annuorum aureos montes potius, quam colles ob oculos nobis ponereconatus eftidem Func- cim his verbis: M. Mogolomnium hujus univeru* Regum ditiffimus elle perhibetur : dicunt autem ejus jerarium eontinere milie quin- oentos milliones Joachimicorum noftratium : quam fummam his verbis exponit: ©te tyabm$ tfjm nac&gerectynet i i>ag(gr att^aar* fc^afft bet^anbevt^alb iooo. Millionen iRct^S^aler^abe. Hxc vero commoda Jmperatoris fingularia collocemus modo uni cum incommodis hunc in modum ab eodem authore allatis. Trimb abundat quidem ibi miles,fed militaris reiferitianon adeb eftin* ftrutlus Secundb Tortubus deftituitur. TerttbTortugaUtotumftnumhabem Cambajenfem in Jua foteftate. Quartb funt ibi fneterea multa Tfygiones fteriles. Qmntb obftat quoque frogreJfibusM. "Mogolis locorum natura : Caucafus enim dijfundtt Je in tUis confiniis mtUeramis, quorumalijuiterminantT^egna^ alijs non fuffictt terminare , fed & cingunt ea murorum inftar : altj concludunt ea frorfus > alij autem reddunt tranfitus dtfficiles. His adjitngiturtemforis jaUura > auam Tnnctfes Mogolia, quibus magnum domintum, necejfanbfa- ciunt in ttinenbus: aftas entm elabitur, antequam eb } aub tendunt % cum gauts femi-eneftis exercituque laffato feryenerint > ingrmtquc hyems , fua iffis adyerfa, hoftibus commodo &c* Sic ergo obftacula hic funt moralia» obftacula ctytlia, fed e*r obftacula naturalia } quaM.Mogoli yias eyagan~ dt lattus fracludunt. HaUenus Funccius* Regimen Mogolicum eft vere Monarchicum, quin& Deipo- ticum, Jmperator quippe totius Jmperijfolus dominus pro majefta* te fua de rebus lubditorum poteft difponere liberrime bonorum hx- res omnium, quin & vitx Sc necis arbitcr fubditorum etiam com* muni iicet corrupta fententia definitus, Ex Jmperatoris nutu pen- dent leges, Magiftratus* curia, toga&fagum. Ex Ducibus 8t Pras- fe&is Jmperatoriis tanta quifque eft dignior in aula, quanto plures fub fua poteftate numerat milite^. unde in aula magnates iidemfe- re funt, qui belli duces, quorum primi Omrahf appelantur. Filij, Jmperatoris fuis fubfignis finguiis numerantequitum 15-000. Mino-' xemaumerum ducunt Duces etiam riipremi* ^uo&riti obfervatoor- Hm 3 4^* De MagniMcgolis Jmperlo» dlne ac proportione fequuntur Marfebdari 6c Rufmdari inferioris di>- nitatisDuces. 9 Religio M. Mogolis ad normani Mahometis inftru&a diverfum etiam a Turcarum piacitis fibi fmxit Alcorani fenfum& fententias multas, quibus imbuti Mogolici intrafuos fines tolerantidololatras, Brachmanes &c. Nec ufque adeo odio forent Chriflianorum arar, £ Lufkani, Batavi, Angli & Dani potius animas, quam divitias di- dicnTent lucrari. Catterum M.Mogolis Jmperium Europaiis om- nium primi tefte ipfo Chrijliano Funccio Heterodoxo aperuerunt Pa- trcs cx Societate ]ESU a Batavis & Anglis paulo P 6ft etiam m Afla demgrati $c male habiti. ~mm« »mm »^s#^ ^s^- 1 DE IMPERIO SINARUM- TABULA CHOROGRAPHICA TOTIUS JMPERII SINICI. | Mperium Sinicum afua Tartaria, qux non minor terrarum am- 1 plitudine eft ipfo hoc fuo Jmperio , a nobis hic tantifper fepa- JL ratum, tantum comple&itur fpatium» ut longitudine fua 440. latitudine vero circiter 300. milliaria Germanicafinonfuperet, mul- tum miniHie ab iifdem fuperetur. Si tamen tabuke Geographicx, uc fepe folent ^ non failant. A Septentrione Jmperio Sinico adjacet : Tartaria Sinica extra murosSinicos conftituta; ab Oriente marc Si- mcum; a Meridie India extra Gangem fita & ab Occidente Tarta- I ria Tibetica &c. Dividitur Jrnperium Chinenfe in partem Borealem & Meridio- - nalem 5 pars Borealis muris 500* milliarium fpatio longis eft adfita, Sc numerat tres ampliflimas Provincias fupra fluvium Hoang, tres item mfra 6c retro eundem fluvium. Suprafunt Provincia Seu l Regnum Chinenfibus Xuntien & Peching , Tartaris ver6 Ca- tayumdictum, qua? ipfa di viditur in varias minores Provincias ur. De Jmperio Sinarum, urbibus fais abarte & operelaudatiffimisinftrudas v urbsinhoc &Regnisaliis princepsiimulqueJmperatorisfedeseftPechjnum. II» Regnum dicitur Xanfi in plures Provincias diftributum, qua; ejufdemfunt nominis, cuius funtMetropoles, E.g. Taiyven, E- vencheu, Lugan, Pingyang, Taitung. III, Reg num Xantung , quod etiam in minores Provincias 8c ur- bes paris nominis dividitur E.g, Cingcheu, Laicheu, Teng- cheu ,Tungchang, Yencheu. Infra fluvium Hoang funt» 1« Nanking, feu Kiamnan Regnum, in quo funt plures quam de- cem diverfe Provincix, E.g". Changcheu , Chingkiang , Chin- cheu,Fungiang, Gamking, Hoaigang, Holicheu> Lucheu, Nin- que, Sucheu &c. II. Hoan Regnum , cuius Metropolis Caifung eum feptem Provin- ciis minonbus. III, Xenfi Regnurn, cuius urbs primaSiganum cum feptemProvin- ciis m, Pars Jmperij Chinenfis Meridionalis complectitur novem aut decem amplifiimas Provincias, feu totidem Regna, fcih I. Hugvang Regnum, cuiusprinceps urbs Vuchang cum tredecim Provinciism, II. Suchven Regnum, cuius urbs maxima Chingtu cum feptem Pro- vinci is m. III. Kianfi Regnum,cuiusprascipuaurbsNanchang cumdecem Pro- vinciis m, * IV. Chekiang Regnum, cuius nobiliilima fedes urbs Hancheu cum decem Provinciis m, V. Fockien Regnum , cuius metropolis Focheu cum feptem Pro- vinciis m, VI. Queicheu Regnum, cuius princeps locus urbs Queyang cum o&o Provinciis m. VII. Quantung Regnum, cutus Metropolis Quancheu cum decem Provinciis m. VIILQuangfiRegnum» cuius urbsfuprema QueilincumdecemPro- varciis m, 470 De lmperio Sinarom. IX. Junan Regnum , cuius eft ejufdem nominis urbs Regfa cum de« cem Provinciis m» X. Leaotung Regnum extrafines Sinarum,cuiusejufclem nominis urbs cum fex Provinciis m» In tot Provinciis cenfentur prima: claflis ci vitates praecipuejm- peraton , Mandarinis & ci vibus accommodata: 175« Item urbes rci militari potiflimum adaptatar 274. quse funt fecundse claflis. De- nique urbcs aliar claflis tertias funtinventa: n88.quibusannumeran- tur oppida & pagi numero fane plurimi & hominibus refertiflimi: prasterquamenim ,quodSinarum lege polygamia prccipiatur veriiis quam prohibeatur,Iex alia admodum juvenibus & pene pueris prxcipic feftinata matrimonia: unde Sinarum nemo facile ultra astatis anum 20. prasfertim vero fexus foemineus difFert thori confortium,quod adeo fe- rax ac foccundum efle teftantur, ut raro mater inveniatur, qux vel omnino fterilfs, vel annis fingulis prolem non parturiat intra ido- neam aitatem. Igitur hominum adeo excrevit numerus , ut non de- fint authores, qui perhibent, ultra ducentos capitum milliones k conduclis hanc inrem inquifitoribus fuhTe numeratos: quamingen- tem copiam tametfi nimiam quantam dicat Foreftiut, is ipfe nihilo- minus concedit, ultra 70. hominum millionesforteinvenirifaciiein Sinarum Jmperio. Nec deeft tanta: hominum multitudini rdrum omnium copia maxima: abundat enim Jmperiumhocferaciflimum diverfiflimis fru&ibus facili negotio aut pretio comparandis, item argento, auro, unionibus , Byflb , Bombyce, pretiofis lignis 6c va» riis omnino mercibus, quse aliaque multa etiamante Tartarorumir- ruptionem & Tartaria: cum Sina conjun&ionem Jmperatori in an- nos fingulos tantam redituum fummampepererunt, ut eandem 1 jo. fcutatorum,utvocantmilIionibus arqualem, autetiamlongefuperio- rem dixerint. Atque propter talem tantamque auri fumam, &. rerum aliarum abundantiam, iocorum fitum, & cceli clemcntiam Sinse Jmpe- rium fuum nominare confueverunt Jmperium prejlantijfimum> ?{egio- nem mundi mundijfimam> ciyitatem fupremam ac maximam, Taradyfum terrejlrem, centrum terne> &facem genens humani, S.IL De Jtnperio SJnarum. §. tt DE ORIGINE ET PROGRESSU JMPERATORUM SINICORUM, SI veritatem potius quam vanitatem fe&arentur Sinx in inquiren* da majorum fuorum originc pervetufta , tunc mifsis procul fa- bulis dicerent Jmperium fuum cquidem eiTe antiquiffimum, mi- nime vero ultra diluvij maximi tempora extendendumj aut annos conditi Mundi augendos , ne diminutus videatur numerus Sinarum fuperbia innata confi&us. Perantiquum fancSinarum effe aut Reg- num aut Jmperium, fatentur etiam Europsei Scriptores multi Eg. Hor > nm> %larejius> Funccius% Scherer> I^ircherw> Foreftw aliique, qui Smis dempto glaucomatc, aut depofitis larvis genuinam nobiliflimi Jm- perij antiquitatem nobis defcriptam conati funt relinquere fere hac methodo: Diluvij tempus incidiffe in annum M. 1656. eft S. Co- dici conformis fententia, & authorumprseftantiilimorumopinio: an- nis deindc elapfis non nifi 29. anno nimirum M. 168 j* jampofitum efTe fundamentum Sinarum Jmperio authore Futeo, feu Foqui, aut denique Phut ex Noachi nepotibus proximis nato, non eft iifdem teftibus vana opinio. Hunc ipfum Futcum infecutos eile o&o fuc- cefTores, a populo Iedos, legimus. Mutata dein fententia publi- ca Jmperatores ad noftram ufque aetatem dedkkareditasjmperatorid, fi paucos excipiamus, ducentos quadraginta. Atque hsec capitum fupremorum feries in unam fupra viginti fuccefTu temporis diftincla cft ftirpes & familias, veluti prcfens tabula cxhibebit. I. Stcmma Jmperatorum Sinicorum HU di&um numeravit 18. Jmperatores, qui imperarunt ab anno M. 1785. ufquc adan- num 1182. II. Stemma Xanga appellatum habuit Jmperatores 27. ab ann<» 2i82.ufque adannum 2846. III. Stcmma € heya vocatum conftitit fupremis capitibus 3 y . ab an- no M. 284$.ufquead annum 3745. IV. . Stcmma Cina nuncupatum jn quarto jam finitum eft Jmpera- torc,duravitab anno M.3745» ufqueadannum 3794* Ooo V* 471- De Jmperio Sinarum. •Y« Stemma Hdnaafcendh ad 16. Jmperatores abannoM, 3794. ufque ad annos Cbriftii 90. ,VI. Stemma Heyana duobus conftans Jmperatoribus habuit fuc- ceffbres 15. ex Stemmate Cma ufque ad annum Chrifti 419. yiL Stemma Suma in oclavo hnitum Jmperatore imperavit ab an- no 419. ufque ad annum 478. .VIII. Stemma&rfquinto jam termmatum Jmperatorean, 501 . mor- tuo, IX, Stcmma Leama 4. numerans extin&um eft anno 555. X, Stemma China 5. conftans capitibus folium reliquit an. 590. XI, Stemma^nonnifi^.nWuitJmperatoribusufque ad an 618. XII. Stemma Tamga 21. Jmperatoribus gloriofum thronum im- plevit ad annum 905. XIII. Stemma Heuleam in altero Jmperatore exfpiravit an. 9 1 3, XIV. Stemma Heuteam quartocompletum eft Jmperatore an. 935» XV* Stemma Heucin 2. Jmperatores ad annum ufque 943. amific una cum folio. XVI. Stemma//«^»*in i.capitibus i.numeravitduntaxatannos. XVII. Stemma Heucbea in tertio Jmperatore an, 960. eft confum- matum. XVIII. SttmmaSumga 1 8. Jmperatoribus triumphavjt, quorumulti- mus an. 1280. fatis conceffit. XIX. Stemma Jvena. 9. comple&ens Jmperatores ex Tartaris Oc- cidentalibus an. 1369. finijt. XX. Stemma %Iima aut Taminfa 16. comprehendens Jmp. regna- vit ufque ad annum 1642. XXI. Stemma Cma 3. Jmperatores natione 6c origine Tartaros O- ricntales numerans floret ufque hodie. §♦ III. DE SINARUM DOTIBUS ALIISQUE REBUS DIVERSIS. EX allata haclenus Tmperatorum Sinenfium ferieapparet, Jmpe- rium hoca multuomnino Seculish^reditatis jure firmiteriie- uiTe: idem ad Monarchi* methodum, Ariftocrati» tamenle- ges Dc Jmperio Sinarum. 47I Kibus temperatam, fuilTe inftitutum, vacat colligere: quippe & le- ges & Proceres Sinici dum Jmperatorem fuum fulcire noncefsarunt, eidem tamen non unum duntaxat obicem pofuerunt,quo minuspro arbitrio imperare licuit. Hoc etiam noftro 6t priori Seculo, poft- quam Sinarum Jmperium Tartarorum vi&ricibus armis fuccubuit, quamvis minor forte legum antiquarum valor, 6c Magnatum pote- ftas , quam quondam , iidem nihilominus fuis confiliis ad antiqua- rum iegum Regulas directis multa efficiunt tum in rebds Ecciefiafti- cis, tum Politicis, tum etiam Literariis. Quotquot viri principes Jmperatori funt aconfiliis,tot diftribuuntur indiverfaCollegia,quo«* rum omnium primum 6c Jmperatoriproximum quatuor autfex con~ ftat capitibus arcano fuo confilio Jmperatorem juvantibus. Colle- gium akerum Sinis Li]>u appellatum exfupremis Prsefeclis colligitur. Collegium aliud conftituunt viri, cjui proventus Jmperatoris colli- gunt, 6t rationes publicas dirigunt. Collegium a prioribus diver- fum curat ritus, confuetudines Ecclefix Sinicx 6cRempublicamLi- terariam. Collegium etiam fuum adornant militiae Prxife6ti.- Inter Collegia Sinica venit etiam ordo Archite&orum. InCollegiis aliis fententiam dicunt criminum judices , 6c caufas examinant advocati &c. Univerfim itaque numerantur novem Collegia, quorum quod- Iibet innovem denuogradus diftinctum adeo Mandarinorum copio- fum efficit numcrum , ut hunc 3 2000. sequalem efte-foibant. Prae- feciis Jmperatoriis, Mandarinis ndn Sinarum, fedLufitanorummo- re di&is, mifcentut plurimi per univerfum Jmperium nobiles, quos eo venerantur honore , quo Germani fuos Comites aut Dynaftas* Cur autem Jmperatores Tartaro-Sinici imperandi autregnandi me- thodum in ftatu fere priftino reliquerint , argumento ipfis erant le- ges, mores 6c confiietudines Sinarum magna ex parte nonmutatio- ne, fed confirmatione opus habentes: timor item obftabat, nemu- tatio ftatus violenta anfam pneberet feditioni hanc etiam ob cau- fam nec fufcepta eft aut imperata novitas Religionis, quas omnino diverfa eft hodie hoc in Jmperio: pars enim a Do&oribus Romanis rite credere eft docta 6c hoc 6t priori Seculo. Pars alia arte, fcien- tia6c ingeniointerSinasnobilis tametfiad ArasChriftiaccefTerit nec- Ooo i dum 474 De Jmperio Sinarura» dum proxime, contcmptis tamcn deorum fimulacns uniDcolitati- dum efle contendit. Pars vero Sinarum & penates colit, & intcr deos ccelum, foiem & prefidem tempeftatis numerat. Deum ab his diver/um fibi fingunt, quem Bonziis feu /acrificulis fuis prseefTe, & Ordinis fui Religiofi authorem fuiile doeent. Religion* hi in duas dividuntur clailes, quarum prima carlibatum, altera conjugium eli- git : priores pluris > pofteriores minoris longe habentur> eo quod ctiam Sinis parum convenire cenfeantur Religiofa Regula&cum fe- xu altero carnis commcrcia. De Tartarorum aris diverlimode di- cendum: pars cnim uni, pars pluribus thus diis adolet inter mille fuperftitioncs : pars alia ex Alkorano fibi formatferead libicum re- ligionem: ade6 innatum cft mortalibusimmortale venerari Numcn & vitam iperare alteram ! Cxterum inter Sinas momentieft maximi Rituumpatriorum & «crcmoniarum perpetua cuftodia , quam ad amullim teftantur fub. diti fuo Jmperatori, Jmperator fuo deftinato tempore Jmperio>in- fcrior majori, amicus amico, hofpes hofpiti, juniorfcniori, inqui- linus advenae, confanguineus confanguineo, filij parentibus &c. Ri- tus vcro patrics quo quis callet magis> eo amplius honoratur, & ii Princeps fit vir, propemodum adoratur: quam ob caufam &; libri docendis Ritibus idonei teruntur pallim manibus,inftituuntur icho- he, conducuntur Magiftri, cxperimenta capiuntur domi forifquc > lc tum primum cum vel adornantur convfvia, autamicusamicofert munera, aut notus non ignoto fic obvius in publico &c>certant in- ter fc & verba Sinica fubtili ac moderato /bnitu > confonant caput, manus, pedes 6c in corpore membra llngulahaudbrevimora &ab£ que moderamine. Ritus patrios proximefequitur fcientiarum 6c ar~ tium ingens arftimatio , unde Literatorum prasftans eft numerus, in quo cenfentur 10000. corum duntaxat,quosLoizios,Latini veroLi- centiatos appellant. Univerfislegepublicaprarfcribuntur fexlibri, quorum pnmus gefta Jmperatorum ordine temporum apprime de- icriptacontinetj alter veroliber Ritus Sinicos > tertius Carmina ad lirguam patriamcxaclajquartus Hiftoriamjmperijjquintus Regulas de Monbus inlcnbicur* iextus dcnique iynopfim librorum quinque com- Dc Jmperio Sioarum» 47f comprehendit. Libri alii magno numero funt typis Sinicis impref- fi ( typorum fefe primos authores dicunt ) de dicenda Jurispruden- tia, Aftronomia, Medicina & Phiiofophia, quibus facultatibus ma- ximopere dant operam Sinx. Imo inter fcientias arduas non im- merito numerari poteft Sinarum lingua, quas conftare dicitur 24. li- terarum millibus ob varietatem fbnitus 8c accentus, qui eidem vo- ci monofyllabas diverfiflimam aut omnino contrariam dant fignifi- cationem. Hanc ipfam fuam linguam tradunt eile vetuftiflimam » & vel ideo etiam maximi habendamj quaproindeutunturSinaegar- ruli tum ad fui ipforum, tum ad linguas patria: vanam commenda- tionem, quam nihilominus plurimi adeo ignorant, utuniusProvin- cias inter Sinas etiam incola; non bene diftinguant alterius Provin- cia; licet viciniflimas idioma patrium. Non pauci hanc obremno- tarunt probe diale&orum variorum difficultatem bellorum etiam tem- pore maxime noxiam, quar in exercitu copiofifiimo, quantum nem- pe ad 600000« afcendere aut longiflime majorem non verentur fcri- bere , eam non raro peperit confufionem, qualem fere experti funt Babylonij. IntervitiaSinarumigiturVelmaxim^venitlinguanimium laudata 8c alia non fimplex Iuperbia,qua elatinationes aliascontem- nunt facile , quin & fraudibus circumvenire inter Sinas vix putatur nefas. Genij vanitas apparet quoque inveftitu, inceflu, cedificiis & convi viis afumptibus& ceremoniarum copiafplendidis, ubimen- fam vino etiam modico onerare vetatur graviflime: unde meriloco parantur vala ab arte &. potu quovis vino pretiofiori asftimata. -^g^- ^s**- ^s^- -«s ® mm» DE JAPONICO IMPERIQ. TABULA CHOROGR APHICA TOTIUS IMPERII JAPONICI. 5.1. TT Mperium Japonicum haud procul Jmperio Sinico verfus Orien- tem fitum, & mari omni ex parte circumdatum eft inter nobi- JL liffimas totius orbis infulas numerandum; diftinguitur idem in Ooo 3 tres De Jmpcrio Japotfco. txes diverfas infulas fibimaxime contiguas, quas Iongitudine/ua Jatitudine vero nunc jo. nunc pauciora longc numerant milliaria Gcrmanica. Niphon feu Japonia univcrfaolimin^Rcgnadiftri- butum, hodie in V. tantum dividitur Provincias, quarum l Jetfengo , inqua Meacum metropolis totius Japonix quondam, hodie ver6 Jedo. II. Jamfoit /cu Jamiftero , in qua Amanguccium caput Provinci*. iv J , & cn > ,n <3 ua Funda urbs princeps Provinci*. IV. Ochi, in qua Firachia fedes prima Provinciz. V. Quanto, m qua Yendo, aliis Yedo urbs ampli/fima cum Regio paJatio. & Infuia aitera Ximofive Saicockdi&aolim incomplura feuRce- na minima divi% numerat urbesBungum, Cangoximam", Facatam, iNanga aciimm, Satzumam aliafque urbes fufo Chriftianorum fan- gume iJiuftratas. . Infu . Ia tertia Xicoco feuTokoefi nominata divifa eft quondam in IV. rmnoraRegna. Pr* aliishodie notiores funtin cademurbes, 1 ola, Sanuchia , Xium &c. Taceo Japonum infulas minores. Ue his Provincns hunc ferme in modum cumChriftiano Func ctc i Jcnbunt authores plures: Japoniacft inter omnes univerfi orbis inluJas mehores numeranda, eo quod abundetomnibusad vitamhu- manam tam neceiTariis, quam rebus utiiibus; noncnim ibi duntaxat aer eit faiuberrimus , fcd &reperiuntur omniafereEurop^fruduum gencra maia fciiicet Pcrfica & prarcocia cerafa, pruna, poma,py- ra, qux bom «nj&*«nuncupantur. Praner hascingens aliorum fru- ftuum copiaibidcm habctur: prarcipucfrumcnto&oryzi abundant. Kepcritur &ibiargentum infumma fuaperfectione, fed incommer- cns non ufurpatur: folo enim auro utuntur , ficut & parv^ *ris mo- neta, quam nimispurificando depravant. Chalybsibietiameftopti- Tnl f - ^ MX 5 therm *> V ibus inc6 & < U1S ^orbis medentur. vk lT in Ja P oniafer *> u tdomefticaanimaiiaparviDendant,quam- v s & horum non fit inopia. Variadeniquemcrciumgencra produ- c num IW?/ 11 " ° m ? 3 Panni fcrici S cncra > ut ftric * cruda > fuc - cinum, iapidespretiofos, mofchum, *s, chalybem& laccaropera. Huc- Dc Jmperio Japonico. 477 Hucufque alij» Ex quibus colligunt ingentcs Jmperatoris Japonici thelauros forte Sinicis pares, aut multum non minores. i ih DE ORIGINE ET PROGRESSU JAPONUM, ALIISQUE INTER JAPONES REBUS. Ante oc>o circiter Secula a Sinenfibus ortum fuum traxifle cre- duntur & populi & Jmperatores Japonici 5 prioribus vero terh- poribus Japoniam fere univerfam fuiffe incultam tradunt. Gens hodie populofiiiima ad gerenda bella eft peridonea & jugum ferre doda. Unicum Japones venerantur fupremum verius tyranum quam Jmperatorem, cujus in defpotica poteftate eft fubditos Regulos, Opti- mates St Prsefedos quosvis in exilium mittere vel perimere leviores etiam ob caufas. Jmperatori fubordinantur in principe urbePrx- fedi fupremi tres, quorum primus J^a^o didus rerum facrarum cu- ram gerit. AJter Uco nomine dignitatum 5t honorum gradus inlm- perio moderatur, Tertius Cuhama nominatus belli acpacistranfigit negotia. His proximi dignitate iunt, qui Jmperatoris munus fup- plere dicuntur & Reges vocantur per Provincias: his vero jungun- tur Coricad, Latinis fupremi inquifitores didi, quorum maximein- tereft explorare fenfus &c animos in Jmperatorem fuum: quin etiam a confiliis perpetuis fupremoin quavis ProvinciaPrasfedo eftabjm- peratore conftitutus vir princeps, qui resmajoris momentiquafvis luo modo &tempore perfcribit accurate. In urbe, quas fedes Jm- peratoris fere continua, palatium ingentis operis & rarse artis , in cujus ipatioMimo ambitu cernuntur etiam miniftrorummaximorum scdes multo auro exornatas, In his ipfis «edibus prarfcripto tempore jubentur adefie primarij Proceres, &. inde datur copiarevertendiad Provincias , fi numen fiio fatisfecifte fint judicati. In aula inter fu- premos honores Sc curas numsrantur militia Sc mercatura : prioris causa aluntur conftanter fere 100000. peditum Sc millia mulca equi- tum , quibus eadem propemodum inftrumenta bellica ferviunt, qua; Europasis, non tamen idem tradandi arma modus expeditus &; f^clbs 9 fi gladios rotandi Sccudendi cnalybis artem excipiamus, Corpus Ln- 498 De Jmpetlo Japonfc<*. Imperij Japonici univerfum ob oculos pofitum fi cupiamus, idefti tfi quinque diftribuitur ordincs, cx quorumprimopoft Jmperatorem ea venit multorum dignitas, qualis Ducibus, Marchionibus &Comiti- bus noftris eft ferme propria, quamdiu tamcn per Japoniam funt quieta omnia: alias vero etiam fummi periclitantur de libertate & capite. In altero ordine obfervantur deorum facrifiiculi etiam ipii in fuos gradus difperfi, calvo capite & rafo mento Japonibus vene- randi , quorum intereft foeminarum fugere confartium. Ordo ter- tius eft minorum nobilium & civium majorutru Ordopenultimus comprehendit artifie.es ,& opificesj ultimus eft denique ruricolarum & pauperum, quorum exigua inter fuos eftcopia. Quamvis ex fiadenus di&is palam fit., Imperium Japonicum fmfie infupremiPrincipispotillimumvim,jus.&cornodum direftumj cum nihilominus abfiinc iefqui Seculo quidam Jmperatorum Dyaru* normnc trium filiorumpater potius tertio, quamprimogenitum fibi ekgitfet, aut in throno fucceiTorem , aut fupremx potentia: defide- raflet efTe participcm j hanc ob eaufam filiorumomniumdeniquead- versus fe provocavjt iram , 8c rei militaris fupremipotentiam, ac de- mum etiam fedicionem publicam. OJeum flammis jam altiflimi.s dederunt mercatores ex Europa Heterodoxi, qui Catholicomm Sacerdotum Aris jam gloriofisperin- fenfi, fub Iarva Religionis iyncera Japonenfium iolio occultas ftrui infidhs mentiti funt. Unde Cubonis, Nobanangaj, Taicofama:, Daifufamar, & Cambofanx priorum Seculorum Jmperatorum con- tinui furores in plurima tum indigenarum, tum advenarum Chrift- anorum millia annis diverfis debachati funt, & eos denique pofue- runt fuggcrente orco obices, ut nifi per calcatamCrucifixiDeiima- ginem,.quod publicum negat* Romanx ReJigLonis indicium inter- pretantur, in Japonum Imperium vigiliis circum undique claufum pe- netrare nemini exterorum concenum fit. Religio proinde fuit 6c eft hodie idololatrica, in multas tamen fedas difperfa , atque in umverfo Imperio lafia laxaque, ut fi facrificulosdemamus, vixmul- tiixpe & ferio diis litent 5 quamquSm inter Japones fuperftitionum uius&abufus frequentiifimus & ftolidiffimusjundc nifi aftrorumob- fcrva- De Regnis in OrientaJi India» 479 lervatores & varios harwpiccs de futuris eventibus confulucrint, ni- hii faeile audent moliri» Superftitionibus accedunt vitia Japonum nonpauca, nimirum Bachi & Veneris commerciaSodomorum morinon abftrnilia. Func- cm ?♦ /♦ de Imf. Jafonico fAg. jip. -€42^- -^*SS^3 — KS«S^r*-€4SS*i — **3S**- DE REGNIS IN ORIENTA- LI INDIA- TABULA CHOROGRAPHICA TOTIUS INDUE PEN.INSULANA- §. I. UNiverfam Indiam diviferunt authores Geographi non paucx in Peninfulanam & Infulanamj priorem partem koc loco, pofterrorem loco altero dabimus. India Peninfulana Gange nobiliffimo fluvio in Regnum gemk num aut Provinciam ampliffimam divifum Peninfulas duas fere a> quales oculis intuentium objicitj quare partem unam Indiam mtra Gangem, alteram vero Indiam extra Gangem nominatam intelii- gimus. . !_t • India intra Gangem ultra 1 50. milliaria Germanica ab Impcno M. Mogolis ad mare Indicum numerans trianguli ferme refert figu- ram. Dividitur eadcm in tria Rcgna, quarum L Occidentem verfus dicitur Regnum Decan, quod Imperio Mo- - golis adjacet, & Jmperatori ejufdem fecundum partem maxi- mam fubditum eft# % Cuncanum Regnum, cujusparsfubditurRegipropno, pars ve- ro Lufitanorum Regi eft fub jeda : hac ipfa in parte_ Goa fedes Regia fimulque urbs princepseftditionumomniumin AfiaLu- fitanorum. , . III* Malabariadividfturin duo aut tria minora Regna, nimirum in u Rcpnum Calceuticum, i. Cananorium , & 3, Cochinum, m & Ppp q ao - 4*0 Regnis in Oricntali India* «juorum ultimo partem notabilcm occuparunt Batavi, quibus proinde tributa fol vi t Regni Regulus : Regna reliqua fuum con- fervarunt Regem, IV. Orientem verfus eft Regnum Colconda 6c alterum Orixa didum fuis itidem Regulis fubjedum. V. Regnum Bifnagar, in quo portus nobiliffimus Coromandel e. tiam fuomet Regi fubditus. VI. Narfinga, in qua Batavi Sc Dani urbes occuparunt, His ac~ cedit Ora Pifcaria, . r In f a uItra Gan g e m infraTartarfam & Chf nenfe Imperium Pen- infula , Jongitudine fua uJtra 300. latitudine Vero circiter 1 50. mil- Iiaria Germanica numerat. Sunt in eadem diverfa omnino Recna minora diverfis Regibus fubjcda > & quidem I. A va Regnum , quod una cum Regno Aracan uni fupremo fub- jacet Domino. II. Pegu Regnum uni quondam Regi fubje&um, hodie in partes diftra&um, r III. Siam Regnum Regi fuo hujus nominis fubditum. Huc perti- net Malaea urbsditiffimaan. 1640. Lufitanis abHolJandis erc- pta. Nonminushuc reducitur IV. Camboia Regnum verfus Orientem fitum, V. Cochinchina Regnum Jmperio Sinarum propinquum, & VI. Tunquin Regnum , quod alij Imperio Chinenfi annumerant. TABULA CHOROGRAPHICA INDI^E INSULAN^E. 1 Nfulat Indic* funt numero plurima: & divitiis referti/fima: : unde X Europzu & Afi* Regibus k Scculis duobus fadfce funt theatrum Maraum : partemitaque conferviirunt Reges domeftici, partem vero majorem occuparunt Europsi, pncfenim vero Batavi vulgo «ouandt: omnium mfularum lit De Hegnis in Orientali India # 4&t I. Sumatra infta Regnum Siamenfeilta &ferc 300, ttiilliaribus longa & 40. lata. Subditur diverfis Regulis, cum quorum mer- catoribus Europari negotia tra&ant. IL Juva Sumatrc propinqua, non tamenfongitudineaut latitudine eidem arqualis, fubjeefca &. ipfa efl diverfis Regulis mercaturi Europas notis. III. Borneo inter Javam infula infularum ibidem maxima & ab A- damantis pretio celeberrima> minus tamenquam aliae Europseis nota. IV/ Celebes Borneo proximx lnfuhe; quas poflident diverfi Regu- li aromatum mercibus famofi. V* Moluccenfes infulas complures, ex quibus(untcelebriores,Ter- nate,Tidor, Machian, Motir & Bachian, Amboina, Banda, Terra dos Papos &c. Singulis fere prsefunt Reguli Hollandis tributarij facti. VI. Sinarum Jmperio propiores funtPhilippinannfulastantonume- ro, ut facile jooo, numerarintteftcs oculati. Hocverofunt appellatse nomine , quod fub aufpiciis Philippi Hnpanorum Re- ols II. fint primo Europseis inventa:* Maximaharumparsetiam hodie paret Hifpania: Regibus^ Mindana tamcn una cum aliis minoribus obedientiam detredafledicitun VII. Formofa quondam Batavis poffefTa, fed denuo a Sinarum pira- tis erepta. VIII. Nova Britannia infula fpatiofiflima primum hocSeculo inventa. IX Ceylan , cujus infula: permagnse infra Indiam cis Gangenfem fi- m partem Batavl eripuerunc Lufitanis, partem alteram confer- > varunt Reguli Indici. X. Europar proximiores infuke funt Maldivia- , alias MaUivarum Archipelagus di&a: numero plurimae & uni Regi fubditx, mi- nus tamen ab Europasis celebratas. XL Ab Europa remotiores funt infulae Marianse, olim Latronum di- cl:a:, SeculoXVL abHifpanis inventar. XII. Terrardenique Auftralis inlula: funt Zeelandia, NovaGuinea. 6c Nova Carpcntaria, atque No va Hollandia. Ppp 1 Tot 48» De Regnis in Orientali India. Tot itaque infular hadenus paucis defcriptx cum Regibus 8c Re- gufas refagione, regnandi methodo 8c moribus diverfiffimis fubiici- antur, proniffimum eft inde colligere, quam diipar fit inter tot In- dia: habitatores 8c vivendi 8c credendi ratio. Geterum cum oculisetiam manifeftum fit Afiamuniverfam am- piitudme fua effc ade6 Europanoftnimajorem, ut eandem media fui parteiuperare v,deatur 5 cum infuperperfpeaum fic, multis Imperia & Regna per Afiam omnia populis efte refcrciffima 5 has ob caufas Jion nefas eft dicere, numcrum hominum in Afia univerfa facile qualem cenferi trecentis hominum millionibus: fi namque per Im- pena 8c Regna denuo defcendere lubeat 8c numerare non difpliceat I. InJmperioTurcarumAfiacico . 30. milliones, II. Injmperio Perfarum . . 40. milliones. I I. InTartarorum diverforum Regnis . 40. milfaones. IV. InJmpenoM.Mogolis . . J0 . milliones. V. „ Jmpeno Sinarum . . ^ mm VI In Jmpeno Japonum . . I0 . milliones, VII. In Indorum multis Regnis & infufas univerfis 40. jn .lfaones Hac ratione numerantur faominum foo. millTonTsf Quodfi ver6 Leilorum quifpiam uni alterive Jmperio numerum mortafaum juft6 majorem exiftimet faoc loco datum, is TnTehT dec facde, Jmperiis aliis numerum jufto «Wm^eHfc quodfi «aque & numerorum exeeffi* 8c defedus inter fefe ricX ' nnt comparati, fe invicem itacomplebunt,utnoftra ifarnm! T(Rl terpoffit impugnari. Hxc de A(L V^Z^T^t Hcnrn.Schcnr, J*.Rnfhm,Onfiu* ; FuncciL, hZ tmm, Con K 4t K Qui in multis eapitibus & fenciunt nobifcum & dilfentiunt. PARSIII. De Regnis in Africa. 4 jj -*4 28*»- -44SS**" • a*"*$8S&*» -*$2&*- PARS III. DE AFRICA. EX Afia in Africam ordojubet transvolarecaIamum,ut&huju$ partis permagnas Jmperia aut Regna breve redigat in com- pendium, poftquam mariaSc majora Africar flumina fynopu* brevilrima abfolverit. 5. I* DE MARIBUS ET FLUVIIS IN ET CIRCA AFRI- CAM MAJORIBUS. Africa magna fui parte jungitur I. Mari Mediterraneo Boream verfus. II. Mari Rubro feu Erythraeo Orientem verfus» III. Mari Arabico ■& Indico etiam verfus Orientem* IV. Mari ^thiopico verfus Meridierri. V. Mari Atlantico verfus Occidentem. Verfus Meridiem & Occidentem liint etiam maria Guinearj Con- gi & CarTaria? dida. Fluvij majores funt duo duntaxat, nimirumr i. Nilus Albus & 2. Nilus Niger, quiuterque exeodemfonte hauftusdivrditaquas, ita ut Nilus Albus inter Orientem Sc Septentrionem in mare Medi- tcrraneum definat 5 Nilus Niger vero Occidentem veriusmOceanuinf Atlanticum effluat* §. E DIVISIO TOTIUS AFRIGiE- GOmmode dividitur tota Africa intres partes fupremas, feu tres Angulos, quorum primusfeudexterverfusOrientemi fecundus feuftnifterverlus Occidentemy tertius verfus Meridiem excur- rit. In primo angulo funt Regna fequentia 1. ^Egyptus, z, Nubfo.. 3* Abyflinia. 4. Zangebar. 4^4 De Regnis in Africa, In fecundo angulofunt Regna, nimirum i. Barbaria. % Bile- dulgerid olim Lybia di&um. 3. Zahara feu Sarra. ^ NiVritia, aliis Nigritania. 5. Guinea. In tertio angulo funt 1, Regnum Congo, u Caffraria. 3.M0. noemugi &4.Monomotapa, De fingulis nunc paucafuntdicenda. _ ± ANGULUS I TABULA CHOROGRAPHICA I. §. 1. DE ^GYPTO. TJT^ Gypti Regnum inter mare Mediterraneum6cRubrum,itern /T1 inter Regnum Nubix & defertum Biledulgerid medium A longitudine iua circa 180. latitudine vero JO y. ajquatmil- liana Germanica. Urbes ; pnecipu* in ^Egypto funt Cair , feu Alkair, aut etiam di- cta Nova Babylonia, Alexandna o!im,hodie Scanderik dida, Da- niiata &c t Regnum hoc ob Nili aquas, quas annis finguIisefFunderefolet, trugireras fertihflimum tanti copii gignit frumentum,utmerit6£r^ ntrwmAfricxSt Aficeappellari queat. Saluberrirn* ibidem carpun- turherba^&oleraj plantantur vinearj venduntur uv* pafii, mel, iaccharum, lana, linum & goffypium, ^gyptum Seculis vetuftiflimis inter fuas Provincias numera- T V^ t ^ rfx, i dein Grxd 'P oftGr ^^Romanii fugatis RomanisCa- Iifi, Mameluca & Turca; tandem occuparunt, fubquorum jugoho- die fordet. Oiim namque urbium 20. millia maximam partem ve- nufta funt numerataj hodie vero urbium plurimas deftruda:, 6c qux lervataefunt, multis opplentur fordibus. TABULA CHOROGRAPHICA IL RDE REGNO NUBL£. Egnum Nubi* proprio Regi, Turcarum nunc,nunc ver6 Abyf- iinorum tributario fubje&um, atque infra ^£gyptum pofitum, longi- De RegnisinAfrica* 4 gj longitudinis & latitudinis eft talis, ut prior circiter 260. pofterior 150. fit asqualis. Rigatur ipfa fluviis Nilo 6c Nubia: unde multis in partibus xquc eft frugum ferax, ac -^Egyptus. Urbes numeran- -tur pauca;, quasinter celebriores funtNuebia, Cufa, Dancala,Gor- hamum, Gualva 8tc. Religio Nubianorum a Chriftiana non ab- horret multum. $. 111. TABULA CHOROGRAPHICA III. DE JMPERIO ABASSYNORUM. IMperium Abaffynorum, feu abyffinorum ab aliis vocatum, nec non ^Ethiopia fuperior di&a, olim longi/fimum fimulque latid Iimum, numeravit 30. circiterProvincias, equarumnumerora- puerunt Turca: &c Gales populi ad mare Rubrum6c Africum omnes» Hodic nihilominus Jmperio huic tantam conceduntcharta?Geogra- phica? ampiitudjnem, ut longitudo circiter joo.latitudo autcm 306. Germanicis miiliaribus pares effe videantur. Jn finibus Jmpcrij N hujus reperitur fons utriufque Nili. In Jmperio hoc etiamnum varij vana numerant Regna hoc or- dine: J. Regnum Barnagarlb prope mare Rubrum. II. Tigre, feu Figre Mahon BarnagaiTo propinquum. III. Angote infra Tigre. JV« Fatigar ad dextram Regni Angotani. V. De Xoa infra Regnum Fatigar,- VI. Belequanze infra Regnum Angote. VII. D\Amara ad ^Equatorem. VIII. Damut juxta D'Amaram. IX. Ambiam Infra -^quatorem* X* Agag infra Ambiam. XI. Gemcn ad dextram Regnf Amblam. XII. Guara intra Agag & Gemen. XIII. Fungi infra Guaran. XIV» Cafates inira Fungi, 4** EeRegnrsinAfnci. XV. Gorga aa dcxtram Fungi. XVI. Ga/abela infra Fungi & Gorgam. XVJI. Zet & Narea in finibus, ubi fons Nili. Plura hujus Jmperij Regna afreruntu.r ab authoribus pauio mu. tatis nominibus. Inter florentillima Jmperia continuo numeratumfuit Abaflyno- rum Jmpcrium, utpote etiam Nili patriaauro, argento, cupro, fer- ro, plumbo ahifquerebuspretiofis abundans. . Agn&pratanonmi- nus feracia hic coluntur bis m anno, quam in ^gypti Regno, quare tefte Funccio vulgus de hoc Jmperio crcdidic,idomninofcliciffirnum eiTci ibi fiquidem prata femper virentia, 6c nullo Jabore qua:fitasef- fe dapes, ibidem EJyfios inveniri campos. At tandem mutatumno- men Jmperij aut Regni Germanis audiri ccepit &tf)\avaffmf gatti). Anfam fortaflis etiam dedit ftatus Abaffynorum, qui fere nullam quon- dam admiscre urbem, fed pagos tantum ex humilibus conftruclos domibus. Ipfius Jmperatoris, quem Negu* appcliant, aula itafors Jiodic eft vaga & incerta, ut raro admodum ineodemloco conlifte- re confuevcrit. Unde Jmperatorem proceres, quin 6c militum mui- ta miJJia Jmpcratorem praeuntia, comitantia & lequentia, partim prccedunt, partim fequuntur tentoria in plauftris plurima, qua^ in urbis methodum conftruda ultra 30000. hofpitum excipiunt. Te- fle enim JV^rmcorpomcuftodiam in Abaifynorum Jmperiouiia conftituunt 35000. peditum &. 5000. equitum. §. IV. DE ORIGINE, PROGRESSU ET REBUS ALIIS ABASSYNORUM. ABafTynos a ChaIda:isoriginem traxijTe, & ex AfTyriorumRegno in Africam vetuftiflimis jara feculis tranfnhe tradit ex Nicc- phoro Chriftiannt Funccins. Nomcn hoc fuum a diverfis di- verfi/nmc pronuntiatum, debere creduntur Arabum Jingu^j quam- vjs Abaflyni ChaJdajorumJingua ntantur, dumad arasfaciunt. Rc- imen Jmpcratoris eft partim Monarchicum, partim Defpoticum, ua ut non tantum infenoris, fed Sc fuperioris ordinis homines co- gan. Dc Regnisin Africa* 487 gantur efle fervn Quo facilius vero Abaflyni fupremo capiti fer- viant, caufa eft , quod eidem fanctum 8c propedivinum aliquid in- efle ratum fixum habeant. Ut vicinse Turcarum, Arabumaliorum- que hoftium poflint refiftere potenciar, amicitiam colunt Abaflyni cum Lufitanis maxime, a quibus arma faq>e6c confilia petunt,atquc artem militandi amplius perdifcunt. Opes Jmperatori tamctfi ter- ra ipfa pariat, tanta tamen minime eft redituum fumma, quantam Jmperatorum aliorum in Europa 6c Afia efle intelieximus, e6 quod ab artibus 8c mercatura vix magnum exipe&ent lucrum. Nec mi- licia eorundem comparanda eft facile cum Turcarum aut Perfarum Marte: Abaflyni namque corporis viribus infirmiores, Scnqn nifivl metuque farpc coa&i, ac denique arte bellicaminus inftrufti pugnant abfque ordine, fugiunt & vincuntur crebro: unde magna Jmperij hujus pars a Turcis 8c hoftibus Abaflynorum aliis eftoccupata. AbalTynos authorum alij religione Jacobitas in ConcilioChal- cedonenfi jam condemnatos, alij alcerius nominis dicunt eflTe fefta- rios. Chnftianos fed fimul Schifmaticos appellant omnes , quod prarter Patriarcham fuum in terris fupremum Prsefulem non admit- tant, nifi forteeorundem Jmperatorem excipias, quem Joannem Traf- hyterum nominare confuever N untpriftinis jamtemporibus. Hocipfum nomen a multis authoribus difquifitum 5c examinatumlegereeft in Athan. JQrcheri China itiuftrara, Chriftian Funccio & aliis. Infantes recens natos baptizant, utrumque nihilominus fexum, pueros nimirum die astat. 40. fccminas vero 8o,circumcidendosefle tradunt. In ftatu Ecclefiaftico Abaflyni Sacerdotes Clerici 8c Mona- chi funt plurimi, qui vel D. Antonij, vel Bafilij rigidiflimedicunmr cuftodire regulam, Quin ipforum Abaflynorum militum, non dicam civium,ade6feverumelTe dicitur jejunium, ut jo. dierum intervallo per annos fingulos itavires frangere cogantuf , utpedes deniqueyix pares inveniantur fuftinendai moli corporis. Probe gnari feverita- tis hujus vicini Arabes 8c Mauri movere bellum folent Abaflynis, cum infirma hoftium norunt corpora. Hacc compendio data fuffi- ciant, qui plura requirunt, legant citt* mhores* o$<\ . §-v. 4$S De Regnis in Africa, TABULA TOPOGRAPHICA DE REGNO ZANGUEBAR. ZAngucbar juxca Jmperium Abaflynum a Caifraria ufquc ad ^E- gyptum 6c mare Arabicum protenfa Provincia dividitur in O- rientalem & Auftralemj in parte priori funtRegio Abexadma- re Rubrum 8c Arabicum fub poteflate Turcarum. Item Regio A- del, Adea, Magadezo , Brava & Ajania, qux fuis fubduntur Regu- lis, quorum ali j Jmperatori AbaiTynorum, alijTurcarumtnbutafol- vunt. Pars Auftralis, feu infra ^quatorem pofita continet Regio- nes aut portus Melindam, Monbazam,Quiloam a Mozambicam, An- gocham &Mongallo, quorum plerique fuis fubjiciuntur Regulisj pars tamen fubjecla eftLufitanorum Regi. AtquehxcProvinciafa- ne longiffima & par magnitudine fua Regnis, ob vicinum mare & fre- quentes fluvios eft perquam fertilis 6c ob mercimonia Europar, Afia: & Africas celebris. ANGULUS AFRIC/EIL TABULA CHOROGRAPHICA I. §. i. DE BARBARIA. BArbaria ad mare Mediterraneum adjacens tanta^eftlongitudi- nis, uthujus maris longitudinem fere adiequet, atque adeo milliaria Gcrmanica 750. circf ter numeret. Latitudo e con- trario eft parva 8t varia ita, utnunc 20.nunc30.nunc jo.nunc 100. dicat milliaria. Dividitur Barbaria in VI. divcria Regna, nimirum I. In Regnum FeiTanum, II. Marroccanum, III. AlgerianumlV.Tu- ' aetanum, V, Tripolicanum, VI. Bareanum. TA- De Regnis in Africa, 4! 9 TABULA CHOROGRAPHICA L DE REGNO FESSANO ET MAROCCANO. REgnum FeiTanum columnis Herculis, atque adeo Hifpaniac pro- ximum comple&itur urbes fequentes , Fellam , feu Fezzam, Fez, Salam,Salee. Miquenefiam, Miquenez. Arzillam, Arzill. CacfareaTingitana, Caflar. Septa,feuCeuta. Teteguina, Tetucan. Melila. Lixa, Larache. Velia rupes, Pennon de Veiez 8tc. funtfub poteftate Hiipanorum. Regnum Maroccanum dividitur in VII. aut VIII. Provincias. I. Eft Marocco. II. eft Ducala. III. Omirabih, aut verius Aza- fla. IV. Hafchora. V. Sufa. VL Tagavoftum. VII* Tednefta. Regnumhoc Fez-Moroceanumhodiedi&umeft,qu6d Regnum utrumque fubjiciatur uni Regi, qui gloriofum Jmperatoris nomen fibi poftulatj nomen tamdiu eidem neutiquam invidendum,quam- diu Jmperatorum aut Regum nemini injuriam pepererit. Regnum au- tem Fcifanum circa annum Chrifti 800. condidere Ommiada? ex Sy- ria per mare Mediterraneum fugitivi, partimHiipaniae, partim Af- tlcx Hifpanis proxima: Provincias petiere. Ex his orjundus Idris Rex prope Atlantem montem in Mauritania, quo nommeolim vo- cabantur hxc Regna, urbem Fez condidit, pofita in eadem Sede Re- gia. Urbs hxc ingens moles opera? & artis opus Mahometanis di- da eftPorta Occicfentalis,quemadmodumCairumin^gyptoPorta Orientalis. Urbs Maroccum caput Regni Maroccani a literis 5c rebus ahis quondam celebre obtinuit nomen > quod eidem compararunt inqui- liniplurimi, qui eo profe&i Grammaticx, Poefi, Aftronomix&le- gibus patriis dediife operam dicuntur neglecla fere omnisconfcien- tia^ & Theologix cura. Hodie filenthiclocorumetiamMufae,bar- barorum neutiquam hofpites aut amica*. Regnum utrumque coa- luiflTe unum in Jmperium ante aliquot fecula ferunt. Forte fa&um fuifte rite putamus, cumMauriex Lufitania&Hifpaniamaximaco- pia puffi per mareMediterraneum fefe in Africam receperunt :nam pri- Qcjq z nium 490 Dc Rcgnis in Africft* mum ab aliquot Seculis hanc Africa; partem Mahometanis plurimis impJetamerle (cimus, poftquam Hifpania; RegnamuJto temporeha- bitata reJinquere CathoJicis poflefforibus jure meritofuntcompulfi. Jmperator Fez-Maroccanorum iolet appeliari XerifFus, aut Sci- nffius, perinde ac fi diceretur Legum fufremus mterfres &cognatus*Ma- bometps , quoniam ex hujus fanguine, quotquot Je delcendiiTe opi- nantur, XerifFos femct appeUent in aifectando hoc nomine pmer alia multa fuperftitiofifFimi. Superfbtioni vero vel exordium fecifTe, vel augmentum adjeciiTe dicitur Seculo XVI. MahometBenamettus nomine, cujus ad texendos dolos & fraudes nati fadi aufus primos & progrefTus ferehunc inmodum defcribunt authores varij, quorum verba huc transfero. Cum frtoriht* Seculis aliqms nomine Xeriffius Africam fartim ah A- rabibus , farttm a Lufitanis laceratam cerneret , ffem occufandx %4auri- tam* Tmgitana concefit. Hic e fojlerts Mahometts fe ortum effe jalla- bat, & cum magnam yit quos AciemRegaiemnun- cupant 3 quoniam has nobilium funt copias. Tertia eft illorum , qui cx agris fuis multis pretium exigunt&agmenipfi conficiunt Quar- tam fere conftituunt Arabes : quintam denique condu&i Europaeo- rum more milites. Religionem cuftodiunt Fez-Maroccani Maho- metanam a Turearum tamem multo diverfam: Mahometanis mif- centur Hebraeorum plurimi una cum Saracenis ex Hifpania pulfi. Hi- fpanis cum non defint urbes & oppidahac etiam in Africae parte, inde etiam toleranturChriftianidura2fervituti&. multisfraudibuscum vio- lentia conjunctis obnoxij, & horum multi ad lapfum & fidem ne- gandam proni. ; §♦ IIL TABULA CHOROGRAPHICA II. DE REPUBLICA ALGERIANA. REgnum olim Algcrianum in Reipublica: methodum hodie mu- tatum tributa pcndit Turcarum Jmperatori, cujus Bafta, ut vocant, A 1 gerij fedem figit ftabilem 3 Scannis iingulispromif. fum colligit aurum. 423 DeRegnfcin Afriea, Respublica inter Jmperium FefTanum & Regmim Tunetanum ad mare Mediterraneum media Iongitudine CQmpIe&itur fcre ioo. rrjilliaria Germanica, latitudine vero 50. aut longe plura. Urbes in eadem funt Algerium, Algier. Conftantina, olimCit, ta, Conftantine. Bugia. Telenimum, Telenfin. Portus Magnus, Marfalquivir, Bona , olim Hippon. Oranum, Oran. AJgerium urbs hujus Regni aut Reipublica^ hodiernaj maxima tanta? eit magnitudinis, ut 15000. domorum in eadem habitentur. Numerus hominumlonge fuperat 100000. interqua?ChriItianorum plurimos mveniri a junt , qui Chriitum negarunt palam mortis & tor- mentorum metu territi. Eft hxc ipfa urbs , quin Refpublica uni- verfa feminarium piratarum > ad prcdandum enim Sc rapiendum e- ducatur & inftruitur juventus Agleriana tanto fuo lucro, ut Luiita- rns, Hifpanis, Gallis, Anglis Batavis multa diripuerint vidores mercibus onufta navigia totius Europ.r dolore fingulari. IgiturCa- rolus V. Jmperator & Hifpanorum Rexpotentiffimus Seculo XVF. clauem mitruxit, ut Algeriumpiratarum ledem principemimpugna- ret 5 verum tempe/tate maris diilblutis & fubmerfisnavigiorum muk tis in Hifpaniam re infecla eft reverfus. Exemplum Caroli funtfe- cuti fucceiTu temporis Duces varij a Gallorum , Anglorum Regibus & Republica Batavorum cum clailibus milli, quorum tamen om- ruum vanus labor fuit in expugnanda Algerianorum civitate. §. IV. TABULA CHOROGRAPHICA III. DE REGNO TUNETANO. "O Egnum quondam Tunetanum intra mare Mediterraneum, Reg- Jt%l num Tnpolitanum & Algerianum medium, hodie moreRei- . P u °Iica: AJgerianae methodum vivendi obfervat. Nomen ac- cepit : ab urbe principe Tunis di&a, qux 100000. dicitur numerarc ramilias partim Hebraras, partim Mahometanas, qua: hic dominan- tur ea ratione, ut in fuo Baffa Turcarum Jmperatorem venerentur, CU1 ai3nua Kfouta. folvunt, A duobus Seculis variehocRegnumfuit im- De Regnisin Africa, 49 % imutatum* eircaannumnamque 1 54o.CaroIus V. JmperatorTune- tanis Regem Conftituit Hifpanorum Regi fubditum. Anno 1 570. reftitutum eft fuo Regi, cui denuo Hifpani auxilia promiferuntcon- flrmato fcedere. An. 1574. exgugnavit Tunim Amurathes Tur- carum Jmperaror, cujus Sc fuccellbrum jugo ab eaxtate ufque ho- die fubditur. Urbes in T-unetanis Provinciis funt Tunis Genueniibus ac Venetis ob merces celebris. Africa, alio nomine media. Goleta olim ChnTtianis refertiflima, hodie magna fuiparteineorun- dem carceres immutata. TABULA CHOROGRAPHICA IV. DE REGNO TRIPOLITANO. REgnum antiquis Seculis Tripolitanum more priorum conver- ium eft in Reipublica^ methodum, quam obfervant maxime Mahometani 6c Hebrxi mercatores Turcarum Jmperatori,aut hujus locoBafla^conftanterprarfentiimperatafoIventes tributa. Res- publica hasc ad mare Mediterraneum poftTunetanumfitapoftChri- fti incunabula fidernfervavitRomanis. Seculo XI. aut XII. Chriftia- nis Regibus Pataftinam cum exercitu petentibus eft aflertum. Mul- to & vario tempore propriis obedivit Regibus. Seculo XVI. aCa- rolo V« fuit expugnatumi fed 6c eodem Seculo Chriftianis a Turcis ereptum. Urbes prae aliis notiores funt Tripolis piratarumTripo- htanorum caput. Capes, Etharama, Mahara, Sarmana Scc. §♦ VI. TABULA CHOROGRAPHICA V. DE REGNO BARCANO. REgnum Barcanum, aliis minor Libya, aliis Marmarica olim di- dum, admare Mediterraneuminter TripolimSt^gyptumeft [ tradus longiffimus, magna expartefterilis Sc Turcarum jugo fubditus a multis Seculis. Olim nonnullas urbes Scoppidavifeban- tur, hodie vero fola fere fupereft Barca, unde Regio nomen obti- nuit, C*- 04 De Regnis in Africa. Carterum inmemoratis hactenus Barbarias Regnis magno Ec- ckfix bono nati funt Viri a morum probitate & do&rina celeberri- mi , nimirum D. Cyprianus exRhetorica^ProfeiToreceleberrimoSeculoChri- fti III. elcClus eft: Epifcopus Carthaginenfis & Africx Primas. D. Auguftinus in Numidia natus an. 3 jj. Hippone dein mor- tuusEpifcopus an. 430. «tatis fux 76. D. Fulgentius Seculo V. & VI. Rufpenfis Epifcopus zelofiffi- mus, quem Seculo II. & IV. prarcefferunt SS. Vi&or&Melchiades Romani Pontifices. Sileomultosalios, de qmbut T. Schererum vide. §. VII. TARULA CHOROGRAPHICA VI. DE LYBIA HODIE BILEDULGERIDIA. Blledulgeridia: longiffimus eft traclus, amari nimirum Atlantico ufque ad ^Egyptum per ieucas Gerrrianicas circiter 750. exten- fus, & tanta^ propemodum longitudinis montibus, quos ab Atlante Atlanticos dicimus, in altum elevatus. Nomen verorecens dedjt tractui Regnum BiledulgeriannLibyamedium,&:inter reliqua maximum, quod una cum cseteris in variasdividiturProvinciashoc ordine 1 l TefTet, in qua Tefletum caputProvincix. II. Dhara,inquahujus nom. urbs cap. Provinc. III. Tafilet. IV. Segeimcfle. V.Te- gorarin. VI.Techort. VII. Guardala. VIII. BiledulgeridPro- vinciarum omnium litu ultima. Provincias has majori ex parte montanas&defertasinhabitanc duorum hominum fortcs, quarum altera urbes&oppidamorealio- rum extruxit - } altera vcro nulli locorum affixa eo vagatur , quo fert vcl impetus, vel fpes prxdx invitat. Sors illa, quas ftabilem hxit fedcm, Mahometana fcrc imitatur facraj altera vero deorum cultui &. mille fuperftitionibus vacat. $. VIII, De Regnlsin Afnca» §. vftr. TABULA CHOROGRAPHICA VII. DE ZAHARA OLIM LIBYA EXTERIORE DICTA. ZAhara eft itidem tractus longiffimus, quialteriadjacensatquein- ter hujus anguli Regna maxima omnino medius a mari Atlan- tico protenditur ufquc ad Nubias Regnum numerans 700. cir- citer leucas Germanicasi Provincias ejus funt VII. aut plures Tro- pico Cancri proximx, nimirum I. Zanhaga. ILZuenziga. III. Tar- ga. IV.Saara. V.Lempta. VI.Gaoga. VII. Berda. VIII. Borno.IX, Tegazza. Zahara ob verticales folis radios fub.asftatem Europseorumpa. titur seftus homini vix tolerabiles* namque ob intenfiflimos calores nigrefcunt homines, cQmburitur fuperricies camporum* exiccantur fontes, augetur & incenditur arena, Scvixtutam relinquunt homini habitationem feras Eg. leones, panthera» ftruthiones &. fpuria ani- malia multa, quas ob pabuli penuriam pluribus seftatis menfibus in- fidianttur humanis corporibus, aut laltem horum fontibus» Has fimilefque ob caufas rarihisin terrishabitatores valles, fylvas&fon- tes tuguriis propinquos quserunt, &c utfpecus fubterraneas fuas ritecu- ftodiant , cum brutis & hominibus bruto non multum dilfiiniLbus cer- tare parant ab externis bellis ferme fecuri,qu6d vidoriis adversjjis hoC ceeremicolas obtentis non refpondeatlucrum autfructus maie fpera- tus. Regimen dicitur efle penes diverfas familias , aut fingulas mi- nimum Provincias, qux Mahometis leges obfervant more populi exlegis. TABULA CHOROGRAPHICA VIII. DE NIGRITIA. •^TIgritia ad Oceanum Occidentalem adfitum terra: fpatium am- JS plilTimum inter Zaharam, Sc Guineam medium compleaitur milliaria Germanica longitudine circiter 600. latitudodiverfa numerat nunc 300« nunc 2,50. nunc ioo» nunc paucicra. Rrr ; Ni- 49 6 De Regnis in Africa, Nigritia diflinguitur invlfm omninoRegna, autvcriusRegio» nes fequencibus nominibus nofcendas: I Guangaro. fh Cano. III Callena. IV. Agadcs. V. Tombus VI Canvia. VII Gualata. VIII. Genehoa. IX. Jouli. Atquc hx omnes dicuntur Boreales. I. Zanfara. IJ. Zegzeg. JII. Gago. IV. Baugana. V.Cuntori. VI. Manding. Vll Cacagcalis. Vlll.Saufos. JX. Becca. X.Bena.XI. Melli. RegnumNgntia appellatur hoc nomine aNigro Nilo, quem /Ibi medium fere adorat ob perpetuos fere calores folis, quosfufti- net Nigritia inter ^Equatorem & Tropicum Cancri tota media. Hocipium nomen haud jmmerico Ilegno inditumcreduntnon pau- ci ab hominibus inibi natis fuamet natura nfgerrimis, 6c Europ#o- rum oculis multum prirno alpeclu formidandis, prxfercim ii penc toto corpore nudato, & deformem inmodum cicatricibus, atquea- vium pennis djfrjn&o occurrantlubito, qualesmagno numeroviderc eft in interiore Nigritia. Haudparum verodifFerunt,qui adoAium rluminis Nigri , fex aut /eptem alveis in Oceanum Occidentalem fefe erTundentis, urbes& oppida nnraero/atmagno extruxerunt mer- cimoniis Hifpanorum pradertim Regi minimeignoti, utpotecuipa- rati funt vendere populares ftios & nori raro Iiberos, uc ferviant in Hifpania &c in Amenca fervitutem. Hilpanos fecuti Batavi cum Nigritianis merces comutant, quales funt penna? ftruthionum, gum- mi, amra, aurum foIFile 6cc. § X TABULA CHOROGRAPHICA IX. DE GUINEA. GUinea inter mare Atlanticum, ^thiopicum &Nigritiamprope ^Equatorem media ultra 300. milliaria eft longa, pluribus in partibus 70. aut 80. lata. Dividitur hodic in Provincias IV. totidem magnis Regnis pa- res. Harum I. Latinis dicitur Montana Leonum inquatuor Provin- cias minoresipfa etiam divih, nimirum inB olobcre,Cafam, As Ala- goas ScTimnam. n De Rcgnis in Africa. 497 II. Malaquete appellatur, qua m Provincia funt urbes admodum paucas. III. Vocatur Guinea ftnclius accepta,quse diftinguitur inpluraReg- na minora , quorum Reguli funt varij. Partem Regnorum abundemagnam vendicaruntfibiDani Sc Batavi atque Britanni, quin & Prufli cum Suecis. IV. Accedit Bcninum Regnum, vulgo Benin, cujus funtvariasurbcs & oppida. Guineam Seculo Chrifti XIV. ingrefli funt Franci , quos fecuti mercatores Lufitani : at hos & illos denique expulerunt avariffimi aemuli Europari Occidentales , qui hodie vim magnam auri , eboris, faccari, orizas &c. in Europam transvehunt, quibus crebro jungunt pfitacos, pavones, fimias, quinetiam elephantos. Inter ^£thiopes numerati Guinea: habitatores aut deos colunt, aut Mahometanos imitantur moribus Sc religione barbari, quibus, ne Romanorum more difcant crederc , Europasi Romas hoftes obi- cem pofitum fedulo cuftodiuttt. Guinex proxirnum eft Regnum Biafarum, quod ipfum dividi- tur in Regnum hujus nominis, item in Regnum Medra, Gabon, Muyack, Gsringbomba 8c Macoco, quas omniafunt^Equatoripro- pinqua, fed parum habitata, Sc ideo etiam Europa: minusnota. -#*?s<#" ^g^- ANGULUS AFRIC/L III- ANguIus Africas tertius infra ^Equatorem totus diftinguitur in quatuor Regna, nimirum in I. Regnum Congo. II. Caffra- riam. III. Monomotapam & IV. Moncemugi i de quibus nunc. TABULA CHOROGRAPHICA l DE REGNO CONGO. COngo Regnum interRegnaBiafarum & Caffrariam medium 100. milliaria Germanica aequatfacilefualongitudine. Vocarietiam confuevit ^EthiopiaMedia fi ve Occidentalis. Dividitur Congo Rrr z U De Regnis in Africa, in L Regnum Loango. II. Congo, & III. Angolam, qua: etiam in fua s partes dividunturj In Regno enim Loango funt, Lovango, Cacongo, Quilongo, Malemba,Mayumba&Settacumtotidem urbibus ejufdem nominis. In Regno Congo funt Bamba, Batta, Pango, Pemba, Sondo, Songo &c. totidem Provinciarum urbes principes. In Angola vifuntur Loanda , Dongo , Bengela , Maffingan fua- rum Provinciarum urbes maximar, Nonprocul his funt fitx Regiones Anzicanorum, Jaggorum, alioriimque JEthiopum in montibus $4is> item intcr lacus laire & Aquilunda 5 denique etiam Regnum Matame, quorumtamen noti- tiam non habemus nifi obicuri/fimam. Regnum Congo montibus , vallibus & fluviis minoribus difrin- elum abundat variis frudibus Europx pretiofis, prefertim vero po- mis citreis, Ferar & aves capiuntur ejufdem generis, cu jus funt in aliis Afric* Regms nobilioribus. Crefcunt in eodem cedri ali^quepre- tiofi Jjgni arbores : unde fui dcfunt minime proventus Regi pr*po- tenti, cujus milites magnonumeraarmanturarcu, fagitta, umbone» nodofis fuftibus &c. Caput tegitur caprinis pellibus avium pcnn£ exornatis Pars noftris Seculis dididt imitari Lufitanos, dum ad- versus hoftes pugnant pulvere pyreo fcgladio, quarinftrumentabel- Jica vins dederunt animos majores, quam fuerunt quondam, dum 20. JLufitam ncgotio facili fuperarunt Congorum 200. Rex priori Secuio a Lufitanis Dodoribus rite credere do&us fub Paulo V &: InnocentioXI.Pontificibus Romanis fuo&c Procerum exemplojam iideJium auxit magnopcre numerum, qui tamenfecundummagnam Jui partem ctiam hodie antiqua fedatur vitia, prxfertim vcro poly- gamiam. Regem fcquuntur more, Europaeorum viri Principes, Co- . ?> dveS & a S refte5 > ^os inter fervata proportionc Junt diftributi dominiorum limites,cxquibusfua tributa foJvunt Re- gi. Partem divitiarum non exiguam transvehunt Lufltani hoc in Kegno dominorum non poftrcmi , qui maximam Angol* partcm ©ccuparunt. to r $.11. De Regnis in Africa. 453 TABULA CHOROGRAPHICA IL DE CAFFARIA, CAfFaria alijsCafFraria pars extima Anguli in Africa tertij cireumam- bit fere Monotapam & extendi tur ufque ad cafut bona fyei di&um; undeCarTaria; etiam caputMeridiem profpiciens relinquit duplex iatus longiffimum unum ad Orientem , alterum ad Occfdentem exten- fum* Ad caput bonx fpei (itum eft caftrum & Colonia Hollando- rum. Pars Orientalis numerat urbes & oppida, fcilicet Zefalam Jmperatori Monomotapa: fa&am triburariam; item Dejam , Zim- baum &c. Pars Occidentalis urbibus & ? 6ppidis deftituitur , cum nationes barbara ih eadem vagentur abfque ftabili fede, quarpotius gallorum gallinaceorum more clamant, quamloquunturvocehomi- nfbus etiam vicinis vix inteJligibiij. Igitur idem eft Jabor fere, an advena? cum brutis, an cum hominibus brutorum more viventium < agant & pugnent 5 qua re probe notata Batavi aut fuba&fs aut pro* cul pulfis CafFraris partem Meridionalem induftria fua non multis abhinc annis ita excoluerunt, ut eadem Regiointeramasniffimas A- fricas Provincias non immerito poffit numerari. §. IIL TABULA CHOROGRAPHICA III. DE JMPERIO MONOMOTAPA IMperium Monomotapa? ^alias^Ethiopia inferiorieu Auftralisno* minata,inter Jmperium Abaflynum & Ca£Fariam,nec nonReg- num Monoemuginum omnino medium,cordis humani fere fpe- ciem refert longftudine & latitudineultra loo.asquarra miHiariaGer- nianica, ubi eftlongiffimum &Iatiffimum. AuthoresnonnuIIidivi^ dunt mRegna complura^alij ver6 quatuor contenu funt. Regnorum I. Monomotapas dicitur* in quo urbs Monomotapa cum urbibus aliis facile 10. II. Butuac, in quo hujus nomfnis urbs princeps cumurbibusaluscir- citerix* Rrr | II foo De RegnisinAfrica. HJ« Imhambane, in quo Aagag caput Regni cum urbibusaliis qua- tuor. IV. Inhamior, in quo Tonge urbs Regni maxima cum urbibusajiis. inter ditiflima totius Africar Regnaprimo venitloco teftibus Lu- ii ranis & Batavis Imperium Monomotap* fuamet natura fertiliflimum ob campos, prata, hortos, agros amamiffimos, quibus acceduntau- rifodina: fuo valore fupra quafvis alias prxftantes. Unde Jmpera- toriingens auripondusafubditisnumerocopiofiffimis etiamnonim- peranti aut exigenti offertur. Divitia? Jmperatoris Monomota- pac velut omnium aliorum Regum funt inftar brachij finiftri,milita- ris vero potentia inftar ^rachij dextri, quod conftituunc meripedi- tes partem corporis fupenorem nudi. Reges complures, uti Butuar, Inhamior &c iiintMonomotapa: tributarij, quorum tanta eftinjm- peratorem fuum reverentia, ut nbnnifiinnixigenibus fasfiteundem venerari & alloqui. Rex Inhamior priori Seculo a P. Gon/alvo Syl- veria e Societate JESU Dogmate Chriftiano imbutus eft exemplurn Regis, ut fit, fequentibus piurimis. $. IV. TABULA CHOROGRAPHICA IV. DE REGNO MONOEMUGORUM. KEgnum hoc juxta Monomotapam inter Jmperium Abaflynorum &Regnum Zangebarmedium ovi imaginemrefert: partimin eodem funt Provinci.t, partimurbesj Tirut, Gorga, Mabo , s, v. TABULA CHOROGRAPHICA V. AFRIC^E INSULAN^E. Infulas Africanas dividimus in IV. partes. I. Partem Infularum harumconftituant inful.t Canaria: aut e- tiamFortunata?nuncupata?> quse omnesfuntpropinquas Jmperio Ma- rocco. Infularum Fortunatarum /unt hxc nomina: Canaria, Tene- rifFa , Forteventura , Ferro, Gomera, Lancellota, Palma, Gratiofa , Madera. Infulx Canaria? Hifpanorum Regihodiefubje&as abundant vino optimo, de quo i 6000. doliorum annis fere fingulis in Angliam avehi feruntur. Bis in anno feritur& mctiturfrumentum copiofillimum, nimirum menfe Februario &, Majofeu Junio. Fru&us arborum funt multi & rari * quibus accedunt pretiofum faccharum di&um Gana- rium, mel, lac & varij colores, Antequam Europxis funtinventse, non ni(i unum fupremum Numen adorabant homines quondampa- rum aftuti: poftea Fidei Romanas myfteriaedo&i,&fereinaliosho- mines mutati artes varias mira facilitate didicerunt. II. Pars Infularum, dicuntur infulas Hefperides fcu Gorgades, hodie vero LatinisCaput Viride,aliisdeCapo Verde, autCabo Ver- de. Nomina infularum funtferefequentia : S. Jacobi, S. Luciae. S. Ni- colai> S. Vincentij, S. Antonij, Infula Maij &c. Infulae ha; omnes funt prope Nigritiam, ubi Niger iefe in ma- re effundit. Invenifle has traditur Aloyfius de Cadamofta a Ludta- norum Rege, fub cujus hodieetiamditioneeft,e6 cumnavigiismif- fus. Minus has funt celebres, quam infulaj Canaria?. III. Pars eft inter Orientem &; Auftrum juxta Zanguebar Reg- numj infularum ibidem omnium maxima Madagafcar tanta: fertur eftemagnitudinis, quantaeft ipfa major Britannia. Galli vocarunt infulamDelphini, Lufitani vero S.Laurentij. Gallipartem exiguam, Lufitani partem occupant potiflimam» In IV. parte numerantur infulx plurimar,quarumprincipes funt infula S t Thom*e, infula Principis, Ferdinandi, Anniboni, S. Mat. thad, fo» De Regnis in Afrlc*. thxii S. Helena?, Afcenfionis, S. Mauritii , Borbonia, quarum hxc ditionis eft Gallica?, huic proxima Batavorum , reliqua: vero omnes Lufitanar. Plures alias minores Africa? infulas affert T. Schererus & Geografhiyarij fcilicet GlaJoy. XJihlerus, Atlas ^eigelij &c. §. V. SYNOPSIS DOMJNIORUM IN AFRICA EU- ROP>£ORUM« ALIata hucufque totius Africas fynopfis nos docuit, tantam eue Regum in Europa partim regnandi, partim diteicendifamcm auream , ut cum deprehenderint, Regna aut Provincias fuas in Europa terminis conftringi admodum anguftis , indecontinuo ad nova anhelarintRegnalicet inter millererum difcrimina: poftquam veroharc domefticis poiTeilbribus eripuerint, ipfi inter fefe_Euro- p;ei armis certarint invidia nova pericula contemnente&: arma/ub- miniftrante. In Africa igitur hodie partim Provincias, partim m- fulas Europari Reges tenent, fcilicet Hifpanorum,Lufitanorum,An- glorum, Danorum, Suecorum & Respublica Batavorum , quorum avaritia Lufitanis divitias multas fubtraxit. Qualis vero autquanta quorumcumque Regum Africana portio, noneftdeterminare flidlej cum fere annua mutatiohacl:enusfadaiit6c deinceps timenda ab ho- ftibus diverfis 6c tempeftatibus. S. VI. DE NUMERO HOMINUM IN UNIVERSA AFRICA. AUthores Lyfjiani Lexici confiderato totius Africse ftatu, quam- vis eandem terrarum fpatio ita magnam efle deprehenderint, ut Africa: partem dimidiam univerfe Europa: arqualem dixe- rint, itatamenhominumnumerodeftitutameile affirmarunt,utfunv- mam incolarum in Europa tanto majorem aufi fint dicere, quanto major eft Africa Regionum magnitudine: qua? fententia cum fortc mis non deftituatur patronis, adeo tamen firmata non eft, utindu- bium trahi non poffit. Tametfi Africac pars media ob foiisardores perintenfos aliave natura: vitia habitatorum copia non abundet, in- gens De Regnfs in Afrlca^ S gens nihilominusefl: bipedum numerus in finibus Afriac circumqua- que univerfis ac fingulis. Non gravefit Le&ori fedulo angulos A- fricae intueri cundosj tum forte non minusimpleriincolisfatebitur, quam efl: impleta Europa noftra, qux ipfa etiam in Hifpania;, Bri- tannise,Scotia:, Germaniar 6c praefcrtim Borcalibus Provinens inco- larum copiam continet haud numcrofam. Accedit quod per haec Secula noftra ultima Mahometana polygamia non maritimas modo regiones, fed ipfa Afric* vifcera gentibus impleverit, ut non paucis millionibus fumma mortaliumcrevcnr,cuiaugmcntumabundcmag- num addiderunt cx Europa & Afia populi plurimi partim animarum zclo, partim vero lucri eo translati causa St amore potentiffimo. Quare eorum hic arridet magis opinio, qui arbitrati funt , in uni- verfa Africa fortc numerari hodie hominum jmillione^ 140. Ar^ gumento fors fuit etiam, quod Regnorum in Africanumerusmajor fit tot millionibus : centum cnim & quadraginta diverfa Regna per Africam univerfam reperire haud efl: difficile. Quodfi verocuilibet in Africa Re<*no fuus non seque refpondeat miliio hominum mte- ger , non deerunt Regna non pauca alia, quas duplum aut triplum * continentita, ut unius fupra millionem exceffus fupplcrc poffit facile defecium alterius. Iti in rebus inccrtiffimis opinari liceat. PARS IV f 04 De Regnis in America, P A R S IV. DE AMERICA, AD optatam deniqne metam ut pervenireliceat, parccmorbis IV. & ukimam aggredimur, cujus morc aliarum partium breviffimum compendium damus mitfuri illos , qui pluradc- Iiderant, adT.Schererum aliofque authores copioiilfimos. $. I. DE MARIBUS ET FLUVIIS CIRCA ET INTRA AMERICAM. \ Merica jungitur mari Glaciali verfus Boream; OceanoAtlan- 7. t^ovcrfus Ortum. Mari Magellanico verlus Meridiem. Ma- n Pacifico verius Occidentem. Frcta minorafunt plura, Eg. fretum i. Anian 2. Davis 3# For- bifcner 4 .Hudfonis. j.Sinus Baffinis. 6. Butonis. 7. S. Laurcntii 8. Vermeio. 9. Mexicanus &c. Sunt etiam alia marium circa Americam nomina, qux vicinis Occam partibus indiderunt diverfa Regna & Provinci* in America £g. 1. Mare Canadenfe feu Nov* Franci*. 2. Virginiac. 3. Cali- forniac. 4. Novae Hifpaniac. 5. Peruvianum. 6. Chilenfe. 7 .Pa- raquayac. 8. Biafilicum. In Septentrionali America funt prac reliquis fluvij majores, 1. Fuvius S. Laurentijin mare Atlanticum dehbens. 2. Flumen Borboincum in fretum Butonis definens. 3, Flumen Miffifippi in fi- num Mexicanum cadens. In Audrali Americafuntmajorcs flnvfj, 1. Flumen Amazonum prope ^Equatorem m marc fe efFundens. 2. Flumen HifpanisRio de la Plata didum in mare Magellanicum definens. . t Fluv jj min °res funt prefertim in America Auftrali omninomul- ti Hg. mGuiania & Caribania i. Marvvynen. 2. Berbice. x Cave- ne. 4, Sinamari. 5. Sarname, j a De Regnis in America. In Brafilia i. Parayba. 2. Januarius. ^.Real. 4» S.Spiritus. 5. Siape. In Paraquaya feu Paraquaria n Parana. 2. Tibagiva» 3. Ber- meio. 4. Paraquay. 5. Carcaranna. 6. Yguazu. y.Urugay&c. Acquft fic de aliis Provinciis. TABULA CHOROGRAPHICA I. TOTIUS AMERIC^E SEPTENTRIONALIS ET ANGULUS I. AMericam Septentrionalem non minus quam Meridionalem tri- anguli inftar intuefi liceat, ita ut unus angulus Septentrionem verfus, aiter Meridiem, tertius Occidentem porrigatur. Hacitaque ratione invenitur IN ANGULO PRIMO I. Nova Britannia. II. Nova Dania. III. Nova Francia. IN ANGULO SECUNDO II. Novum Mexicum. II. Regnum Mexicanum feu Nova Hi« fpania. IN ANGULO TERTIO. III NovaAnglia II. Florida, Virginia &c. III Archipelagus Mexicanus cum aliis infulis AmerieaeSeptentrionalis. Atque adeo Americam in VIII. partes dividimus,qua: etiam defiderant divifio- nem in Provincias feu partes varias» I. Nova Britannia ScNovaDaniafunt fupra CirCulum Arct-ieum polo propinqux, atque adeo Provinciaj frigidiifimx a Suecis Sc Da- nis partim hoc, partim priori Seculo inventa% Dividitur NovaBritannia inRegiones tres, fcil. in 1 . infulam Jame. 2 . Stopelandiam. 3 . in Harvvich Forlandiam , qua: hact.e- nus pluslaboris a Britannis forte requirebant, quam lucri dabanc. II. DaniaNovanecdumeft culta, nec etiam Danorum colo- niis multum inftru&a. III. Nova Francia feu Canada univerfa, a Nova tamen Anglia hic diftin&a, dividi poteft in i.FranciamNovamftri&ius acceptam, 2. In Louiftam. 3. In Pentilimnem. Sss 1 No- De Regnis in America, Nova Francia Provincias u Saquenayam i. & Acadiam uni cum tertiapartefuinominjscompleditur, numcratque urbes, oppida &portus Francicis nominibus expreffos. Pentilimnis in medio nova: Francia: ScProvincia: Louifianx fi- ta6c hoc nomine appellataeft aquinquc lacubns, quibusharc ipfadi- ftinguitur Provincia. Intra hos lacus varij habitant populi quon- dam ferociflimi, hodic vero Gallorum induftria fedati ftmulque fa- cris Chriftianis inftru&i, Habitationes horum crefcunt & perficiun- tur cum tempore Sc indies. Provincia Louiftana triginta circiter gradibus magna , pars terra; cfl intcr Pentilimnem &. Novum Mcxicum media, a barbaris nec- cium vacua aut mundaj in finibus tamen hodie manfuetior, quo- niam Chriftiana. Stationes olim barbarorum more diipcrfac coepe- runt in urbes, oppida &; pagos convenire. §♦ III. TABULA CHOROGRAPHICA II. DE ANGULO AMERIC^E SEPTENTRION ALIS II. SEU NOVO MEXICO ET REGNO MEXICANO. I. Novum Mcxicum RegnumampliifimuminterRegioncm Lo- wifiam, Floridam, Rcgnum Mcxicanum &; finum California: verfus Occidentem eft medium atque adeo Iongum,ut a RcgnoMexicano ufquc adfretum Anian 500.circit.er leucasGermanicas adajquaredi- catur. Latitudo plerifque in partibus fupcrat 100. milliaria* Fcrc totum aut magna faltcm pars Hifpanorum Regi paret. Mexicum Novum dividunt nonnulli Geographi inpartemSc- ptentrionalem 6t Auftralem j in priori urbs maxima eft S. Fidei, feu Granata nova dicta. Dividitur hxc pars in Provincias complures , in quibus urbium principum loco funt oppida Provinciarum capita, nti /unt oppida S. Crucis, Bartholomari , Bernardini, Antonij, Di- daci, Dominici, aliaque multa Hifpanorum hodierno more Divo- rum nominibus nuncupata. Pars Auftralis diitinguitur in Provincias trcs, nimirum I. inCL «alvam II. Novam Bifcaiam III, Sonoram , in quibus paucas funt urbe;, De Regfiis in America, 5*07 urbes, plura autem oppida. Inter urbes eminent Cinalva, Culiaca- num, Fanum S. Barbaras, urbs S. Crucis 6cc. II. Rcgnum Mexicanum feu nova Hifpania infra novum Me- xicum & finum Mexicanum fitum, Meridiem verfus jungitur mari del Zur fcu Pacifico : longitudine fua cedit neutiquam Novo Mc- xico , quamvis asqualis fit minime latitudinis. Dividitur hocReg- num in trcs Provincias , quas vocant tria tribunalia fcu vulgo Au- dientidSy quas veniunt his nominibus I. Quadalajara; II. Mcxici. III Guatimalas. Har ipfas Provincias maximaj fubdividuntur in minorcs Provincias, nimirum Qiiadalajara 1. in Provinciam hujus ipfius nominis, 1. In Los Zacatecas 3. InXalifco & 4. Chiametlan. Mexicum f. inProvinciam hujus nominis. 2. In Mechvacan. 3. Tlafealam. 4. Quaxacam. 5. Tabafco & 6. Jucatan. Guatimala i.inProvinciam hujus nominis* 2. in Soconufco. 3. InChiapan. 4. in Honduras. 5. Nicaraguam. 6.Coftaricam. 7. Vcraguam. His annumerant aliqui Audientiam S, Dominici, dc qua in America Aulfrali. Cajterum utrumquehocRegnumfcreto- lum fub potefhte hodie eft R.Ggis Catholici. §♦ IV. TABULA CHOROGRAPHICA III, DEANGULO AMERICjE SEPTENTRION ALIS III. SEU NOVA ANGLIA, FLORIDA ET ARCHIPE- LAGO MEXICANO. "VTOva Anglia in Boreali America infra Novam Franciam confti- J^i tuta dividitur in VII. Provincias, quarum I. Nova Anglia ftricliori modo accepta. II. Regio Eboracen- fis, quondam Novum Belgium, dumBatavis parebat. III. Nova Cxfarca. IV. Penfylvania. V. Mariana. VI. Carolina. Vll.Pars Virginix. Atque has in Provincias priori praefertim Seculo populi multi partim Anglorum hoftes, partim fervi, partimetiam amici funt translati navigiis, qui extrudis multis urbibus Sc oppidis Rei- Sss 3 publicaj f 08 De Regnis in America» publicas Anglicana? aut hujus Regi mirum in modum prodefle cce- perunt: urbes fere iifdem fonant nominibus, quibus appeilantur ur- bes in Europa Anglicanar Eg. Barvicum, Cantabrigia, Edenburgum, Londinum, Eboracum, quibus tamenaccefleruntnomina novaE°\ Philadelphia , CaroIina,Marienftadium, partim Gracis partim Ger- manis jam vetufta & nota* Partem novaj Francia? aut Angliae occupafTe dicuntur Sueci 6c Hollandi, Jicct horum pofteriores ab Anglis & Gallis fuperati par- tem magnam amiferint: unde nomen novar Suecia?, II. Florida Provincia inter novam Franciam, Novam Angliam» Sinum Mexicanum & novum Mexicum media dividitur in Provin- ciam proprie di&am Floridam & Apalachfam, ex quibus Anglipul- fis Gallis , maximam partem Florida; 6c indigenis barbaris omnes fere Regiones occuparunt» III. Archipelagus Mexicanus inter Americam Septentrionalem & Auftralem medius compleditur infulas complures, quas interdusc maxircue funt infuta h Cuba, five Ferdinanda, in qua funt urbes S. Jacobi, Havana, feu S t Chriltophori, S. Salvatoris, S, Spiritus, SS. Trinitatis, S. An- tonij &c. II. Hayti hodie Hiftaniola 6c Ifabella dicta, in qua funtfedes 6C urbes principes S. Dominici, Conceptionis Immac. S. Jacobi cum Promontoriis variis. Vocantur hse ipfe infulx Antilla% III. Infuhe his duabus minores funt Charibse, aliis Charibum ap- pellata^, ex quibus fub ditione Gallorum 16. autlonge plures nomi- nibus partim Hifpanis, partim Francicis funt notata?. Pars infula- rum alia fubditur Anglis, alia Hollandis , alia Canbarum ipfis indi- genfs, IV. Infulis Charibum fupra ^Equatorem opponunturinfute Lu- cayx, qux videntur eile ditionis varix. V. Infulx his longe fuperiores ad Sinum S. Laurentij fitse vo- cantur infula? Novas Francia:, quarumtamen alias Franci, alias Hol- landi, alias Angli armis (ibi vendicarunt: eminet vero inter omnes maxime infula Terra Noys di&a, qua: fua magnitudine Britannias majori De Regnis in America ♦ % o$ fnajori Europara? dicitur effe sequalis. Partem hujus maximam re- Ii&a ir.digenis parte fylveftri Franci , Angli 3 Hollandi inter fefe di- viferunt. Infulas Bermudes, feu potius infularumcongeriem fubdiderunt fibi Angli. VI. Inter infulas America? Borealis jure veniunt Carolina?, feu California: uno nomine di&a Infula, qua? infularumomniumintoto terrarum dicitUr effe maxima infra Americam Borealem verfus Oc- cidentem fita, pluribufque oppidis 6c promontoriis ab Hifpanis in- ftructa, TABULA CHOROGRAPHICA IV. TOTIUS AMERICdE AUSTRALIS ET ANGULUS I. \ Merica Auftralis in tres diftinguitur angulos , quorum primus £m Septentrionem verfus , aiter Orientem , tertius Meridiem ex- currit. In Angulo I. continentur Terra firma. II. Guiana St Caribana* III. Regio Amazonum. IV. Peruvium. In Angulo II, funt I.Brafilia & Il.Paraquaria. In Angulo III. inveniuntur I. Chile. II. TerraMagellanicacum infulis. I. Terra Firma in varias Provincias diflinguitur, quas Hifpani Gubernationes appellant: earundem omnium I. dicitur Terra Firmaproprie talis. II. De Carthagena. III. De Popayan. IV. De S. Martha. V. De la Hacha. VI. De Vences- vala. VII. De Paria feuNova Andalufia. VIII. DeGranada. Ejuf- dem aomims funt urbes pnncipes m his Provinciis. II. Guiana 8c Caribania funt dua? Regiones lat amplx lupra ipfum JBquatorem inter Terram firmam& Regionem Amazonum pofita^, quarum prtmaferefubeftadhucfuoReguIo barbarorum Do- mino. Altera partimGaliis, partimHollandis eflfubje&a* partem minorem occuparunt Angli IIL III. Regio Amazonumfpatiofiffimainfra ^€quatoremiritcrTer- ramfirmam, Guianam, Brafiliam, Paraquariam & Peruvium me- dia nomen fuum iortita efle fcrtur, quod vife fint ex Europa advc- nis foeminas muitar arcu St fagitta inftruda:. Teftibus Lufitanis Re- gio Amazonum Europ^is nondum penitus eftperfpe&a, nec habitari coepta, nifi in finibus, in quibus habitationes mercimoniis aptasex- truxerunt Lufitani. IV. Peruvium Regnum in ZonaTorridaconftitutum inter Re- gionem Amazonum, Chile & mare fui nominis medium fubditur Regi Hifpania?. Dividitur & ipfum veluti Regnum Mexicanum in tres Provincias , quas Hifpani Audientias appellare confuevcrunt* Harum eft I. Quitenfis, inqua ejufdem nominisurbs & caputprovincise. Ac- cefterunt urbes complures non ignobilesj quin praster Quitenfem Provinciam funt dua: minores Provincix, nimirum Los Quixos Sc Pacomoms, qua? compledluntur ctiam urbes Hifpanarum urbium nominibus notas Eg. Baezam, Archidonam, Avilam, Sevillam, ur- bem S, Jacobi, Loyolam. II. Provincia feu Audientia vocatur Limana aburbe Lima,alia» dicitur etiam P rov incia Teruana , in qua reperiuntur urbes Hifpanicae muhx Divorumnominibusappeliataj Eg. S. Joannis, S. Jacobi, S. Mi- chaclis. III. Audientia appellatur de la Plata, feuetiam Argentina, qu« dividitur in duas minores Provincias, nempe inLos Moxos 6c Los Charcas. Urbes in his funt nobiliores Canifiana, la Plata feu Ar« gentina, urbs S. Joannis, S. Crncis, B. Virginis &c. §. VI. TABULA CHOROGRAPHICA V- DE ANGULO AMERIC^: AUSTRALIS II. SEU DE BRASILIA ET PARAQJJAR IA. I* Brafilia infra ^quatorem pofita Regio ampliflima quatuor Conftatangulis duobus in mareBrafiIicum,&duobus aliis verfus Re- gionem Amazonum cxtcnfis. Feretota hodie fub ditionc Luflta- no- De Regnfs fn Atnenca. f 1 1 norum dividitur in XIV. Prarfecturas Lufitanis Capitanias appella- tas. Nomina Provinciarum funt I. Para. IL Maragnan. IILSiara. IV. Rio Grande. V.Ba- raiba. VI. Tamaraca. VII. Fernambuco. VIIL Seregippe. IX. Ba- hia dc Todos los Sanctos, X. Ilheos. XI. Porto Seguro. XII. Rio Janeiro. XIII. Spiritu fanclo. & XIV. S. Vincentij. IL Paraquaria feu Paraquaja a flumine hujus nominis appella* tionem accipiens juxta Brafiliam partim fupra, partim infra Tropi- eum Capricorni collocata effc fere ejufdem magnitudinis , cujus efl: Brafilia, in VLtamen dividitur duntaxat Provincias pauciffimis ur r bibus & oppidis exornatas. Provinciarum i. Chaco dicitur, in qua princeps locus a Conceptione Immac* appellatur. !♦ Guayrana, inqua Redu&io S. Ignatij, item Redu&io Laure- tana & S. Xaverij. 3. Tucumania , in qua funt IV. fequentes urbes S. Jacobi,Cor- duba, S. Michaelis, S. Salvatoris &c. 4 Taratjudria proprie dicta , in qua urbes Boni Aeris , Hifpa- nis 'Buenos Jyres , Affumptionis , S. Fidei &: Spiritus Sancti. 5. Tarana , in qua Redu&iones S. Ignatij, Nativkatis B. V» S. Mariae , SS. Sacrarnenti. 6. Urugaya, inqua Redu&ionesConceptionis B. V. S. Nfcolai, SS. trium Regum, S. Jofephi & S. Chriftophori. Omnes funtfub ditione Hi/panica. §. VII. TABULA CHOROGRAPHICA VL DE ANGULO AMERIC^ AUSTRALIS III SEU DE CHILE ET TERRA MAGELLANICA, I. Chilenfis Regio infra Tropicum Capricorni inter Regnum Peruanum & Terram Magellanicam media tantae efl: longitudinis 9 ut hac 300. milliaria Germanica adxquare dicatur, latitudine vero nunc So. nunc 90. &c. Tota fere Hilpaniseft fubdita. Dividkur in Provuicias tres, quarum H% DeRegnisinAmerica. 1. Chile i.propriedicitur, inqua funturbes S. Jacobi, Quilata & Serena cum promontoriis variis. 2. Jmperialis, in quafunt urbes varixSc oppida ab Hifpanisno- minata?. 3 Chicuito feu Cuyo , in qua funturbes S. Jacobi & S. Joannis* II. Terra Magellanica eft extrema Amcricas Auftralis pars&. in- fima j infra Paraquariam &; Prov inciam Chilenlem verfus polum An- tarclicum defcendens. Regio hsec ampliifima a folis radiis eft admo- dumremota,nonminus obnoxiafrigori& tempeftatibus variis,quam Zona altera polo aheri proximaj unde ab Hiipanisquidem Juftrata, fed & denuo relicta pergit nutrire homines a facris & morum pro- bitate minime laudandos. LapponibusEuropajis qui dixeritnequio- res, forte in compendio rem dixerit: undc nec urbes nec oppida iiabitarc dicuntur, & vix ullo cum exteris commercio utuntur* III. InfuLc Auftralis Amcricas dividuntur in tres partes Pars I. comple&itur Maris Pacifici infulas, quales funt numero mult^Eg. Salomonis , S. Jacobi, Ifabclla, deJEfu, S.Ambrofij, S, felicis, S. Magdalena?, S. Pctri. Pars II. continet infulas Maris Brafllici, quales funt S. Alcxij, S. Barbarx, S. Catharinae , S. Clarar, SS. Trinitatis, Aicenfionis &c* Pars III. habet infulasMaris Magellanici, fcilicet DD. Apofto- lorum, 4. Evangeliftarum, S.Jldefonfi, deGonzalo, Deiparae&c, qujc omnes funt ditionis divcrfas , nimirum Hifpanicac , Luiltanas, Hollandica: 6cc. $. VIII. D£ ORIGINE ET PROGRESSU GENTIUM IN AMERICA VETUSTARUM» FOftquam tandem Seculo Chrifti XV. Europari, nimirum Chri- ftophorus Columbus patria Genuenfis, &. paulopoft Amcricus Vefputius HetrufcusNavarchi Duce Dco & fecundiflimo ventopar- tem terrarum reliquam, de inventoris nomine Americam appella- tam invcncrunt, tum vcro Europseorumingenia, vclutdefbmnoex- citata inquircrc mox cceperunt, £« qua cmplexus eft Htjloriam Americx Naturalem, Ciyilem & Ec~ clefiajlicam eafide, ea accurata cura, ut non duhitemus eundem inter polt- ti Jftmos hujus argumenti fcriptores referre. Scripta autem illius Hiftoria A~ mericana hahetur primum Hifpanice: yerfa deinde fuit in fermonem 'Belgi- cum, ex hoc in Germanicum. Certe tgitur qui afpirat ad cognititionem.re- rum Americanarum Ctyilium, magnum ex Acofta opere hoc Htftorico fru- ftum poteft percipere. Nunquam, nunquam illiits Hijkriam Noyi Orhis lege- re Itcet ftne admiratione: funt enimyero ihidem omnia ftupenda. Totutc autem nemomelius Acofta Argumentum hoc traUare: iffe enim periS. annos^ inAmerica yixerat,fuerdtque longe doUijfmus & patienttjfmusjefuita^fincerh omnia enarrans. Hxc & plura alia de Acofta noftro Fmccius AcathoUcm? Quamvis igitur potiorum opinio ferat, non modo ex Europa : , fed Afia demum 8c Africa poft multiplicatam dcnuo gentcm perve^ nifle propagatores Americani populi, n@n defunt tamen, qui ima cum Joanne Leetio audader pronuntiant , tenendum omnino eflCj, quod, cum America latius pateat, ac non miniis ferc habitata fue- * ■ Ttt x nt f>4 De Regnisin Americ». rit Seculis etiam vetuftiffimis.quamEuropa, autparsorbisalia, con- feftim poft confufionem linguarum in Americam ex Afia migratum fuerit. Ex his paucis conjcauram facere Leaor. lubeat, tam origi- ncm quam progreflum Gentis Americance ne quidemnominetcnus quondam nota:, hodie non modo Europajis, fed Scipfis Amerkanis ignotum & inccrtum baberi. §. IX. DE STATU AMERIC^E CIVILI POST AjDVENTUM EUROP^EORUM. (^Hriftophorum Columbum Europxorum omnium in infulas A- mencx Boreahs Navarchum primum , Americum vero Na- varchum fecundum in Terram Firmam ufque delatum, & horum utrumque an t Joy . pih mortuum partim comitati , partim fecundis vent.sfecuti funt Hifpanorum & Lufitanorum multi. Vix innotuit Lurppae dehommfucceflhprofpero, mox «mulatio , invidia & a- vant.a fufcitav.t H.fpanorum & LufitanorumhoftesGalios, Anglos, iiatavos, Danos 8c Suecos, qui promptis navigiis Indiam Occiden- tis pet.verunt et.am extra Europam debellaturi Europaros: unde in inlul.sprac.pue pugnatumeftab inimicis partibus pro novis focis& aris, donec demque poft varias pugnas & vicloriasHi/paniinAme- r.ca Borcah & Meridionali pra: rehquis populis partem continentis & mfularum majorem impetrarunt & confervamnt. Ditiones pro- inde .n Amenca H.fpanas moderantur Regis loco Prarfecti duo fu- premi , Pro,Reges diai, Mexicanus nimirum in parte Septentrio- nal. , L.manus vero in parte Auftrali , luftris fingulis hadenus mutati & de.nceps mutandi, provido RegisHifpani confilio , ne nimirum Keg.men d.uturnum arrogantiam pariat, ne item inter Hifpania: Proceres inv.oi*fit locus, fed potiushonorespublici&fuprema mi- n.iter.aconcedanturfuccefrutemporispIuribus. H.Tce duobus Vica- n.s Regns morem gerunt Pra^fectiper AmericammuItiHifpanorum regul.s in rebus cund.s abunde inftruai. Lufitani porro in Boreali America Provincias hodie non poffi- dent a atque la Mendionali adeo funt periclitati fedrbusfuisjam pri- ftinis De Kegnis in America. ftinis , ut nifi armorum vi Batavos ex Brafilia & fuis infulis eje- chTent, fere extorrium inftar dereli&a penitus America inEuropam regredi compulfi fuiiTent. Per Brafiliam igitur & infulas Lufitanas Regis loco imperat Vicarius, Pro-Rex dictus, cujusmandata profe- quuntur odo minores ipfo Prafecti, Capitanei vocati. Inurbe,cux ab omnibus San&is nomen , extru&a eft /edes Regia* Rex Gallorum Americas Borealis partem inter Reges occupa- vit in ipatio maximam. Urbs Gallorum princeps eft Guehecum^ ubi fedet fupremus Gubernator fua fub poteftate numerans Prasfedos complures tam civiles, quam militares, more ac methodo Gallo- rum in Europa proprio cun&a dirigens, ad nutum Kcgh interea 6c ipfe intentus. Regina Anglorum Efjfabetha in Septentrionali America tra- ctum abunde longum una cum Provincia, quam Virginiamappella- runt, Americanis eripuit. Augmentum addiderunt fucceflbres Re- ges, qui devictis Hollandis Provinciam, NovumBelgium vocatam ademerunt, Continenti acceiTerunt infuke in Boreali Sc Meridiona- li America permultaj, quibus omnibus prasfidet Societas Anglicana Reipublicas normam in rebus cundis etiam per Americam obfer- vans. HoIIandi hodie tam in America Boreali , quam Auftrali pofli- dent partes Provinciarum & infularum varias , non tamen.amplas. Regimen eorundem haud multum abhorret amethodo Anglorum: Societas nimirum Hollandica colonias paflimper Americamprafer- tim Borealemducit, commmercia auget, leges prajfcribit, & fibi pro- defte in rebus omnibus ftudet, utasmulis noceat. Poft hos in Americam denique penetrarunt fub ftgnis Regiis Sue- ci, qui inter Virginianr & Novum Belgium , atque alibi Regiones quafpiam maritimas expugnarunt :nomina Dominiorum Suecicorum celebriorafunthajc : Arx Chriftiana, Gottenburg, Guftavenburg,El- fenburg 8cc. quibus incrementum facere meditatur Praefectus Regius. Pani ab Europasis prarventi Regibus Regiones Borex propin- quas potius inquirunt, quam fecure poffidentj unde DanorumRe- gimen hodie inAmericaeftinftabi1e,&morejiaYarchicoinftrudum. Ttt 3 Poft f i * Be Regnis in America . Poft Europseos ih terra patria fua vcniunt Americani partis de- terioris & etiamnum confufi domini: in partes enim polo utriquc fub- jectas, vel nimium calidas, velmontofas, vcl mercium parum fe- races cum venire ha&enus non multum laborarint& Hifpani&Lu- tani & minusforteFranci, Angli 8c Hollandi, hacdecaufa, fiSacer- dotes Catholicos excipias merito, nemo Europseorum facile defide- ratgrave onus in fe fufcipere, ut JocaaccciTudifficillima juxtaacpe- riculofiffima adeat, cum gens barbara hodie fit longe magis, quam quondam, armorum diverfo genere inftruda, viribus frera, in cu- neos collecla, 8c tandem etiam k fuis Regulis facrificulifque vitiofif- fimis , qu6 minus fef$ Europarorum potentia; fubjiciant, imbuta: cui rci caufamdedilTeetiamferturHifpanorumnimiumfeveraquon- dam in capicndos 8c captivos indigenas traclandi ratio. Ind igenis itaque Amcricanis fiia reli&a efl: Iibertas Sc dominium hucufque per Americam Septentrionalem in parte non modica Regni Anian,No- vx Daniar, Novx Brittannise, Novi Mexicipolopropinquioris, No- vx Francia: interions, Novse Anglise 8c vicinarum Provinciarum, in- fulx Californias, infularum Lucayarum 8c Antillarum, ubi nimirurrt difficilis eft acceflus terra fylveftris 8c petrofa, In America Meridionali dominorum more agunt Reguli in Rc- gione vaftiffima Amazonum , in parte interioris Brafil ia? 8c montanar, Paraquaria: fecretioris 8c fylveftris, in periculofis receffibus Peruvij 8c terras Chilenfis , Magellanicas 8c ignivomje. Ex quibus fas eft colligere partem univerfie Ameriae forte majorcm, aut certo me- liorem occupari ab advenis&converfis adChriftum Americanisimi- norem yero atque deteriorem fervari ab indigenishaud fimplici com- miferatione dignis, utpote qui bonis majoribus funtorbati admo- dum, dum nefciunt asftimare minora, proptercopiametiam inopes. Inter bona minora jure numeramus uniones, aurum,argentum,mc- talla, ligna pretiofa, animalia omnino diverfa in aere, terra 8c a- qua, frudus terra; 8c arborum in potioribus Americae Provinciis 8c •infulis copiofbs, Argumenti loco fortiffimi fit Le&ori , quod alias tanto ftudio nequaquam decertarent duobus jam Seculis Europaro*- rum plurimi divitiarum avidiffimi de America. De Regnis in America, f 17 §. X. DE RELIGIONE AMERICANORUM. DEO terOptimo Maximodfcatlaudes omnisaetas &natio, quod ultimis faltem his Seculisnoftris inAmericam feu IndiamOc- cidentalem operarios fuos vocarit ad colligendarn mefTem copiofif- fimam. Operariorum omnium primi , tefte P. Scherero noftro hanc in terrarum partem venerunt Patres ex Ordine D. Francifci celeber- rimo; eofdem inter eminuerunt P. Cortefius Regnum Mexicanum circa annum 1520. & P. Marcus de NizzaMexicuman. 1 J33»mag- his paffibus ingreffi. Hi multorum antefignani poft fetraxcruntnon paucostum ex Clero, tum ex diverfo RcJigioforumftatu virosadla- bores graviffimos in vita & morte fubeundos, dum poft tranfados in airumnis maximis annos multos inter tormenta barbarorum crebro exquifiriffirna denique in coelos avolarunt: in folo namque Regno Me- xici utroque intra breve temporis intervallum numcravit Ordo Se- raphicus ultra 30* Martyres, quorum numerum auxerunt deinde e Societate JESU Athlecas complurcs. Hos pofteriores in Agrum Do- mini prsecucurrerunt an. 15 16. ex D. Dommiei Monafteriis Saccr- dotcs duodecim, qui una cum fubfecutis Sociis intra annorumhaud multorum inrereapedinem 70. Monafteria erexerunt, fimulque Ec- clefiac Americana: 18. Epifcopos fufFecerunt, Familiam D. Dominici inRcgnum Mexicanum an, 1532. in- fecutus eft virorum feptem Apoftolico zelo acccnforum ex Ordine D. Auguftini optatiffimus manipulus, in quo prarclare de America meritus eft P. Antonius de Roa, quiinter afperrimas Provinciae Ma- lango rupes fingulari vitx aufteritate & raris virtutum exemplis co- pioium barbarorum numerum Aris Chriftianis adduxit. An. 1572. feptendecim fimul c Societate Miffionari j , uc voca- mus , Sc mox alii in Mexicum appulerunt, qui ere&is Lyceis, Gym- nafiiis & Sodalitiis attraxerunt avidiffimum populum. Operam iif- dem junxerunt indefeflam Sacerdotes Canonici & Clerici numero plu- rimi, Viri item Religiofi de montc Carmelo di&i* Capuccini, Fra* Ites de Miferieordia aliique. Uc n$ De Reghis m Amerfea, Vt denique omni ex partc fuccurreretur America:, Jmperatrf* Ifabella Caroli V. conjux Catholica fimul &: Augufta ex Hifpania in Mexicum omni virtutum genere inftructas dimifit Virgines , quas dein fecuta? Ionge plures labore fuo & mira induftria gynecamm 5c plebem etiam Mexicanam multis virtutibus 3t raris artibus exorna- runt. Unde fidem humanam nemini videantur excedere dicta Ni- coiai Samfonis Geographi, qui abhinc jo # annis deurbisMexicanas ftatu novifiimo hunc ferme in modum fcripfit: hahitant urbem banc Trorex & Gubernator totius America Borealis > item Arcbiefifcofus , Trx~ fettus %/LonetarUi fanftee fnqutfmoms offictum, quatuor Htffanorummillia, trtgtnta millia Indorum fiye Americanorum , & yigintt mtllta ALthiofum Afrtcanorum. Hahet urhs etiam celehrem Academtam & comflura %4ona- Jleria ^eltgioforum & facrarum Vtrgtnum. Umyerfa ditto urhts %/lextcamc comfleBitur ter mtlle yillas > ducenta & quinquagtnta offtda, inqutbusnu- merantur centum quinquaginta c \donafterta, fcboU centum, uniyerfm yero quinquaginta Americanorum millia, qui Htffanis trthutafendunt. Atque ha?c de una duntaxat Mexicana Provincia dici inteiiigantuniveril : funt enim Provincia^ in eodem Regno iex alia^ nec numero homi- num, nec rebus aliis minores. In Novam Franciam ad initium Seculi XVI. pervenere cum Gallis omnium primi e Societate Operarij, quos inter P. Ennema- dus Mafla Lugduni Gallorum natus inter perpetua vitas difcrimina fo. annos convertendis Canadenfibus impendit. Jure nova ha?c Francia campus Martyrum eft vocatus: vix enim in orbe terrarurn reperiri ferociores homines,quam in hac Provincia perhibent:: un- de cum in quofvis hoftes fuos acerbiffimo raodo defievire confue- verint, ingenij fui vires barbaras maximc in Romanos Sacerdotes exerunt, quibus, ut ita ferocirent, ftimulos addicfiiTe feruntur Angli & Hollandi Aris Romanis infenfifiimi etiam in America. De Reli quis America? Septentrionalis partibus tam continenti- bus, quam infulanis dicendum efl: pari modo, quo ha&enusdi£um eft deMexico, RegnoMexicano& NovaFrancia,quippequocunque demum penetrarunt figna Regum Chriitianorum vi&ricia, eoperve- nerc , aut verius prxceifere Chriiti vexilla facratiifima ; quare cum ante fefqui ♦ De Regnis in America. S fefqui jam Seculum viginti hominum Americanomm Orthodoxis Dogmatis inftru&orum milliones in fola AmericaSeptentrionalinu- meraverint Sacerdotes Seraphici^ inde conje&urare juvat, quam co- piofus hodie in America Chrifticolarum floreat numerus. Auftralis Americce plerasque Provincias, fi Regionem Amazo- num,Terram Magellanicam&Provinciarumaliarum interiores prc- fertim receilus exceperimus,Romana:Fidei luce illuftratas magis novi- mus,quam AmericaeSeptentrionalis Regiones, eo qu6d ipfi indige- nx plurimi fuomet genio notentur efle manfuetiores, patria? Scparen- tibus fimiles filij, fiiiajque. Argumentum accepit alterum minime vanumt Anglorum quippe & Batavorum auri quam veritatis longe magis avidorum odiis Meridionalis Americas pars minus longe effc expofita, Tandem inter poftremas fors ultima non eft ratio, quod Hifpanorum, Lufitanorum, Jtalorum & Gearmanorum fane multi hisnoftris Seculis in Americam Auftralem advenerint nullo labore aut dolore abfterriti, hoc uno fatisarmaticlypeo,qu6doccafionon deeflet convertendi barbaros ad Aras unius Dei\ Cseterum Peruvium nob)liffimam& ditiffimam nonmodo Ame- rica^, fed forte orbis univerfi Provinciam brevl poft annum 1510. P. Vincentius Vaiverde exOrdineD.Dominici&SacerdosClericus, cujusnomenhaudnotum,velprimi, velcerte interprimos ingrefli, a- ditumaperueruntfuccefloribus multis exStatuEcclefiaftico,ut puta Vi- rosClericos, 8c Regulares exOrd.S. Auguftini,OrdineSeraphico, So- cietate JESU&x, quomm Domus Religiofas tamLimas, quam inur- bibus aliis cernuntur hodie frequentes. Pari methodo Scconjuncla opera moderantur Chilem, Paraquariam,Brafiiiam &; infularurn per- multas, qux ingenti virorum pretio 8t numero ex Europxa Ecclefia transmifiorum jam olim conftiterunt. Hxc umbraEcclefise Americanas Le&ori fufficiat, ex qua ejusdem Ecclefias lucem difcernere licet hodie clariflimam , quam amplius oculis aperient facile T: Henricus Sche- rer> Cornel. Haqart noftri aliijue Authores ex Sefafhico Qrdine &c y qui pluribus defcribunt Archiepilcoporum, Epifcoporum aliarumque in dignitate Ecclcfiaftica conftitutorum virorum numerum 8c ftatum s quos paucis lineis hic"annotare libet. fio DeRegnisinAmerica* In America Boreali inter Hifpanas ditiones funt J. Archiepifcopus Mexicanus cum Epifcopis fibi fubditis, feu Suf- fraganeis duodecimj II. Archiepiicopus S. Dominici cumSuffraganeisquatuor. His ac- cedit Epifcopus Guebeeanus m Nova Francia. In America Auftrali inter Hifpanos & Lufitanos funt I. Archiepifcopus S. Fidei cum SufTraganeis quatuor y II. Archiepifcopus Limanus cum Suffraganeis quinquet III. Archiepifcopus de la Plata, cum Suffraganeis tribus. IV. Archiepiicopus Chilenfis S. Jacobi cumSufTraganeis duobus. V. Archiepifcopus S. Salvatoris in Brafilia cum Suffraganeis duobus. $. XI. DE MORIBUS AMERICANORUM. A/|Ores gentium, uti experientia pridem monftravit, cum aris mutantur maxime: quare cum in America Boreali &; Auftrali diverfiffimae hodiefmtaras, diverfi non minusfunt homjnummores, Catholici nimirum imitantur Europxos Catholicos,iervato tamen etiam inter hos difcrimine, quale in Germania inter Germanos, in Galliainter Gallos, inHiipaniainterHifpanos&Lulltanos, atque in- ter hos 6c illos univerfos experiuntur curiofi gentium 6c nationum ob- fervatores. Habent Hinc etiam fuos imitatoresperAmericam An- gli,Hollandi, Sueci&c. America? nimirum id contigit, quod quon- dam effecerunt, Longobardi, Gothi aliique populimultarumextera- rum Provinciarum viclores potentiiljmi : horum quippe ex Provin- ciis in Provincias migratio facta eft continuo morum mutatio Ex- cipe tamen, quod conftanter aliquid hasreat non modo viris fcemi- nifque adultis, fed setatiquoque tenerrimse, quamita fmbuitllepena- tura mater,ut quo femeleft imburarecensferyer odorem tefta diu. Quare compertum eft, Americanos Europa^orum exempio didicille non duntaxat formare verba, fed 6t urbes & oppidacondere, fcientiasin- telligere, artes6c opificia exercere, arma tra&are, pluris quamquon- dam aurum, argentum 6c quafvis res Europans pretiofas asftimare , inter vitra 6t uniones difcnmen facere 6cc. Americanorum procul dubio Dc Rcgnis in A merica. f I 1 dubio mores antiquos & novos aperirent nobis epiftola: rnukas aPa- tnbus Societatis natione Germanis ad nos ex America mite, nUi brevitati ftudere preplaceret : omiffis itaque omnibus aliis partem epi- ftoke, quam 1698. P. Stanislaus Arlet ad Adm.R. P.ThyrfumGoii- zalez Societatis Generalem p. m. dedit, huc folum transfero, qux ita habet: fofuli cura mea commiffi Canifiani dicuntur harban omnes, yd- gi & hinc tnde fer fylyas differfi , nullts legibus aut foteftate coercttu Nulla tllts 7{eligto , fed neque ulla fuferftttio : licet yero altquam Kumtms notitiam habere ytdeantur , DEum tamen non colunt , fed nec malumda- tnonem. Colore omnes admodum fufco funt , & inter beUuas belluts fimtl- limi , & yix non iffi bellua degunt : yjx enim e yultu, moribus aut yoce hominem conjicias : adeo inter faces & fatores abforfta ftetit ratto,& tn^ terfordes terrenas freciofa fquaht margarita antma. Hi igitur Campant ittferi, ita & belltgeri funt , yicindfque gentes continuis bellis fattgant , eofque caftos aut ferfetua feryituti mancifant , aut occiforum carnes tn e- fulisfuis affofitas deyorant. Sed & mortuorum crania foculorum loco ad fotandum ufurfant. Sunt autem Canifiam fotm fufra modum deditt; un- de & frequenter ebrij m mutuas rixas ac cades frorumfunt alidque omma, qua referre honeftus calamus erubefcit. Arma illis arcus funt &fagitta & haftilia lignea, quibus non ferream , fed faxeam quandam cuffidem frafi* gunt, tdque genus armorum tam dextrletiam ad 100. fafus in hoftem eyu brant , ut eum certiffimo yulnere frofternant. Uxorum multitudo ad ith- tumeft, qua totis diebus occupantur in parando ex certis terra fruBibus fotu , quo barbari, ut aytde, ita frofuse & ad ebrietatemufque fefe tn- gurgitant. . Torronumerum Canifianoruminire,nec locorum diftantia, nectpja mul- titudo fermittit : hommigitur barbarorumfylyas, nuUts armis , fed folo De* fretus ac faucis Indts ftifatus mtrayi, cefsttqueultra exftettattonem ex- oeditio : ita dirigente omnia fuayiter Diyina Troytdentta &c Taulopft namque eorum 1200. circiter e fylyis collegi, qutbuscum noyam quamdam Coloniam inftitui. Lefidum fane ffeEtaculum futt , quando barbart ad pri- mumnoftrumconfpeUum ( nunquam enim Eurofaos homines , aut equos, qui nos noftrdmque fuppeMilem fortabant , yiderant ) tantopereturbatiatque CQnternti [unt> ut arcus & fagitta imambus iis exciderent & yox dtu- Vw 1 tt1ts J Ve Rcgnis in America* tiusfaucihus hareret > ftufentihus atque nefcientihus, qutnam aut unde htec monftrain fatriam fuam fenetrannt : credehant enim ( utt fcfieafajfifunt ) gaieros, yefies & equos , quihus infidehamus , unius duntaxat corforis efe figuram, qua utiqut ' frorfus exoiica & nunquam hk locorum ytsatneamtre- pdationem acmetumcon^eUi funt , ut quid agerent , frorfus nefcirent 5 do- necfer interfretes metum fonere jujfi tntellexerunt, quacaufa effet adyen- tus mfin, yideiicet, ut doceremus eos yert T>E1 notttiam , modumqne tl- lius colendi, fed & frcemta aterna DEI cultonU* & amantihus fromifja , yiciffim aterna fuffiicia maiefaUonlus & rehellthus dejlmata. Nec ofus fuit longa exhortatione , fed illico gregis m moremnos fequehantur cmnes, & infufer fromittentes muita fcciorum mittta fefe huc ad nos adduUuros , qua nunc in dies exfteftamus : jam enim fex numerofi fofuli fiye nationes Juos tnternuncios ad nos ahiegarunt , ad fanciendam nchifcum facem , fofiulan- tefque apud nos fedes & hahitationes. Nos hos legatos ferhumaniter ex- ceftos , & ahquot granis yitrsis donatos ( hac enim maxtmt afltmant har- hari ) ad fuos dimifinius. Locum noy eorumque oftimum condxmentvm modtcum filps farcl admcdum injferfe. Ferum omnes hafce mifenas ncftras caleftihusfvps folatns duUes *c jafidai nohti nddithemgmffmm DEUS> ytymufque De Regnis in America* j 2$ tanta rerunt fenurid Utiffimi & contentiffimi* es eo namque temfore> qve hanc miffionem adiU trifem diem non numerayi, Solus Cathecumenorum nojirorum in fufcifienda Fide Chrijliana feryor > tantdque morum in melius mutatio nobpi fujfjcit ad ahflergendas quafcunque animi nehuUs ataue angu- ftiat. Certe maxime yolufe eJitUos yidere matutino temfore ad doUrinx Chri- Jltana exflicationem > & yefferi adfreces tam alacres turmatim accurrere: . faryulos inter fe non fxne amica nxa certare > Cjuit frofior fatri foffit adjta- re > qups frior Ftdei myjleria e memoria dicere : nobps> cum aut in lingua Indica hafitamus > aut ferferam exfrimimus yerha, innocenter fthilando juggerere : 'Baftifmum adultos magna ayiditate exfetere, & fiquis infirma- tur> quacunque Jiye diei fiye noBis hora de agri fatu , atque ut adBaftif- mum diffonantur ; fohcite commonere, ; Caterum ehrietas & uxorum multitudo inter harharos ufitata curam hahet dtfficiUimam^ & mhtlominus ad unicam nojlram edmque magna cau y tela datam infinuatimem , f tres familias excifiamus , fere fuhlata funt : famina auoque fila ducere & yejlem texere edobla > jamqne non fauca ye- jiita incedunt > in e^uem finem magnam goffif iy cfuantitatem feminayimus > qua yefitendo toti fopulo fojl aliquct annos fufficiet. Jnterim morefnmo- rum farentum nofrcrum arhorum folits nuditatem fuam honefe ohyelant, Hxc pluraque aiia P. Stanislaus Arlet, quibus conformia funt, quas pridem in Provinciam noftram Superfons Germania* refcripferunt ex hac eadem Provincia Patres Antonius Seff > Xayerius Dirrhaim^Vo- minicus %/layr aliiquc non pauci. Non oniittendum eft hoc loco » quod de Americanorum moribus fcripfit T Jofefhus Acofia alnque \U ri fide digni, nimirum non fuiHe eam ubique barbariem in Ameri~ ca, uti vulgo creditum eiL Verba tefte Funccio Acofafunt : major larbaries fuit afud Ttymanos temfore Taciti> quam afud Americanos, Provinciarum igitur diveriitasdiverfos omnino habuit indigenas & habet hodfe ; alios nimirum moribus cultos,alios incultos&c barba- ros, tametfi ia?pe ab in vicem loco nonmultum removeantur: quas mo- rum difcrepantiaquam facfleevenire poifit,exemplalapfisSeculisno- bis deditEuropa nofl:ra,& dat hodie inScotia &Norvvegia,quar quam- Tis ab Anghs & Danis parum diftent, moribus tamen adeo non conveniuntjUtin comparatione Anglorum ^Danorura barbaros di- Yvv 3 xu& De Regnis in Amerlca* xnTe Norvvegorum & Scotorum multos nefas non fit. Hxc de mo- ribus Americanorumjde numero eorundem fiqui conje&uram defi- derant, hanc habeant : Americanorum in parte utraque numerantur hominum millio- nes facile ducenti : ita conjeclurare jubet Americ-e magnitudo ma- xima; ita dicere videntur Miffionarij inter Provincias variasincun- tes converforum 6c aliorum Americanorumnumerum: ita docerefi- nunt circumftantias aliar. Quare fi numerumhominum intototcr- rarum orbe viventium inire placeat, fors itanumerari poflunt. In Europa funt hominum milliones 140. aut 150. totidem inAfrica. Ducenti milliones in America. Trccentimillionesin Afia. Atque adeo fummaeft omnium 800. milliones. Itafalvoquorumvisalio- rum judicio 6c fententia , quam 6c hoc 6c multis aliis in locis novi contrariam. IN* Index rerum & nominum. s 'AstAi eAi ektAs iAs c/b lAseAjeAsiAbiAs «ascXs caVX cas <£k&e/&{k&&&&vb&cte*J3 CY5 JY*. CY5> 5YS SYS *VS SV* «Y* «V CY5 CYS CYI CY» «V? «YJ «Y» ffYSCYaCYJCYSr^o^^^^^iCYaSYa f f : f f ff f f f f ^f f $ f f f f f f f f f f f f f f f f I N D E X PRiECIPUARUM RE- RUM AC NOMINUM- A Abaflynorum Jmperium& hujus divi- fio« - - Pag. 4«r. Horumorigo,progreflus&c, 48$. Abbates & Abbatifl, S. R. j. Status 24$-. A chaia feu Livadia. 4 1 S« Adeibaidis Rcgin. Hung. Chrift. 544. jEgyptus & Syria 444. item484. Africa,hujusmaria&flumina 4*}. Africae divifioin angul. 4*4« &f 01 » Agilolphus II. Coloru Archiep. I, 16 1 ♦ D, Agritius Trevir. Archiep. I» 1 f 9. AlbaGraeca. - • 3ff. Albania. - - 418» Albania vidua. • if 9* AibertusAuft.Jmp.&Hung.Rex n# # Albertus Urfus Vandalor. vi$or. ao> P* Albinus Brixinenfis Epif. 140. Alcoranus. - 0 4*9« Alena. - • a6$. Algeriana Refpublica. 491. Ali Perfarum pfeudodoftor, 4$ 9. Alfatia. - • »7» D. Amandus Argcntorati Epif. 167. Item - - a8S. Amazonum Regio fie« America Septentrionalis. /04. America Auftralis. fo? # Amurathes Turcar.Jmp.occifus* $f7. AmuratheslL Serviseexpugnator, $ j 8. Andreas H- Hungarorum Rex. 347. Andreas III. Huog. Rex* 347. Anglia - - f 8. Angiorum facra, mores &c. 6 i. Anglia Nova» - . ^©7, Anhahinus Principatus. 306» Anno Halenfis > benefacl:. Frifingae. 170. D. Anno Epif. Salisburg* 17 f, D.Ansgar» Epifcop. jio. Item . . }99 # Aquisgranum. jew AfiaTurcica, « 4^, Archiducum Auftriae origo. n 8 ♦ 1 28 . Archiep. Salisburgenfes 176", ArchiepifcopiGalliar. 2 8, Archiepifcopi Italiae. Archipelagus Mexicanus. 707, Arenbergicus Principatus 171. Xxx A- Ariftotelis libri muka pafli. Afia &hujus divifio. Actila Hunnorum Rex. Augufta VindcliCr Auguftani Epifcopi. Auguftanus Epifcopacus, Auftriacorum pugnae, Auftri^ urbes. B. Badenfis Marchionatus xfh Bajazeches. 442. Bambergenf. Epifcopatus, Barbaria. Barbeienfes Comites. Barones S. R, ]• Barcanum Regnum, Bafilea erepta Epifcopo fuo. BafiliusMacedo Jmp. Bavar.CircuL&Ducat. 173« Bavari Ele&oris jura. Beichlingenfes Comices» Beilfteiniani Cornites. BeiaL II. & IV? Hung, Reges. Belgium univerfum. B^nchemienfis Comicacus. Bertholgadienfis Praepoficura, Index rerum & nominum, 426. Brandeburgici Ele&or, jura 21 i. 298. 321. f IO. 141« 144« SOf 140. 256. *°4* 4i4« 2?2. D, Bernvvaldus, Berthoid. Comes HelrTenftein. 1 77< Biberacum, - 261. BiledulgeridiaRe^num. 494, Bipominus ©ucacus. 373. BogislaasPomeran.Dux* 214. Bohemorum Regisjura. 331 Boleslaus I. Pol, Rex. 3 6 8- 4 f % ♦ Brandeburgic» Marchion. origo. 340. Br-fiiia 2f?, Brema. & Ducac, * 310. 241. Brigantina ditio 239. Bril^oja. - - 89. Britannialsova. 127, Brixinenfis Epifcopatus* Bruno ex Verdenii Epif, Pont. Brunluicenfes Duces, & $or. Buigaria. & 437* Burfcheidenfis AbbathTa. a«8. 488. W * 204. Caffaria feuCaffraria, 119, Camineniis Epiicopatus, 493. Campidunum. 268. Campidunenf. Princeps Abbatia» 4?i. Canariarmful*. i8f • Candia feu Creca. 188. CanutusM, Danorum, Anglorum &c. 2or» Rex « 400» 173. S.CanutusDanorum&c, Rtx. 4OU 34f. Carinthia. . 193« 37, &c. Carniola. - - 1 34, 259. CarolusCanutfobniusSuec.Rex, 387. 184. CaroSusGuftav.SuecorRex. 391 49* 214. 26!, 243. JOl. 4I^« 14.&303, Carol. XI. &XII. Suecor. Reges. 39$. Carolus Robert. Hungaror, Rex, 349. Cafimiri Polonor. Reges, $68« 37 &c, Cafteil.Comes. 2jo, Csefareenfe Monafterium. 184. Chriftianus III. Danor- Rex, 404. Chriftian, IV. Dan. RexMercatar. 404, D Bonifaeius Mog. Arch, If4,& 279. Bopfinga, - - Boruflia ereptaTeucon,Equitibus. 2x6 Boruffia Poionor.Regi tribucar. Boliua Chriftina Suecor. Regioa. Chriftophcr,Bavar. RexSuec, ChriftiernusIL buecor, Rex Chriftophor. Dux Bi unfuicenfis, 37?« ChriftophorusColumbus, 39U 20. Chri- Index rerum & nominum. Circulus Auftriacus. 126. CirculusBavaricus. 173. CirculusFranconicus. 216. Circuii inGlono Terraqueo 2. CircuiusRhenanus inferior. 1 jT 1« Circulus Rbenanus fuperior. 263, Circulus Saxon. inferior. 3 02« Circujus auevicus, 232. Circulus Weftphalieus. 284. Circ uior. dtviiio iecundum fluv. 322» CiaiOs Hifpanicae deferiptio. 18« Climatumdefcriptio, 6* Chvenfis Ducatu». 29 f. Ciodovai Regis vctum< 218. Coburgenfis Ducatus. 227. Colmaria. 28^« Coionienfis Archiepifcopus» 1 & 3. Colonienfis fciectoratus, 161* Colonia origo & reftauratio. 1 62* Comites S. R. J, 119. Comites Suevi. 277, Comitatus varij in Weftphalia. 235,, Congo Africae Rcgnum, 497. Conitandenfe Conciiium. 258, Conllanxienfis Epitcopatus. 237« Couftantinop. expugnata, 448. 44;, D. Corbiuianus Frifing. Epif. 1 79. S» Cornelij Abbas 292» Corfica. f f Corveienfis Abbas Prinoeps. 29 1 . D. Crefcens Mogunc. Ep. I. 15-3« Croatia conjuncta Hungarix. 346. Cronberg Comitatus. 281, Cronsfeidenfis Comitatus. 38©, Cuiavia, 3*3. Culenbacenfis Marchionatus. 226. Curienfis fpiicopatus, 242. Curiandia. 367. D. Cyrtnus Ratisbon. Epif 1 81« Czaraoniini$origQifiterMofc(». $tf t D. Dalmatiaconjun&a Hung. 34$, & 3^. Damraca Polon. Ducifla, 26% Dania & hujus divifio, 3 94» DaniseReges, $99, &c»> Dania Nova. fof • Delmenhorft.Comes,» 300. DemetrijfeuPfeudoDemet.M0fc.414i Demofthenes Orator. 42^. Dembacenfis Comitatus. 2jo. Diepholtianus Comitatus. 154. 1 D.DionYfijReliquiae. 184. DivifioCirculor.fecundumfhm 322. Duces & Principes Jmperij, 117* DUnckelfpila, 261. E. Ele&orumS.R.J, poteftas & jurai 112. Eiifabetha Palat. £lec~tor. conjux. 1 88. ElvacenfisPrsepofitura. 244. Embdanus Principat.feuFrifia. 298* S.Emerami Mcnafterium* 184. Emma fundatrix Monaft, Ratisbo. 18^ Engelbertus Comes Frifing« 17?« Epicuri fententia» 428. Equites S. R J. 123* Equitum Magifter Princeps Jmp. Hei- tershemienfis, 169. Ericuslll, Suec« Rex magus. 3 22. 383' Ericus V. ob Religionem occiC 38?. D. EricusSuecqr, Rex 384« Ernpacenfis Comes. 230, ♦ EiTendias AbbatuTa Princeps. 292« Esiinga. 260. D*Eucharius. i$f. Eugenius Dux Turcarum vi&or. 447; Europa? defcriptio, 8. Euftadiaaus Jbpifcopatus, 120. Xxx * fi» Index rerum & nominum. F. 281. 330« &c, 3M- 48* 380. 407, fcg, f OJt Falckenftein* Com. Ferdin. Jmp. & Rex FefTanum Regnum. Finnia feuFinnonia* Fionia* Florida inful. Fortunatae infulae» Francia Nova. Francifcus WilheJmus Com. Wartcn berg,Ofnabrug.Epif # 290- Franconicus Circulus. tt6, Francorum origoinGermania, 217. Francofurtum adMcenum. 28*« Fridberga in Wetcerevia, 28». Fridericus Auguftus. Sax. Elect. viclor Turc.. &c» , - 447, Friderici complures Danorum Reges. 403. 404. Fridericus Elecl. Palat. 19 1 . j 6$. 1 88. Frifia Orientalis. 298. Frjfingenfis Epifcopatus. 177, Fuldenfis Principatus. 270. Fulda? D. Bonifacius quiefcit. 1 74« Furftenbcrgicus Principatus. 2ff, G. Gallias univerfae defcripcio. 22. Ceinhufium in Wecceravia. 282. Gemundia Suevorum» 261« Gengenhachium. 262. Genuenfis Refpublica» 41. Geographia i 4 &feq. Georgia. - . 45^ Georgius Caftriotus* 443] Germanorum anciquorum mores* DeGeyrnCom. 230, Geyfa III. Hungaror, Rex. 34^ De Giech Com* 2)0. Gienga* 262. G lobi terraquei explicatio. 1. & feq. Gormo Normannorum Rex. 400« Goslaria. 321. Gothardus Comes Schirens» 303. Graecia infulana 414« 419. Graeciae Legisiatores. 422. Graeci* Philofophi &c. 424« Grsecium fedes Regimin. Auftr. 132» Graecorum Jmperatores» 43 1. Grascorum fapiences feptem 423. Gratcorum virtus Martia. 421. Guinea. 496. G urcenfis Epifcopatus- 1 3 3. Guftaph. Adolphus Suec. Rex« 390* Guftavus Erifchon Suec. Rex. 383. GUncherus Epifcop. Gurc. I. 1 34« H. Hagenoa. - 283* Haiberftatenf Ducatus 312« Hamburgum. 321« HanoviaePrincipatus. 280. Haraldus VIII. Danor. Rex t 400. Hafliat Landgraviatus. 273« Hazfeid Comitatus. 281* Hegira Mahometis fuga. 43 % Heiibrunna. 260. D. Helena Tre viris propitia. 1 f 9« Helvetia. 8f« HelvetivicloreS. 89. D. Hemma. 123« Hennebergicus Principatus* 2284 Henricus Auceps Hunn. vi&or. 342. Henricus Valefius 374. D. Henricus Bafileae Pacronus. 248. Henricus Walpot Equic. Teut. auch» • 22f. HerbipolenfisEpifcopacus. 219 D. Indexrcrum &nominum. D» Heribertus Ele&or Colonias I. i £?. Herlebachius. 142, Hermannus II.Epif. Monafterienf. 286. Hefperides infulse. jou Hetruria: Ducatus. 43. Hiberniae defcriptio _ 71» Hiidefienfis Epifcopac 5 o 2, Hierofolym* Reges Chriftiani. 441. Hifpania univerla* 13« Hiftorici Graecu 428. Hiftoria Mahomec, antiqua. 418. Hiftor* Mabometanor«recenC, 441. Hohenbergica ditio. 141, Hohenloic/ Comites 231. Hohenzolleranus Comes, 210. Hollandia 7$. Holfatia Ducatus 6Vc 317. Hoifatia, 394, Holzapfel Comit. 300. Hoyenfis Comit, 299. D. Hubertus* 288* Hungaria &c. 356, Hungarorum Reges Catho|ici, 545, Hungar,Reges exftemacediverfb. 347. Hunniadcsjoannes, jfr 4 agello Polonor, Rex. $71. anitzarorum initium. 441, aponum Imperium & mores-t 477. mperatoris poteftas,jus &c 108, mperatricis poteftas, jus» 111, mperatores Gr»ci, 431. ndia infulana, 43.0. ndise Orientalis Regna, 479. nfulae A uftralis Americst, f 1 2, JoannesII. Bafilovviz. 415» Joannes III. Comes PalacEp. Ratif. i% r . Jeannes Corvinus. 443. Joannes Polonorum Rex. 446. D. Jofephus EpH# Ratubon. 18 r . 1 Yyy Jfenburg. Comitat* 28 r* Jlna» 2^2* Jcalia. jf . &c* Jtalorum antiqua nomina. f Jtalicae infulae* n« JuHitha fundatrix Monaft, Ratisb. 1 8f • Juliacenfis Ducatus, 295» Jutlandia, 394»: K. KaufFbura. 262. Kettler Gothardus Curlandiam ac« cipit. - - - ?6f« L. Ladislaus I. 946. Lambertus. 2-8. Landavium. 284, Lappones & horum morCs. 598. Lapponia Mofcovkica, 408« Latina lingua inter Polonos. 37?« Lauenburgicus Ducatus. $08. D* Laurentius Arch. Salisburg, 1 74» Lazarus Serviae Dux, 3 ,7. Leiningen Comitati 281» LeodienfisEpifcopatus. 286. Leopoldus Wilhelmus Archidux. 3 1 3. Leutkirchium t %6zi Limburgenf. Comitat, 2 3 1 ♦ Lindavium. 261. Lingenf, Comicat. joo. Lippien&Comitat. joo. LithuaniaeMag,Ducatus# $67. Livonia, 380* LcevvenfteinijComites- 167, Lcevvenfteinius Princeps* 219» Lotharingiae Ducatusi 274. Lubecca. 32L Lubeccenfis Ducatus» 3 20. Luccenfium Respublica. 42. D« Ludgerus £pif, Monafter, z%6. Lu- Index rerum &nominunv Ludolphusl. Ele&orTrevir. 1J9. Ludovic, IV. Jmp. 542. Ludovicus M* Hung» Rex. 5 49. Ludovicus Hungar. Rex pracmature occifus. - - • jrj. Lutherana fe&a in Suecia» $ 89« Lufitania, 9. &c. Lybia exterior» 497, Lycurgus Orator. 419. M. Macedonia. 418, Madagafcar infula fnaxima» joi. Magellanica terra. fii. Magdeburgicus Ducatus, Mahomet &Mahometani. 45 8» &khometani di&iAgareni&Sarac.439* Mahometis dogmata. 440. Mahomecanorum progreffas. 440. Mamelucon Regnumextin&um 444, Manderfcheid Comites. 179» Mansfeldianus Comes. 204. Mantuanus Ducatus* 3 8» Marchia Weftphatica. 297. Marchio Badenfis Ludovicus. 447« Maria &flumina in America* $04. Maria & flumina inAfia. 4J4» Marium divifio* 7. Marroccanum Regnum* 489 Mafovia» 30$ D. Maternus. 16 5 Mathematici Gracci. 428. Maximil. I. Dux Bavarus» 16% 191, Mediolanenfis Ducat* 7 MegaJipolitanus Ducatus* $ 1 4. Melichi ArabumpfeudodG&or* N 459. Melita infula* $ f. Memminga. Mergenthemium* 22f. Mefopotamia 477^ Mcxicum & RegnumMexican» fo6> Michael Fedrovviz Mofc, DuX. 414 Michael Koributhius Pol. Rex. 57; Micislausl. II. Poloni. 367- • • 36Z. &c. Miodenfis Principatus^ 297» Misniae Marchionatus* 15& Mogolicum Jmperium. 46? Moguntiae Ele&or. 1 fi Moguntinum Domin» inThuring.2o?< Moldavia. 416 Monafterium fuperius & inferius,i8r Monafterienfis Epifcopatus 28 f, Monitum fcriptoris adLeclorem. 94 Monomotapa» , 499. MonomotaparRex converfus* coo« MonoemugiRegnum Africae. joo. Montenfis Ducatus» 294» Montis Bellicardi Comitat. 279« Mons Caefaris» 285* Montfortenfis dirio 14 r« 517* Morea. 418,. Moravia: Marchionat. $ p«, Mofcorum Ducatus, 406. Mofcovia Occidentai. & OrientaL 407. Mofcorum Reges, mores &c,409>&e*, N., NafTovia. NatolU Neapoiicanum Regnum* Nellenburgica dit io. Nicoiaus Gnefaenf. ArchipraefuL Nigritia, D. Norbertus. Nordhufium. Norimberga. iMormanni in Gallia. Norvvegia. Norvvegorum mores,. Norwegorum Reges* Noitiz Comjtac. 278. 4St> 49. 141* 49f* V2+ 322» 2*9. 400. ?9f. 39f* 408. 2JI» Noc- Index rerum &nomiawm, KothafFt Comitati 231« Peruvium Regnum fic. D-NotkerusComesOetting. 288% Petrus Alexivviz. 414. Mubiae Regnum. 484. Pfullendorffium. 262, Numerushcminum in Europa, 422« Philippinas infular. 481» Numerus hominum in Africa f02« PhilippusII. Hifp. Refifc 12. Numerushomin.inorbeuniverfo.j-24. Piaftus Polon, Dux # $67. r\ Piccolomini. 22J« *r * Pi&ares Graci* 429. Odemari Tartar. Magifter. 459. Poetae Gnseci. 429, Oettinganus Principat. & Com. 274. Polonise converfio. 3 68. OrTenburgum 262* Polonise Regnum. $6i. OlausI.&H.Suecor.Rex, 38$, Polonorum Duces primi. 366. S«01ausNorvvegorum Rex. 406« Polonorum ftatus. 373. Oidenburgicus Comit 300. 317. Pomeranias Ducatus. 21 }♦ Oldenburg Ducat, 320. Poppo Danorum Apoftolus. 40C. OldenbwrgicumStemma. 402. De Portia Princeps. 124* OnolsbacenfisMarchionau 2 s£ t Porta fedes Regia Mahomet. 489* Oratores Graeci, 42^ Porta urbsJmp.Turc, „ 442, Ordo Equit. Melitenf. 269. Prumfenfis Principatus. 272. OrigoAmericanorura. f 12. Bruflia Polon.& Brandeburg, 576. Ofnabrugenfis Epifcopatus 289» Pyrmontan. Comitat. 301, Otto^Bavar.Hungarorum ReX» 548. r\ Octocarus KexBohem. OttoFridngenfis AuftriaeMarchio* 179, D. Quirinusin Auftria Apoft. 127. Otto III. ]mp« coronat Boleslasm, 3^8. Idem Laureaci Archiep. 174» OctomanusieuOfmanTurctJrnp.441. "D A • Ranzau Com. 321. Paderbornenfis Epifcopatu?. 288. Ratisbona. 2 $-9. Palatinus Ducat. Neoburg. 1 89. Ratisbonenfis Epifcop. 180. Paiatinus Ele&oratus. r£f. Ravenfpergicus Comit. 298, Palacin«Elec1:orumorigo,jura&c. \66 t Ravenfpurgum % t6im Palatini Duces Philippus & Frideri- Reckhemienfis Gorait. 300. cus. ' < _. • jf4. Regis Romanorum^oteHast 110. Palatinatus fuperlor. 150. ReinfteinCom. 3*1« Paraquaria. f 10. Refpubiicac Italg?. 39. Parmenfis Ducatus. 37. De Keuffen Corm 205-. PafTavienfis Epifcopatus» 183. Reutlinga. 260. PatresGracci. 430. Rietberg Comit, 301* D. Paulus inter GraecoSt 44«* Ringelhalm. 317. Perfarum Jmperiumj» " 45 8» Romanae Ecclcfifc fUtttSt 44* 4f » &c. Perfarum Reges* 460* Yyy z ^orn% Index rertlm & nomlnum, Romania. Rottvvila. D. Rupertus Epif* Salisburg. Kuflia Rubra, s - Sabaudia & vicina?Provincia2 j 6. SabaudiasDucatus. Saiisburgenfis Archiepifcopatus Salisburg. Archiep. Laus. DeSalm & Reifferfcheid Com. Saimenfis Principatu*. Salamon ILl. Conftantienf. Ep. Saraceni, Sardinia inf. Sapientes feptem. Saxonise Circulus fuperior. Saxonise Ducum ortus&progref. Saxonise EJeftorisJura DeSaynCom, j 0 0. Schaumburg. Comitat, Schlefvici? 4 Slefvicenfis Ducatus, Jchlettftadium. Schfinborn Comirat, Schvvarzenberg Princeps, Schvvarzenburg Princeps. Schvveinfurtum, Sclavonia. Scotia&Scotorum mores rj. Seelandia. D. Severinus D. Servatius annis 373. vivus. Servia. Sicfiia. SigismundusHung. Rex, Sighmundus Jmp. Sigiffnundus Poioniae Rex. Sigifmunduslil. Polon* Rex. Sigifmundus Suecor, Rex. Sikfiss Ducatus. 128. 416. 2^0, 317. 176. 173. 280. 2)8. 413- 193. i9h W« 281. $00. 394- 3'7. 28?. 231- 228. 203. 261; 18?. 287. 3*7. T3. 3fO. 44r» *74* 390. 3}h Sirwrum Jmperium. Sinarum mores, doces,origo&c. De Solms Comic. Soria fen Syria. Spiegeibergenfis Comit. Spira. Spirenfis Epifcopatus. Stabuienfis Abbas Princeps. Statuarij Grseci. Status in S. R. Jmperiouniverfo, Status S. R Jmperij Ecclefiaftici. Status Ecdefisein Styria. Steinfortenf, Comitat, D. Stephanus a Deo electus Rex. D. Henricisemulusfanclus. Stephanus Bathorius Pol. Rcx Stephanus Bofnia; Dux ult. Sternbergenfi. Comitac. Stollberg Com. StyrixDucatus. Styriae Duces&Marchiones. Styrum Comit. Suecia. Suecorum mores. Suecor. Regesoccifimulti. Suecor» Regum Series. 38$. ~ SuecorumRegum inReligione incon- ftantia. - . 350 SueciaeuniocumDania&Iiorvv, 387 ♦ SuenOctoDanor. Rex. 400 Suen Danorum Rexfeverus. 401* Suevia, Suevorum dotes&c. 233. &c/ Suevicus Circulus, ijz, D. Suibercus. 196, Sulzbacenfes Comites fundatores Prse pofitura» BerchthoJdsgad« D, SympertusEpifc. T. 4«*. 471. 281» 4f*- 30r, 282- 26f, **». 430. 101. II*. IJf. 199* 174- 347* 374. 301. 204. 130. 300. 377« 381. 3 84' &c, Tamerlanes in Jmperio Mogolis, Tamerlanes Bajazethis vittor 184. 241« Tar* TartamMofcovitica, 408, Tartari & Scythariidempopuli» 46^ Tartaria Turcica Europaea. 416 Tartaror. Jmperium& hujus divifio. 46 1< Tekclius. 44* TekenfesComit, 2f6 Teklenburgicus Comit. Temcsvvaria» Teutonici Eqpites* 22 f# Theodoll. Bojor. Dux viSor Romanor. 1*8. M7* Theodorus Mofcorum Dux. 414. Theodof.M*Ttid.Ecclefi* benefaS. 139* Theflalia. ThrottoRomanor, Rex» Thuringi* Landgraviat. Thoflb AuguftanusEpifcopus. Tranfaftio Palatina. Tranfylvania Index rcrum cV nominum, Viennna i Turcis preflar 444,&e* Vini copia ingens in mare effufa, 44 f. Virneburg Comites. 475» DD. Vitalis& Virgilius. 17U UiadislausPolon. Rexeximhis* }*9* Uladislaus PoURexMofc. vi&or. )7f* 199* Ulma. **9. Iff. UlricaSuecorumRegina. $93» Unio Eccleliae Latinae &Graeca; fru- ftra fufcepta. 43^ U rbes Jmperij ItatusSuevici. 2 fjfc Urbes Jmperijin C. WeftphaL 3 Tremonia. Trevirenfis Eledroratus» Trevirenfis Archiepif» Treviri urbs antiquiffima, Tridentinus Epifcopatus. Tripolitanum Regnum* Tripus aureus. Tunetanum Regnum. Turcarum Jmperiunru Turcicum Jrnperium in Afia. Turcomannia.. Tyroleos Comitat. Hujus>Pr*fides , Ducet &c* V. Hberlingai De Vehlen Comes*. Veneta Respublica. Verdenfis Ducatus. Vicarij Jroperatoris&Jtnperij. 34f. 302. , &c. M7. 49$. 423« 49*« 4JJ.&C. 4f* WP *6o< *9f WaldekComit* Wallachia. 4 1 *- Wangena. »62- Weinshemium. J4?i r WeiftenburgicaAbbatia.. Weiflenburgum* **** Welrfi. 304» Wenceslaus Jmp, tyrannus* 3*£* Werdenfis Abbas. " 29,2* Weftphali* Ducatus. 29.6. Weftphaiicus Circulus^ 184* Wezlaria. j? 2.82* WiedComit.. 28 2* Wila. **2. Wild Comit. 2% 2- WilhelmusRofcnild.Epir. 40 1* Willegifius Mogunt*Efed. rf 4. WimpfV **** Witikindus M. Saxon. Rex* 1*93* Wormaria. 28 3» Wormatienf fcpifcopat. Mjji WiirtenbergicusDucatus. ifo* X. Xeriffus Maroccanorum Jmp. 490» Zahara Regnum Africa?. 49$* M4* Zangebar.RcgnuiniUrie».. 4S& t Spacr» proplema Salumantica chphortes. Burgundae Summum obnoxi Secul. XIV* & XV. Duplinenfis reprefentat Charolomontium Bellgio Conjugeret 9 Moguniam diaa - relinqua Sepentrionem Vitlandia ^arcionatus» Miracaulis favente Lunburgicam Armata abftraftis Furiam - primis Fridericus IV* • Phildalclphus Jmpcratrorum . Libya . * Errata potiora, Lege Sphairac, « problema. • Salmantica • cohortes Burgundi* Summam obnoxij Secui XIII. & XIV. Dubiinenfis reprafentat $ Carolomontium Belgio Conjungeret * Moguntiam • di&um reliqua Septentrionem Voitlandia Marchionatus • Miraculis faventi » • Luneburgicam » Armenta - • abftradtis Furcam ultimis • Fridericus VI. fc Fhiladelphus • Jmperarorum Lybia 4. 18* *f. » 6t. 70. 75. 74- 7*. 80. 118. if!< 182. aof. aog. iif. 30^« 3S*. J$0. 4°r. 430. 440* 49* Errorcs alios multos corriget Le&oris peritia & patiemia. penti